Kanamayı Durdurmak İçin 14 Etkili Yöntem

Kanama, vücuttaki damarların herhangi bir nedenle zarar görmesi sonucu kanın dışarıya ya da vücut içindeki bir boşluğa akması olarak tanımlanır. Herhangi bir kaza, travma, kesik ya da tıbbi müdahale sonrası ortaya çıkan kanamalar, zamanında müdahale edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle kontrol altına alınmayan kanamalar, kısa sürede hayati risk oluşturabilir. İlk yardım bilgisi ve doğru müdahale teknikleriyle, birçok durumda kanamayı etkili bir şekilde durdurmak mümkündür. Ancak yöntemler, kanamanın kaynağına, ciddiyetine ve türüne göre değişir. Dolayısıyla kanamayı durdurmak için doğru yöntemlerin bilinmesi büyük önem taşır.

Kanamayı Durdurmak İçin 14 Etkili Yöntem

Kanama türleri genellikle atardamar, toplardamar veya kılcal damar kanamaları olarak sınıflandırılır. Atardamar kanamaları, yoğun ve basınçlı bir şekilde akan kan nedeniyle en tehlikeli olanlardır ve hızla müdahale gerektirir. Toplardamar kanamaları daha yavaş akışlı olsa da uzun süre kontrol altına alınmazsa ciddi kan kaybına neden olabilir. Kılcal damar kanamaları ise genellikle yüzeysel kesikler sonucunda ortaya çıkar ve basit yöntemlerle kontrol altına alınabilir. Kanamanın nereden kaynaklandığını anlamak ve doğru müdahaleyi yapmak, yaralının hayatını kurtarabilir.

İlk yardım bilincinin artırılması, özellikle ev kazaları ve trafik kazaları gibi günlük hayatta sık karşılaşılan durumlar için hayati öneme sahiptir. Kan kaybının hızla önlenmesi, organ yetmezliği, şok ve hatta ölüm riskini azaltabilir. Profesyonel tıbbi yardım gelene kadar yapılacak temel müdahaleler, yaralının durumunu stabilize eder ve hastane sürecini kolaylaştırır. Ancak yanlış bir müdahale de kanamanın şiddetini artırabilir, bu yüzden doğru bilgi ve tekniklerle hareket etmek gerekir.

Bu makalede, farklı durumlara göre kanamayı durdurmak için etkili 14 yöntemi detaylı bir şekilde ele alacağız. Her bir yöntemin uygulanışını, hangi tür kanamalarda etkili olduğunu ve müdahale sırasında dikkat edilmesi gereken hususları inceleyeceğiz. Ayrıca kanamanın durdurulmasında sıkça yapılan hataları ve bu hataların nasıl önlenebileceğini de açıklayacağız. Bilinçli bir müdahaleyle, hayati risk taşıyan birçok kanama kontrol altına alınabilir ve hasta güvenli bir şekilde sağlık kuruluşuna ulaştırılabilir.

Kanamayı Durdurma Yöntemleri

1. Doğrudan Bası Uygulamak

Doğrudan bası, acil durumlarda en sık kullanılan ve en etkili kanama durdurma yöntemidir. Bu yöntemde, kanama olan bölgeye temiz bir malzeme ile doğrudan baskı uygulanarak kan akışının yavaşlatılması sağlanır. Amaç, kan damarlarının kapanmasını ve kanın pıhtılaşarak akışın durmasını sağlamaktır. Kanamanın türüne göre basının süresi ve basınç miktarı değişebilir. Özellikle yüzeysel kesiklerde hemen sonuç verirken, daha ciddi kanamalarda daha uzun süre bası yapılması gerekebilir.

Nasıl uygulanır?

1. Öncelikle yaralıya uygun pozisyon verilerek, kanayan bölgeye ulaşılır.
2. Temiz bir bez veya gazlı bez ile yaraya doğrudan bası yapılır. Temiz malzeme yoksa eldiven giyilerek doğrudan elle de bası uygulanabilir.
3. Baskı kesintisiz olarak sürdürülmeli ve en az 5-10 dakika boyunca devam etmelidir.
4. Bez tamamen kanla doyarsa, kaldırılmadan üzerine başka bir bez eklenerek bası yapılmaya devam edilir.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Yaraya doğrudan temas ederken eldiven kullanılmalı, steril olmayan malzemeyle temas enfeksiyona yol açabilir.
• Bası sırasında, yaralının genel durumu takip edilmelidir (örneğin solgunluk, şok belirtileri).
• Kanamanın türüne göre (atardamar veya toplardamar kanamaları) baskının yoğunluğu artırılabilir.

