Baş Ağrılarında İlk Yardım Tedavisinin 9 Adımı

Baş ağrısı, dünya genelinde her yaştan insanı etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır. Çoğu zaman stres, yorgunluk veya düzensiz yaşam tarzı nedeniyle ortaya çıkabilen baş ağrıları, zaman zaman daha ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Baş ağrısı şikayetleri, günlük yaşamı kesintiye uğratacak kadar şiddetli olabilir ve insanların iş veya sosyal hayatında verimsizliğe neden olabilir. Bu nedenle baş ağrılarına karşı doğru ilk yardım tekniklerini bilmek hem bireylerin hayat kalitesini artırır hem de ciddi sağlık sorunlarının erken fark edilmesini sağlar.

Baş Ağrılarında İlk Yardım Tedavisinin 9 Adımı

Baş ağrıları, genel anlamda birkaç farklı kategoriye ayrılabilir. Gerilim tipi baş ağrıları, migren ve küme baş ağrıları bu kategorilerden sadece birkaçıdır. Her tür baş ağrısının farklı tetikleyicileri ve semptomları olduğu için, ilk yardım müdahaleleri de baş ağrısının tipine göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, migren genellikle ışığa ve sese hassasiyet yaratırken, gerilim tipi baş ağrıları daha çok boyun ve baş kaslarındaki gerginlikten kaynaklanır. Baş ağrılarının nedenlerini anlamak, doğru ilk yardım yöntemini uygulamak için önemlidir.

Baş ağrılarında ilk yardım, genellikle kişinin evde veya iş yerinde kendisine uygulayabileceği basit ama etkili yöntemler içerir. Bu yöntemler, baş ağrısını hafifletmeye ve semptomları azaltmaya yardımcı olur. Ancak, bu müdahalelerin geçici çözümler olduğunu ve baş ağrısının sürekli hale gelmesi durumunda bir uzmana başvurulması gerektiğini unutmamak önemlidir. Baş ağrısı şiddetli, aniden gelişen ve başka semptomlarla birlikteyse, bu durum ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir.

Bu makalede baş ağrısı türleri, nedenleri, ilk yardım yöntemleri ve baş ağrısının şiddetine göre yapılması gerekenler ele alınacaktır. Baş ağrısı çeken kişilere yardımcı olabilecek basit müdahalelerden, ne zaman bir doktora başvurulması gerektiğine kadar detaylı bilgiler sunulacaktır. Ayrıca, baş ağrısına neden olan çevresel ve fizyolojik faktörler, bu tür durumların nasıl önlenebileceği ve baş ağrılarına karşı alınacak önlemler üzerine de önemli ipuçları verilecektir.

Baş Ağrısı Türleri

Baş ağrıları genel olarak birincil ve ikincil olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Birincil baş ağrıları, herhangi bir başka sağlık sorunu olmadan doğrudan baş ağrısı olarak ortaya çıkar. İkincil baş ağrıları ise başka bir hastalığın belirtisi olarak görülür. Bu iki kategori içinde de farklı baş ağrısı türleri yer alır:

1. Gerilim Tipi Baş Ağrısı: Genellikle başın iki yanında baskı veya sıkışma hissiyle kendini gösterir. Stres, yorgunluk veya uzun süre bilgisayar başında oturma gibi durumlar bu tip baş ağrısına neden olabilir.
2. Migren: Migren, genellikle tek taraflı, zonklayıcı ve orta ila şiddetli ağrıya neden olur. Bulantı, kusma, ışığa ve sese karşı hassasiyet gibi belirtiler eşlik edebilir.
3. Küme Baş Ağrısı: Başın bir tarafında yoğun ve şiddetli ağrıyla karakterizedir. Genellikle göz çevresinde hissedilir ve bu bölge kırmızılaşabilir veya şişebilir.
4. Sinüs Baş Ağrısı: Sinüslerdeki tıkanıklık veya enfeksiyonlar sonucunda ortaya çıkar. Genellikle alın, burun ve göz çevresinde baskı hissi ile kendini gösterir.
5. İlaç Kullanımına Bağlı Baş Ağrısı: Bazı ilaçların aşırı kullanımı ya da ani bırakılması sonucu meydana gelen baş ağrılarıdır.

