100 / 100

Acil durumlar, hayatımızın beklenmedik anlarında karşımıza çıkabilen ve hızlı müdahale gerektiren durumlar olarak tanımlanır. Yangınlar, trafik kazaları, boğulmalar, kalp krizi gibi olaylar, kişinin yaşamını tehdit eden ve acil müdahale yapılması gereken anlar arasında yer alır. Bu tür durumlarda, olay yerinde bulunan kişilerin bilinçli bir şekilde hareket etmesi ve doğru ilkyardım uygulamaları yapması, hayat kurtarıcı olabilir. Acil durumlarda ilk yardım, genellikle profesyonel sağlık ekipleri olay yerine ulaşana kadar geçen sürede kişinin hayatta kalma şansını artıran önemli bir müdahaledir. Bu nedenle ilk yardım bilgisi, sadece sağlık çalışanlarının değil, herkesin bilmesi gereken temel bir beceri olmalıdır.

Sağlık Bilgisi İçeriği

Acil Durumlarda İlk Yardımın 7 Aşaması

İlk yardım eğitimi, toplumun her kesiminde yaygınlaşması gereken bir konudur. İlkyardım bilinci oluşturmak ve bu bilgilere sahip olmak, bireylerin bir kazazede ya da yaralıya doğru müdahale yapmasını sağlar. Örneğin, bir kişinin kalp krizi geçirdiğini fark ettiğinizde saniyeler içinde yapılacak müdahale hayati önem taşır. Ancak birçok insan, bu tür acil durumlarda nasıl davranması gerektiğini bilmiyor. Yanlış müdahaleler, kazazedenin durumunu daha da kötüleştirebilir ve istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, doğru ilk yardım tekniklerini öğrenmek, hayat kurtarıcı olmanın yanı sıra bilinçli bir toplum oluşturmak adına da önemlidir.

Acil durumlarda ilk yardım yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli unsurlardan biri, olay yerinde sakin kalmak ve doğru bir şekilde hareket etmektir. Panik, yanlış kararlar alınmasına ve gereksiz riskler alınmasına yol açabilir. Özellikle trafik kazaları ya da yangın gibi karmaşık durumlarda, müdahaleyi yapan kişinin güvenliğini de göz önünde bulundurması gerekir. Bir acil durumda, olayın büyüklüğüne bağlı olarak ilk yardım uygulamaları, bazen birkaç dakika içinde kişinin hayatını kurtarabilir. Bu yüzden doğru bilgiye sahip olmak, hem kazazedeye hem de yardım eden kişiye güvenlik sağlar.

Bu makalede, acil durumlarda ilkyardımın nasıl yapılması gerektiği ve hangi adımların izlenmesi gerektiği konusunda ayrıntılı bilgiler verilecektir. Ayrıca sık karşılaşılan acil durumlar ve bu durumlarda hangi tekniklerin kullanılması gerektiği hakkında da bilgi sunulacaktır. Amacımız, toplumda ilkyardım bilincini artırmak ve acil durumlarda bilinçli müdahalelerle hayat kurtarabilecek adımları öğretmektir. Unutulmamalıdır ki ilkyardım, herkesin öğrenebileceği ve öğrenmesi gereken bir bilgi setidir.

İlk Yardımın Temel İlkeleri

1. Hayati Tehlikeyi Ortadan Kaldırma

İlk yardımın temel amacı, kazazedenin veya hastanın hayati tehlikesini en aza indirerek, profesyonel sağlık ekipleri gelene kadar yaşamsal fonksiyonlarını korumaktır. Bunun için şu adımlar izlenmelidir:

Solunum kontrolü: Hastanın nefes alıp almadığı kontrol edilmeli, solunum durmuşsa suni teneffüs uygulanmalıdır.
Kalp masajı: Kalp durması durumunda, temel yaşam desteği kapsamında kalp masajı yapılmalıdır.
Kanamayı durdurma: Şiddetli kanama varsa, kanama bölgesine baskı uygulanarak durdurulmalıdır.