Doğrudan bası, kanamayı hızlıca kontrol altına almak için ilk adım olmalıdır ve bu süreçte profesyonel yardım çağrılması ihmal edilmemelidir.

2. Yara Üzerine Sargı Yapmak

Kanamayı durdurmak için doğrudan bası uygulandıktan sonra, basıncın korunması ve yaraya ek destek sağlanması için sargı yapılır. Sargı işlemi, kanamanın tekrar başlamasını önlerken, yara bölgesinin enfeksiyona karşı korunmasını da sağlar. Elastik bandaj veya sargı bezi kullanmak bu işlemde en etkili yoldur.

Nasıl yapılır?

1. Yaranın üzerine steril gazlı bez yerleştirilir ve kanamayı durdurmak için hafif baskı uygulanır.
2. Gazlı bezin üzerine sargı bezi veya elastik bandaj sarılır. Sargı sıkıca sarılmalı, ancak yaralı bölgenin dolaşımını engellememelidir.
3. Sarılan bölgenin parmak uçlarında morarma veya uyuşma olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bu belirtiler sargının fazla sıkıldığını gösterir.
4. Sargının ucu, bandajın sabit durmasını sağlamak için düğümlenebilir veya klipsle tutturulabilir.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Sargı malzemesinin temiz ve mümkünse steril olmasına özen gösterilmelidir.
• Eğer sargı kanla dolarsa, yeni bir sargı eklenerek bası devam ettirilmelidir.
• Uzun süreli sargı uygulamalarında, yara bölgesi düzenli olarak kontrol edilmelidir.

Sargı yapmak, basıyı sabitleyerek hareket sırasında da kanamanın kontrol altında kalmasını sağlar ve yaralının nakli sırasında kolaylık sunar.

3. Yükseltme Yöntemi

Yükseltme, özellikle kol ve bacak yaralanmalarında kanamayı kontrol altına almak için kullanılan basit ama etkili bir yöntemdir. Bu teknikte, kanayan uzuv kalp seviyesinin üstüne kaldırılarak kan akışı yavaşlatılır. Yerçekiminin etkisiyle kan, yaralı bölgeye daha az ulaşır ve bu durum pıhtılaşma sürecini hızlandırır.

Nasıl uygulanır?

1. Yaralı uzuv, mümkünse bir destek yardımıyla kalp seviyesinin üstüne kaldırılır.
2. Yaralının rahatı sağlanmalı, kemik kırığı şüphesi varsa dikkatli olunmalıdır.
3. Yükseltme işlemi sırasında kanama bölgesine bası yapmaya devam edilir.
4. Uzun süreli yükseltme yapılırken, kan dolaşımı kontrol edilmelidir (parmaklarda uyuşma veya renk değişikliği gibi).

Ne zaman uygulanmaz?

• Uzuvda kırık veya çıkık şüphesi varsa, yükseltme yapılmamalıdır.
• Yaralının bilinç kaybı veya şok durumunda başka yöntemlere öncelik verilmelidir.

Bu yöntem, doğrudan bası ile birlikte kullanıldığında etkili olur. Ancak sadece yükseltme, ciddi kanamalarda tek başına yeterli değildir.

4. Turnike Uygulaması

Turnike, genellikle atardamar kanamalarında kullanılan güçlü bir kanama durdurma yöntemidir. Kan akışını tamamen keserek uzuvlardaki kanamayı kontrol altına alır. Ancak turnike, dikkatli uygulanmazsa dokuya zarar verebilir, bu nedenle son çare olarak kullanılır ve uzun süre bırakılmamalıdır.

Nasıl uygulanır?

1. Kanayan bölgenin 5-10 cm yukarısına, deri üzerine değil, elbise üzerinden turnike yerleştirilir.
2. Turnike sıkıca sarılarak kan akışı tamamen durana kadar sıkıştırılır.
3. Uygulama saati kaydedilmelidir, çünkü turnike uzun süre bırakılırsa doku hasarına yol açabilir.
4. Mümkünse, turnike uygulandıktan hemen sonra profesyonel yardım çağrılmalıdır.

