100 / 100

Kardiyak rehabilitasyon (KR), kalp krizi, anjina pektoris, kalp yetmezliği veya kalp ameliyatı gibi ciddi kalp hastalıkları geçiren bireylerin sağlığını iyileştirmek, yaşam kalitesini artırmak ve kalp hastalıklarıyla ilgili riskleri azaltmak amacıyla uygulanan multidisipliner bir programdır. Bu programlar, bireylerin fiziksel kapasitelerini artırırken aynı zamanda kalp sağlığını destekleyen yaşam tarzı değişiklikleri yapmalarını teşvik eder. Tıbbi tedavi ile tamamlayıcı bir yaklaşım sunar ve kalp hastalıklarına bağlı komplikasyonları en aza indirmeyi hedefler.

Sağlık Bilgisi İçeriği

Kardiyak Rehabilitasyonun 8 Faydası

Bu rehabilitasyon programları, hastaların fiziksel aktivitelerini artırırken aynı zamanda kalp hastalıklarının tekrarlamasını önlemeye yönelik stratejiler sunar. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), kalp hastalıklarının dünya genelindeki en yaygın ölüm nedenlerinden biri olduğunu belirtmektedir. Bu durum, kardiyak rehabilitasyonun önemini bir kez daha vurgulamakta ve bu tür programların kalp sağlığını güçlendirmede ne denli kritik bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Kardiyak rehabilitasyon programlarının etkinliği, bilimsel çalışmalarda da defalarca kanıtlanmış olup, hastaların ölüm riskini azalttığı ve yaşam sürelerini uzattığı gösterilmiştir.

Kardiyak rehabilitasyon, bireylerin sadece fiziksel sağlıklarını değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal durumlarını da iyileştirmeyi hedefler. Kalp hastalığı geçiren bireyler genellikle yaşam tarzlarını gözden geçirmek zorunda kalır ve bu süreçte depresyon, anksiyete ve stres gibi psikolojik zorluklarla da karşı karşıya kalabilirler. Bireylerin bu tür psikososyal sorunlarla başa çıkmalarına yardımcı olurken, kalp hastalığının olumsuz etkilerini azaltmayı amaçlar. Programlar genellikle uzman hekimler, fizyoterapistler, diyetisyenler ve psikologlar gibi multidisipliner bir ekip tarafından yönetilir, böylece hastalara kapsamlı bir bakım sunulabilir.

Bu makalede, kardiyak rehabilitasyonun temel bileşenlerine, yararlarına, uygulama yöntemlerine ve bu tür programların hastaların hayatındaki etkilerine detaylı bir şekilde değinilecektir. Aynı zamanda, kardiyak rehabilitasyonun nasıl uygulandığı, kimlerin bu programa katılabileceği ve programın başarısının nasıl değerlendirildiği gibi önemli konular ele alınacaktır. Kalp sağlığı konusunda bilinçlenmek ve bu tür programlardan fayda sağlamak isteyenler için önemli bir bilgi kaynağıdır.

Kardiyak Rehabilitasyon Nedir?

Kardiyak rehabilitasyon, kalp sağlığını iyileştirmek ve kalp hastalıklarının tekrarlanmasını önlemek amacıyla kişiye özel olarak tasarlanmış, kapsamlı bir programdır.

Tipik olarak üç ana bileşen içerir:

Fiziksel Aktivite Eğitimi: Kalp hastalığı geçiren bireyler için güvenli ve etkili egzersiz programları.
Eğitim ve Danışmanlık: Kalp sağlığı hakkında bilgi sağlayan, risk faktörlerini azaltmaya yönelik stratejiler geliştiren eğitimler.
Psikososyal Destek: Stres, anksiyete ve depresyon gibi duygusal sorunlarla başa çıkmayı amaçlayan psikolojik destek hizmetleri.

Bu bileşenler, hastaların hem fiziksel hem de psikolojik olarak iyileşmelerine yardımcı olur. Kardiyak rehabilitasyon programları, bireylerin sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemelerini sağlayarak kalp hastalıklarına bağlı ölüm oranlarını azaltmayı amaçlar. Bununla birlikte, sigarayı bırakma, kilo yönetimi ve kan basıncı kontrolü gibi önemli sağlık hedeflerine ulaşılmasına da katkıda bulunur.

