Anksiyete Bozuklukları

95 / 100

Ara sıra kaygı yaşamak yaşamın normal bir parçasıdır. Ancak anksiyete bozukluğu olan kişiler sıklıkla günlük durumlara karşı yoğun, aşırı ve sürekli endişe ve korku yaşarlar. Çoğu zaman, anksiyete bozuklukları, birkaç dakika içinde doruğa ulaşan (panik ataklar) tekrarlayan ani yoğun anksiyete ve korku ya da dehşet duygularını içerir.

Sağlık Bilgisi İçeriği

Anksiyete Bozuklukları

Bu kaygı ve panik duyguları günlük faaliyetleri olumsuz etkiler, kontrol edilmesi zordur, gerçek tehlikeyle orantısızdır ve uzun sürebilir. Bu duyguları önlemek için mekan veya durumlardan uzak durabilirsiniz. Belirtiler çocukluk veya ergenlik döneminde başlayıp yetişkinliğe kadar devam edebilir.

Anksiyete bozukluklarının örnekleri arasında yaygın anksiyete bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi), spesifik fobiler ve ayrılma anksiyetesi bozukluğu yer alır. Birden fazla kaygı bozukluğunuz olabilir. Bazen kaygı tedavi gerektiren tıbbi bir durumdan kaynaklanır. Hangi tür kaygıya sahip olursanız olun, tedavi yardımcı olabilir.

Anksiyete Bozukluklarının Belirtileri

Yaygın anksiyete belirtileri ve semptomları şunları içerir:

Gergin, huzursuz veya gergin hissetmek
Yaklaşan bir tehlike, panik veya kıyamet duygusuna sahip olmak
Artan kalp atış hızına sahip olmak
Hızlı nefes alma (hiperventilasyon)
Terlemek
titriyor
Zayıf veya yorgun hissetmek
Konsantre olmakta veya mevcut endişe dışında herhangi bir şeyi düşünmekte zorluk çekmek
Uyumakta zorluk çekiyorum
Gastrointestinal (GI) sorunlar yaşamak
Endişeyi kontrol etmekte zorluk yaşamak
Kaygıyı tetikleyen şeylerden kaçınma dürtüsüne sahip olmak

Çeşitli anksiyete bozuklukları türleri mevcuttur:

Agorafobi (ag-uh-ruh-FOE-be-uh), paniğe kapılmanıza ve kendinizi kapana kısılmış, çaresiz veya utanmış hissetmenize neden olabilecek yerlerden veya durumlardan korktuğunuz ve sıklıkla kaçındığınız bir tür kaygı bozukluğudur.
Tıbbi bir duruma bağlı kaygı bozukluğu, doğrudan fiziksel bir sağlık sorununun neden olduğu yoğun kaygı veya panik belirtilerini içerir.
Yaygın kaygı bozukluğu, etkinlikler veya olaylar, hatta sıradan, rutin konular hakkında sürekli ve aşırı kaygı ve endişeyi içerir. Endişe gerçek durumla orantısızdır, kontrol edilmesi zordur ve fiziksel olarak nasıl hissettiğinizi etkiler. Genellikle diğer anksiyete bozuklukları veya depresyonla birlikte ortaya çıkar.
Panik bozukluğu, birkaç dakika içinde doruğa ulaşan, tekrarlayan ani yoğun kaygı, korku veya dehşet epizotlarını (panik atakları) içerir. Yaklaşan bir felaket, nefes darlığı, göğüs ağrısı veya hızlı, çarpıntılı veya çarpan bir kalp (kalp çarpıntısı) hissi yaşayabilirsiniz. Bu panik ataklar, bunların tekrar yaşanması konusunda endişelenmenize veya meydana geldiği durumlardan kaçınmanıza yol açabilir.
Seçici konuşmazlık, çocukların okul gibi belirli durumlarda, evde yakın aile üyeleriyle birlikte olmak gibi başka durumlarda konuşabildikleri halde bile sürekli olarak konuşamamasıdır. Bu okul, iş ve sosyal işlevselliğe müdahale edebilir.
Ayrılma kaygısı bozukluğu, çocuğun gelişim düzeyine göre aşırı düzeyde kaygı ile karakterize edilen ve ebeveynlerden veya ebeveynlik rolüne sahip diğer kişilerden ayrılmayla ilişkili bir çocukluk çağı bozukluğudur.
Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi), utanç duygusu, öz-bilinç ve başkaları tarafından olumsuz olarak yargılanma veya olumsuz görülme endişesi nedeniyle yüksek düzeyde kaygı, korku ve sosyal durumlardan kaçınmayı içerir.
Spesifik fobiler, spesifik bir nesne veya durumla karşı karşıya kaldığınızda ortaya çıkan büyük kaygı ve bundan kaçınma arzusuyla karakterize edilir. Fobiler bazı insanlarda panik ataklara neden olur.
Maddenin yol açtığı anksiyete bozukluğu, ilaçları kötüye kullanmanın, ilaç almanın, toksik bir maddeye maruz kalmanın veya uyuşturucuyu bırakmanın doğrudan sonucu olan yoğun anksiyete veya panik semptomlarıyla karakterizedir.
Diğer tanımlanmış anksiyete bozukluğu ve belirtilmemiş anksiyete bozukluğu, diğer herhangi bir anksiyete bozukluğunun kriterlerini tam olarak karşılamayan ancak sıkıntı verici ve yıkıcı olacak kadar önemli olan anksiyete veya fobiler için kullanılan terimlerdir.