Turnike kullanırken dikkat edilmesi gerekenler:

• Turnike, yalnızca diğer yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda uygulanmalıdır.
• Turnike her 30 dakikada bir gevşetilmeli ve kanamanın durumu kontrol edilmelidir.
• Turnike bölgesinde morarma veya şişlik oluşursa hemen gevşetilmelidir.

Turnike, genellikle travma sonrası ağır kanamalarda hayat kurtarıcı bir önlem olarak kullanılır.

5. Soğuk Kompres Uygulamak

Soğuk kompres, damarların büzüşmesine neden olarak kan akışını azaltır ve bu sayede kanamayı yavaşlatır. Özellikle burun kanaması, yüzeysel kesikler veya spor yaralanmaları sonrası etkili bir yöntemdir. Ayrıca şişlik ve ağrıyı azaltmak için de yaygın olarak kullanılır.

Nasıl uygulanır?

1. Buz veya soğuk kompres, ince bir bezin içine sarılarak yaralı bölgeye uygulanır.
2. Kompres 10-15 dakika aralıklarla uygulanmalı, her uygulama sonrası cilt kontrol edilmelidir.
3. Burun kanamalarında, burun köprüsüne soğuk kompres uygulanabilir.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Buz doğrudan cilde temas ettirilmemelidir, aksi takdirde donma riski oluşabilir.
• Kanama durmazsa veya artarsa, başka yöntemlere başvurulmalıdır.
• Soğuk kompres, dolaşımı yavaşlatabileceği için dikkatli kullanılmalıdır.

Bu yöntem, basit yaralanmaların tedavisinde kullanılırken, daha ciddi kanamalarda ek yöntemlerle desteklenmelidir.

6. Tıbbi Jel ve Kanama Durdurucu Ürünler

Modern tıp, kanamayı durdurmak için çeşitli jel, toz ve sprey gibi hemostatik ürünler sunmaktadır. Bu ürünler, özellikle acil durumlarda ve derin yaralanmalarda hızlı pıhtılaşma sağlayarak kan kaybını önler. İlk yardım çantalarında bulundurulması önerilen bu malzemeler, profesyonel sağlık desteğine ulaşana kadar etkili bir çözüm sunar.

Kullanım alanları:

• Kesikler, travmatik yaralanmalar ve cerrahi müdahaleler sonrası kanamanın hızlı durdurulması.
• Kamp, doğa yürüyüşleri veya spor faaliyetleri sırasında meydana gelebilecek yaralanmalar.
• Tıbbi yardıma geç ulaşılan durumlarda geçici bir çözüm sunmak.

Nasıl uygulanır?

1. Ürün doğrudan kanayan bölgeye dökülür veya sürülür.
2. Yaranın üzerine bir gazlı bez yerleştirilir ve hafif baskı uygulanır.
3. Üstüne sargı yapılarak ürünün sabit kalması sağlanır.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Bu ürünler yalnızca kısa süreli kullanım içindir; kanama kontrol altına alındığında profesyonel yardım alınmalıdır.
• Bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabileceği için dikkatli kullanılmalıdır.

Bu ürünler, özellikle yoğun kanamaların kontrol altına alınmasında hayat kurtarıcı olabilir.

7. Parmak Basısı Tekniği

Parmak basısı, büyük atardamarların geçtiği kritik bölgelerde kanamayı yavaşlatmak için kullanılır. Atardamarlardan gelen kanın akışını geçici olarak durdurmak amacıyla, kanama bölgesine en yakın damar üzerine basınç uygulanır. Turnike veya sargı hazırlanana kadar bu yöntem zaman kazandırır.

Nasıl uygulanır?

1. Atardamarın geçtiği koltuk altı, kasık veya bilek gibi noktalara parmakla basınç yapılır.
2. Kan akışı tamamen kesilmeli ve bası kesintisiz olarak sürdürülmelidir.
3. Turnike hazırlandığında veya başka bir çözüm bulunduğunda parmak basısı sonlandırılabilir.

Önemli ipuçları:

• Yanlış bölgeye yapılan bası etkisiz olacağı için, bası noktalarının doğru seçilmesi gerekir.
• Parmak basısı uzun süre yapılmaz; sadece geçici bir çözüm olarak kullanılır.

Bu yöntem, özellikle acil durumlarda turnike uygulanana kadar hayati önem taşır.