Kardiyak Rehabilitasyonun Faydaları

Kardiyak rehabilitasyon (KR), kalp hastalığı geçirmiş veya risk altında olan bireylerin fiziksel, duygusal ve sosyal sağlıklarını iyileştirmek amacıyla uygulanan bütüncül bir programdır. Bu programın çok yönlü faydaları, kalp sağlığını desteklemekten yaşam kalitesini artırmaya kadar uzanan geniş bir yelpazede değerlendirilebilir. İşte kardiyak rehabilitasyonun başlıca faydaları:

1. Kalp Sağlığının İyileştirilmesi

Kardiyovasküler Fonksiyonların Artışı: KR programları, kalp kaslarının daha verimli çalışmasını sağlar. Düzenli egzersiz ve fiziksel aktiviteler, kan dolaşımını artırarak kalbin yükünü hafifletir.
Kan Basıncının Kontrolü: Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme ile kan basıncı değerleri kontrol altına alınabilir, hipertansiyon riski azaltılabilir.
Kolesterol Seviyelerinin Düzenlenmesi: KR programları, kötü kolesterol (LDL) seviyelerini düşürürken iyi kolesterol (HDL) seviyelerini artırabilir.

2. Fiziksel Dayanıklılığın ve Gücün Artırılması

Kalp hastalığı geçirmiş bireylerde, fiziksel kapasite genellikle azalır. KR, kişinin fiziksel gücünü ve dayanıklılığını artırarak günlük aktivitelerini daha kolay yerine getirmesini sağlar.
Kas gücünü artırıcı direnç egzersizleri, genel kondisyonu iyileştirir ve yorgunluğu azaltır.

3. Yaşam Kalitesinin Artışı

Psikolojik İyilik Hali: KR, depresyon, anksiyete ve stres gibi psikolojik sorunların azaltılmasında etkilidir. Grup terapileri ve bireysel danışmanlıklar sayesinde hastalar, kendilerini daha güçlü ve motive hissederler.
Bağımsızlık Duygusunun Güçlenmesi: Fiziksel aktivitelerin teşvik edilmesi ve eğitimlerin sağlanmasıyla bireyler, günlük yaşamlarında daha bağımsız hale gelirler.

4. Hastaneye Yeniden Yatma Riskinin Azaltılması

KR, kalp krizi, stent yerleştirilmesi veya bypass ameliyatı gibi kardiyovasküler müdahalelerden sonra yeniden hastaneye yatma riskini önemli ölçüde azaltır.
Kalp hastalığına ilişkin erken belirtilerin tanınmasını sağlayarak bireylerin zamanında tıbbi yardım almasını teşvik eder.

5. Uzun Vadeli Sağlık Davranışlarının Kazandırılması

KR, bireylerin sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarını benimsemelerine yardımcı olur. Bu, sigaranın bırakılması, sağlıklı beslenme düzenlerinin oluşturulması ve düzenli fiziksel aktivitenin bir yaşam biçimi haline getirilmesi gibi davranışları kapsar.
Diyetisyenler, psikologlar ve fizyoterapistler tarafından verilen eğitimler, bu alışkanlıkların sürdürülebilirliğini destekler.

6. Sosyal Destek Sağlanması

Grup ortamında gerçekleştirilen aktiviteler ve paylaşımlar, hastaların sosyal bağlantılarını güçlendirmelerine olanak tanır.
Aile üyelerine verilen eğitimlerle, hastaların iyileşme sürecinde sosyal destek sistemlerinin etkinliği artırılır.

7. Ölüm Oranlarının Azaltılması

Çeşitli araştırmalar, KR programlarının kardiyovasküler nedenlere bağlı ölüm oranlarını önemli ölçüde azalttığını göstermektedir. Program, bireylerin hastalıkla daha bilinçli mücadele etmelerini sağlar.

8. Kişiselleştirilmiş Tedavi ve İzlem

Her bireyin ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanan KR programları, kişiselleştirilmiş bir bakım yaklaşımı sunar. Düzenli izlem ve değerlendirmeler, bireylerin sağlık durumlarının sürekli kontrol altında tutulmasını sağlar.
Program sayesinde bireylerin tedaviye uyumu artar ve tıbbi hedeflere ulaşma süreci hızlanır.

Kardiyak rehabilitasyon, sadece kalp sağlığını iyileştiren bir program olmanın ötesinde, bireylerin yaşam kalitesini artıran ve uzun vadeli sağlık kazanımları sağlayan bir süreçtir. Fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan çok yönlü faydalar sunan bu program, kalp hastalarının yaşamlarını yeniden şekillendirmelerine yardımcı olur. KR’nin bireysel ve toplumsal sağlık üzerindeki etkileri göz önüne alındığında, katılımın teşvik edilmesi büyük önem taşımaktadır.

