Ağız Kanserinin 10 Belirtisi, Nedenleri, Tanısı, Tedavisi

Ağız kanseri, ağız boşluğunda, dilde, dudaklarda veya gırtlakta oluşan malign tümörler ile karakterize edilen bir kanser türüdür. Günümüzde, dünya genelinde artan vakalarla karşılaşılan bu kanser türü, erken teşhis edilmediğinde ölümcül olabilmektedir. Ağız kanseri, özellikle tütün ürünleri kullanan bireyler arasında yaygındır; ancak sigara içmeyen ve alkol kullanmayan kişilerde de gelişme riski taşır. Diğer kanser türlerine kıyasla, ağız kanserinin teşhisi ve tedavisi genellikle geç yapılmakta, bu da tedavi sürecini zorlaştırmaktadır. Erken evrelerde belirti vermeyen bu hastalık, ilerleyen dönemlerde daha ciddi semptomlarla kendini göstermektedir.

Ağız Kanserinin 10 Belirtisi, Nedenleri, Tanısı, Tedavisi

Ağız kanseri vakalarının artması, bu hastalığın önlenmesi ve erken teşhis edilmesi için farkındalığın artırılmasını zorunlu kılmaktadır. Erken teşhis edilen ağız kanseri vakalarının tedavi başarı oranı oldukça yüksektir. Ancak hastalığın belirtilerini bilmeyen ve düzenli kontroller yaptırmayan kişilerde, kanser genellikle ileri evrede tespit edilmektedir. İleri evrede teşhis edilen ağız kanseri, tedavi seçeneklerini kısıtlamakta ve hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürmektedir. Bu yüzden ağız kanseri konusunda toplum bilinci oluşturulması ve risk faktörlerinin azaltılması büyük önem taşımaktadır.

Ağız kanseri belirtileri genellikle ağrı, ağızda iyileşmeyen yaralar ve kanama gibi semptomlarla kendini gösterir. Bu belirtiler, bazen yanlış bir şekilde basit enfeksiyonlar veya diş problemleri ile karıştırılabilmektedir. Ağız kanseri teşhisinde gecikmenin en önemli nedenlerinden biri de budur. Ağızda uzun süre geçmeyen yaralar, dudaklarda veya dilde şişlikler, yutkunma zorluğu gibi belirtiler varsa, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır. Ayrıca, risk faktörlerinin farkında olunması ve düzenli doktor kontrollerinin yapılması da erken teşhis için kritik öneme sahiptir.

Bu makalede, ağız kanserinin belirtileri, nedenleri, teşhis yöntemleri ve tedavi seçenekleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır. Ayrıca, bu hastalığın nasıl önlenebileceği ve kanser riskinin nasıl azaltılabileceği konuları da incelenecektir. Ağız kanseri hakkında bilinçli olmak ve erken teşhisin önemini kavramak, hastalığın tedavi sürecinde başarı oranını artıracaktır. Bu nedenle, ağız kanseriyle ilgili güncel ve doğru bilgilere ulaşmak, bu hastalığın önlenmesi ve erken teşhis edilmesi açısından oldukça önemlidir.

Ağız Kanseri Belirtileri

Ağız kanseri, baş ve boyun kanserleri kategorisinde yer alır ve ağızda, dudaklarda, diş etlerinde, dilde veya boğazın ön kısmında oluşabilir. Erken aşamalarda belirgin belirtiler göstermeyebilir, ancak ilerleyen dönemde çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir. Ağız kanserinin belirtileri genellikle ağrılı olmasa da, hastalar tarafından fark edilebilecek bazı işaretler vardır. Aşağıda ağız kanseri ile ilişkilendirilen yaygın belirtiler detaylandırılmıştır:

1. Ağızda İyileşmeyen Yara veya Lezyonlar

• Ağrısız yaralar: Ağız içinde, diş etlerinde, dudaklarda veya dilde iyileşmeyen beyaz veya kırmızı lezyonlar (ülserler) olabilir. Bu lezyonlar genellikle ağrısızdır, ancak zamanla büyüyebilir.
• Zamanla iyileşmeyen yaralar: Ağız içindeki bu yaralar genellikle 2-3 hafta içinde geçmemelidir.
• Beyaz veya kırmızı lekeler: Ağız içinde beyaz veya kırmızı lekeler de kanserin bir belirtisi olabilir. Bu lezyonlar genellikle derin ve düzgün olmayan yüzeye sahip olabilir.

