Karpal Tünel Sendromu Nedir? 10 Belirtisi Nedenleri Tedavisi

Karpal Tünel Sendromu (KTS), modern yaşamın ve teknolojinin yaygın etkisiyle günümüzde sıkça karşılaşılan nörolojik bir rahatsızlık olarak karşımıza çıkar. Bu sendrom, el bileğinde bulunan karpal tünel adlı dar bir geçitten geçen median sinirin sıkışması sonucu ortaya çıkar. Median sinir, elin duyusal ve motor fonksiyonlarını kontrol eden önemli bir sinirdir. KTS, genellikle elde uyuşma, karıncalanma, ağrı ve zayıflık gibi semptomlarla kendini gösterir. Ofis çalışanlarından müzisyenlere, fabrika işçilerinden dijital çağın getirdiği uzun süreli bilgisayar kullanımıyla ilgilenen bireylere kadar geniş bir kitleyi etkileyen bu sendrom, bireylerin günlük yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürme potansiyeline sahiptir.

Karpal Tünel Sendromu Nedir? 10 Belirtisi, Nedenleri, Tedavisi

KTS’nun tıbbi literatürdeki ilk izleri 20. yüzyılın ortalarına kadar uzanır. İlk olarak cerrahlar ve anatomistler tarafından median sinir üzerindeki baskının etkileri incelenmiş ve KTS olarak adlandırılmasa da benzer semptomlar tanımlanmıştır. Zamanla, endüstriyel devrim ve teknolojik gelişmelerle beraber, tekrarlayan hareketlerin artışıyla KTS daha yaygın hale gelmiştir. Özellikle II. Dünya Savaşı sonrası artan manuel işler ve endüstriyel faaliyetler, bu hastalığın tanınırlığını artırmıştır. KTS’nin tarihçesi, hastalığın modern toplumun gereklilikleri ve bireylerin mesleki alışkanlıklarıyla nasıl yakından ilişkili olduğunu gözler önüne sermektedir.

Karpal Tünel Sendromu, kadınlarda erkeklere oranla iki ila üç kat daha fazla görülmektedir. Bu durum, kadınların biyolojik yapısı ve hormonal farklılıkları ile ilişkilendirilir. Aynı zamanda, diyabet, obezite, hipotiroidi gibi metabolik hastalıklar KTS gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle meslek grupları arasında sürekli tekrarlayan el hareketlerini içeren işler (örneğin klavye kullanımı, marangozluk veya montaj işleri) KTS riskini artırmaktadır. Genel olarak, yaşam tarzı ve genetik yatkınlık gibi faktörler de bu sendromun görülme sıklığını etkileyen unsurlar arasında yer alır.

Günümüzde dijital cihazların yoğun kullanımı, KTS’nin yaygınlığını artıran temel etkenlerden biridir. Saatlerce bilgisayar başında çalışmak, mobil cihazları uzun süre kullanmak ve ergonomik olmayan çalışma ortamları, median sinire uzun süreli baskıya neden olabilir. Özellikle pandemi dönemiyle birlikte evden çalışma oranının artması, bireylerin ergonomik olmayan koşullarda daha uzun süre çalışmasına neden olmuş ve Karpal Tünel Sendromu vakalarında belirgin bir artışa yol açmıştır. Bu durum, bireysel alışkanlıkların ve çalışma koşullarının gözden geçirilmesini ve ergonomiye daha fazla önem verilmesini gerektirir.

KTS’nin bireysel etkilerinin yanı sıra toplumsal ve ekonomik sonuçları da büyüktür. İş gücü kaybı, üretkenlikte azalma ve tedavi maliyetleri, KTS’nin dolaylı sonuçları arasında yer alır. Özellikle erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri uygulanmadığında, kronikleşen vakalar bireylerin hem fiziksel hem de psikolojik sağlığını olumsuz etkiler. Ayrıca, işverenler için artan sağlık giderleri ve çalışanın verimliliğinde düşüş, bu hastalığın ekonomik boyutunu göz ardı edilemeyecek bir sorun haline getirir. Bu nedenle, KTS ile ilgili farkındalığın artırılması ve koruyucu önlemlerin yaygınlaştırılması büyük önem taşır.

