Diş Yaralanmalarının Tedavisi: İlk Yardımda 6 Adım

Diş yaralanmaları, hem çocuklar hem de yetişkinler arasında oldukça yaygın bir sorundur. Özellikle spor aktiviteleri, düşme ve trafik kazaları gibi beklenmedik durumlarda meydana gelen bu tür yaralanmalar, estetik ve fonksiyonel kayıplara neden olabilir. Diş yaralanmalarının önemi, sadece fiziksel zararlarla sınırlı kalmaz; aynı zamanda bireylerin psikolojik durumları üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir. Bu nedenle, diş yaralanmalarının nedenleri, sonuçları ve tedavi yöntemleri üzerine kapsamlı bir bilgilendirme büyük önem taşımaktadır.

Diş Yaralanmalarının Tedavisi: İlk Yardımda 6 Adım

Yaralanmaların çoğu önlenebilir olsa da, kazaların tamamen engellenmesi mümkün değildir. Dişler, vücudun en sert dokularından biri olmasına rağmen, travmatik bir etki karşısında hasar görebilir. Diş kırıkları, diş çıkıkları, yumuşak doku yaralanmaları ve dişlerin tamamen yerinden çıkması gibi durumlar, anında müdahale gerektiren ciddi diş yaralanmalarına örnek olarak verilebilir. Bu tür durumlarda, zamanında ve doğru bir tedavi uygulanması, dişin ve çevresindeki dokuların korunmasında kritik bir rol oynar.

Bu makalede, diş yaralanmalarının farklı türleri, bu tür yaralanmaların nedenleri ve en uygun tedavi yöntemleri üzerinde durulacaktır. Ayrıca, diş yaralanmalarını önlemek için alınabilecek önlemler ve travma sonrası yapılması gerekenler hakkında bilgi verilecektir. Bu bilgiler, diş hekimlerinin yanı sıra, bu tür yaralanmalarla karşılaşabilecek bireyler için de yol gösterici nitelikte olacaktır.

Diş yaralanmaları, erken müdahale edilmediğinde kalıcı hasarlara ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, travma sonrası doğru adımların atılması büyük önem taşır. Diş hekimlerinin yanı sıra, bireylerin de bu konuda bilinçli olması, yaralanmaların etkilerinin en aza indirilmesi için gereklidir. Bu makale, diş yaralanmaları konusunda farkındalık yaratmayı ve doğru bilgiye ulaşmayı amaçlamaktadır.

Diş Yaralanmalarının Türleri

Diş yaralanmaları, genellikle travmaya bağlı olarak meydana gelir ve çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Dişin kendisi, çevresindeki dokular veya her ikisi birden etkilenebilir. Yaralanmaların türü, travmanın şiddetine, yönüne ve lokalizasyonuna bağlıdır. Aşağıda diş yaralanmalarının en sık görülen türleri detaylı olarak açıklanmıştır.

1. Dişin Sert Dokularında ve Pulpa Yapısında Yaralanmalar

Bu tür yaralanmalar, dişin dış katmanı (mine), orta katmanı (dentin) veya iç yapısı (pulpa) üzerinde etkili olabilir.