Baş Ağrılarının Nedenleri

Baş ağrısı, dünya genelinde en sık karşılaşılan sağlık sorunlarından biridir ve çok farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Baş ağrısının nedenlerini anlamak, etkili bir ilk yardım müdahalesi ve uygun tedavi sürecinin belirlenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Baş ağrıları genellikle iki ana kategoride değerlendirilir: birincil baş ağrıları ve ikincil baş ağrıları. Bu ayrım, baş ağrısının neden kaynaklandığını ve hangi durumlarda acil müdahale gerektiğini belirlemede yol göstericidir.

1. Birincil Baş Ağrıları

Birincil baş ağrıları, altta yatan başka bir hastalık olmaksızın doğrudan başın ağrısıyla karakterize edilen durumlardır. Bu tür baş ağrıları, genellikle yaşam tarzı faktörleri, stres, genetik yatkınlık veya nörolojik işlev bozukluklarıyla ilişkilidir.

a. Migren

Migren, genellikle zonklayıcı özellikte, orta veya şiddetli baş ağrılarıyla karakterizedir. Baş ağrısına sıklıkla mide bulantısı, kusma ve ışığa/sese duyarlılık eşlik eder. Migrenin nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da, tetikleyiciler arasında şunlar bulunabilir:

• Hormonal değişiklikler (özellikle kadınlarda adet döngüsü sırasında)
• Stres
• Uyku düzenindeki bozukluklar
• Belirli gıdalar (çikolata, peynir, kafein, alkol)
• Çevresel faktörler (parlak ışıklar, yoğun kokular)

b. Gerilim Tipi Baş Ağrısı

Bu tür baş ağrısı, en yaygın baş ağrısı tiplerinden biridir. Genellikle iki taraflı, sıkıştırıcı bir ağrı hissi olarak tanımlanır. Stres, anksiyete, kas gerginliği ve kötü duruş, gerilim tipi baş ağrılarının başlıca nedenleridir. Aşağıdaki durumlar bu ağrıyı tetikleyebilir:

• Uzun süreli bilgisayar kullanımı
• Fiziksel yorgunluk
• Duygusal stres
• Kötü uyku düzeni

c. Küme Baş Ağrısı

Küme baş ağrıları, bir göz çevresinde yoğunlaşan şiddetli ve genellikle dayanılmaz ağrılar olarak tanımlanır. Çoğunlukla erkeklerde görülür ve dönemler halinde tekrar eder. Nedenleri kesin olarak bilinmemekle birlikte, trigeminal sinir aktivasyonu ve biyolojik ritim bozukluklarıyla ilişkilendirilmektedir. Alkol ve sigara kullanımı, küme baş ağrısını tetikleyebilir.

2. İkincil Baş Ağrıları

İkincil baş ağrıları, başka bir hastalığın ya da sağlık durumunun bir belirtisi olarak ortaya çıkar. Bu tür baş ağrıları, altta yatan nedenin ciddiyetine bağlı olarak acil müdahale gerektirebilir.

a. Enfeksiyonlar

• Sinüzit: Sinüs boşluklarının iltihaplanması nedeniyle, özellikle yüz ve alın bölgesinde yoğunlaşan bir baş ağrısı türüdür. Sinüzite burun tıkanıklığı, yüz basıncı ve ateş eşlik edebilir.
• Menenjit: Beyin zarlarının iltihaplanması, şiddetli baş ağrısı, ense sertliği, ateş ve bilinç değişiklikleri gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu durum, acil tıbbi müdahale gerektirir.
• COVID-19 veya Grip: Viral enfeksiyonların bir sonucu olarak baş ağrısı yaygın görülebilir.

b. Travmatik Beyin Yaralanmaları

Baş bölgesine alınan darbeler, hem akut hem de kronik baş ağrılarına neden olabilir. Beyin sarsıntısı, kafatası kırıkları veya iç kanama durumlarında baş ağrısı, diğer belirtilerle birlikte görülür:

• Bilinç kaybı
• Mide bulantısı ve kusma
• Görme bozuklukları

c. Kafa İçi Basınç Artışı

Beyin tümörleri, hidrosefali veya kafa içi kanamalar gibi durumlar kafa içi basınç artışına neden olarak şiddetli baş ağrılarına yol açabilir. Bu tür baş ağrıları genellikle sabahları daha şiddetlidir ve mide bulantısı ile birlikte görülebilir.