Kardiyak Rehabilitasyonun Bileşenleri

Kardiyak rehabilitasyon programları, her bireyin sağlık durumuna, ihtiyaçlarına ve fiziksel kapasitesine göre uyarlanmış bir dizi tedavi yöntemini içerir.

Bu programlar genellikle dört ana bileşenden oluşur:

Tıbbi Değerlendirme ve Risk Faktörlerinin Belirlenmesi: Kardiyak rehabilitasyonun ilk aşaması, hastanın genel sağlık durumunun değerlendirilmesini ve kalp hastalıklarına katkıda bulunan risk faktörlerinin tespit edilmesini içerir. Bu aşamada, kan basıncı, kolesterol seviyeleri ve kan şekeri düzeyleri gibi parametreler de dikkate alınır.
Fiziksel Aktivite ve Egzersiz: Egzersiz, en önemli unsurlardan biridir. Bireylerin kardiyovasküler sistemlerini güçlendirmek ve fiziksel dayanıklılıklarını artırmak için güvenli bir egzersiz planı geliştirilir. Egzersizler genellikle yürüme, bisiklete binme, yüzme gibi düşük etkili aktivitelerden oluşur.
Eğitim ve Danışmanlık: Hastalar, kalp hastalıklarının nasıl önlenebileceği ve sağlıklı bir yaşam tarzının nasıl sürdürülebileceği konusunda eğitim alır. Sigara içmenin zararları, sağlıklı beslenme, kilo kontrolü ve stres yönetimi gibi konulara odaklanılır.
Psikososyal Destek: Kalp hastalığı nedeniyle stres, depresyon ve anksiyete yaşayan bireyler için psikolojik danışmanlık hizmetleri sunulur. Bu destek, hastaların duygusal iyileşmesine katkıda bulunarak genel sağlıklarını iyileştirir.

Kardiyak Rehabilitasyon Programına Kimler Katılmalıdır?

Kardiyak rehabilitasyon, kalp hastalığı riski taşıyan veya kalp hastalığı geçirmiş bireyler için önerilmektedir.

Özellikle şu gruptaki hastalar bu programlardan fayda görebilir:

Kalp krizi geçirenler
Anjina pektoris (göğüs ağrısı) olanlar
Kalp yetmezliği olan bireyler
Kalp kapak hastalığı geçirenler
Koroner arter baypas ameliyatı olanlar
Kalp nakli olan bireyler

Bu programlar, kardiyologlar, fizyoterapistler, beslenme uzmanları ve psikologlar gibi farklı disiplinlerden uzmanlar tarafından yürütülmektedir. Hastaların fiziksel kapasiteleri ve sağlık durumları göz önüne alınarak bireyselleştirilmiş egzersiz planları oluşturulur ve sürekli izleme sağlanır.

Kardiyak Rehabilitasyonun Etkileri ve Başarı Kriterleri

Kardiyak rehabilitasyonun başarısı, hastaların fiziksel ve psikolojik iyileşme düzeylerine bağlıdır. Araştırmalar, bu tür programlara katılan bireylerin ölüm oranlarının düştüğünü ve yaşam kalitelerinin arttığını göstermektedir. Bunun yanı sıra, hastaların yeniden hastaneye yatış oranlarının da azaldığı bilinmektedir.

Başarı kriterleri şunlardır:

Kalp fonksiyonlarının iyileşmesi
Egzersiz kapasitesinin artması
Kalp hastalığına bağlı semptomların azalması
Hastaların yaşam tarzı değişikliklerini benimsemesi ve sürdürmesi
Hastaların psikososyal iyileşme göstermesi

Kardiyak Rehabilitasyonda Karşılaşılan Zorluklar

Her ne kadar kardiyak rehabilitasyon programları birçok hasta için etkili olsa da, bazı zorluklar da bulunmaktadır. Bu zorluklar şunlar olabilir:

Motivasyon Eksikliği: Hastaların uzun süreli bir programı sürdürme konusunda motivasyonlarını korumakta zorlanmaları.
Ekonomik Faktörler: Rehabilitasyon programlarının maliyetleri, bazı hastalar için erişim sorunlarına neden olabilir.
Fiziksel Sınırlamalar: Özellikle ileri yaştaki veya ağır kalp rahatsızlığı olan bireyler için bazı egzersiz programları zorlayıcı olabilir.