8. Yara Üzerine Baskı Noktaları Kullanmak

Baskı noktaları, kanamayı kontrol altına almak için vücudun stratejik bölgelerine uygulanan bası noktalarıdır. Bu noktalar, kanın yaralı bölgeye akışını keserek veya azaltarak pıhtılaşmayı hızlandırır. Baskı noktaları, genellikle atardamar kanamalarında etkili olur ve kan akışını yavaşlatmak için kısa süreli bir çözüm sunar.

Başlıca baskı noktaları:

• Koltuk altı: Kol atardamarı için.
• Kasık: Bacak atardamarı için.
• Bilek ve dirsek: Kol ve el yaralanmalarında kullanılır.

Nasıl uygulanır?

1. Baskı uygulanacak nokta seçilir ve parmakla güçlü bir bası yapılır.
2. Kanama durana kadar bası devam ettirilir veya başka bir çözüm sağlanır.
3. Parmak basısına benzer şekilde, baskı noktaları yalnızca geçici çözüm sunar.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Yanlış uygulanan bası zaman kaybına yol açabilir.
• Baskı noktaları, özellikle bilinçli ilk yardım uygulayıcıları tarafından kullanılmalıdır.

Baskı noktaları tekniği, turnike uygulanamayan durumlarda hayat kurtarıcı olabilir.

9. Burun Kanamasında Özel Teknikler

Burun kanamaları yaygın olmakla birlikte, çoğu zaman basit müdahalelerle kontrol altına alınabilir. Burun içinde bulunan kılcal damarlar, darbe, kuru hava veya tansiyon gibi sebeplerle patlayarak kanamaya yol açabilir. Burun kanamasında doğru tekniklerin uygulanması, kanamanın hızla durmasını sağlar.

Nasıl müdahale edilir?

1. Baş, öne eğilmelidir. Bu, kanın boğaza kaçmasını ve mide bulantısı veya kusmayı önler.
2. Burnun yumuşak kısmına iki parmakla bası yapılır ve yaklaşık 10 dakika boyunca devam edilir.
3. Burun köprüsüne soğuk kompres uygulanarak damarlar büzüştürülür.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Kafa geriye yaslanmamalıdır; bu, kanın nefes borusuna kaçmasına neden olabilir.
• 20 dakikadan uzun süren burun kanamalarında mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır.
• Kanama sırasında hastaya zorlayıcı nefes aldırmak veya burnunu temizlemesini istemek kanamanın artmasına yol açabilir.

Burun kanamaları genellikle tehlikeli olmasa da, doğru teknikler uygulanmazsa ciddi sonuçlara yol açabilir.

10. Pansuman ve Steril Malzeme Kullanımı

Pansuman, açık yaraların enfeksiyon riskini azaltmak ve kanamayı kontrol altına almak için kullanılan temel bir tekniktir. Steril malzeme kullanılarak yapılan pansuman, aynı zamanda yaranın dış etkenlerden korunmasını sağlar. Pansumanın düzenli olarak değiştirilmesi, iyileşme sürecini hızlandırır ve enfeksiyon riskini en aza indirir.

Nasıl yapılır?

1. Yaraya steril gazlı bez yerleştirilir. Eğer yara derinse, bezi birkaç kat koymak gerekebilir.
2. Üstüne sargı bezi veya elastik bandaj sarılır ve sabitlenir.
3. Pansuman, kanama kontrol altına alındıktan sonra düzenli olarak değiştirilir.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Pansuman yapılırken steril olmayan malzemeler kullanılmamalıdır.
• Her pansuman değişiminde yara bölgesi enfeksiyon belirtileri (şişlik, kızarıklık, iltihap) açısından kontrol edilmelidir.
• Kanamayı durdurmak için kullanılan pansumanlar fazla sıkı sarılmamalıdır; aksi halde dolaşım bozulabilir.

Pansuman, kanama kontrolünün yanı sıra yara iyileşmesinde kritik bir adımdır ve doğru uygulanması enfeksiyon riskini en aza indirir.

11. Dikiş Gerektiren Yaralarda Müdahale

Bazı kesikler ve yaralar, kendi kendine iyileşemeyecek kadar derin ve geniş olabilir. Bu tür yaralarda dikiş atılması, hem kanamanın durdurulması hem de yaranın düzgün bir şekilde kapanması için gereklidir. Derin yaralar zamanında müdahale edilmezse enfeksiyon riski artar ve yara dokusunda deformasyon oluşabilir. Ayrıca, yara açık kaldığında kanamanın durması zorlaşabilir.