2. Hasta veya Yaralının Durumunu Değerlendirme

İlk yardımcı, olay yerine ulaştığında hasta veya yaralının durumunu doğru bir şekilde değerlendirmelidir. Bunun için şu yöntemler kullanılır:

Bilinç durumu kontrol edilmelidir. Kişiye basit sorular sorularak yanıt verip veremediği anlaşılmalıdır.
Solunum ve nabız kontrol edilmelidir.
Yaralanma türü belirlenmeli ve gerekirse sabitleme ya da pansuman gibi önlemler alınmalıdır.

3. Hızlı ve Etkin Müdahale

İlk yardım uygulamaları gecikmeden, hızlı ve etkili bir şekilde yapılmalıdır. Zamanında yapılan müdahaleler, yaralının durumunu stabilize etmeye ve kötüleşmesini önlemeye yardımcı olur.

İlk yardımcı, ilk yardım bilgisine uygun şekilde bilinçli hareket etmelidir.
Yanlış müdahalelerden kaçınılmalıdır. Yanlış uygulamalar, hastanın durumunu daha da kötüleştirebilir.
Yaralının güvenliği sağlanmalı ve uygun pozisyonda tutulmalıdır.

4. Olay Yeri Güvenliği ve Çevrenin Korunması

İlk yardım uygulamalarına başlamadan önce olay yerinin güvenliği sağlanmalıdır. Çünkü tehlikeli bir ortamda yapılan ilk yardım, hem kazazedeye hem de ilk yardımcıya zarar verebilir.

Yangın, gaz kaçağı, elektrik tehlikesi veya trafik kazalarında çevresel riskler analiz edilmelidir.
İlk yardımcı, kendi güvenliğini sağlamadan müdahaleye başlamamalıdır.
Olay yerinde bulunan diğer kişilerin güvenliği de göz önünde bulundurulmalıdır.

5. Profesyonel Yardım Çağırma

İlk yardımın temel ilkelerinden biri de profesyonel sağlık ekiplerine haber vermektir. İlk yardımcı, acil müdahale gerektiren durumları fark edip en kısa sürede 112’yi arayarak yetkililere bilgi vermelidir.

112 aranırken sakin olunmalı ve net bilgiler verilmelidir.
Olayın yeri, hasta veya yaralının durumu ve bilinç seviyesi hakkında bilgi paylaşılmalıdır.
Yetkililerden talimat alınmalı ve profesyonel ekipler gelene kadar ilk yardım uygulanmaya devam edilmelidir.

6. Psikolojik Destek Sağlama

İlk yardım yalnızca fiziksel müdahaleyi değil, aynı zamanda hasta veya yaralının psikolojik olarak desteklenmesini de içerir.

Hasta veya yaralıya güven verici ve sakinleştirici bir şekilde yaklaşılmalıdır.
Panik yapmasını önlemek için konuşarak moral verilmelidir.
Bilinci açık olan yaralılara güven verici sözler söylenmeli ve yalnız olmadığı hissettirilmelidir.

7. Gereksiz Müdahalelerden Kaçınma

İlk yardımda önemli bir kural da, bilgi sahibi olunmayan durumlarda müdahale yapmamaktır. Bilinçsizce yapılan yanlış müdahaleler hastanın durumunu daha da kötüleştirebilir.

Kırık veya çıkık olduğu şüphelenilen bölgelere yanlış baskı uygulanmamalıdır.
Bilinç kaybı olan hastalara su veya yiyecek verilmemelidir.
Hastanın vücudundaki yabancı cisimler çıkarılmamalıdır.

Bu ilkeler, ilk yardım uygulamalarının bilinçli ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar.

Trafik Kazalarında İlk Yardım

Trafik kazaları, ani gelişen ve ciddi yaralanmalara yol açabilen olaylardır. Bu tür acil durumlarda doğru ilk yardım müdahalesi, hayat kurtarıcı olabilir. Kazaya müdahale ederken, hem yaralıların güvenliği hem de ilk yardım uygulayıcısının güvenliği göz önünde bulundurulmalıdır. İşte trafik kazalarında uygulanması gereken ilk yardım adımları:

1. Olay Yerinin Güvenliğini Sağlama

Trafik kazasına müdahale etmeden önce olay yerinin güvenli hale getirilmesi gerekir.