• Mine İncinmesi (Enamel Crack)
  • Dişte çatlak veya kırık oluşur ancak yalnızca minede sınırlıdır.
  • Genellikle ağrıya neden olmaz, ancak estetik kaygılara yol açabilir.
  • Tedavi genellikle dişin pürüzsüzleştirilmesi veya estetik dolgu yapılmasıdır.
• Mine-Dentin Kırıkları
  • Mine ve dentin tabakasını içine alan kırıklardır.
  • Çoğunlukla sıcak-soğuk hassasiyeti ve ağrı görülür.
  • Tedavide dişin restore edilmesi (dolgu veya kaplama) gerekebilir.
• Pulpa Yaralanması ile Birlikte Kırıklar
  • Dişin sinir ve damar yapısının bulunduğu pulpa, travma sonucu açığa çıkar.
  • Şiddetli ağrı ve kanama görülebilir.
  • Tedavi genellikle kanal tedavisi veya dişin çekilmesi şeklindedir.
• Kök Kırıkları
  • Dişin kök kısmında meydana gelen kırıklardır ve dişin stabilitesini etkiler.
  • Kök kırıkları, kırığın konumuna göre sınıflandırılır:
    • Kök Ucuna Yakın Kırıklar: Daha iyi prognoz gösterir.
    • Orta Kök Kırıkları: Stabilite kaybı riski taşır.
    • Kök Boynunda Kırıklar: Çoğunlukla dişin kurtarılamamasına yol açar.
  • Tedavi, dişin stabilize edilmesi için splint uygulaması veya gerektiğinde çekimi içerir.

2. Dişin Yer Değiştirme Yaralanmaları

Diş, travma nedeniyle çevresindeki destek dokularla birlikte yer değiştirebilir. Bu tür yaralanmalar şunları içerir:

• Sublüksasyon (Kısmi Çıkık)
  • Diş, hafif bir şekilde yerinden oynar ancak soketinde kalır.
  • Çevre dokularda şişlik ve kanama görülebilir.
  • Tedavi genellikle dişi stabilize etmek için splint uygulanmasını içerir.
• Lüksasyon (Çıkık)
  • Dişin soketindeki pozisyonu tamamen değişmiştir, ancak yerinde kalır.
  • Çeşitli alt türleri vardır:
    • Ekstrüzif Lüksasyon: Diş soketten dışarı doğru çıkmıştır.
    • İntrüzif Lüksasyon: Diş soketin içine doğru itilmiştir.
    • Lateral Lüksasyon: Diş, yanal bir yöne yer değiştirmiştir.
  • Tedavi, dişi orijinal pozisyonuna geri yerleştirme ve splint ile stabilizasyon uygulamasıdır.
• Avülsiyon (Dişin Tamamen Çıkması)
  • Diş, travma sonucu tamamen yerinden çıkmıştır.
  • En ciddi diş yaralanmalarından biridir.
  • Tedavi, mümkünse dişi yerine yerleştirmek (replantasyon) ve hızlı bir şekilde splint uygulaması yapmak veya dental implant seçeneklerini değerlendirmektir.

3. Alveolar Kırıklar (Çene Kemiği Yaralanmaları)

Dişi çevreleyen alveolar kemikte meydana gelen kırıklardır. Bu yaralanmalar genellikle dişlerin stabilitesini ve çene kemiğini etkiler.

• Alveolar kırık, tek bir dişi veya birden fazla dişi içerebilir.
• Travma sonucu dişlerin bulunduğu bölge hareketli hale gelir ve şişlik gözlemlenir.
• Tedavi, genellikle cerrahi müdahale ile kemiğin stabilize edilmesi ve splint uygulanmasını içerir.

4. Yumuşak Doku Yaralanmaları

Diş yaralanmaları sırasında, dişi çevreleyen yumuşak dokular da etkilenebilir.

• Diş Eti Yaralanmaları:
  • Diş etinde kanama, yırtıklar veya morarmalar görülebilir.
  • Tedavi genellikle yara temizliği ve dikiş atılmasıdır.
• Dudak ve Yanak Yaralanmaları:
  • Diş travmaları sırasında dişlerin kesici kenarları nedeniyle dudaklar veya yanak iç yüzeyleri kesilebilir.
  • Tedavi, yara temizliği ve estetik dikiş atılmasıdır.
• Dil Yaralanmaları:
  • Travma sırasında dişlerden kaynaklanan dil kesikleri ve yırtılmalar oluşabilir.
  • Tedavi, yaranın büyüklüğüne bağlı olarak dikiş veya yara bakımıdır.