Dikiş gerektiren yaraların belirtileri:

• 1 cm’den uzun yaralar veya açık şekilde kanayan kesikler.
• Derin yaralanmalar ve deri altındaki dokuların, kasların veya kemiklerin görünmesi.
• Yaranın kenarlarının kapanmaması veya kanamanın devam etmesi.
• İltihap belirtileri: Yara çevresinde kızarıklık ve şişlik.

Nasıl müdahale edilir?

1. Yaraya steril bir gazlı bez yerleştirerek bası yapılır ve kanama kontrol altına alınır.
2. Yara temizlenir ve geçici bir pansuman yapılır.
3. Dikiş için en yakın sağlık kuruluşuna yönlendirilir.
4. Dikiş sonrası yaraya pansuman yapılır ve belirli aralıklarla kontrol edilmesi sağlanır.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Dikiş gerektiren yaralara yanlış müdahale edilirse enfeksiyon riski artar.
• Dikiş atıldıktan sonra, doktorun önerdiği şekilde pansuman yapılmalı ve yara hijyenine özen gösterilmelidir.
• Dikiş sonrası ağrı, kızarıklık veya akıntı gibi enfeksiyon belirtileri fark edilirse, tekrar sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Dikiş işlemi, kanamayı durdurmanın yanı sıra yaranın sağlıklı bir şekilde kapanmasını sağlar. Özellikle derin kesiklerde bu müdahale hayati önem taşır.

12. Antikoagülan Kullanıcılarında Özel Önlemler

Antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaç kullanan bireylerde, pıhtılaşma mekanizması yavaş çalıştığı için kanamalar daha uzun sürede durur ve daha ciddi boyutlara ulaşabilir. Bu yüzden, bu tür kişilerde kanamayı kontrol altına almak için ekstra dikkat ve özen gösterilmesi gereklidir.

Kimler antikoagülan kullanır?

• Kalp rahatsızlıkları (örneğin, atriyal fibrilasyon) olan kişiler.
• İnme veya kalp krizi riski taşıyan bireyler.
• Kan pıhtılaşma bozuklukları nedeniyle tedavi gören hastalar.

Kanamalarda nasıl müdahale edilir?

1. Basınç uygulama süresi uzatılır: Kanamayı durdurmak için daha uzun süre bası yapılır.
2. Ek sargı ve bandaj kullanılarak kanamanın yeniden başlaması önlenir.
3. İlaç bilgisi sağlık personeline iletilir: Acil durumlarda, sağlık görevlileri hastanın kullandığı ilaca göre tedavi planı yapar.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Bu kişilerde, küçük yaralanmalar bile ciddi kan kaybına yol açabilir.
• Kanama kontrol altına alınamıyorsa, vakit kaybetmeden tıbbi yardım alınmalıdır.
• Antikoagülan kullanıcılarında görülen burun kanamaları veya diş eti kanamaları bile acil müdahale gerektirebilir.

Antikoagülan kullanan bireylerde kanama yönetimi zordur; bu yüzden ilk yardım sürecinde dikkatli olunmalı ve gerekirse profesyonel yardım gecikmeden çağrılmalıdır.

13. Şok Pozisyonu Vermek

Yoğun kan kaybı yaşayan bireyler, şoka girme riski altındadır. Şok, kan dolaşımının yetersiz olması nedeniyle hayati organlara yeterince oksijen gitmemesi durumunda ortaya çıkar. Şok belirtileri arasında soğuk ve solgun cilt, hızlı nabız, halsizlik ve bilinç kaybı yer alır. Böyle bir durumda, şok pozisyonu vermek hastanın hayati fonksiyonlarının korunmasını sağlar.

Şok pozisyonu nasıl verilir?

1. Yaralı, sırt üstü yatırılır.
2. Bacaklar kalp seviyesinin üzerine kaldırılır (yaklaşık 20-30 cm).
3. Yaralının üzeri bir battaniye veya ceketle örtülerek vücut ısısı korunur.
4. Şok belirtileri sürekli takip edilir ve bilinci kapalıysa 112 acil servis çağrılır.

Ne zaman uygulanmamalıdır?

• Eğer yaralıda nefes darlığı varsa, bacakları kaldırmak yerine başı hafifçe yukarıda tutulmalıdır.
• Karın veya göğüs bölgesinde yaralanma varsa şok pozisyonu önerilmez, çünkü bu organlara ek baskı yapabilir.