Ne zaman doktora görünmeli

Aşağıdaki durumlarda doktorunuza görünün:

Çok fazla endişelendiğinizi ve bunun işinizi, ilişkilerinizi veya hayatınızın diğer bölümlerini etkilediğini hissediyorsunuz
Korkunuz, endişeniz veya endişeniz sizi üzüyor ve kontrol edilmesi zor
Depresyonda hissediyorsanız, alkol veya uyuşturucu kullanımında sorun yaşıyorsanız veya kaygının yanı sıra başka zihinsel sağlık sorunlarınız da varsa
Kaygınızın fiziksel bir sağlık sorunuyla bağlantılı olabileceğini düşünüyorsunuz
İntihar düşünceleriniz veya davranışlarınız varsa; bu durumda derhal acil tedaviye başvurun

Endişeleriniz kendiliğinden kaybolmayabilir ve yardım aramazsanız zamanla daha da kötüleşebilir. Kaygınız daha da kötüleşmeden önce doktorunuza veya bir akıl sağlığı uzmanına görünün. Erken yardım alırsanız tedavi edilmesi daha kolaydır.

Anksiyete Bozukluklarının Nedenleri

Anksiyete bozukluklarının nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır. Travmatik olaylar gibi yaşam deneyimlerinin, halihazırda kaygıya yatkın olan kişilerde kaygı bozukluklarını tetiklediği görülmektedir. Kalıtsal özellikler de bir faktör olabilir.

Tıbbi Nedenler

Bazı insanlar için kaygı, altta yatan bir sağlık sorunuyla bağlantılı olabilir. Bazı durumlarda kaygı belirtileri ve semptomları tıbbi bir hastalığın ilk göstergeleridir. Doktorunuz kaygınızın tıbbi bir nedeni olabileceğinden şüpheleniyorsa, bir sorun belirtisi aramak için testler isteyebilir.

Anksiyete bozuklukları ile ilişkilendirilebilecek tıbbi problemlerin örnekleri şunlardır:

Kalp hastalığı
Diyabet
Hipertiroidizm gibi tiroid sorunları
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve astım gibi solunum bozuklukları
Uyuşturucunun kötüye kullanılması veya geri çekilmesi
Alkolden, anksiyete önleyici ilaçlardan (benzodiazepinler) veya diğer ilaçlardan çekilme
Kronik ağrı veya irritabl bağırsak sendromu
Belirli savaş ya da kaç hormonlarını üreten nadir tümörler

Bazen kaygı bazı ilaçların yan etkisi olabilir.

