Kalp Hastalıklarından Korunmak İçin 18 Öneri

Dünya genelinde en yaygın ölüm nedenlerinden biri olan kalp hastalıkları, her yıl milyonlarca insanın hayatını tehdit etmektedir. Modern yaşamın getirdiği stres, hareketsizlik, sağlıksız beslenme ve diğer yaşam tarzı alışkanlıkları kalp hastalıklarına yakalanma riskini artırmaktadır. Genetik faktörler de kalp hastalıklarına yol açsa da, yaşam tarzı ve günlük alışkanlıkların değiştirilmesi, bu riski önemli ölçüde azaltabilmektedir. Kalp sağlığını korumak ve kalp hastalıklarından kaçınmak, yaşam kalitesini artırmak ve yaşam süresini uzatmak için gereklidir. Bu noktada, koruyucu sağlık önlemlerine dikkat etmek büyük bir önem taşır.

Kalp Hastalıklarından Korunmak İçin 18 Öneri

Kalp hastalıklarının yaygınlığı, önlenebilir olmasına rağmen hızla artmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, her yıl 17,9 milyon insan kalp ve damar hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu ölümler, kalp krizleri, felçler ve diğer kardiyovasküler problemler sonucunda gerçekleşmektedir. Dolayısıyla, bireylerin bilinçli olarak yaşam tarzlarını gözden geçirmesi, hem kendileri hem de sevdikleri için uzun vadeli sağlık yararları sağlayacaktır. Kalp hastalıklarına yönelik farkındalığı artırmak, hastalığın önlenmesi için atılacak ilk adımdır.

Bu farkındalığı artırmanın en önemli yollarından biri, kalp sağlığını koruma adına uygulanabilecek etkili yöntemleri öğrenmek ve bunları günlük yaşamımıza entegre etmektir. Bu yöntemler, hem bilimsel araştırmalara dayanmakta hem de dünya genelinde uzmanlar tarafından önerilmektedir. Sadece diyet ve egzersizle sınırlı olmayan bu öneriler, daha geniş bir yaşam tarzı değişikliğini kapsamaktadır. Stres yönetimi, uyku düzeni ve hatta sosyal ilişkilerin bile kalp sağlığı üzerinde ciddi etkileri bulunmaktadır.

Bu yazıda, kalp hastalıklarından korunmak için uzmanlar tarafından önerilen 18 farklı yöntemi ele alacağız. Her bir öneri, sağlıklı bir yaşam tarzının oluşturulmasına katkı sağlayarak kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Sağlıklı beslenmeden düzenli egzersize, stres yönetiminden sigarayı bırakmaya kadar pek çok faktör, kalp sağlığını doğrudan etkilemektedir. Şimdi, bu önemli adımlara daha yakından bakalım.

Kalp Hastalıklarından Korunmak İçin Öneriler

1. Düzenli Egzersiz Yapın

Düzenli egzersiz, kalp sağlığını korumanın en etkili yollarından biridir. Kalbin daha verimli çalışmasını sağlayarak kalp kaslarını güçlendirir ve kan dolaşımını iyileştirir. Ayrıca egzersiz, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi kalp hastalıkları risk faktörlerini de kontrol altında tutar. Özellikle aerobik egzersizler, kardiyovasküler sistemin güçlenmesine yardımcı olur. Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta (örneğin hızlı yürüyüş) ya da 75 dakika yüksek yoğunlukta (koşu, yüzme) egzersiz yapmak önerilir.

Egzersiz aynı zamanda obeziteyi önlemekte önemli bir rol oynar, çünkü fazla kilo kalbin daha çok çalışmasına neden olarak kalp hastalığı riskini artırır. Düzenli egzersiz kilo kontrolüne yardımcı olur, vücutta yağ birikimini azaltır ve vücut kitle indeksini (BMI) sağlıklı bir seviyede tutar. Kalp atış hızınızı düzenli olarak artıran aktiviteler, kalbinizin ve damarlarınızın esnek kalmasını sağlar. Egzersizin stresi azaltıcı etkisi de kalp sağlığı için son derece faydalıdır, çünkü kronik stres, kalp hastalığına zemin hazırlayan faktörlerden biridir.