2. Ağızda Kanama

• Kanama veya pıhtılaşma: İyileşmeyen yaralar kanamaya neden olabilir, özellikle yemek yerken veya diş fırçalarken. Kanama, ağız içinde başka bir sorun olmadığında da görülebilir.

3. Ağızda Ağrı veya İrritasyon

• Sürekli ağrı: Özellikle ağız içinde, dudaklarda veya diş etlerinde sürekli bir ağrı hissi, kanserin bir belirtisi olabilir. Bu ağrı, yutkunma sırasında, yemek yerken veya diş fırçalarken daha da şiddetlenebilir.
• Huzursuzluk hissi: Ağızda rahatsızlık veren bir his, bazen ağrısız olabilen ancak rahatsız edici bir durumdur.

4. Dil veya Çene Hareketliliği Sorunları

• Dil zorlanması: Ağız kanseri, dilin hareketliliğini etkileyebilir. Dilin ağız içinde serbest hareket etmesi zorlaşabilir.
• Çene sertliği veya şişmesi: Çene bölgesinde sertlik veya şişlik hissi, kanserin yayılması nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu şişlik, çene ekleminde ağrıya veya zor açılmasına neden olabilir.

5. Yutkunma Zorluğu

• Yutkunma güçlüğü: Kanserin boğaz kısmında veya dilin tabanında yer alması durumunda, hastalar yutkunma sırasında zorlanabilir. Bu, özellikle katı yiyecekleri yutarken hissedilebilir.
• Ağrılı yutkunma: Kanserin ilerleyen aşamalarında, yutkunurken ağrı ortaya çıkabilir.

6. Ses Değişiklikleri veya Boğukluk

• Boğuk ses: Kanser, ses tellerini etkileyebilir ve bu da sesin değişmesine veya boğuklaşmasına neden olabilir. Eğer sesinizde kalıcı bir değişiklik olursa, bu ağız veya boğaz kanserinin bir belirtisi olabilir.

7. Ağızda Kötü Koku

• Kötü ağız kokusu: Kanserli lezyonlar ağızda kötü kokuya neden olabilir. Bu koku, iyileşmeyen yaraların veya enfekte olmuş bölgelerin bir sonucudur.

8. Diş Etlerinde Şişlik veya Kanama

• Diş eti problemleri: Kanserli bölgelerde diş etlerinde şişlik veya kanama görülebilir. Diş eti hastalıklarından farklı olarak, bu şişlikler ağrılı olabilir ve tedaviye rağmen geçmeyebilir.

9. Kilo Kaybı ve İştah Kaybı

• Ağızda ağrı nedeniyle yetersiz beslenme: Ağrı ve yutkunma güçlüğü, hastaların yemek yeme isteğini azaltabilir ve bu da önemli bir kilo kaybına yol açabilir.
• İştah kaybı: Ağız kanseri olan kişilerde sıkça görülen bir diğer belirti de iştah kaybıdır.

10. Boyun Bölgesinde Şişlik veya Lenf Bezi Büyümesi

• Boyunda şişlik: Ağız kanseri, baş ve boyun bölgesindeki lenf bezlerine yayılabilir. Bu, boyunda ağrısız şişliklere yol açabilir. Bu tür şişlikler genellikle hastalık ilerledikçe büyür.

Erken Tanı İçin Önemli İpuçları

Ağız kanseri belirtilerinin erken fark edilmesi, tedavi şansını artırabilir. Ağızda uzun süre iyileşmeyen yaralar, değişen lekeler veya ağrılar fark edildiğinde bir doktora başvurulması önemlidir. Erken evrelerde tedavi edilen ağız kanserlerinin tedavi oranı çok yüksektir.

Önemli Uyarı

Ağız kanseri belirtileri, birçok başka sağlık sorununun da belirtisi olabilir. Bu yüzden benzer belirtileri gösteren her bireyde ağız kanseri olacağı anlamına gelmez. Ancak, bu tür belirtiler bir doktora başvurma gerekliliğini işaret eder ve tanı için profesyonel bir değerlendirme şarttır.