Şok pozisyonunun önemi:
Bu pozisyon, vücutta kalan kanın hayati organlara yönlendirilmesini sağlar ve hastanın bilincini açık tutmaya yardımcı olur. Ancak, şokun ilerlemesini engellemek için hızlı bir şekilde tıbbi yardım çağrılması da çok önemlidir.

14. Profesyonel Yardım Çağırmak

Kanama kontrol altına alındığında bile profesyonel tıbbi yardım almak çok önemlidir. Bazı durumlarda, ilk yardım müdahalesi sadece geçici çözümler sunar. Özellikle atardamar kanamaları, büyük travmalar veya antikoagülan kullanan kişilerde meydana gelen yaralanmalar için hastaneye ulaşmak hayat kurtarıcı olabilir.

Ne zaman profesyonel yardım çağrılmalıdır?

• Yoğun kanama 10 dakika içinde durmazsa.
• Bilinç kaybı veya şok belirtileri ortaya çıkarsa.
• Yarada yabancı cisim varsa ve çıkarılamıyorsa.
• Derin kesik veya dikiş gerektiren yaralar söz konusuysa.

Yardım çağrılırken neler yapılmalıdır?

1. 112 Acil Servis aranır ve olayın yeri ve durumu hakkında bilgi verilir.
2. İlk yardım sürecinde neler yapıldığı açıklanır (örn. turnike kullanıldıysa belirtilir).
3. Yaralı, sabit pozisyonda tutulur ve ek travmadan korunur.

Profesyonel yardımın önemi:
Kanamanın kontrol altına alınması, genellikle ilk adım olsa da hastanın iyileşmesi için profesyonel sağlık ekiplerinin müdahalesi şarttır. Ayrıca, bazı durumlarda kanamaya bağlı olarak iç organlarda hasar meydana gelebileceğinden, hastanede yapılan tetkik ve tedaviler kritik öneme sahiptir.

Sonuç

Kanama, her an herkesin başına gelebilecek acil durumlar arasında yer alır. Doğru müdahale yöntemleriyle, birçok kanamanın hayati tehlike oluşturmadan durdurulması mümkündür. Ancak, her durumun kendine özgü farklılıklar içerdiğini unutmamak gerekir. Atardamar kanamaları gibi ciddi kanamalarda hızlı ve bilinçli müdahale hayat kurtarabilirken, yüzeysel kesiklerde basit sargı ve pansuman yeterli olabilir. Bu yüzden, ilk yardım bilgilerini güncel tutmak ve olası acil durumlar için hazırlıklı olmak büyük önem taşır.

Unutulmamalıdır ki, kanamanın durdurulmasında her yöntemin doğru uygulanması kadar, müdahale sonrasında profesyonel yardım almak da önemlidir. En iyi sonuçlar, bilinçli bir ilk yardım ve zamanında sağlık desteği ile elde edilir.

Referanslar:

1. Kanamayı Durdurmak İçin 14 Etkili Yöntem
2. American Red Cross. First Aid for Bleeding Emergencies.
3. Mayo Clinic. How to Stop Bleeding: Guidelines for First Aid.
4. World Health Organization (WHO). Management of Severe Trauma and Hemorrhage.
5. National Institutes of Health (NIH). Effective Hemostasis Techniques.
6. American Heart Association. Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Care.
7. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Injury Prevention and Control.
8. British Red Cross. First Aid for Severe Bleeding.
9. European Resuscitation Council. Emergency Management of Bleeding Patients.
10. Johns Hopkins Medicine. Techniques to Control Bleeding and Hemorrhage.
11. Cleveland Clinic. When and How to Apply a Tourniquet.
12. Harvard Medical School. Emergency First Aid Basics: Managing Blood Loss.
13. Australian Red Cross. First Aid Procedures for Blood Loss.
14. Journal of Trauma and Acute Care Surgery. Hemorrhage Control in Trauma Patients.
15. The Lancet. Management Strategies for Acute Bleeding in Hospitals.
16. Cochrane Database of Systematic Reviews. Effectiveness of Hemostatic Agents.
17. Emergency Medicine Journal. Turniquet Use in Prehospital Care.
18. National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Guidelines for Trauma Hemorrhage Management.
19. British Journal of Surgery. Pivotal Techniques in Hemostasis for Surgery
20. https://scholar.google.com/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
22. https://www.researchgate.net/
23. https://www.mayoclinic.org/
24. https://www.nhs.uk/
25. https://www.webmd.com/