Karpal Tünel Sendromu Nedir?

Karpal Tünel Sendromu, el bileğinde bulunan dar bir geçit olan karpal tünelin içinde median sinir ve çevresindeki tendonların baskı altında kalması sonucu ortaya çıkan nörolojik bir rahatsızlıktır. Karpal tünel, bilek kemiklerinin oluşturduğu kavis ve transvers karpal bağ dokusunun kapattığı bir kanaldır. Bu tünelden median sinirle birlikte fleksör tendonlar geçer. Median sinir, baş parmak, işaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağının bir kısmının duyusal ve motor işlevlerini kontrol eder. Tüneldeki alanın daralması ya da sinire olan baskının artması, median sinirde iletimin bozulmasına ve sendromun tipik semptomlarının ortaya çıkmasına yol açar. Genellikle, bu baskı bölgesel iltihaplanma, bağ dokusunda kalınlaşma, ödem ya da aşırı kullanım nedeniyle meydana gelir. Bu sendrom, el ve bileğin fiziksel aktivitelerinin yanı sıra el fonksiyonları üzerinde ciddi etkiler yaratabilir.

Karpal Tünel Sendromu, genellikle geceleri artan elde uyuşma, karıncalanma ve ağrı gibi semptomlarla kendini gösterir. Özellikle baş parmak, işaret parmağı ve orta parmak bölgelerinde yoğunlaşan bu belirtiler, median sinirin inervasyon alanına özgüdür. İlerleyen vakalarda, elde güçsüzlük, kavrama becerisinde azalma ve objeleri tutmada zorluk görülebilir. Ağır vakalarda, tenar kaslarının (baş parmağın tabanındaki kas grubu) zayıflaması veya atrofiye uğraması sonucunda elin motor fonksiyonlarında kalıcı hasar meydana gelebilir. Semptomlar, günlük yaşam aktivitelerini olumsuz etkileyerek yazı yazma, yemek yapma ve araç kullanma gibi basit eylemleri dahi zorlaştırabilir. Tedavi edilmediğinde Karpal Tünel Sendromu, bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren ve hatta bazı durumlarda cerrahi müdahale gerektiren ciddi bir durum haline dönüşebilir. Bu nedenle, KTS’nin erken teşhisi ve belirtilerin doğru bir şekilde tanınması büyük önem taşır.

Karpal Tünel Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Karpal Tünel Sendromu, el ve bilek bölgesindeki medyan sinir sıkışması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Hastalığın belirtileri genellikle kademeli olarak gelişir ve zamanla kötüleşebilir. Aşağıda, Karpal Tünel Sendromu belirtileri detaylı şekilde ele alınmıştır:

1. Ellerde Uyuşma ve Karıncalanma

KTS’nin en sık görülen belirtisi, elin özellikle başparmak, işaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağının yarısında hissedilen uyuşma ve karıncalanmadır. Bu hisler genellikle şu durumlarda daha belirgin hale gelir:

• Gece uyku sırasında, ellerin bükülü kalması durumunda.
• Telefon tutma, kitap okuma veya direksiyon kullanma gibi aktiviteler sırasında.

Uyuşma hissi zamanla kalıcı hale gelebilir ve hastanın günlük yaşamını etkileyebilir.

2. Ağrı

Ağrı, el bileğinden başlayarak kolun üst kısımlarına kadar yayılabilir. Bu ağrı özellikle geceleri artış gösterebilir ve uyku düzenini bozabilir. Bilekteki bu ağrının şiddeti, medyan sinirin sıkışma derecesine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

3. Zayıflık

El kaslarının güçsüzleşmesi sonucu hastalar şunları fark edebilir:

• Kavrama gücünde azalma.
• Özellikle başparmağı kullanırken zorlanma.
• Küçük objeleri düşürme (örneğin kalem veya anahtar).