5. Çocuklarda Görülen Diş Yaralanmaları

Süt dişleri ve sürekli dişler arasında farklılıklar olduğu için çocuklarda diş yaralanmaları özel bir dikkat gerektirir.

• Süt Dişlerinde Yaralanmalar:
  • Süt dişleri daha yumuşak olduğundan travmaya karşı daha hassastır.
  • Çoğu durumda dişin tamamen çıkarılması yerine koruyucu tedavi uygulanır.
  • Süt dişlerindeki ciddi yaralanmalar, alttaki sürekli dişlerin gelişimini etkileyebilir.
• Sürekli Dişlerde Yaralanmalar:
  • Sürekli dişlerin travmaya uğraması daha uzun vadeli sonuçlara yol açabilir.
  • Bu tür yaralanmalarda hızlı müdahale çok önemlidir.

6. Kompleks Yaralanmalar

Bazen diş yaralanmaları, birden fazla türün bir arada görülmesiyle ortaya çıkar. Örneğin, hem dişin kırıldığı hem de yer değiştirdiği durumlar olabilir. Bu tür yaralanmalar, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve tedavi genellikle daha karmaşıktır.

Diş Yaralanmalarının Nedenleri

Diş yaralanmalarının başlıca nedenleri şunlardır:

1. Spor Yaralanmaları: Futbol, basketbol, boks gibi temas gerektiren sporlar, diş yaralanmalarının en yaygın nedenleri arasındadır. Bu tür sporlar sırasında koruyucu ekipman kullanmamak, dişlerin kırılmasına veya yerinden çıkmasına yol açabilir.
2. Düşmeler: Özellikle çocuklarda, oyun oynarken ya da koşarken meydana gelen düşmeler diş yaralanmalarına neden olabilir. Düşme sonucu dişlerin yerinden çıkması ya da kırılması sıklıkla karşılaşılan durumlardır.
3. Trafik Kazaları: Motorlu taşıt kazaları, yüz ve diş bölgesine ciddi zararlar verebilir. Kaza sırasında emniyet kemeri takmamak veya kask kullanmamak, yaralanma riskini artırır.
4. Fiziksel Şiddet: Kavgalar ya da darp durumlarında dişlere alınan darbeler sonucu diş yaralanmaları oluşabilir. Bu tür yaralanmalar, genellikle ciddi travmalarla sonuçlanır.
5. Ağız Alışkanlıkları: Tırnak yeme, kalem ısırma gibi kötü alışkanlıklar, dişlerin yapısına zarar verebilir ve zayıflamalarına neden olabilir. Zayıflamış dişler, küçük bir travmada bile kırılabilir.
6. Yetersiz Koruma: Çocuklar ve yetişkinler için ağız ve diş koruyucularının kullanılmaması, diş yaralanmalarının artmasına yol açar. Özellikle sporcular için koruyucu ağızlık kullanmak büyük önem taşır.

Diş Yaralanmalarının Belirtileri

Diş yaralanmalarının belirtileri, travmanın şiddetine ve türüne göre değişiklik gösterebilir. Ancak yaygın olarak görülen belirtiler şunlardır:

• Ağrı: Diş yaralanmalarında en sık karşılaşılan belirtidir. Ağrı, dişin kendisinde ya da çevresindeki dokularda hissedilebilir. Özellikle dişin kırıldığı ya da yerinden çıktığı durumlarda ağrı daha yoğun olur.
• Kanama: Yumuşak doku yaralanmaları, diş etlerinden ya da ağız içindeki diğer bölgelerden kanamaya neden olabilir. Kanama, yaralanmanın şiddetine göre hafif ya da yoğun olabilir.
• Şişlik: Travma sonrası, yaralanan bölgede şişlik oluşabilir. Şişlik, genellikle yaralanmanın hemen ardından ortaya çıkar ve birkaç gün sürebilir.
• Hassasiyet: Kırık dişler, sıcak-soğuk hassasiyeti gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu durumda, sıcak ya da soğuk yiyecek ve içecekler tüketildiğinde dişte rahatsızlık hissedilir.
• Dişin Yerinden Çıkması: Dişin yerinden kısmen ya da tamamen çıkması durumunda, dişin eksikliği hemen fark edilir. Bu durumda, dişin tekrar yerine yerleştirilmesi için acil müdahale gereklidir.