2. Sağlıklı Bir Beslenme Düzeni Benimseyin

Kalp sağlığını korumak için dengeli ve sağlıklı bir beslenme düzeni kritik öneme sahiptir. Sağlıklı besinlerle zenginleştirilmiş bir diyet, damar sağlığını korur ve kalp hastalığı riskini azaltır. Akdeniz diyeti, bu açıdan ideal bir örnektir; zeytinyağı, balık, sebze, meyve, tam tahıllar ve baklagiller gibi besinler, kalp sağlığını destekler. Omega-3 yağ asitleri açısından zengin balıklar (somon, uskumru) kalp ritmini düzenler ve damar iltihaplanmasını önler.

Doymuş yağlar, trans yağlar ve yüksek kolesterol içeren yiyecekler ise kalp hastalığı riskini artırır. Özellikle kırmızı et, işlenmiş gıdalar, kızartmalar ve hazır yiyeceklerden mümkün olduğunca kaçınmak gerekir. Bunun yerine, daha çok bitkisel bazlı proteinler (baklagiller, fındık, tohumlar) ve tam tahıllar tercih edilmelidir. Ayrıca, yüksek lifli besinler tüketmek kolesterol seviyelerini dengelemeye yardımcı olur. Lif açısından zengin sebze, meyve ve tahıllar, kalp sağlığını korumada etkili rol oynar.

3. Tansiyonunuzu Düzenli Olarak Kontrol Edin

Yüksek tansiyon (hipertansiyon), kalp hastalıklarının en yaygın nedenlerinden biridir. Yüksek kan basıncı, damarların sertleşmesine ve daralmasına yol açarak kalbin daha fazla çalışmasına neden olur. Bu durum uzun vadede kalp krizi ve felç gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Tansiyonu düzenli olarak kontrol ettirerek olası sorunları erkenden fark etmek mümkündür.

Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek ve tuz tüketimini azaltarak tansiyonu kontrol altında tutabilirsiniz. Aşırı tuz, vücutta sıvı birikmesine ve bu da kan basıncının yükselmesine neden olur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) günlük tuz tüketiminin 5 gramı geçmemesini önermektedir. Ayrıca, düzenli egzersiz yapmak, stresten kaçınmak ve sigarayı bırakmak tansiyonun düzenlenmesine katkıda bulunur. Tansiyon ilaçları gerektiğinde, doktorun önerdiği şekilde kullanılmalı ve düzenli kontroller yapılmalıdır.

4. Sağlıklı Kilonuzu Koruyun

Aşırı kilo ve obezite, kalp hastalıkları için önemli bir risk faktörüdür. Fazla kilo, kan basıncını ve kolesterol seviyelerini artırır, vücudun insülin direncini düşürür ve bu da kalp hastalıklarına yol açabilecek metabolik sorunlara neden olabilir. Vücut kitle indeksi (BMI) sağlıklı bir aralıkta (18,5-24,9) tutulmalıdır. Kilo kontrolü, kalp sağlığını korumak için düzenli fiziksel aktivite ve dengeli bir diyetle sağlanabilir.

Aşırı kilo alımını önlemek için işlenmiş ve yüksek kalorili gıdalardan uzak durulmalı, bunun yerine sebze, meyve, tam tahıllar ve sağlıklı yağlar tüketilmelidir. Kalori alımını dengede tutarak, günlük enerji ihtiyacınız kadar kalori tüketmeye dikkat etmek önemlidir. Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları, sadece kilo vermek değil, ideal kilonuzu korumak için de gereklidir.