Bu zorluklarla başa çıkmak için programların bireyselleştirilmesi ve sürekli motivasyon desteği sağlanması büyük önem taşır.

Kardiyak Rehabilitasyonun Geleceği

Teknolojik ilerlemeler ve tele-tıp uygulamaları sayesinde kardiyak rehabilitasyon programları da evrim geçirmektedir. Özellikle uzaktan takip ve evde egzersiz programları, kardiyak rehabilitasyonu daha erişilebilir hale getirmektedir. Bu tür uygulamaların, daha geniş bir hasta kitlesine ulaşması ve sonuçlarının daha da iyileşmesi beklenmektedir.

Kardiyak Rehabilitasyonun Yararları Üzerine Bilimsel Bulgular

Kardiyak rehabilitasyonun etkinliği üzerine yapılan bilimsel araştırmalar, bu programların hastalar üzerinde ne denli olumlu etkiler yarattığını açıkça göstermektedir. Örneğin, 2015 yılında yapılan geniş kapsamlı bir meta-analiz, programlara katılan bireylerin kalp krizi geçirme olasılığının %20 oranında azaldığını ve ölüm riskinin %25 oranında düştüğünü ortaya koymuştur. Benzer şekilde, Avrupa Kardiyoloji Derneği’nin yayımladığı rehberler, kardiyak rehabilitasyonun, kalp hastalığı olan bireylerin uzun dönem sağkalım oranlarını artırdığına dikkat çekmektedir.

Fiziksel egzersiz bileşeni, kalp yetmezliği ve koroner arter hastalığı gibi durumlar yaşayan bireyler için büyük önem taşır. Araştırmalar, düzenli fiziksel aktivitenin kalp fonksiyonlarını iyileştirdiğini, damar sertliği (ateroskleroz) riskini azalttığını ve genel kardiyovasküler sağlığı desteklediğini kanıtlamıştır. Ayrıca, fiziksel aktivite sırasında kalbin daha az yorulması, kalp kaslarının güçlenmesi ve oksijen taşıma kapasitesinin artması gibi olumlu değişiklikler gözlemlenmektedir. Bu tür gelişmeler, hastaların günlük yaşamlarında daha aktif olabilmelerini sağlar.

Kardiyak rehabilitasyonun bir diğer önemli faydası, psikososyal iyileşmeye olan katkısıdır. Kalp hastalığı geçiren bireylerin büyük bir kısmı, hayatlarında ciddi stres ve anksiyete yaşayabilir. Depresyon oranları, kalp hastalığı olan bireyler arasında oldukça yaygındır ve bu durum, fiziksel sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Kardiyak rehabilitasyon programlarında verilen psikososyal destek, hastaların ruh sağlığını iyileştirir ve yaşam kalitesini artırır. Bu programlar, hastalara stres yönetimi teknikleri sunarak, zihin sağlığının fiziksel iyileşme süreciyle birlikte gelişmesini sağlar.

Kardiyak Rehabilitasyonun Bireyselleştirilmesi

En büyük avantajlarından biri, her hastaya özel olarak uyarlanabilmesidir. Bu bireyselleştirme, hastanın sağlık durumuna, yaşına, kalp hastalığının ciddiyetine ve genel yaşam tarzına bağlı olarak yapılır. Kardiyak rehabilitasyon programları, her bireyin farklı ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanmalı ve hastanın kendi hedeflerine ulaşmasına yardımcı olmalıdır.

Egzersiz Yoğunluğu ve Türü: Bazı hastalar yoğun kardiyo egzersizlerinden yararlanabilirken, diğerleri için hafif yürüyüşler veya düşük tempolu aktiviteler daha uygun olabilir. Yaşlı hastalar veya ciddi kalp rahatsızlıkları olan bireyler, yüksek yoğunluklu egzersizlerden kaçınmalıdır. Bu tür durumlarda, düşük etkili aerobik aktiviteler tercih edilir.
Beslenme ve Diyet Planı: Beslenme programları da bireyselleştirilmiş olmalıdır. Kolesterol seviyeleri, kan basıncı ve diyabet gibi ek risk faktörleri dikkate alınarak, hastalara özel diyet planları hazırlanır. Genellikle, doymuş yağlar, tuz ve şekerden zengin yiyeceklerin sınırlandırılması önerilirken, tam tahıllar, sebzeler, meyveler ve yağsız protein kaynaklarının tüketimi teşvik edilir.
Psikososyal Destek: Kardiyak rehabilitasyonun psikolojik yönü, her bireyin kişisel deneyimlerine göre şekillendirilmelidir. Bazı hastalar depresyon veya anksiyete ile başa çıkmada grup terapilerinden fayda görürken, diğerleri bireysel psikolojik danışmanlığa daha fazla ihtiyaç duyabilir. Bu süreçte, hasta ve terapist arasındaki iletişim büyük önem taşır.