Diş Yaralanmalarında İlk Yardım

Diş yaralanmaları anında doğru müdahale yapmak, hem dişin hem de çevresindeki dokuların kurtarılmasında büyük rol oynar. Yaralanmanın türüne göre uygulanacak ilk yardım yöntemleri farklılık gösterebilir, ancak genel olarak aşağıdaki adımlar takip edilmelidir:

1. Diş Kırıkları İçin İlk Yardım

Diş kırıkları, travma sonrasında dişin bir kısmının ya da tamamının kırılması durumudur. Kırık dişin korunması ve ağrının hafifletilmesi için şu adımlar izlenmelidir:

• Kırık Parçaların Toplanması: Eğer dişin kırılan parçaları bulunabiliyorsa, bu parçalar dikkatlice toplanmalı ve korunmalıdır. Bu parçalar, diş hekimine götürülmek üzere süt, tuzlu su veya tükürük içinde saklanmalıdır. Kırık parça mümkünse, dişin yerine yapıştırılabilir.
• Ağrının Hafifletilmesi: Diş kırıkları genellikle ağrıya neden olur. Ağrıyı hafifletmek için ağız içi hafifçe ılık suyla çalkalanabilir. Ayrıca, eğer mevcutsa, yaralanma bölgesine soğuk kompres uygulanabilir. Bu hem ağrıyı azaltır hem de şişliğin önüne geçer.
• Geçici Dolgu Malzemesi: Eğer kırık diş sinirleri açığa çıkaracak kadar derinse, diş eczanelerde bulunabilen geçici dolgu malzemesi ile kaplanabilir. Bu, sinirlerin korunmasına yardımcı olur ve ağrıyı azaltır.
• Acil Diş Hekimi Ziyareti: Kırık bir diş, en kısa sürede bir diş hekimine gösterilmelidir. Diş hekimi, dişin durumuna bağlı olarak onarım, dolgu veya kaplama gibi tedavi yöntemleri uygulayabilir.

2. Dişin Yerinden Kısmen Çıkması (Lüksasyon) İçin İlk Yardım

Dişin yerinden kısmen çıkması ya da yer değiştirmesi, acil müdahale gerektiren durumlardandır. Bu tür bir yaralanmada şu adımlar izlenmelidir:

• Dişin Konumunu Kontrol Etme: Diş, normal pozisyonundan kaymış ya da çevresindeki dokulara zarar vermiş olabilir. Eğer mümkünse, diş hafif bir baskıyla eski pozisyonuna getirilmelidir. Ancak bu işlem sırasında çok dikkatli olunmalıdır; zira fazla baskı uygulamak, dişe ya da çevre dokulara zarar verebilir.
• Ağrı ve Şişlik Kontrolü: Dişin yerinden çıkması durumunda, genellikle ağrı ve şişlik oluşur. Ağrı kesici alınabilir ve soğuk kompres uygulanabilir. Bu, şişliğin ve ağrının kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
• Diş Hekimine Başvurma: Dişin eski pozisyonuna getirilmesi, bir diş hekimi tarafından yapılmalıdır. Hekim, dişi sabitlemek için diş teli veya splint adı verilen özel cihazlar kullanabilir.