Ağız Kanseri Nedenleri ve Risk Faktörleri

Ağız kanseri, ağız içi dokularının (dudaklar, diş etleri, dil, yanak içi mukozası, ağız tabanı ve damak) kanserleşmesiyle ortaya çıkan malign bir hastalıktır. Ağız kanserinin kesin nedenleri hala tam olarak anlaşılamamış olsa da, araştırmalar, belirli faktörlerin kanserin gelişimine yol açabileceğini göstermektedir. Ağız kanserinin başlıca nedenleri ve risk faktörleri aşağıda detaylandırılmıştır:

1. Tütün Kullanımı

Tütün, ağız kanseri gelişiminin en önemli nedenlerinden biridir. Sigara, pipo, puro ve çiğneme tütününün uzun süreli kullanımı, ağız içindeki hücrelerin mutasyona uğrayarak kansere yol açmasına neden olabilir. Tütün dumanı, ağız içindeki mukozal dokuları sürekli olarak tahriş eder ve bu durum kanser gelişimini hızlandırabilir.

• Sigara: Sigara içenler, içmeyenlere göre ağız kanserine yakalanma riski açısından çok daha yüksektir.
• Çiğneme Tütünü: Çiğneme tütünü de benzer şekilde ağız kanserine yol açabilir, özellikle ağız içinde belirli bölgelerde tahrişe neden olan uygulamalar.

2. Alkol Tüketimi

Alkol, ağız kanseri riskini artıran bir diğer önemli faktördür. Ağız içindeki dokuları tahriş eder ve uzun süreli alkol tüketimi, kanser hücrelerinin oluşumuna zemin hazırlar. Alkolün, tütün ile birlikte kullanılması kanser riskini daha da artırır. Alkolün direkt etkisiyle ağız içinde hücre hasarı meydana gelir ve bu da kanser gelişimini tetikler.

3. Ağız Hijyeninin Yetersizliği

Yetersiz ağız hijyeni, ağız kanseri riskini artırabilir. Dişlerin düzenli olarak fırçalanmaması, diş eti hastalıklarının (periodontal hastalıklar) tedavi edilmemesi, ağız içinde bakteriyel enfeksiyonların birikmesine ve dolayısıyla kanser riskinin artmasına yol açabilir. Dişlerdeki plak ve tartar, kanserle ilişkili patojenlerin ağız içinde birikmesine neden olabilir.

4. İnsan Papillomavirüsü (HPV)

HPV, ağız kanseriyle ilişkilendirilen bir başka önemli faktördür, özellikle HPV-16 tipi virüs. HPV enfeksiyonları, ağız kanserinin özellikle orofarengeal bölgesinde (yutak ve boğaz bölgesinde) gelişmesini tetikleyebilir. HPV’nin, hücrelerin DNA’sına zarar vererek kansere yol açabileceği düşünülmektedir.

5. Ağız Kanseri İçin Genetik Yatkınlık

Ailede ağız kanseri öyküsü bulunan bireylerin, kanser gelişme riski daha yüksektir. Genetik faktörler, kanser hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde büyümesine neden olabilir. Ancak, genetik yatkınlık tek başına yeterli değildir; çevresel faktörlerle etkileşime girerek kanser riskini artırabilir.

6. Uzun Süreli Güneş Maruziyeti

Dudak kanseri, güneşe maruz kalma ile doğrudan ilişkilidir. Uzun süreli güneşe maruz kalma, dudaklardaki hücrelerin hasar görmesine ve kanserin gelişmesine zemin hazırlar. Özellikle açık tenli bireylerde dudak kanseri riski daha yüksektir.

7. İmmün Sistem Zayıflığı

Bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler, kanser hücrelerine karşı daha duyarlı olabilirler. Örneğin, organ nakli yapılan kişilerde bağışıklık baskılayıcı tedaviler nedeniyle ağız kanseri riski artabilir. HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemi bozukluğu olan kişiler de daha yüksek risk altındadır.

8. Yaş ve Cinsiyet

Yaş ilerledikçe ağız kanseri riski artar. Çoğu ağız kanseri vakası, 50 yaş ve üzerindeki bireylerde görülmektedir. Ayrıca, erkekler kadınlara göre ağız kanseri geliştirme konusunda daha yüksek risk taşır. Erkeklerin daha fazla alkol ve tütün tüketme oranı, bu farkın bir nedeni olabilir.

9. Yetersiz Beslenme ve Vitamin Eksiklikleri

Yetersiz beslenme, ağız kanseri riskini artırabilir. Özellikle C vitamini ve A vitamini eksiklikleri, ağız içindeki hücrelerin sağlığını bozarak kanser riskini artırabilir. Ayrıca, düşük antioksidan alımı da kanser oluşumunu tetikleyebilir.