Aşağıdaki durumlarda kaygınızın altta yatan bir tıbbi durumdan kaynaklanması mümkündür:

Anksiyete bozukluğu olan herhangi bir kan akrabanız (ebeveyn veya kardeş gibi) yok
Çocukken kaygı bozukluğunuz yoktu
Kaygı nedeniyle belirli şeylerden veya durumlardan kaçınmıyorsunuz
Yaşam olaylarıyla ilgisiz gibi görünen, aniden ortaya çıkan bir kaygınız varsa ve daha önce bir kaygı geçmişiniz yoksa

Risk Faktörleri

Bu faktörler Anksiyete Bozukluklarını geliştirme riskinizi artırabilir:

Travma. İstismara veya travmaya maruz kalan veya travmatik olaylara tanık olan çocukların, yaşamlarının bir noktasında kaygı bozukluğu geliştirme riski daha yüksektir. Travmatik bir olay yaşayan yetişkinlerde de anksiyete bozuklukları gelişebilir.
Bir hastalık nedeniyle stres. Bir sağlık sorununuz ya da ciddi bir hastalığınızın olması, tedaviniz ve geleceğiniz gibi konularda ciddi endişelere neden olabilir.
Stres oluşumu. Büyük bir olay ya da daha küçük stresli yaşam durumlarının birikmesi aşırı kaygıyı tetikleyebilir – örneğin ailede bir ölüm, iş stresi ya da mali konularda devam eden endişeler.
Kişilik. Belirli kişilik tiplerine sahip kişiler diğerlerine göre kaygı bozukluklarına daha yatkındır.
Diğer ruh sağlığı bozuklukları. Depresyon gibi diğer zihinsel sağlık bozukluklarına sahip kişilerde sıklıkla kaygı bozukluğu da görülür.
Anksiyete bozukluğu olan kan akrabalarına sahip olmak. Anksiyete bozuklukları ailelerde de görülebilir.
Uyuşturucu veya alkol. Uyuşturucu veya alkol kullanımı veya kötüye kullanımı veya yoksunluğu kaygıya neden olabilir veya daha da kötüleşebilir.

Komplikasyonlar

Anksiyete bozukluğuna sahip olmak sizi endişelendirmekten daha fazlasını yapar. Ayrıca aşağıdaki gibi diğer zihinsel ve fiziksel rahatsızlıklara da yol açabilir veya bunları kötüleştirebilir:

Depresyon (çoğunlukla anksiyete bozukluğuyla birlikte ortaya çıkar) veya diğer zihinsel sağlık bozuklukları
Madde kötüye kullanımı
Uyku sorunu (uykusuzluk)
Sindirim veya bağırsak sorunları
Baş ağrısı ve kronik ağrı
Sosyal izolasyon
Okulda veya işte işlevsellik sorunları
Yaşam kalitesinin düşük olması
İntihar

Önleme

Bir kişinin kaygı bozukluğu geliştirmesine neyin sebep olacağını kesin olarak tahmin etmenin bir yolu yoktur, ancak kaygılıysanız belirtilerin etkisini azaltmak için adımlar atabilirsiniz:

Erken yardım alın. Diğer birçok zihinsel sağlık durumu gibi kaygının da beklerseniz tedavisi daha zor olabilir.
Aktif kalmak. Keyif aldığınız ve kendinizi iyi hissetmenizi sağlayan aktivitelere katılın. Endişelerinizi azaltabilecek sosyal etkileşimin ve şefkatli ilişkilerin tadını çıkarın.
Alkol veya uyuşturucu kullanımından kaçının. Alkol ve uyuşturucu kullanımı kaygıya neden olabilir veya daha da kötüleşebilir. Bu maddelerden herhangi birine bağımlıysanız, bırakmak sizi kaygılandırabilir. Kendi başınıza bırakamıyorsanız doktorunuza görünün veya size yardımcı olacak bir destek grubu bulun.

Anksiyete Bozukluklarının Teşhisi

Kaygınızın fiziksel sağlığınızla ilgili olup olmadığını öğrenmek için birinci basamak sağlayıcınıza başvurarak başlayabilirsiniz. Tedavi gerektirebilecek altta yatan bir tıbbi durumun belirtilerini kontrol edebilir.