3. Dişin Tamamen Yerinden Çıkması (Avülsiyon) İçin İlk Yardım

Dişin yuvasından tamamen çıkması, en ciddi diş yaralanmalarından biridir ve hemen müdahale gerektirir. Dişin kurtarılması için şu adımlar izlenmelidir:

• Dişi Bulma ve Temizleme: Diş yuvasından tamamen çıktıysa, dişin kök kısmına dokunmadan (yani, sadece kron kısmından) alınmalıdır. Diş kirlenmişse, ılık suyla hafifçe yıkanabilir. Ancak, dişin kök yüzeyindeki hücrelerin zarar görmemesi için diş ovulmamalı ya da fırçalanmamalıdır.
• Dişi Yerine Yerleştirme: Eğer kişi bilinçli ve sakinse, dişi dikkatlice tekrar yerine yerleştirmeye çalışabilir. Diş yuvasına yerleştikten sonra, kişi dişi sabit tutmak için hafifçe ısırabilir. Bu işlem, dişin yerine oturmasını sağlar ve iyileşme sürecini hızlandırır.
• Süt veya Tuzlu Su İçinde Saklama: Eğer diş yuvasına yerleştirilemiyorsa, diş bir kap içinde süt, tuzlu su ya da tükürük içine konmalıdır. Bu, dişin dış ortamda kurumasını önler ve kök hücrelerinin canlı kalmasına yardımcı olur.
• Acilen Diş Hekimine Başvurma: Dişin yerinden çıkması durumunda, en geç 30 dakika içinde bir diş hekimine gidilmelidir. Hekim, dişi tekrar yerine yerleştirir ve sabitler. Erken müdahale, dişin başarılı bir şekilde yeniden yerleştirilme olasılığını artırır.

4. Yumuşak Doku Yaralanmaları İçin İlk Yardım

Diş yaralanmaları sırasında, dudaklar, yanaklar, diş etleri ve dil gibi yumuşak dokular da zarar görebilir. Yumuşak doku yaralanmalarında şu adımlar izlenmelidir:

• Kanamanın Durdurulması: Yumuşak dokuların yaralanması genellikle kanamaya neden olur. Kanamayı durdurmak için steril bir gazlı bez ya da temiz bir bez ile baskı uygulanmalıdır. Kanama genellikle birkaç dakika içinde duracaktır.
• Bölgenin Temizlenmesi: Yaralanan bölge ılık tuzlu suyla hafifçe çalkalanabilir. Bu, bölgenin temizlenmesine ve enfeksiyon riskinin azaltılmasına yardımcı olur.
• Soğuk Kompres Uygulaması: Şişlik oluşmuşsa, dışarıdan soğuk kompres uygulanabilir. Bu, hem şişliği hem de ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
• Tıbbi Yardım Alınması: Yumuşak doku yaralanmaları ciddi boyuttaysa veya kanama durdurulamıyorsa, acil olarak tıbbi yardım alınmalıdır. Bazı durumlarda, dikiş atılması gerekebilir.

5. Ağrı ve Şişlik Kontrolü

Diş yaralanmalarında ağrı ve şişlik yaygın olarak görülür. Bu belirtilerin hafifletilmesi için:

• Ağrı Kesici Kullanımı: Diş yaralanmalarında ibuprofen veya parasetamol gibi ağrı kesiciler kullanılabilir. Bu ilaçlar hem ağrıyı azaltır hem de şişliği kontrol altına alır.
• Soğuk Kompres Uygulaması: Yaralanan bölgeye dışarıdan soğuk kompres uygulanabilir. Soğuk, kan damarlarını daraltarak şişliği ve ağrıyı azaltır. Kompres, doğrudan cilde temas etmemelidir; bir bez ya da havluya sarılarak uygulanmalıdır.

6. Diş Hekimine Başvurma

Diş yaralanmalarında en kritik adım, en kısa sürede bir diş hekimine başvurmaktır. Yaralanmanın türüne göre, diş hekimi uygun tedaviyi belirler ve dişin ve çevresindeki dokuların sağlıklı bir şekilde iyileşmesi için gerekli adımları atar. Tedavi sürecinde, dişin stabilizasyonu ve olası enfeksiyonların önlenmesi için gerekli takipler yapılmalıdır.