10. Ağız İçindeki Kronik İrritasyonlar

Ağız içindeki kronik tahrişler, kanser riskini artıran bir diğer faktördür. Dişlerin düzgün olmaması, protezlerin uyumsuzluğu, tütün çiğneme alışkanlıkları gibi uzun süreli irritasyonlar, ağız içinde kanserleşmeye neden olabilecek hücresel değişimlere yol açabilir.

Ağız Kanseri Teşhisi

Ağız kanseri teşhisi, genellikle fiziksel muayene ve biyopsi ile yapılır. Aşağıdaki yöntemler teşhis sürecinde kullanılır:

• Fiziksel Muayene: Diş hekimi veya doktor, ağız, dil ve boğazdaki anormallikleri kontrol eder. Ağız içinde iyileşmeyen yaralar veya kitleler tespit edilirse, ileri tetkikler önerilir.
• Biyopsi: Şüpheli bir lezyondan alınan doku örneği, kanser hücrelerinin varlığını belirlemek için mikroskop altında incelenir. Biyopsi, kesin teşhis için en güvenilir yöntemdir.
• Görüntüleme Yöntemleri: Röntgen, MRI ve CT taramaları, kanserin boyutunu ve yayılımını belirlemek için kullanılır.
• Endoskopi: Özellikle boğaz bölgesinde yer alan kanserlerde, endoskopik inceleme ile tümörün konumu ve boyutu tespit edilir.

Ağız Kanseri Tedavisi

Ağız kanseri, ağız boşluğu, diş etleri, dil, damak, dudaklar ve ağız tabanında gelişebilen malign tümörleri ifade eder. Tedavi, kanserin evresi, türü, hastanın genel sağlık durumu ve diğer faktörlere göre kişiselleştirilir. Ağız kanserinin tedavisi genellikle cerrahi müdahale, radyoterapi, kemoterapi ve/veya hedefe yönelik tedavileri içerir. Tedavi yaklaşımı multidisipliner bir ekip tarafından belirlenir ve genellikle cerrahlar, onkologlar, radyoterapistler ve diş hekimleri ile işbirliği içinde yapılır.

1. Cerrahi Tedavi

• Tümörün Çıkarılması:
  Ağız kanseri tedavisinin en yaygın ilk basamağı cerrahidir. Kanserli doku, sağlıklı doku sınırlarıyla birlikte çıkarılır.
  • Lokal Cerrahi: Kanserli tümör, tüm çevre doku zarar vermeden çıkartılmaya çalışılır.
  • Radikal Cerrahi: Kanserin yayılma ihtimali varsa, çevre lenf bezleri ve doku da çıkarılabilir.
  • Rekonstrüktif Cerrahi: Özellikle büyük tümörler çıkarıldığında, yüz estetiği ve fonksiyonel iyileşmeyi sağlamak için rekonstrüktif cerrahi gerekebilir. Bu, deri, kas veya kemik greftlerinin kullanılmasıyla yapılır.

2. Radyoterapi (Işın Tedavisi)

• Ağız Kanserinde Radyoterapinin Rolü:
  • Radyoterapi, kanser hücrelerini öldürmek ve tümörün büyümesini durdurmak amacıyla yüksek enerjili ışınlar kullanır.
  • Erken Evre Kanserlerde: Cerrahi tedavi ile birlikte ya da tek başına radyoterapi kullanılabilir.
  • İleri Evre Kanserlerde: Tümörlerin küçültülmesi veya tamamlayıcı tedavi olarak kullanılır.
  • Adjuvan Radyoterapi: Cerrahiden sonra kanserin geri gelmesini engellemek amacıyla uygulanabilir.
• Yan Etkiler:
  Ağız kuruluğu, boğaz ağrısı, yutma güçlüğü ve diş problemleri yaygın yan etkiler arasındadır. Bu yan etkiler genellikle tedavi sonrası geçici olsa da, bazı hastalar için uzun süreli olabilir.

3. Kemoterapi

• Kemoterapi Nedir?:
  Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini engellemek için ilaçların kullanılmasıdır. Genellikle ağız kanserinin ileri evrelerinde, kanserin lenf bezlerine veya uzak organlara yayılmasını önlemek amacıyla kullanılır.
  • Neoadjuvan Kemoterapi: Cerrahiden önce tümörü küçültmek için uygulanabilir.
  • Adjuvan Kemoterapi: Cerrahi tedavi sonrası kanserin nüks etmesini önlemek amacıyla kullanılır.
• Kemoterapi İlaçları:
  • Siklofosfamid, 5-FU (5-fluorourasil) gibi ilaçlar yaygın olarak kullanılır.
  • Kemoterapi tedavisi genellikle yan etkilere neden olabilir; bulantı, saç dökülmesi, ağız yaraları gibi.