Kardiyak Rehabilitasyonun Toplumsal Yansımaları

Kardiyak rehabilitasyonun bireysel düzeyde faydalarının yanı sıra, bu tür programların toplum sağlığı üzerinde de geniş kapsamlı etkileri bulunmaktadır. Kardiyovasküler hastalıklar, küresel ölçekte en büyük ölüm nedenlerinden biri olup, sağlık sistemleri üzerinde ciddi ekonomik yükler yaratmaktadır. Kardiyak rehabilitasyonun yaygınlaştırılması, kalp hastalıklarına bağlı komplikasyonların azaltılmasına ve hastaneye yatış oranlarının düşürülmesine katkı sağlayarak, sağlık sistemlerinin üzerindeki yükü hafifletebilir.

Buna ek olarak, kardiyak rehabilitasyon programları, kalp sağlığını destekleyen toplumsal farkındalığın artmasına yardımcı olur. Bu tür programlara katılan bireyler, aileleri, arkadaşları ve çalışma çevreleri üzerinde olumlu bir etki yaratabilir ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarını çevrelerine yayabilirler. Bu da toplum genelinde daha sağlıklı bir yaşam kültürünün gelişmesine katkıda bulunur.

Referanslar:

Kardiyak Rehabilitasyonun 8 Faydası
Balady, G. J., Ades, P. A., Comoss, P., et al. (2000). Core components of cardiac rehabilitation/secondary prevention programs: a statement for healthcare professionals from the American Heart Association. Circulation, 102(9), 1069-1073.
Piepoli, M. F., Corrà, U., Benzer, W., et al. (2010). Secondary prevention in the clinical management of patients with cardiovascular diseases. Core components, standards and outcome measures for referral and delivery: a policy statement from the Cardiac Rehabilitation Section of the European Association of Cardiovascular Prevention & Rehabilitation. European Journal of Preventive Cardiology, 17(1), 1-17.
Anderson, L., Oldridge, N., Thompson, D. R., et al. (2016). Exercise-based cardiac rehabilitation for coronary heart disease. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 2016(1), CD001800.
Taylor, R. S., Sagar, V. A., Davies, E. J., et al. (2014). Exercise-based rehabilitation for heart failure. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 2014(4), CD003331.
Wenger, N. K. (2008). Current status of cardiac rehabilitation. Journal of the American College of Cardiology, 51(17), 1619-1631.
Lavie, C. J., Arena, R., Franklin, B. A. (2016). Cardiac rehabilitation and healthy lifestyle interventions. Journal of the American College of Cardiology, 67(1), 13-15.
Ades, P. A. (2001). Cardiac rehabilitation and secondary prevention of coronary heart disease. New England Journal of Medicine, 345(12), 892-902.
Hambrecht, R., Walther, C., Möbius-Winkler, S., et al. (2004). Percutaneous coronary angioplasty compared with exercise training in patients with stable coronary artery disease: a randomized trial. Circulation, 109(11), 1371-1378.
Fihn, S. D., Gardin, J. M., Abrams, J., et al. (2012). 2012 ACCF/AHA/ACP/AATS/PCNA/SCAI/STS guideline for the diagnosis and management of patients with stable ischemic heart disease. Circulation, 126(25), e354-e471.
Heran, B. S., Chen, J. M., Ebrahim, S., et al. (2011). Exercise-based cardiac rehabilitation for coronary heart disease. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 2011(7), CD001800.
Oldridge, N., Guyatt, G., Fischer, M., et al. (1988). Cardiac rehabilitation after myocardial infarction: combined experience of randomized clinical trials. Journal of the American Medical Association, 260(7), 945-950.
Franklin, B. A., Brinks, J., Berra, K., et al. (2015). Using metabolic equivalents in clinical practice. Circulation, 132(15), e233-e239.
Thomas, R. J., King, M., Lui, K., et al. (2010). AACVPR/ACC/AHA 2010 update: performance measures on cardiac rehabilitation for referral to and delivery of cardiac rehabilitation/secondary prevention services. Circulation, 122(13), 1342-1350.
Moore, S. M., Charvat, J. M., Gordon, N. H., et al. (2006). Effects of a CHANGE intervention to increase exercise maintenance following cardiac events. Annals of Behavioral Medicine, 31(1), 53-62.