5. Sigara ve Tütün Ürünlerinden Kaçının

Sigara içmek, kalp sağlığı üzerinde son derece zararlıdır ve dünya genelinde kalp hastalıklarının başlıca nedenlerinden biri olarak kabul edilir. Sigara, damarların daralmasına ve kan akışının zayıflamasına yol açarak kalp krizi riskini ciddi ölçüde artırır. Sigaranın içindeki zararlı kimyasallar, damar çeperlerine zarar verir, bu da ateroskleroz (damar sertliği) olarak bilinen durumun oluşmasına neden olur.

Sigara içmek sadece doğrudan kalp sağlığını değil, aynı zamanda dolaylı yoldan tansiyonu yükselterek, kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltarak ve kolesterol seviyelerini artırarak kalp hastalığı riskini artırır. Yapılan araştırmalar, sigarayı bıraktıktan sonraki bir yıl içinde kalp krizi riskinin yarı yarıya azaldığını göstermektedir. Sigara içmeyen bireylerin ise pasif içicilikten kaçınmaları gerekir, çünkü pasif içicilik de kalp hastalığı riskini artırabilir.

6. Stres Yönetimine Önem Verin

Stres, modern yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş olsa da, kalp sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri göz ardı edilmemelidir. Kronik stres, kan basıncını yükselterek kalbin iş yükünü artırır ve zamanla kalp hastalığına yol açabilecek çeşitli sağlık sorunlarına neden olur. Ayrıca, stresli dönemlerde insanlar genellikle sağlıksız beslenme alışkanlıklarına, sigara veya aşırı alkol tüketimine yönelir, bu da kalp sağlığını olumsuz etkiler.

Stresle başa çıkmanın en etkili yollarından biri, düzenli olarak gevşeme tekniklerini uygulamaktır. Yoga, meditasyon ve derin nefes alma egzersizleri, stres seviyelerini azaltarak kalp sağlığını korumaya yardımcı olur. Ayrıca, düzenli egzersiz yapmak, doğada vakit geçirmek ve sosyal aktivitelerde bulunmak da stresi yönetmede etkilidir. Zihinsel sağlığınıza dikkat etmek, fiziksel sağlığınızı korumanın önemli bir parçasıdır.

7. Alkol Tüketimini Sınırlayın

Aşırı alkol tüketimi, kalp hastalıklarına yol açabilecek birçok olumsuz etkiye sahiptir. Alkol, kan basıncını yükselterek ve kalp kaslarına zarar vererek kardiyovasküler sistemi olumsuz etkiler. Ayrıca, yüksek alkol tüketimi, kalp ritmi bozukluklarına ve kalp kası hastalıklarına (kardiyomiyopati) yol açabilir. Alkol tüketiminin tamamen bırakılması veya ciddi şekilde sınırlanması, kalp sağlığını koruma açısından önemlidir.

Dünya Sağlık Örgütü ve birçok sağlık otoritesi, erkeklerin günde iki kadehten, kadınların ise bir kadehten fazla alkol tüketmemesini önermektedir. Alkolü kontrollü bir şekilde tüketmek, kalp üzerindeki olumsuz etkileri en aza indirmenin yanı sıra, genel sağlık üzerinde de olumlu sonuçlar doğurur. Bununla birlikte, birçok uzman, hiç alkol tüketmemenin kalp sağlığı için daha iyi olduğunu savunmaktadır.

8. Şeker Tüketimini Azaltın

Şeker, özellikle işlenmiş ve rafine şeker, kalp hastalıklarına yol açabilecek birçok sağlık sorununu beraberinde getirir. Aşırı şeker tüketimi, obezite, diyabet ve insülin direncine neden olabilir; bu durumlar da kalp hastalığı riskini artırır. Şekerli içecekler, tatlılar ve hazır gıdalar, yüksek miktarda şeker içerir ve bu tür gıdaların aşırı tüketilmesi, kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olur.