4. Hedefe Yönelik Tedavi ve İmmünoterapi

• Hedefe Yönelik Tedavi:
  Ağız kanserinin bazı türleri, kanser hücrelerindeki belirli genetik değişikliklere veya proteinlere bağlı olarak gelişir. Hedefe yönelik tedavi, bu spesifik hedeflere yönelerek kanserin büyümesini durdurmayı amaçlar.
  • EGFR İnhibitörleri (Epidermal büyüme faktörü reseptörleri): Ağız kanserinin tedavisinde kullanılır.
• İmmünoterapi:
  Ağız kanseri tedavisinde immünoterapi, bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı güçlendirmek için kullanılır.
  • PD-1 ve PD-L1 inhibitörleri gibi ilaçlar, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanıyıp yok etmesini sağlamak için kullanılabilir.

5. Destekleyici Tedavi

• Ağız Hijyeni:
  Ağız kanseri tedavisinde, özellikle radyoterapi veya kemoterapi gören hastalarda ağız hijyenine büyük önem verilmelidir. Ağız içi yaraların iyileşmesi, enfeksiyon riskinin azaltılması ve genel iyileşme süreci için düzenli ağız bakımı gereklidir.
• Ağrı Yönetimi:
  Ağrı tedavisi, ağız kanseri tedavisinde önemli bir yer tutar. Analjezik ilaçlar, özellikle opioidler, ağrı yönetiminde kullanılır.

6. Psiko-sosyal Destek

• Psikolojik Destek:
  Kanser tedavisi süreci, hastaların psikolojik olarak da zorlanmalarına yol açabilir. Psiko-sosyal destek, depresyon, anksiyete gibi durumlarla başa çıkabilmek için oldukça önemlidir.
  • Duygusal Destek ve Danışmanlık: Ağız kanseri tedavisi gören hastalar, tedavi sürecinde bir psikolog veya psikiyatristten yardım alabilirler.
• Diyet ve Beslenme:
  Beslenme desteği de tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır. Ağız kanseri tedavisi, yutma güçlüklerine yol açabilir, bu nedenle özel beslenme düzenlemeleri gerekebilir.

Tedavi Sonrası İzlem ve Erken Tanı

• Takip Süreci:
  Ağız kanseri tedavisinden sonra, hastalar düzenli olarak kontrol edilmelidir. Erken tanı ve tedavi, nüks durumlarının önlenmesinde kritik rol oynar.
  • Düzenli ağız muayeneleri, röntgen ve diğer görüntüleme yöntemleri ile kanserin tekrar etmesi izlenir.
  • Ayrıca, kanser tedavisinin ardından beslenme, konuşma ve yutma fonksiyonlarının iyileştirilmesi için rehabilitasyon gerekebilir.

Ağız Kanserinden Korunma Yöntemleri

Ağız kanseri riskini azaltmak için alınabilecek önlemler şunlardır:

• Tütün ve Alkol Kullanımından Kaçınma: Sigara ve alkol tüketimini bırakmak, kanser riskini önemli ölçüde azaltır.
• Düzenli Doktor Kontrolleri: Diş hekimi veya doktor kontrolleri, ağız kanserinin erken teşhis edilmesinde büyük önem taşır.
• Sağlıklı Beslenme: Antioksidanlar, vitaminler ve mineraller açısından zengin bir diyet, bağışıklık sistemini destekler ve kanser riskini azaltır.
• Ağız Hijyenine Özen Gösterme: Diş ve ağız bakımına dikkat etmek, enfeksiyonları ve dolayısıyla kanser riskini azaltır.
• Güneşten Korunma: Güneşe çıkarken dudak koruyucu ürünler kullanmak, dudak kanseri riskini azaltır.

Sonuç

Ağız kanseri, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilen, ancak geç kalındığında yaşam kalitesini ve süresini olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Bu nedenle, ağız kanseri belirtilerini tanımak, risk faktörlerini bilmek ve düzenli sağlık kontrollerini ihmal etmemek çok önemlidir. Toplum bilincinin artırılması ve bireysel önlemlerin alınması, bu hastalığın önlenmesinde ve erken teşhis edilmesinde kritik bir rol oynar. Ağız kanseriyle ilgili yapılan araştırmalar ve geliştirilen tedavi yöntemleri, bu hastalıkla mücadelede umut verici gelişmeler sunmaktadır.