d. Kan Dolaşımı Bozuklukları

• Beyin Kanaması veya İnme: Şiddetli, ani başlangıçlı ve alışılmadık bir baş ağrısı, beyin kanaması veya iskemik inme belirtisi olabilir. Özellikle konuşma bozukluğu, kol ve bacakta güçsüzlük gibi eşlik eden belirtiler varsa acil müdahale gereklidir.
• Hipertansiyon: Kontrolsüz yüksek tansiyon, ensede yoğunlaşan bir baş ağrısına neden olabilir.

e. Göz ve Kulak Problemleri

• Göz Yorgunluğu: Uzun süre ekran karşısında kalma veya uygun olmayan gözlük kullanımı, baş ağrısına neden olabilir.
• Glokom: Göz içi basıncının artışıyla ilişkili olarak ortaya çıkan baş ağrısı, görme kaybı ile birlikte olabilir.
• Orta Kulak Enfeksiyonu: Kulak enfeksiyonları, baş ağrısı ve kulakta basınç hissi yaratabilir.

f. Metabolik ve Sistemik Nedenler

• Dehidrasyon: Vücutta sıvı kaybı, baş ağrısına yol açabilir. Yetersiz su tüketimi, sıcak hava koşulları bu tür baş ağrısını tetikler.
• Hipoglisemi: Kan şekeri seviyesinin düşmesi baş ağrısı, titreme ve yorgunlukla sonuçlanabilir.
• Anemi: Oksijen taşınmasındaki azalma baş ağrısını tetikleyebilir.

g. İlaç ve Kimyasal Etkiler

• İlaç Aşırı Kullanımına Bağlı Baş Ağrısı: Ağrı kesicilerin sık ve kontrolsüz kullanımı, paradoksal olarak baş ağrısına yol açabilir.
• Alkol ve Kafein Tüketimi: Aşırı alkol alımı ve kafein çekilmesi baş ağrısını tetikleyen yaygın faktörlerdir.
• Zehirlenme: Karbon monoksit maruziyeti gibi durumlar ani ve şiddetli baş ağrısına yol açabilir.

3. Psikolojik Nedenler

Psikolojik faktörler baş ağrısının hem birincil hem de ikincil nedenleri arasında yer alabilir:

• Stres ve Anksiyete: Kas gerginliği, uyku bozuklukları ve hormonal değişimlere yol açarak baş ağrısını tetikler.
• Depresyon: Kronik baş ağrısı ile ilişkilendirilebilir.

4. Çevresel Faktörler

Çevresel etkenler de baş ağrılarının önemli tetikleyicileridir:

• Yüksek Gürültü: Sürekli yüksek ses maruziyeti baş ağrısına neden olabilir.
• Hava Değişiklikleri: Ani sıcaklık değişiklikleri veya düşük atmosfer basıncı migren tipi baş ağrılarını tetikleyebilir.
• Yoğun Kokular: Parfüm, boya veya kimyasal buharlar gibi güçlü kokular baş ağrısını tetikleyebilir.

Baş Ağrılarında İlk Yardım Tedavisi Yöntemleri

Baş ağrısı, günlük yaşamı olumsuz etkileyebilen, yaygın ancak genellikle hafif bir sağlık sorunudur. Ancak, bazı durumlarda ciddi bir tıbbi duruma işaret edebilir. Bu nedenle, baş ağrısının türüne göre doğru ilk yardım yöntemlerini uygulamak, semptomların hafifletilmesi ve daha ciddi durumların önlenmesi açısından önemlidir. Aşağıda, baş ağrılarında ilk yardım yöntemleri detaylandırılmıştır:

1. Ortam Koşullarının Düzeltilmesi

• Sessiz ve Karanlık Bir Ortam Sağlamak: Migren ve gerilim tipi baş ağrıları, genellikle gürültü ve parlak ışıklardan etkilenir. Sessiz, loş ya da karanlık bir odada dinlenmek semptomları hafifletebilir.
• Havanın Kalitesini Artırmak: Oksijenin yeterli olmadığı kapalı ve havasız ortamlarda baş ağrısı daha kötü hale gelebilir. Pencereyi açarak ya da temiz hava sağlayarak oksijen seviyesini artırmak önemlidir.
• Sıcaklık ve Nem Kontrolü: Çok sıcak ya da soğuk ortamlarda bulunmak baş ağrısını tetikleyebilir. Ortam sıcaklığını dengede tutmak rahatlama sağlayabilir.