Ancak şiddetli kaygınız varsa bir ruh sağlığı uzmanına başvurmanız gerekebilir. Psikiyatrist, zihinsel sağlık durumlarının teşhis ve tedavisinde uzmanlaşmış bir tıp doktorudur. Bir psikolog ve diğer bazı ruh sağlığı uzmanları kaygıyı teşhis edebilir ve danışmanlık (psikoterapi) sağlayabilir.

Bir anksiyete bozukluğunun teşhisine yardımcı olmak için ruh sağlığı uzmanınız şunları yapabilir:

Size psikolojik bir değerlendirme yapayım. Bu, tanıyı belirlemenize ve ilgili komplikasyonları kontrol etmenize yardımcı olmak için düşüncelerinizi, duygularınızı ve davranışlarınızı tartışmayı içerir. Anksiyete bozuklukları sıklıkla depresyon veya madde bağımlılığı gibi diğer zihinsel sağlık sorunlarıyla birlikte ortaya çıkar ve bu durum tanıyı daha da zorlaştırabilir.
Belirtilerinizi DSM-5’teki kriterlerle karşılaştırın. Pek çok doktor, anksiyete bozukluğu tanısı koymak için Amerikan Psikiyatri Birliği’nin yayınladığı Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı’ndaki (DSM-5) kriterleri kullanıyor.

Anksiyete Bozukluklarının Tedavisi

Anksiyete bozukluklarının iki ana tedavisi psikoterapi ve ilaçlardır. İkisinin birleşiminden en fazla faydayı sağlayabilirsiniz. Hangi tedavilerin sizin için en iyi sonucu verdiğini keşfetmek biraz deneme yanılma gerektirebilir.

Psikoterapi

Konuşma terapisi veya psikolojik danışmanlık olarak da bilinen psikoterapi, kaygı belirtilerinizi azaltmak için bir terapistle birlikte çalışmayı içerir. Anksiyete için etkili bir tedavi olabilir.

Bilişsel davranışçı terapi (BDT), anksiyete bozuklukları için en etkili psikoterapi şeklidir. Genellikle kısa süreli bir tedavi olan BDT, semptomlarınızı iyileştirmek ve kaygı nedeniyle kaçındığınız faaliyetlere yavaş yavaş geri dönmek için size özel beceriler öğretmeye odaklanır.

BDT, kaygınızı tetikleyen nesne veya durumla yavaş yavaş karşılaştığınız, böylece durumu ve kaygı belirtilerini yönetebileceğinize dair güven inşa ettiğiniz maruz bırakma terapisini içerir.

İlaçlar

Sahip olduğunuz kaygı bozukluğunun türüne ve ayrıca başka zihinsel veya fiziksel sağlık sorunlarınızın olup olmadığına bağlı olarak semptomları hafifletmeye yardımcı olmak için çeşitli ilaç türleri kullanılır. Örneğin:

Bazı antidepresanlar anksiyete bozukluklarının tedavisinde de kullanılmaktadır.
Buspiron adı verilen bir anti-anksiyete ilacı reçete edilebilir.
Sınırlı durumlarda doktorunuz, benzodiazepinler veya beta blokerler olarak da adlandırılan sakinleştiriciler gibi başka ilaç türlerini de reçete edebilir. Bu ilaçlar anksiyete belirtilerinin kısa süreli giderilmesine yöneliktir ve uzun süreli kullanılması amaçlanmamıştır.

İlaçların yararları, riskleri ve olası yan etkileri hakkında doktorunuzla konuşun.

Yaşam Tarzı ve Ev İlaçları

Anksiyete bozukluğu olan kişilerin çoğu, kaygıyı kontrol altına almak için psikoterapiye veya ilaçlara ihtiyaç duyarken, yaşam tarzı değişiklikleri de fark yaratabilir. İşte yapabilecekleriniz:

Fiziksel olarak aktif kalın. Haftanın çoğu gününde fiziksel olarak aktif olmanızı sağlayacak bir rutin geliştirin. Egzersiz güçlü bir stres azaltıcıdır. Ruh halinizi iyileştirebilir ve sağlıklı kalmanıza yardımcı olabilir. Yavaş yavaş başlayın ve aktivitelerinizin miktarını ve yoğunluğunu kademeli olarak artırın.
Alkol ve eğlence amaçlı uyuşturuculardan kaçının. Bu maddeler kaygıya neden olabilir veya kaygıyı kötüleştirebilir. Kendi başınıza bırakamıyorsanız doktorunuza görünün veya size yardımcı olacak bir destek grubu bulun.
Sigarayı bırakın ve kafeinli içecekleri azaltın veya bırakın. Hem nikotin hem de kafein kaygıyı kötüleştirebilir.
Stres yönetimi ve rahatlama tekniklerini kullanın. Görselleştirme teknikleri, meditasyon ve yoga kaygıyı hafifletebilecek rahatlama tekniklerine örnektir.
Uykuyu bir öncelik haline getirin. Dinlenmiş hissetmenize yetecek kadar uyuduğunuzdan emin olmak için elinizden geleni yapın. İyi uyumuyorsanız doktorunuza görünün.
Sağlıklı ye. Sebzelere, meyvelere, tam tahıllara ve balığa odaklanmak gibi sağlıklı beslenme kaygının azalmasıyla bağlantılı olabilir, ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Alternatif tıp

Anksiyete tedavisi için çeşitli bitkisel ilaçlar araştırılmıştır, ancak riskleri ve faydaları anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Bitkisel ve diyet takviyeleri, ilaçlarla aynı şekilde Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından izlenmez. Ne aldığınızdan ve güvenli olup olmadığından her zaman emin olamazsınız. Bu takviyelerin bazıları reçeteli ilaçlarla etkileşime girebilir veya tehlikeli etkileşimlere neden olabilir.

Bitkisel ilaçları veya diyet takviyelerini almadan önce, bunların sizin için güvenli olduğundan ve aldığınız ilaçlarla etkileşime girmeyeceğinden emin olmak için doktorunuzla konuşun.

Başa Çıkma ve Destek

Anksiyete bozukluğuyla başa çıkmak için şunları yapabilirsiniz:

Bozukluğunuz hakkında bilgi edinin. Doktorunuzla veya akıl sağlığı uzmanınızla konuşun. Özel durumunuza neyin sebep olabileceğini ve hangi tedavilerin sizin için en iyi olabileceğini öğrenin. Ailenizi ve arkadaşlarınızı dahil edin ve onlardan destek isteyin.
Tedavi planınıza sadık kalın. İlaçları belirtildiği gibi alın. Terapi randevularına uyun ve terapistinizin size verebileceği görevleri tamamlayın. Tutarlılık, özellikle ilaçlarınızı alırken büyük bir fark yaratabilir.
Harekete geç. Kaygınızı neyin tetiklediğini veya strese neden olduğunu öğrenin. Bu durumlarda endişeli duygularla başa çıkmaya hazır olmak için ruh sağlığı uzmanınızla geliştirdiğiniz stratejileri uygulayın.
Bir günlük tutun. Kişisel yaşamınızı takip etmek, sizin ve ruh sağlığı sağlayıcınızın, strese neyin neden olduğunu ve neyin daha iyi hissetmenize yardımcı olduğunu belirlemenize yardımcı olabilir.
Bir kaygı destek grubuna katılın. Yalnız olmadığınızı unutmayın. Destek grupları şefkat, anlayış ve ortak deneyimler sunar. Akıl Hastalıkları Ulusal İttifakı ve Amerika Anksiyete ve Depresyon Derneği, destek bulma konusunda bilgi sağlar.
Zaman yönetimi tekniklerini öğrenin. Zamanınızı ve enerjinizi nasıl dikkatli bir şekilde yöneteceğinizi öğrenerek kaygıyı azaltabilirsiniz.
Sosyalleştirmek. Endişelerinizin sizi sevdiklerinizden veya aktivitelerden ayırmasına izin vermeyin.
Döngüyü kırın. Endişeli hissettiğinizde hızlı bir yürüyüşe çıkın veya zihninizi endişelerinizden uzaklaştırmak için bir hobiye dalın.

Referanslar:

Sağlık Bilgisi Paylaş !