Referanslar:

1. Ağız Kanserinin 10 Belirtisi, Nedenleri, Tanısı, Tedavisi
2. Bagan, J.V., Sarrion, G., & Jimenez, Y. (2010). Oral cancer: Clinical features. Oral Oncology, 46(6), 414-417.
3. Warnakulasuriya, S. (2009). Global epidemiology of oral and oropharyngeal cancer. Oral Oncology, 45(4-5), 309-316.
4. Jemal, A., Bray, F., Center, M.M., Ferlay, J., Ward, E., & Forman, D. (2011). Global cancer statistics. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 61(2), 69-90.
5. Chaturvedi, A.K., Engels, E.A., Anderson, W.F., & Gillison, M.L. (2008). Incidence trends for human papillomavirus-related and -unrelated oral squamous cell carcinomas in the United States. Journal of Clinical Oncology, 26(4), 612-619.
6. Hashibe, M., Brennan, P., Chuang, S.C., Boccia, S., Castellsague, X., Chen, C., … & Boffetta, P. (2009). Interaction between tobacco and alcohol use and the risk of head and neck cancer: pooled analysis in the International Head and Neck Cancer Epidemiology Consortium. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention, 18(2), 541-550.
7. Blot, W.J., McLaughlin, J.K., Winn, D.M., Austin, D.F., Greenberg, R.S., Preston-Martin, S., … & Fraumeni, J.F. Jr. (1988). Smoking and drinking in relation to oral and pharyngeal cancer. Cancer Research, 48(11), 3282-3287.
8. Gillison, M.L., D’Souza, G., Westra, W., Sugar, E., Xiao, W., Begum, S., & Viscidi, R. (2008). Distinct risk factor profiles for human papillomavirus type 16–positive and human papillomavirus type 16–negative head and neck cancers. Journal of the National Cancer Institute, 100(6), 407-420.
9. Vokes, E.E., Weichselbaum, R.R., Lippman, S.M., & Hong, W.K. (1993). Head and neck cancer. New England Journal of Medicine, 328(3), 184-194.
10. Llewellyn, C.D., Johnson, N.W., & Warnakulasuriya, K.A.A.S. (2001). Risk factors for squamous cell carcinoma of the oral cavity in young people—a comprehensive literature review. Oral Oncology, 37(5), 401-418.
11. Pindborg, J.J., Reichart, P.A., Smith, C.J., & Van Der Waal, I. (1997). Histological typing of cancer and precancer of the oral mucosa. World Health Organization International Histological Classification of Tumors (2nd ed.).
12. Napier, S.S., & Speight, P.M. (2008). Natural history of potentially malignant oral lesions and conditions: an overview of the literature. Journal of Oral Pathology & Medicine, 37(1), 1-10.
13. Lambert, R., Sauvaget, C., de Camargo Cancela, M., & Sankaranarayanan, R. (2011). Epidemiology of cancer from the oral cavity and oropharynx. European Journal of Gastroenterology & Hepatology, 23(8), 633-641.
14. Petersen, P.E. (2009). Oral cancer prevention and control–the approach of the World Health Organization. Oral Oncology, 45(4-5), 454-460.
15. Petersen, P.E., & Yamamoto, T. (2005). Improving the oral health of older people: the approach of the WHO Global Oral Health Programme. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 33(2), 81-92.
16. Silverman, S., & Gorsky, M. (1990). Epidemiologic and demographic update in oral cancer: California and national data—1973 to 1985. Journal of the American Dental Association, 120(5), 495-499.
17. Franceschi, S., Talamini, R., Barra, S., Barón, A.E., Negri, E., Bidoli, E., … & La Vecchia, C. (1990). Smoking and drinking in relation to cancers of the oral cavity, pharynx, larynx, and esophagus in northern Italy. Cancer Research, 50(20), 6502-6507.
18. Chen, A.Y., & Myers, J.N. (2001). Cancer of the oral cavity. The Lancet Oncology, 2(8), 409-418.
19. Greenberg, M.S., & Glick, M. (2003). Burket’s oral medicine: Diagnosis and treatment. BC Decker Inc.
20. https://scholar.google.com/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
22. https://www.researchgate.net/
23. https://www.mayoclinic.org/
24. https://www.nhs.uk/
25. https://www.webmd.com/