2. Hidrasyon ve Beslenme

• Su İçmek: Dehidrasyon, baş ağrılarının en yaygın nedenlerinden biridir. İlk yardım kapsamında, bir bardak su içmek genellikle ağrının hafiflemesine yardımcı olabilir.
• Hafif Yiyecekler Tüketmek: Açlık da baş ağrılarına yol açabilir. Ancak yağlı ve ağır yiyeceklerden kaçınılmalı; yerine bir dilim tam buğday ekmeği, meyve gibi hafif yiyecekler tercih edilmelidir.
• Kafein Kontrolü: Kafein, bazı baş ağrısı türlerinde ağrıyı hafifletebilirken, aşırı tüketimi veya aniden bırakılması durumu daha kötü hale getirebilir. Kafein alımı dengeli tutulmalıdır.

3. Sıcak ve Soğuk Uygulama

• Soğuk Kompres: Migren gibi damarsal kökenli baş ağrılarında soğuk kompres uygulamak kan damarlarını daraltarak ağrıyı hafifletebilir. Bir buz torbasını ince bir bezle sararak başın ağrıyan bölgesine uygulanabilir.
• Sıcak Uygulama: Gerilim tipi baş ağrılarında, boyun ya da alın bölgesine sıcak bir havlu koymak kasları gevşeterek rahatlama sağlayabilir.

4. Kas Gevşetme Teknikleri

• Masaj: Alın, şakaklar ve boyun bölgesine hafifçe masaj yapmak kan dolaşımını artırarak ağrıyı azaltabilir. Parmak uçlarıyla yapılan hafif dairesel hareketler, kas gerginliğini gevşetmekte etkilidir.
• Boyun ve Omuz Egzersizleri: Özellikle gerilim tipi baş ağrılarında, boyun ve omuz bölgesindeki kasları esnetmek için basit germe hareketleri yapılabilir.

5. Rahatlama Teknikleri

• Derin Nefes Alma: Stres kaynaklı baş ağrılarında derin nefes alma teknikleri, sinir sistemini sakinleştirerek ağrıyı hafifletebilir. Burundan derin nefes alıp ağızdan yavaşça vermek rahatlama sağlar.
• Meditasyon ve Farkındalık: Stresin azaltılmasına yönelik basit meditasyon teknikleri veya farkındalık egzersizleri, baş ağrısının hafiflemesine yardımcı olabilir.

6. Doğal ve Destekleyici Çözümler

• Bitkisel Çaylar: Zencefil, papatya veya nane çayı gibi doğal bitkisel çaylar, bazı baş ağrısı türlerinde yatıştırıcı etkiler gösterebilir.
• Aromaterapi: Lavanta veya nane yağı gibi uçucu yağları şakaklara hafifçe sürmek ya da koklamak, baş ağrısının şiddetini azaltabilir.

7. Ağrı Kesici Kullanımı (Sadece Gerekli Durumlarda)

• Hafif Ağrı Kesiciler: Paracetamol veya ibuprofen gibi reçetesiz ağrı kesiciler, baş ağrısını geçici olarak hafifletebilir. Ancak bu ilaçlar yalnızca doktor önerisiyle veya sık kullanımdan kaçınarak alınmalıdır.
• İlaç Aşırı Kullanımı Riskine Dikkat: Baş ağrısının ilaç aşırı kullanımından kaynaklanabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle ağrı kesiciler sık sık kullanılmamalıdır.

8. Tetikleyicilerden Uzaklaşma

• Ekran Süresini Azaltma: Uzun süre bilgisayar veya telefon ekranına bakmak baş ağrısını kötüleştirebilir. Gözleri dinlendirmek için 20 dakikada bir kısa molalar verilmelidir.
• Koku ve Gürültüden Kaçınma: Parfüm, sigara dumanı veya yüksek ses gibi tetikleyicilerden uzak durmak baş ağrısını hafifletebilir.