Zayıflık, medyan sinirin uzun süreli sıkışmasına bağlı olarak başparmak kaslarının atrofiye uğramasından kaynaklanabilir.

4. Yanma Hissi

Bazı hastalar avuç içinde veya parmaklarda yanma hissi tarif eder. Bu his, sinirlerin tahriş olmasından kaynaklanır ve rahatsız edici bir hal alabilir.

5. Elde Şişlik Hissi

Bazı hastalar ellerinde bir şişlik veya dolgunluk hissi olduğunu ifade ederler. Gerçek bir şişlik olmamasına rağmen, sinir sıkışmasının yarattığı baskı böyle bir his uyandırabilir.

6. Parmaklarda Hissizlik

Hissizlik, özellikle hastalığın ilerleyen dönemlerinde daha belirgin hale gelir. Parmaklarda his kaybı, hastanın ince motor becerilerini etkileyebilir ve dikiş dikme, yazı yazma gibi işleri zorlaştırabilir.

7. Soğuk Algısı veya Isı Hissi Kaybı

Medyan sinirin sıkışması, elin bazı bölgelerinde ısı veya soğuğu algılama yeteneğini etkileyebilir. Bu durum, özellikle yemek pişirme gibi dikkat gerektiren işlerde tehlike yaratabilir.

8. Sarsıntı ile Geçici Rahatlama

Bazı hastalar, ellerini sallayarak veya sarsarak belirtilerinin hafiflediğini belirtir. Bu durum, sinir üzerindeki baskının geçici olarak azalmasıyla ilişkilidir.

9. Belirtilerin Şiddetinde Değişkenlik

Karpal Tünel Sendromu belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı hastalarda yalnızca hafif bir karıncalanma hissi görülürken, diğerlerinde ağrı ve zayıflık günlük yaşamı ciddi şekilde kısıtlayabilir. Belirtiler başlangıçta gelip geçici olabilir; ancak tedavi edilmediğinde kalıcı hale gelme riski taşır.

10. Belirtilerin Önemi

Erken dönemde belirtilerin tanınması ve tedaviye başlanması, medyan sinirin kalıcı hasar görmesini önlemek açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, yukarıda belirtilen semptomların bir veya birkaçını yaşayan bireylerin bir sağlık uzmanına danışmaları önerilir.

Bu belirtilerin zamanla kötüleşebileceği ve kalıcı sakatlıklara yol açabileceği unutulmamalıdır.

Karpal Tünel Sendromunun Nedenleri Nelerdir?

Karpal Tünel Sendromu, el bileğinde bulunan dar bir geçit olan karpal tünelde medyan sinirin baskı altında kalması sonucu ortaya çıkar. Bu sendromun gelişiminde birden fazla neden rol oynayabilir. Aşağıda Karpal Tünel Sendromu nedenleri detaylı bir şekilde ele alınmıştır:

1. Tekrarlayan El ve Bilek Hareketleri

Günlük yaşamda veya mesleki faaliyetlerde sürekli aynı hareketlerin tekrar edilmesi karpal tünel üzerinde baskıya neden olabilir. Özellikle şu durumlar risk faktörü oluşturur:

• Bilgisayar Kullanımı: Klavye ve fare kullanımı sırasında el ve bileğin sürekli aynı pozisyonda kalması.
• Manuel İşler: Marangozluk, dikiş dikme, temizlik gibi el bileğini sürekli kullanan işler.
• Spor Aktiviteleri: Tenis, golf veya ağır spor ekipmanlarıyla yapılan aktiviteler.

Bu tür hareketler, tendonların şişmesine ve karpal tüneldeki basıncın artmasına neden olabilir.

2. El ve Bilek Yaralanmaları

El bileğinde meydana gelen kırık, çıkık veya travmalar, karpal tünelin yapısını değiştirerek medyan sinirin sıkışmasına yol açabilir. Özellikle:

• Bilek Kırıkları ve Çıkıkları: Karpal tünelin daralmasına ve sinir üzerinde doğrudan baskı oluşmasına neden olur.
• Darbeye Bağlı Yaralanmalar: El bileğine alınan direkt darbeler, geçici veya kalıcı sinir hasarlarına yol açabilir.