Kendi güvenliğinizi sağlayın: Yolda başka araçların olup olmadığını kontrol edin ve emniyetli bir noktada durun.
Trafik güvenliğini sağlayın: Eğer mümkünse aracınızı güvenli bir yere çekin ve dörtlü flaşörleri açın.
Diğer sürücüleri uyarın: Uyarı üçgeni veya reflektör kullanarak diğer araçları yaklaşan tehlike konusunda bilgilendirin.

2. Bilinç Kontrolü Yapma

Kazazedeye müdahale etmeden önce bilinç durumunu değerlendirmek önemlidir.

Kazazedeye dokunarak veya yüksek sesle adını söyleyerek tepki verip vermediğini kontrol edin.
Bilinci kapalıysa ve nefes almıyorsa hemen temel yaşam desteğine başlanmalıdır.

3. Solunum ve Dolaşımı Değerlendirme

Kazazedenin nefes alıp almadığını ve nabzının olup olmadığını kontrol edin.

Solunum kontrolü: Göğsün inip kalktığını gözlemleyin ve burun/ ağız bölgesinden nefes sesi duyup duymadığınızı kontrol edin.
Dolaşım kontrolü: Boyun veya bilek bölgesinden nabız hissedilmiyorsa kalp masajı gerekebilir.

4. 112 Acil Servisi Arama

Durumu hızlıca değerlendirip acil yardım çağrısı yapılmalıdır.

Olay yerinin konumunu net bir şekilde bildirin.
Yaralı sayısını ve durumlarını anlatın.
Bilinç durumu, solunum, kanama gibi hayati belirtiler hakkında bilgi verin.
Telefonu kapatmadan önce operatörün talimatlarını dikkatlice dinleyin.

5. Kanama Kontrolü Yapma

Trafik kazalarında ciddi kanamalar yaşanabilir ve bu durumda hızlı müdahale önemlidir.

Kanayan bölgeye temiz bir bez veya gazlı bezle basınç uygulayın.
Kanama durmazsa ikinci bir bez ekleyerek baskıya devam edin.
Kol veya bacak yaralanmalarında, kanama olan uzvu yukarı kaldırarak kan akışını azaltabilirsiniz.
Turnike uygulaması sadece çok ciddi, hayatı tehdit eden kanamalarda ve son çare olarak yapılmalıdır.

6. Kırık, Çıkık ve Burkulmalarda Müdahale

Kazalarda kemik kırıkları ve eklem yaralanmaları sık görülür. Yanlış hareketler sakatlığa neden olabilir.

Kazazedeyi mümkünse hareket ettirmeyin.
Kırık bölgeyi destekleyerek sabit kalmasını sağlayın.
Şişme ve ağrıyı azaltmak için soğuk uygulama yapabilirsiniz.

7. Bilinci Kapalı Yaralıya Müdahale

Eğer kazazede bilinci kapalı ama nefes alıyorsa, onu yan yatış pozisyonuna getirin.

Hava yolunun açık kalmasını sağlamak için başını hafifçe geriye doğru eğin.
Kusma veya solunum yoluna yabancı cisim kaçması riskine karşı düzenli kontrol edin.
Omurga yaralanması şüphesi varsa, hastayı kesinlikle hareket ettirmeyin.

8. Araç İçinde Sıkışmış Yaralıya Müdahale

Araç içinde sıkışan yaralılar yanlış hareket ettirilirse omurilik yaralanmaları oluşabilir.

Kazazedenin bilinci açıksa onunla konuşarak sakinleştirin.
Boyun ve omurga stabilitesini sağlamak için başı sabit tutun.
Araç yanma veya patlama riski taşımıyorsa, profesyonel ekiplerin müdahalesini bekleyin.

9. Şok Durumunda Müdahale

Kazazedelerde aşırı kan kaybı veya travmaya bağlı olarak şok gelişebilir.