9. Tıbbi Yardım Gerekebilecek Durumların Farkında Olma

Eğer baş ağrısı:

• Ani ve şiddetliyse,
• Görme kaybı, konuşma zorluğu veya yüz felci gibi semptomlarla birlikteyse,
• Travma sonrası ortaya çıkmışsa,
• 24 saatten uzun sürüyorsa,

Hemen bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. İlk yardım yalnızca geçici bir rahatlama sağlamak içindir; altta yatan nedenin tedavi edilmesi önemlidir.

Baş Ağrısını Önlemenin Yolları

Baş ağrısını önlemek, tedavi etmekten daha kolay olabilir. Bazı basit yaşam tarzı değişiklikleri baş ağrılarının sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir:

1. Düzenli Uyku: Uyku düzenine dikkat etmek ve her gün aynı saatte yatıp kalkmak baş ağrısını önlemede etkili olabilir.
2. Dengeli Beslenme: Düzenli öğünler ve yeterli sıvı alımı baş ağrılarının önlenmesinde önemlidir.
3. Duruş Bozukluklarından Kaçınma: Özellikle masa başı çalışanlar için doğru oturma pozisyonunu öğrenmek ve düzenli aralıklarla mola vermek baş ağrılarını önleyebilir.
4. Stres Yönetimi: Yoga, meditasyon ve nefes egzersizleri gibi stres yönetimi teknikleri baş ağrılarının sıklığını azaltabilir.
5. Kafein Tüketimini Sınırlama: Aşırı kafein tüketimi baş ağrısına neden olabilir. Kafein alımını kontrol altında tutmak önemlidir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Baş ağrısı her ne kadar yaygın bir rahatsızlık olsa da, bazı durumlarda bir sağlık uzmanına danışmak gerekir. Aşağıdaki durumlar acil tıbbi müdahale gerektirebilir:

1. Ani ve şiddetli baş ağrısı
2. Baş ağrısı ile birlikte bilinç kaybı, konuşma zorluğu veya görme problemleri
3. Sürekli tekrarlayan baş ağrıları
4. Baş ağrısının travma sonrası başlaması
5. Baş ağrısı ile birlikte yüksek ateş, boyun tutulması veya halsizlik hissi

Sonuç

Baş ağrıları, günlük yaşamı olumsuz etkileyen ve çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilen yaygın bir sağlık sorunudur. Doğru bir ilk yardım müdahalesi, baş ağrısının şiddetini azaltmak, altta yatan nedenin kontrol altına alınmasını kolaylaştırmak ve kişinin yaşam kalitesini iyileştirmek açısından büyük önem taşır. Bununla birlikte, baş ağrılarının hafif mi yoksa ciddi bir sağlık sorununun belirtisi mi olduğunu ayırt edebilmek, müdahalenin etkinliği açısından kritik bir role sahiptir. Bu nedenle, kişilerin baş ağrısı türleri ve ilk yardım teknikleri hakkında temel bilgilere sahip olması gerekir.

Baş ağrılarında ilk yardım, genellikle basit ve etkili yöntemlerle kişiye hızlı bir rahatlama sağlamayı amaçlar. Ancak bu süreçte, sorunun kökenini anlayarak doğru adımları atmak hayati olabilir. Örneğin, bir migren atağı sırasında sessiz ve karanlık bir ortam sağlamak, küme tipi baş ağrısında oksijen desteği ihtimalini değerlendirmek veya şiddetli baş ağrısının felç gibi ciddi bir durumun habercisi olabileceğini fark etmek, kişinin güvenliğini doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle, ilk yardımın ardından tıbbi yardımın gerekli olduğu durumların bilinmesi ve bu konuda bilinçli bir yaklaşım sergilenmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, baş ağrısı yaşayan kişilere yönelik ilk yardım uygulamaları, bireysel farkındalığın ve temel sağlık bilgisinin güçlendirilmesi ile daha etkili hale getirilebilir. Baş ağrılarının altında yatan nedenleri anlamak, gerektiğinde profesyonel yardım almak ve doğru müdahale yöntemlerini uygulamak, hem bireylerin hem de toplumun genel sağlığını iyileştirmek için önemlidir. Özellikle kronik ve tekrarlayan baş ağrıları yaşayan kişiler, hem ilk yardım hem de uzun vadeli yönetim açısından sağlık uzmanlarıyla düzenli olarak iletişim halinde olmalıdır. Bu yaklaşımlar, baş ağrılarının etkilerini en aza indirmede ve daha sağlıklı bir yaşam sürdürebilmede temel unsurlar arasında yer almaktadır.