3. Romatizmal ve Enflamatuar Hastalıklar

Romatoid artrit gibi enflamatuar hastalıklar, el bileğinde tendonların şişmesine ve karpal tünel içinde basınç artışına neden olabilir. Bu durum, medyan siniri etkileyerek KTS belirtilerini tetikleyebilir.

4. Hormonal ve Metabolik Değişiklikler

Bazı hormonal ve metabolik durumlar karpal tünel sendromu riskini artırır:

• Gebelik: Hamilelik sırasında sıvı tutulumu nedeniyle karpal tünelde basınç artabilir. Genellikle doğum sonrası belirtiler hafifler.
• Hipotiroidi: Metabolizmanın yavaşlaması, doku ödemine ve sinir sıkışmasına neden olabilir.
• Diyabet: Kronik diyabet, sinirlerin hassasiyetini artırır ve medyan sinirin zarar görme olasılığını yükseltir.
• Menopoz: Hormonal değişiklikler sonucu karpal tüneldeki dokuların esnekliği azalabilir.

5. Genetik ve Anatomik Faktörler

Bazı bireylerde karpal tünelin doğal yapısı diğerlerine göre daha dardır, bu da sinir sıkışması riskini artırır. Ayrıca ailesel yatkınlık, Karpal Tünel Sendromu görülme olasılığını artırabilir.

6. Obezite

Fazla kilo, karpal tünel içinde basıncın artmasına yol açabilir. Bu durum, özellikle uzun süreli kilo fazlalığı olan kişilerde KTS gelişimine katkıda bulunabilir.

7. Diğer Nedenler

• Sinir Hasarına Yol Açan Hastalıklar: Polinöropati gibi sistemik sinir hastalıkları medyan siniri daha hassas hale getirebilir.
• Toksik Maruziyet: Ağır metal veya kimyasal maddelere uzun süreli maruziyet sinir hasarına neden olabilir.
• Sigara Kullanımı: Dolaşım sistemi üzerindeki olumsuz etkiler sinirlerin beslenmesini bozabilir ve hasar riskini artırabilir.

Risk Grupları

• Kadınlar, erkeklere göre daha dar karpal tünellere sahip olduklarından daha yüksek risk altındadır.
• 30-60 yaş aralığındaki bireylerde KTS görülme sıklığı daha fazladır.
• Meslek gruplarına bağlı riskler, özellikle yoğun el bileği kullanımı gerektiren işlerde çalışanlarda artış gösterir.

Bu nedenlerin çoğu, tedavi ve korunma stratejileri belirlenirken dikkate alınmalıdır. Uygun ergonomi, tekrarlayan hareketlerin azaltılması ve altta yatan hastalıkların kontrolü ile Karpal Tünel Sendromu riskini minimize etmek mümkündür.

Karpal Tünel Sendromunun Teşhisi Nasıl Konulur?

Karpal Tünel Sendromunun teşhisi, genellikle fiziksel muayene ve semptomların değerlendirilmesiyle yapılır. Bununla birlikte, doktorlar aşağıdaki testleri de kullanabilir:

• Tinel Belirtisi: Doktor bilek üzerine hafifçe vurur ve hasta median sinir boyunca karıncalanma hissedip hissetmediğini kontrol eder.
• Falen Testi: Hastadan bileklerini bükmesi ve birkaç dakika bu pozisyonda kalması istenir. Bu pozisyon, sinir üzerinde baskıyı artırarak semptomların daha belirgin hale gelmesine yol açar.
• Sinir İletim Hızı Testi: Sinirin elektriksel aktivitesi ölçülerek, sinir iletiminin yavaşlayıp yavaşlamadığı incelenir.
• Elektromiyografi (EMG): Kasların elektriksel aktivitesi ölçülerek, sinirin kaslar üzerindeki etkisi değerlendirilir.