Piepoli, M. F., Davos, C., Francis, D. P., et al. (2004). Exercise training meta-analysis of trials in patients with chronic heart failure (ExTraMATCH). British Medical Journal, 328(7433), 189.
Dempster, M., Donnelly, M., O’Loughlin, C. (2004). The effectiveness of heart failure management programmes: a systematic review and meta-analysis. European Journal of Cardiovascular Nursing, 3(4), 255-267.
Martin, B. J., Hauer, T., Arena, R., et al. (2012). Cardiac rehabilitation attendance and outcomes in coronary artery disease patients. Circulation, 126(6), 677-687.
Milani, R. V., Lavie, C. J. (2009). Impact of cardiac rehabilitation on depression and its associated mortality. American Journal of Medicine, 122(4), 358-364.
Rengo, J. L., Savage, P. D., Ades, P. A. (2017). Cardiac rehabilitation. The Medical Clinics of North America, 101(4), 781-789.
Pack, Q. R., Mansour, M., Barboza, J. S., et al. (2015). Participation rates, process monitoring, and quality improvement among cardiac rehabilitation programs in the United States: a national survey. Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation and Prevention, 35(3), 173-180.
Balady, G. J., Williams, M. A., Ades, P. A., et al. (2007). Core components of cardiac rehabilitation/secondary prevention programs. Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation and Prevention, 27(3), 121-129.
Keteyian, S. J., Leifer, E. S., Houston-Miller, N., et al. (2014). The design and rationale for the HF-ACTION trial: A randomized trial of exercise training in patients with chronic heart failure. American Heart Journal, 148(1), 53-61.
Goel, K., Lennon, R. J., Tilbury, R. T., et al. (2011). Impact of cardiac rehabilitation on mortality and cardiovascular events after percutaneous coronary intervention. Circulation, 123(21), 2344-2352.
Arthur, H. M., Suskin, N., Bayley, M., et al. (2002). The effect of cardiac rehabilitation on psychological outcomes in women after myocardial infarction. Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation, 22(3), 143-147.
Haskell, W. L., Alderman, E. L., Fair, J. M., et al. (1994). Effects of intensive multiple risk factor reduction on coronary atherosclerosis and clinical cardiac events in men and women with coronary artery disease. Circulation, 89(3), 975-990.
Gordon, N. F., Gulanick, M., Costa, F., et al. (2004). Physical activity and exercise recommendations for stroke survivors. Stroke, 35(5), 1230-1240.
Milani, R. V., Lavie, C. J., Mehra, M. R., et al. (2011). Understanding the basics of heart failure. Journal of the American College of Cardiology, 55(4), 231-236.
Beckie, T. M., Beckstead, J. W., Schocken, D. D. (2011). The effects of a tailored cardiac rehabilitation program on depressive symptoms in women. Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation and Prevention, 31(1), 25-33.
Wenger, N. K., Froelicher, E. S., Smith, L. K., et al. (1995). Cardiac rehabilitation as secondary prevention. Circulation, 92(6), 1601-1613.
Suaya, J. A., Shepard, D. S., Normand, S. L., et al. (2007). Use of cardiac rehabilitation by Medicare beneficiaries after myocardial infarction or coronary bypass surgery. Circulation, 116(15), 1653-1662.
Thomas, R. J., Beatty, A. L., Beckie, T. M., et al. (2019). Home-based cardiac rehabilitation: a scientific statement from the American Heart Association. Circulation, 140(1), e69-e89.
Sandercock, G. R., Cardoso, F., Almodhy, M., et al. (2013). Cardiorespiratory fitness changes in patients receiving comprehensive outpatient cardiac rehabilitation. Heart, 99(9), 612-620.
Kavanagh, T., Mertens, D. J., Hamm, L. F., et al. (2002). Prediction of long-term prognosis in 12,169 men referred for cardiac rehabilitation. Circulation, 106(6), 666-671.
https://scholar.google.com/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
https://www.researchgate.net/
https://www.mayoclinic.org/
https://www.nhs.uk/
https://www.webmd.com/

Kardiyak Rehabilitasyonun 8 Faydası — Kardiyak Rehabilitasyonun Yararları

Sağlık Bilgisi Paylaş !