Şeker tüketimini azaltmak için işlenmiş gıdalar yerine doğal şeker kaynakları olan meyveleri tercih etmek daha sağlıklı bir alternatiftir. Ayrıca, yemeklerde ve içeceklerde şeker yerine tatlandırıcılar kullanmak da şeker alımını azaltmaya yardımcı olabilir. Şekerin yanı sıra rafine karbonhidratlardan da kaçınmak kalp sağlığını koruma açısından önemlidir, çünkü bu tür karbonhidratlar da kan şekeri seviyelerini hızla yükselterek insülin direncine yol açar.

9. Düzenli Tıbbi Kontroller Yaptırın

Kalp sağlığını korumanın en önemli adımlarından biri, düzenli tıbbi kontrollerdir. Kalp hastalıkları genellikle erken evrede belirti göstermeyebilir; bu yüzden düzenli olarak doktor kontrolüne gitmek, potansiyel sorunların erken teşhis edilmesine yardımcı olur. Kan basıncı, kolesterol seviyeleri, kan şekeri ve vücut kitle indeksi gibi kalp hastalığı risk faktörleri bu kontroller sırasında değerlendirilmelidir.

Kalp sağlığına yönelik kontroller, özellikle risk altında olan bireyler için daha da önemlidir. Ailesinde kalp hastalığı öyküsü olanlar, sigara içenler, diyabet hastaları ve yüksek tansiyonu olanlar daha sık aralıklarla doktor kontrolünden geçmelidir. Düzenli sağlık kontrolleri, hem önleyici tedbirlerin alınmasını sağlar hem de mevcut sağlık sorunlarının ilerlemesini engelleyebilir.

10. Yeterli ve Kaliteli Uyku Alın

Uyku, genel sağlık ve kalp sağlığı açısından kritik öneme sahiptir. Yetersiz ve kalitesiz uyku, kalp hastalıkları riskini artırabilecek bir dizi sağlık sorununa yol açar. Uyku sırasında vücut, kalp atış hızını ve kan basıncını düzenler, bu da kalp üzerindeki baskıyı azaltır. Kalp hastalıkları riski olan kişilerde uyku apnesi gibi uyku bozuklukları, kalp krizi riskini daha da artırabilir. Uyku apnesi olan kişilerde nefes alma duraklamaları, kalbin oksijen alımını azaltır ve bu da kalp kaslarına zarar verebilir.

Yetişkinlerin her gece 7 ila 9 saat uyuması önerilmektedir. Uyku düzenini sağlamak için düzenli yatma ve uyanma saatleri belirlemek, uykuyu bozan etkenlerden (örneğin elektronik cihazlardan yayılan mavi ışık) kaçınmak önemlidir. Rahatlatıcı bir uyku ortamı oluşturmak ve uyumadan önce rahatlama tekniklerini uygulamak, daha kaliteli bir uyku sağlamaya yardımcı olabilir. Kaliteli uyku, sadece kalp sağlığı üzerinde değil, zihinsel sağlık üzerinde de olumlu etkiler yaratır.

11. Lifli Gıdalar Tüketin

Lif açısından zengin besinler, kalp sağlığını korumak için son derece önemlidir. Çözünür lif, bağırsaklarda kolesterolün emilimini azaltarak kötü kolesterol (LDL) seviyelerini düşürür ve damarların tıkanma riskini azaltır. Lif ayrıca sindirim sistemi sağlığına katkıda bulunur, kilo kontrolüne yardımcı olur ve kan şekeri seviyelerini dengeleyerek diyabet riskini azaltır.

Lifli gıdalar arasında tam tahıllar, baklagiller, sebzeler ve meyveler yer alır. Günlük lif alımını artırmak, kalp hastalığı riskini önemli ölçüde azaltabilir. Örneğin, yulaf ezmesi ve tam buğday ekmeği gibi tam tahıllar, kalp dostu besinlerdir. Ayrıca, lifli gıdalar tokluk hissini artırdığı için aşırı kalori alımını engeller, bu da kilo kontrolünü destekleyerek dolaylı olarak kalp sağlığına katkıda bulunur.