Hastayı yere yatırarak bacaklarını yaklaşık 30 cm yukarı kaldırın.
Üzerini örtüp sıcak kalmasını sağlayın.
Hızlı nefes alma, solgunluk veya bilinç bulanıklığı belirtileri varsa hemen acil servise bilgi verin.

10. Psikolojik Destek ve Kazazedenin Sakinleştirilmesi

Kazazedeler, olayın etkisiyle şoka girebilir veya panik yapabilirler.

Onlarla sakin ve güven verici bir şekilde konuşun.
Eğer bilinci açıksa elini tutarak veya rahatlatıcı sözler söyleyerek destek olun.
Ani hareketlerden kaçının ve gereksiz müdahalelerde bulunmayın.

Trafik kazalarında ilk yardım uygulamalarında en önemli kural, bilinçli ve sakin bir şekilde hareket etmektir. Yanlış bir müdahale, kazazedenin durumunu kötüleştirebilir. Bu yüzden ilk yardım bilgilerini öğrenmek ve güncel tutmak hayati önem taşır.

Kalp Krizinde Temel Yaşam Desteği

1. Kalp Krizi Belirtilerini Tanıma

Kalp krizi sırasında doğru ve hızlı müdahale edebilmek için belirtileri bilmek hayati önem taşır. Kalp krizi belirtileri şunlardır:

1 – Göğüs ağrısı: Genellikle göğsün ortasında sıkışma, basınç veya yanma hissi olarak hissedilir.
2 – Nefes darlığı: Kişi derin nefes almakta zorlanabilir ve hızlı solunum görülebilir.
3 – Soğuk terleme: Ani başlayan ve nedeni açıklanamayan terleme olabilir.
4 – Mide bulantısı ve kusma: Bazı hastalar mide problemleri veya mide ağrısı hissedebilir.
5 – Baş dönmesi ve bayılma: Beyne yeterli kan gitmediğinde sersemlik veya bilinç kaybı yaşanabilir.
6 – Sol kol, boyun veya çeneye yayılan ağrı: Kalp krizinde ağrı genellikle sol kola, boyuna veya çeneye yayılabilir.

2. Acil Durumda Yapılması Gerekenler

Bir kişinin kalp krizi geçirdiğinden şüphelenildiğinde, zaman kaybetmeden aşağıdaki adımlar uygulanmalıdır:

1 – Acil yardım çağrısı yapılmalı: 112 acil servis aranarak durum bildirilmelidir.
2 – Kişi sakinleştirilmeli ve dinlendirilmelidir: Panik, kalp krizinin etkilerini artırabilir. Kişi oturtulmalı veya sırtı desteklenerek yarı yatar pozisyona alınmalıdır.
3 – Aspirin çiğnetilmelidir (Eğer alerjisi yoksa): 300 mg aspirin, kan sulandırıcı etkisi nedeniyle kalp krizi sırasında fayda sağlayabilir.
4 – Sıkı kıyafetler gevşetilmelidir: Kişinin nefes almasını kolaylaştırmak için kravat, kemer gibi sıkı giysiler gevşetilmelidir.
5 – Bilinci kapanıyorsa ve nefes almıyorsa, temel yaşam desteğine başlanmalıdır.

3. Temel Yaşam Desteği (CPR – Kardiyopulmoner Resüsitasyon) Uygulama Adımları

Eğer kalp krizi geçiren kişi bilincini kaybetmiş ve nefes almıyorsa, CPR (temel yaşam desteği) uygulanmalıdır. Aşağıdaki adımlar izlenmelidir:

A. Kişinin Tepki Verip Vermediğini Kontrol Etme

Kişiye yüksek sesle seslenerek veya omzundan hafifçe sarsarak tepki verip vermediği kontrol edilir.
Kişi tepki vermiyorsa hemen acil yardım çağrılmalıdır.

B. Solunumun ve Nabzın Değerlendirilmesi

Kişinin göğüs hareketleri gözlemlenir, burnuna veya ağzına hafifçe yanaştırılan bir ayna veya camda buğulanma olup olmadığı kontrol edilir.
Eğer nefes almıyorsa veya düzensiz nefes alıyorsa, kalp masajına başlanmalıdır.