Diş Yaralanmalarının Tedavisi

Diş yaralanmalarının tedavisi, yaralanmanın türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterir. İşte diş yaralanmalarında uygulanan başlıca tedavi yöntemleri:

1. Dolgu ve Kaplama: Kırık dişlerin onarımında, diş hekimleri genellikle dolgu ya da kaplama işlemi uygular. Dolgu, dişin kaybolan kısmını tamamlamak için kullanılırken, kaplama dişi tamamen kaplayarak estetik ve fonksiyonel kayıpları önler.
2. Kanal Tedavisi: Dişin iç kısmına kadar ulaşan ciddi kırıklarda, dişin sinirleri ve kan damarları zarar görebilir. Bu durumda kanal tedavisi uygulanarak dişin içi temizlenir ve doldurulur. Bu, dişin çekilmesini önlemek için sıklıkla başvurulan bir yöntemdir.
3. Dişin Yeniden Yerleştirilmesi: Diş yerinden çıkmışsa, diş hekimi dişi yerine yerleştirir ve sabitler. Bu işlem, dişin tekrar kaynaması için gereken stabiliteyi sağlar. Diş, sabitlendikten sonra iyileşme süreci boyunca düzenli olarak kontrol edilmelidir.
4. Diş İmplantları: Dişin tamamen kaybedildiği durumlarda, eksik dişin yerine diş implantı yerleştirilebilir. İmplantlar, doğal dişe en yakın yapıyı sağlar ve uzun ömürlü bir çözüm sunar.
5. Ortodontik Tedavi: Diş çıkıkları ya da yer değişikliklerinde, dişlerin doğru pozisyonda sabitlenmesi için ortodontik tedavi gerekebilir. Bu tedavi, dişlerin tekrar sağlıklı bir yapıya kavuşmasını sağlar.

Diş Yaralanmalarını Önleme Yöntemleri

Diş yaralanmalarını tamamen önlemek mümkün olmasa da, riskleri en aza indirmek için alınabilecek bazı önlemler vardır. İşte diş yaralanmalarını önleme yöntemleri:

1. Koruyucu Ekipman Kullanımı: Spor yaparken mutlaka koruyucu ağızlık kullanılmalıdır. Bu, dişlerin travmaya karşı korunmasını sağlar. Ayrıca, bisiklet sürerken ya da motosiklet kullanırken kask takmak da diş yaralanmalarını önlemede etkilidir.
2. Güvenli Ortam Sağlama: Özellikle çocukların bulunduğu ortamlarda, düşme ve çarpma riskini azaltmak için güvenli bir ortam sağlanmalıdır. Keskin köşeler kaplanmalı ve tehlikeli alanlardan kaçınılmalıdır.
3. Dişlerinizi Korumak İçin Alışkanlıklar: Tırnak yeme, kalem ısırma gibi alışkanlıklardan kaçınılmalıdır. Bu alışkanlıklar dişlerin zarar görmesine yol açabilir.
4. Düzenli Diş Kontrolleri: Dişlerin düzenli olarak diş hekimi tarafından kontrol edilmesi, olası sorunların erken teşhis edilmesini sağlar ve yaralanma riskini azaltır.
5. Dengeli Beslenme: Diş sağlığını korumak için dengeli beslenmek ve diş minesini güçlendiren kalsiyum, fosfor gibi mineralleri yeterli miktarda almak önemlidir.
6. Dişleri Doğru Fırçalama: Dişlerinizi günde en az iki kez doğru teknikle fırçalamak, dişlerinizi güçlü ve sağlıklı tutar, böylece yaralanmalara karşı dayanıklılığı artırır.