12. Kırmızı Et Tüketimini Azaltın

Aşırı kırmızı et tüketimi, kalp hastalıkları riskini artıran doymuş yağlar ve kolesterol bakımından zengindir. Kırmızı et, özellikle işlenmiş kırmızı et (sucuk, sosis, pastırma gibi) tüketimi, arterlerin daralmasına ve tıkanmasına neden olabilir. Araştırmalar, aşırı kırmızı et tüketiminin kalp krizi ve felç riskini artırdığını göstermektedir.

Bu nedenle, kırmızı eti sınırlamak ve daha fazla beyaz et (tavuk, hindi) veya balık tüketmek, kalp sağlığı için daha faydalıdır. Haftada birkaç kez bitkisel protein kaynaklarına yönelmek, özellikle baklagiller, fındık ve tohumlar gibi gıdaları tercih etmek kalp dostu bir beslenme düzeni sağlar. Kırmızı et tüketilecekse, yağsız parçalar tercih edilmeli ve ızgara veya fırınlama gibi daha sağlıklı pişirme yöntemleri kullanılmalıdır.

13. Omega-3 Yağ Asitleri Alımına Dikkat Edin

Omega-3 yağ asitleri, kalp sağlığını koruma konusunda önemli bir rol oynayan esansiyel yağlardır. Vücut tarafından üretilemeyen bu yağ asitleri, özellikle balıkta bol miktarda bulunur. Omega-3, iltihaplanmayı azaltarak ve kalp ritmini düzenleyerek kalp hastalığı riskini düşürür. Aynı zamanda kan basıncını düşürür, trigliserit seviyelerini azaltır ve arterlerin sertleşmesini önler.

Somon, sardalya, uskumru gibi yağlı balıklar, omega-3 açısından zengin besinlerdir ve haftada en az iki kez bu tür balıkların tüketilmesi önerilir. Ayrıca, keten tohumu, ceviz ve chia tohumu gibi bitkisel kaynaklar da omega-3 yağ asitleri içerir. Omega-3’ün yeterli miktarda alınması, kalp ritim bozukluklarını önlemede ve kalp krizi riskini azaltmada önemli bir faktördür.

14. Tuz Tüketimini Azaltın

Aşırı tuz tüketimi, yüksek tansiyon (hipertansiyon) gelişimine yol açarak kalp hastalıkları riskini artırır. Yüksek tansiyon, arterlerin sertleşmesine ve kalbin daha fazla çalışmasına neden olur, bu da zamanla kalp yetmezliğine yol açabilir. Dünya genelinde birçok insanın günlük tuz alımı önerilen sınırların üzerindedir, bu da kalp hastalıkları açısından önemli bir risk faktörüdür.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), günlük tuz alımını 5 gramla sınırlamayı önerir. Bu miktar, yaklaşık bir çay kaşığı tuza eşittir. Ancak birçok işlenmiş gıda (hazır çorbalar, cipsler, konserve yiyecekler) gizli tuz içerdiğinden, bu gıdaların tüketiminde dikkatli olunmalıdır. Yemeklerinizi tuz yerine çeşitli baharatlarla tatlandırmak ve evde yemek yaparken tuz miktarını azaltmak, tuz alımını kontrol altında tutmanın en iyi yollarından biridir.

15. Yüksek Kolesterolü Kontrol Altına Alın

Yüksek kolesterol, kalp hastalıklarının başlıca nedenlerinden biridir. LDL (kötü) kolesterol seviyelerinin yüksek olması, damar çeperlerinde yağ birikmesine yol açar ve bu da ateroskleroz olarak bilinen damar sertliğine neden olur. Ateroskleroz, kalp krizi ve felç gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kolesterol seviyelerini düzenli olarak kontrol ettirmek, kalp sağlığını korumak için kritik öneme sahiptir.