Karpal Tünel Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Karpal Tünel Sendromu, median sinirin el bileğinde sıkışmasıyla ortaya çıkan bir durumdur ve tedavi süreci, hastalığın şiddetine, belirtilerin süresine ve hastanın yaşam tarzına göre değişir. Tedavi seçenekleri, konservatif (cerrahi olmayan) yöntemlerden cerrahi müdahalelere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Aşağıda, Karpal Tünel Sendromu tedavisinde kullanılan yöntemler detaylı bir şekilde ele alınmıştır.

1. Konservatif (Cerrahi Olmayan) Tedavi Yöntemleri

Hafif ve orta dereceli Karpal Tünel Sendromu vakalarında genellikle konservatif tedavi yöntemleri tercih edilir. Bu yöntemler, belirtilerin hafifletilmesine ve sinir üzerindeki baskının azaltılmasına yöneliktir.

a. Bilek Ateli Kullanımı

• Gece boyunca bileğin nötral pozisyonda tutulmasını sağlar.
• Median sinir üzerindeki baskıyı azaltarak uyuşma ve ağrı semptomlarını hafifletir.
• Özellikle başlangıç aşamasındaki hastalarda etkili sonuçlar verir.

b. Steroid ve Antiinflamatuvar İlaçlar

• Kortikosteroid enjeksiyonları, sinir çevresindeki iltihabı azaltarak basıncı hafifletebilir.
• Ağız yoluyla alınan nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar (NSAİİ) da ağrı ve iltihabı hafifletebilir.
• Bu tedavi geçici bir rahatlama sağlamak için kullanılır.

c. Fizik Tedavi ve Egzersizler

• Fizik tedavi uzmanları tarafından önerilen özel egzersizler, el bileği ve el kaslarının güçlendirilmesine yardımcı olur.
• Sinir gliding egzersizleri (sinir kaydırma egzersizleri), median sinirin çevresindeki yapışıklıkları azaltabilir.
• Ultrason terapisi, düşük seviyeli lazer tedavisi gibi teknolojik yaklaşımlar da kullanılabilir.

d. Ergonomik Düzenlemeler

• Günlük aktivitelerde tekrarlayan hareketlerden kaçınılması önerilir.
• Çalışma ortamının ergonomik olarak düzenlenmesi, semptomların ilerlemesini önleyebilir.

2. Cerrahi Tedavi Yöntemleri

Konservatif yöntemlerin yetersiz kaldığı, semptomların şiddetli olduğu veya median sinir hasarının ilerlediği durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Karpal Tünel Sendromunun cerrahi tedavisi, median sinir üzerindeki baskının kalıcı olarak giderilmesini amaçlar.

a. Karpal Tünel Dekompresyon Ameliyatı

• En sık uygulanan cerrahi yöntemdir.
• Cerrah, karpal tünel ligamentini keserek sinir üzerindeki baskıyı azaltır.
• Açık cerrahi veya endoskopik cerrahi teknikleri kullanılabilir.

i. Açık Cerrahi

• El bileğinde küçük bir kesi yapılır ve ligament kesilir.
• Daha geniş bir görüş alanı sağlar ancak iyileşme süresi biraz daha uzun olabilir.

ii. Endoskopik Cerrahi

• Daha küçük kesilerle gerçekleştirilir.
• İyileşme süresi genellikle daha kısadır ve işlem sonrası ağrı daha azdır.

b. Ameliyat Sonrası Rehabilitasyon

• Cerrahi sonrasında fizik tedavi ve rehabilitasyon, el fonksiyonlarının hızlı bir şekilde geri kazanılmasını sağlar.
• Egzersizlerle el gücü ve hareket aralığı yeniden kazandırılır.

3. Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp Yöntemleri

Kimi hastalar, geleneksel tedavilerin yanı sıra alternatif yöntemlerden de fayda sağlamaktadır. Ancak bu yöntemlerin etkinliği konusunda daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç vardır.

a. Karpal Tünel Sendromunda Akupunktur Tedavisi

• Sinir uyarımını artırarak ağrıyı hafifletmeyi hedefler.
• Bazı hastalarda semptomların azalmasına yardımcı olabilir.

b. Masaj ve Manuel Terapi

• El ve bilekteki kasların gevşemesine katkı sağlar.
• Dolaşımı artırarak ağrıyı azaltabilir.

c. Beslenme ve Takviyeler

• B6 vitamini gibi sinir fonksiyonunu destekleyici takviyeler önerilebilir.
• Sağlıklı bir diyet, genel iyileşme sürecini destekler.

4. Tedavi Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Tedavi yöntemi seçimi, hastanın yaşına, mesleğine, semptomların şiddetine ve altta yatan sağlık koşullarına göre kişiselleştirilmelidir. Tedavi süreci boyunca düzenli takip, olası komplikasyonların önlenmesi ve tedavi etkinliğinin değerlendirilmesi açısından önemlidir.

Tedavi edilen hastaların büyük bir kısmında belirtiler tamamen düzelir veya önemli ölçüde azalır. Ancak bazı durumlarda, özellikle sinir hasarının ileri olduğu vakalarda, belirtilerin tamamen geçmesi zaman alabilir. Bu nedenle, Karpal Tünel Sendromunun erken teşhisi ve zamanında müdahale, tedavi başarısını artıran en önemli faktörlerdendir.

Karpal Tünel Sendromunu Önleme Yöntemleri

Karpal Tünel Sendromunu önlemek için aşağıdaki önerilere dikkat etmek önemlidir:

1. Ergonomik Çalışma Ortamı: Bilgisayar başında çalışanlar için ergonomik klavyeler, fareler ve bilek destekleri kullanmak, sinir üzerindeki baskıyı azaltabilir.
2. Düzenli Egzersiz: El, bilek ve kol kaslarını güçlendiren egzersizler yapmak, sinirlerin üzerindeki baskıyı azaltabilir.
3. Sık Sık Mola Verme: Tekrarlayan el hareketleri yapıyorsanız, sık sık kısa molalar vererek ellerinizi ve bileklerinizi dinlendirin.
4. Duruşu Düzeltmek: Doğru duruş ve pozisyon, sinir üzerindeki baskıyı azaltabilir.

Sonuç

Karpal Tünel Sendromu, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir. Ancak semptomların göz ardı edilmesi, kalıcı sinir hasarına yol açabilir. Bu nedenle, elde uyuşma, karıncalanma veya ağrı gibi belirtiler fark edildiğinde bir uzmana başvurmak büyük önem taşır. Karpal Tünel Sendromunun önlenmesi için ergonomik çözümler ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek en etkili yollardan biridir.

Referanslar:

1. Karpal Tünel Sendromu Nedir? 10 Belirtisi, Nedenleri, Tedavisi
2. Armstrong, T. J., & Chaffin, D. B. (1979). Some biomechanical aspects of the carpal tunnel. The Journal of Biomechanics, 12(7), 567-571.
3. Atroshi, I., Gummesson, C., Johnsson, R., Ornstein, E., Ranstam, J., & Rosén, I. (1999). Prevalence of carpal tunnel syndrome in a general population. JAMA, 282(2), 153-158.
4. Bland, J. D. P. (2007). Carpal tunnel syndrome. BMJ, 335(7615), 343-346.
5. Chammas, M., Boretto, J., Burmann, L. M., Ramos, R. M., Santos Neto, F. C., & Silva, J. B. (2014). Carpal tunnel syndrome – Part I (anatomy, physiology, etiology and diagnosis). Revista Brasileira de Ortopedia, 49(5), 429-436.
6. De Krom, M. C. T. F. M., Knipschild, P. G., Kester, A. D. M., Thijs, C. T. H. M., Boekkooi, P. F., & Spaans, F. (1990). Carpal tunnel syndrome: Prevalence in the general population. Journal of Clinical Epidemiology, 43(4), 373-376.
7. Werner, R. A., & Andary, M. (2002). Carpal tunnel syndrome: Pathophysiology and clinical neurophysiology. Clinical Neurophysiology, 113(9), 1373-1381.
8. LeBlanc, K. E., & Cestia, W. (2011). Carpal tunnel syndrome. American Family Physician, 83(8), 952-958.
9. Aroori, S., & Spence, R. A. J. (2008). Carpal tunnel syndrome. Ulster Medical Journal, 77(1), 6-17.
10. Padua, L., Padua, R., Nazzaro, M., & Tonali, P. (1999). Incidence of bilateral symptoms in carpal tunnel syndrome. Journal of Hand Surgery, 24(5), 879-882.
11. Chammas, M., Boretto, J., Burmann, L. M., Ramos, R. M., Santos Neto, F. C., & Silva, J. B. (2014). Carpal tunnel syndrome – Part II (treatment). Revista Brasileira de Ortopedia, 49(5), 437-445.
12. Gerr, F., Letz, R., & Landrigan, P. J. (1991). Upper-extremity musculoskeletal disorders of occupational origin. Annual Review of Public Health, 12(1), 543-566.
13. Ibrahim, I., Khan, W. S., Goddard, N., & Smitham, P. J. (2012). Carpal tunnel syndrome: A review of the recent literature. Open Orthopaedics Journal, 6, 69-76.
14. Liptan, G. L. (2006). Fascia: A missing link in our understanding of the pathology of fibromyalgia. Journal of Bodywork and Movement Therapies, 10(4), 319-326.
15. Mondelli, M., Giannini, F., & Giacchi, M. (2002). Carpal tunnel syndrome incidence in a general population. Neurology, 58(2), 289-294.
16. Phalen, G. S. (1966). The carpal-tunnel syndrome. The Journal of Bone and Joint Surgery. American Volume, 48(2), 211-228.
17. Tanaka, S., Wild, D. K., Seligman, P. J., Behrens, V. J., Cameron, L. L., & Putz-Anderson, V. (1997). The US prevalence of self-reported carpal tunnel syndrome. American Journal of Public Health, 87(5), 898-902.
18. Werner, R. A., Franzblau, A., Gell, N., Armstrong, T. J., & Albers, J. W. (2005). Predictors of carpal tunnel syndrome: An 11-year study of industrial workers. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 47(4), 414-422.
19. Lozano-Calderón, S. A., Anthony, S., & Ring, D. (2008). The quality and strength of evidence for etiology: Example of carpal tunnel syndrome. The Journal of Hand Surgery, 33(4), 525-538.
20. Burke, F. D., Wilgis, E. F. S., Dubin, N. H., & Bradley, M. J. (2006). Relationship between wrist and carpal tunnel size and carpal tunnel syndrome: A review of the literature. Hand Surgery, 11(3), 175-179.
21. Barr, A. E., & Barbe, M. F. (2002). Pathophysiological tissue changes associated with repetitive movement: A review of the evidence. Physical Therapy, 82(2), 173-187.
22. Rempel, D. M., Diao, E., & Lundborg, G. (1999). The effect of joint position on carpal tunnel pressure. The Journal of Hand Surgery: British & European Volume, 24(2), 176-181.
23. Nathan, P. A., & Meadows, K. D. (2002). Carpal tunnel syndrome in the workplace: Ergonomic and epidemiologic considerations. Seminars in Neurology, 22(2), 109-116.
24. Viera, A. J. (2003). Management of carpal tunnel syndrome. American Family Physician, 68(2), 265-272.
25. Rozental, T. D., & Beredjiklian, P. K. (2010). Surgical treatment of carpal tunnel syndrome. The Lancet, 375(9721), 1935-1944.
26. Jenkins, P. J., Duckworth, A. D., & Watts, A. C. (2012). The outcome of carpal tunnel decompression in elderly patients. Journal of Hand Surgery (European Volume), 37(7), 629-634.
27. https://scholar.google.com/
28. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
29. https://www.researchgate.net/
30. https://www.nhs.uk/