Diş Yaralanmalarında Travma Sonrası Yapılması Gerekenler

Travma sonrası diş yaralanmaları için yapılması gerekenler, dişin ve çevresindeki dokuların korunmasında büyük önem taşır. İşte travma sonrası atılması gereken adımlar:

1. Diş Hekimine Başvurma: Diş yaralanması yaşandıktan sonra, en kısa sürede bir diş hekimine başvurulmalıdır. Erken müdahale, dişin kurtarılma şansını artırır.
2. Ağrı ve Kanama Kontrolü: Yaralanma sonrası oluşan ağrı ve kanama, doğru yöntemlerle kontrol altına alınmalıdır. Soğuk kompres ve gerekli durumlarda ağrı kesiciler kullanılabilir.
3. Takip ve Kontroller: Diş yaralanmasının ardından iyileşme sürecinde düzenli olarak diş hekimine gidilmelidir. Bu, olası komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur.
4. Dişlerin Korunması: Tedavi sonrası dişlerin korunması için önerilen önlemler alınmalı ve gerekli durumlarda koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır.

Sonuç

Diş yaralanmaları, hem estetik hem de fonksiyonel açıdan ciddi sorunlara yol açabilir. Ancak, zamanında ve doğru müdahalelerle bu tür yaralanmaların olumsuz etkileri en aza indirilebilir. Diş yaralanmalarının türleri, nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak, bu tür durumlarla karşılaşıldığında bilinçli ve doğru adımlar atılmasını sağlar. Unutulmamalıdır ki, diş sağlığını korumak, genel sağlık için de büyük önem taşır.

Referanslar:

1. Diş Yaralanmalarının Tedavisi: İlk Yardımda 6 Adım
2. Andreasen, J. O., & Andreasen, F. M. (2007). Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth. Oxford: Blackwell Munksgaard.
3. Flores, M. T. (2002). Traumatic Injuries in the Primary Dentition. Dental Traumatology, 18(6), 287-298.
4. Malmgren, B., Andreasen, J. O., Flores, M. T., Robertson, A., DiAngelis, A. J., Andersson, L., … & Tsukiboshi, M. (2012). International Association of Dental Traumatology Guidelines for the Management of Traumatic Dental Injuries: 2. Avulsion of Permanent Teeth. Dental Traumatology, 28(2), 88-96.
5. Andersson, L., Andreasen, J. O., Day, P., Heithersay, G., Trope, M., DiAngelis, A. J., … & Malmgren, B. (2012). International Association of Dental Traumatology Guidelines for the Management of Traumatic Dental Injuries: 1. Fractures and Luxations of Permanent Teeth. Dental Traumatology, 28(1), 2-12.
6. Robertson, A., Andreasen, F. M., & Bergenholtz, G. (2009). Pulp Inflammation Diagnosed by Histological Examination and Laser Doppler Flowmetry in Traumatised Permanent Teeth. International Endodontic Journal, 42(4), 307-314.
7. Lam, R. (2016). Epidemiology and Outcomes of Traumatic Dental Injuries: A Review of the Literature. Australian Dental Journal, 61(1), 4-20.
8. Glendor, U. (2008). Aetiology and Risk Factors Related to Traumatic Dental Injuries–A Review of the Literature. Dental Traumatology, 24(1), 22-28.
9. Trope, M. (2011). Avulsion of Permanent Teeth: Theory to Practice. Dental Traumatology, 27(4), 281-294.
10. Andreasen, J. O., Bakland, L. K., & Flores, M. T. (2013). Traumatic Dental Injuries: A Manual. Oxford: Wiley-Blackwell.
11. Levin, L., Day, P. F., Hicks, L., O’Connell, A., Fouad, A. F., Bourguignon, C., … & Andreasen, J. O. (2020). International Association of Dental Traumatology Guidelines for the Management of Traumatic Dental Injuries: 3. Injuries in the Primary Dentition. Dental Traumatology, 36(4), 343-359.
12. https://scholar.google.com/
13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
14. https://www.researchgate.net/
15. https://www.mayoclinic.org/
16. https://www.nhs.uk/
17. https://www.webmd.com/