Referanslar:

1. Baş Ağrılarında İlk Yardım Tedavisinin 9 Adımı
2. Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS). (2018). The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition. Cephalalgia.
3. Silberstein, S. D., & Lipton, R. B. (1994). Chronic daily headache. Neurology Clinics.
4. Bigal, M. E., & Lipton, R. B. (2006). Modifiable risk factors for migraine progression. Headache.
5. Ashina, M. (2020). Migraine pathophysiology. Neurology.
6. Buse, D. C., et al. (2012). Impact of migraine on quality of life. Journal of Headache and Pain.
7. Dodick, D. W. (2018). Diagnosis and management of chronic migraine. Lancet Neurology.
8. May, A., & Schulte, L. H. (2016). Chronic migraine: risk factors, mechanisms and treatment. Nature Reviews Neurology.
9. Tepper, S. J., et al. (2017). Headache in emergency medicine: primary vs. secondary headaches. Emergency Medicine Clinics of North America.
10. Goadsby, P. J., & Holland, P. R. (2013). Migraine pathogenesis: introduction. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry.
11. Charles, A. (2013). The pathophysiology of migraine: implications for clinical management. Lancet Neurology.
12. Rapoport, A. M. (2008). Acute and prophylactic treatment of migraine. Neurological Clinics.
13. Marmura, M. J., & Silberstein, S. D. (2014). Headache and neurological emergencies. Continuum: Lifelong Learning in Neurology.
14. Lipton, R. B., et al. (2007). Epidemiology and impact of headache disorders. Neurology.
15. Saper, J. R., et al. (2012). Treatment strategies in migraine. Neurology.
16. Stovner, L. J., & Hagen, K. (2006). The global burden of headache. Cephalalgia.
17. Schwedt, T. J. (2014). Chronic migraine. BMJ.
18. D’Amico, D., & Tepper, S. J. (2008). Prophylaxis of migraine. Headache.
19. Tfelt-Hansen, P., et al. (2000). Ergotamine and triptans in the acute treatment of migraine. Journal of Neurology.
20. Ferrari, M. D., & Goadsby, P. J. (2006). Triptans and CGRP mechanisms in migraine. Trends in Pharmacological Sciences.
21. Goadsby, P. J. (2005). The vascular theory of migraine. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry.
22. Robbins, M. S., & Lipton, R. B. (2010). Headache in primary care. Primary Care: Clinics in Office Practice.
23. Loder, E., & Burch, R. (2012). Management of migraine. BMJ.
24. Ashina, M., et al. (2015). Calcitonin gene-related peptide in migraine. The Lancet Neurology.
25. Schoenen, J., et al. (2017). Non-invasive neuromodulation in migraine treatment. Cephalalgia.
26. Edvinsson, L. (2019). CGRP and its role in migraine pathophysiology. Cephalalgia.
27. Halker Singh, R., & Dodick, D. W. (2017). Management of migraine in emergency settings. Current Pain and Headache Reports.
28. Burstein, R., & Jakubowski, M. (2005). Sensitization and headache pain. Annals of Neurology.
29. Mathew, N. T. (2001). Chronic daily headache: a review. Neurology.
30. Silberstein, S. D. (2004). Preventive migraine treatment. Headache.
31. Diener, H. C., et al. (2010). Preventive treatment of migraine. The Lancet Neurology.
32. Evers, S., & Afra, J. (2003). European guidelines for headache management. Cephalalgia.
33. Levy, D., & Strassman, A. M. (2002). Mechanisms of headache pain. Journal of Neuroscience.
34. Olesen, J., et al. (2010). New frontiers in migraine research. Nature Reviews Neurology.
35. https://scholar.google.com/
36. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
37. https://www.researchgate.net/
38. https://www.mayoclinic.org/
39. https://www.nhs.uk/
40. https://www.webmd.com/