Doymuş ve trans yağlardan kaçınarak, kolesterol seviyelerini kontrol altında tutabilirsiniz. Daha çok sağlıklı yağlar içeren zeytinyağı, avokado, fındık ve balık gibi besinleri tercih etmek, kolesterol seviyelerinin dengelenmesine yardımcı olur. Ayrıca, lif açısından zengin besinler de kötü kolesterolün düşürülmesine katkı sağlar. Yüksek kolesterol sorunu olan bireyler, doktorlarının önerdiği ilaçları kullanmalı ve düzenli tıbbi kontrollerini ihmal etmemelidir.

16. Diyabeti Kontrol Altında Tutun

Diyabet, kalp hastalığı riskini ciddi ölçüde artıran bir durumdur. Yüksek kan şekeri seviyeleri, damarları tahrip ederek kalp hastalıklarına yol açabilecek ciddi hasarlara neden olabilir. Diyabetli bireyler, kalp krizi geçirme riski açısından diyabeti olmayan bireylere göre iki ila dört kat daha fazla risk altındadır. Diyabetin kontrol altına alınması, hem kalp sağlığı hem de genel sağlık açısından büyük önem taşır.

Diyabet hastaları için en önemli önlemlerden biri, kan şekeri seviyelerini düzenli olarak kontrol etmek ve sağlıklı bir diyet uygulamaktır. Şekerli gıdalardan kaçınmak, tam tahıllar ve lifli gıdalarla beslenmek, kan şekerini kontrol altında tutmada etkili olabilir. Ayrıca, düzenli egzersiz yapmak ve fazla kilolardan kurtulmak, diyabetin kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Diyabeti olan bireyler, doktorlarının önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanmalı ve tıbbi kontrollerini aksatmamalıdır.

17. Sağlıklı Sosyal İlişkiler Kurun

Sağlıklı sosyal ilişkiler, stres seviyesini azaltarak ve genel refahı artırarak kalp sağlığına olumlu katkılarda bulunur. Araştırmalar, güçlü sosyal bağları olan kişilerin kalp hastalıklarına yakalanma riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir. Sosyal destek, stresli dönemlerde duygusal dengeyi sağlayarak, kalp üzerinde olumsuz etkilerin oluşmasını önler. Ayrıca, sosyal aktivitelerle meşgul olmak, yalnızlık ve depresyon gibi ruhsal durumların önüne geçer ve böylece kalp sağlığı korunmuş olur.

Aile üyeleri, arkadaşlar ve sosyal gruplarla düzenli olarak vakit geçirmek, bireylerin daha mutlu ve huzurlu bir yaşam sürmelerine yardımcı olur. Sosyal ilişkiler, bireylerin kendilerini daha iyi hissetmelerine ve hayatın zorluklarıyla daha kolay başa çıkmalarına katkı sağlar. Aynı zamanda, sosyal çevrenizin sizi sağlıklı alışkanlıklara teşvik etmesi, sigara bırakma, egzersiz yapma gibi konularda motivasyonunuzu artırabilir.

18. Kendinize Zaman Ayırın

Kendine zaman ayırmak ve dinlenmek, kalp sağlığını koruma açısından son derece önemlidir. Yoğun iş temposu, stresli yaşam koşulları ve sürekli bir şeylere yetişme telaşı, kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Kendinize düzenli olarak dinlenme ve rahatlama fırsatı tanımak, stres seviyelerini düşürerek kalp hastalıklarına karşı koruyucu bir önlem sağlar.

Tatiller, hobiler, doğada vakit geçirmek ve zihni rahatlatan aktivitelerle meşgul olmak, hem fiziksel hem de zihinsel sağlığı destekler. Düzenli olarak gevşeme ve rahatlama teknikleri uygulamak (örneğin meditasyon, derin nefes alma egzersizleri) stresin getirdiği baskıyı azaltarak kalp sağlığınızı korumanıza yardımcı olabilir. Ayrıca, kendinize zaman ayırmak, zihinsel sağlığınız üzerinde de olumlu etkiler yaratır ve genel yaşam kalitenizi artırır.

Referanslar:

1. Kalp Hastalıklarından Korunmak İçin 18 Öneri
2. American Heart Association. Healthy for Good: Eat Smart. Published by the American Heart Association. Retrieved from the official website of the American Heart Association (heart.org). Last reviewed 2022.
3. World Health Organization. Cardiovascular Diseases (CVDs). World Health Organization, Fact Sheet No. 317. Last updated on June 11, 2021. Geneva: WHO Press.
4. Mayo Clinic. Heart Disease Prevention: Strategies to Keep Your Heart Healthy. Mayo Clinic, updated November 2021. Rochester, MN: Mayo Clinic Health Information.
5. Harvard T.H. Chan School of Public Health. The Nutrition Source: Heart Disease. Harvard T.H. Chan School of Public Health, Department of Nutrition. Boston, MA: Harvard University, updated 2022.
6. Cleveland Clinic. 10 Ways to Prevent Heart Disease. Published by Cleveland Clinic Foundation. Cleveland, OH: Cleveland Clinic, last updated January 2022.
7. Johns Hopkins Medicine. The Heart-Healthy Diet: What You Need to Know. Johns Hopkins University, Department of Cardiovascular Medicine, updated March 2022. Baltimore, MD: Johns Hopkins Health Library.
8. National Heart, Lung, and Blood Institute. How to Prevent Heart Disease. Published by the U.S. Department of Health and Human Services, National Institutes of Health (NIH). Bethesda, MD: NHLBI, last updated 2022.
9. Centers for Disease Control and Prevention. Heart Disease Prevention. National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Division for Heart Disease and Stroke Prevention. Atlanta, GA: CDC, last updated 2021.
10. European Society of Cardiology. Lifestyle and Heart Health. European Heart Journal Supplement, Vol. 42, No. 3. Published by the European Society of Cardiology, last updated 2021. Sophia Antipolis, France.
11. British Heart Foundation. How to Keep Your Heart Healthy. Published by the British Heart Foundation. London, UK: BHF, last updated November 2021.
12. MedlinePlus. Heart Disease Prevention. U.S. National Library of Medicine, National Institutes of Health. Bethesda, MD: MedlinePlus, last reviewed September 2021.
13. PubMed Health. Heart Disease Prevention Strategies. Published by the National Library of Medicine, National Institutes of Health. Bethesda, MD: PubMed Health, last reviewed 2021.
14. Fuster, Valentin et al. Prevention of Cardiovascular Disease. Journal of the American College of Cardiology, Vol. 77, No. 3, January 2021. Published by Elsevier, New York, NY.
15. Roth, Gregory A. et al. Global Burden of Cardiovascular Diseases and Risk Factors, 1990–2019: Update from the GBD 2019 Study. The Lancet, Volume 396, Issue 10258, December 2020. Published by Elsevier, London, UK.
16. Appel, Lawrence J. Dietary Interventions to Reduce Cardiovascular Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis. Circulation, Volume 141, February 2020. Published by the American Heart Association.
17. Lee, Duck-Chul et al. Physical Activity and Cardiovascular Health: Lessons Learned from Longitudinal Cohort Studies. JAMA, Volume 321, Issue 15, April 2019. Published by the American Medical Association.
18. Steptoe, Andrew et al. Stress and Cardiovascular Disease. The New England Journal of Medicine, Volume 383, Issue 20, November 2020. Published by the Massachusetts Medical Society.
19. Patel, Mihir S. et al. The Impact of Lifestyle on Heart Health: A Review of Cardiovascular Risk Factors. Nature Reviews Cardiology, Volume 16, July 2019. Published by Springer Nature, London, UK
20. https://scholar.google.com/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
22. https://www.researchgate.net/
23. https://www.mayoclinic.org/
24. https://www.nhs.uk/
25. https://www.webmd.com/