C. Kalp Masajı (Göğüs Kompresyonu) Uygulama

1 – Kişi sert ve düz bir zemine sırt üstü yatırılır.
2 – Göğüs kemiğinin ortasına (sternum) her iki el üst üste gelecek şekilde yerleştirilir.
3 – Dirsekler düz olacak şekilde ağırlık kullanarak göğüse 5-6 cm derinliğinde bası uygulanır.
4 – Basıların hızı dakikada 100-120 olmalıdır.
5 – 30 kalp masajı yapıldıktan sonra suni solunum uygulanır.

D. Suni Solunum (Ağızdan Ağıza Solunum)

1 – Kişinin başı hafifçe geriye doğru itilerek hava yolu açılır.
2 – Burnu sıkıştırılarak ağızdan iki tam nefes verilir. Her nefes yaklaşık 1 saniye sürmelidir.
3 – Göğsün kalkıp kalkmadığı kontrol edilir.
4 – 30 kalp masajı + 2 suni solunum şeklinde CPR devam ettirilir.

4. Otomatik Eksternal Defibrilatör (OED) Kullanımı

Eğer bir Otomatik Eksternal Defibrilatör (OED) mevcutsa şu şekilde kullanılmalıdır:

1 – Cihaz açılır ve sesli komutlar takip edilir.
2 – Pedler kişinin çıplak göğsüne talimatlara uygun şekilde yerleştirilir.
3 – Cihazın analiz yapmasına izin verilir, eğer şok öneriliyorsa herkes hastadan uzaklaştırılır ve şok uygulanır.
4 – Şok sonrası hemen CPR’ye devam edilir.

5. Acil Yardım Gelene Kadar Müdahale

CPR ve OED kullanımı, acil yardım ekipleri gelene kadar kesintisiz şekilde devam ettirilmelidir.
Bilinci yerine gelen kişi dikkatle takip edilmeli ve mümkünse sakinleştirilmelidir.

6. Kalp Krizinden Korunma Yöntemleri

Kalp krizi riskini azaltmak için şu önlemler alınmalıdır:

1 – Sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı edinmek.
2 – Sigara ve alkol tüketiminden kaçınmak.
3 – Düzenli fiziksel aktivite yapmak.
4 – Stres yönetimi teknikleri uygulamak.
5 – Tansiyon, kolesterol ve kan şekeri seviyelerini düzenli olarak kontrol ettirmek.

Kalp krizi durumlarında hızlı ve doğru müdahale hayat kurtarıcı olabilir. Bu nedenle temel yaşam desteği uygulamalarını bilmek, hem bireysel hem de toplumsal sağlık açısından büyük önem taşımaktadır.

Yanıklarda İlk Yardım

Yanık Türleri ve Dereceleri

Yanıklar, cildin ve alt dokuların sıcaklık, kimyasal maddeler, elektrik akımı veya radyasyon gibi faktörlere maruz kalması sonucu oluşan doku hasarlarıdır. Yanıklar, derecelerine göre üç gruba ayrılır:

1 – Birinci Derece Yanıklar: Sadece üst deri (epidermis) etkilenir. Cilt kızarır, hafif şişebilir ve ağrılıdır. Genellikle güneş yanıkları bu gruba girer.
2 – İkinci Derece Yanıklar: Üst deri ve alt tabaka (dermis) etkilenir. Deri üzerinde su dolu kabarcıklar oluşur, şiddetli ağrı hissedilir. Enfeksiyon riski yüksektir.
3 – Üçüncü Derece Yanıklar: Derinin tüm katmanları ve bazen kas, yağ dokusu ve sinirler zarar görür. Yanık bölgesi beyaz, kahverengi veya kömürleşmiş görünebilir. Ağrı hissi az olabilir çünkü sinir uçları zarar görmüştür.

Yanıklarda İlk Yardım Uygulamaları

Yanıklara hızlı ve doğru bir şekilde müdahale etmek, doku hasarını azaltarak iyileşme sürecini hızlandırır. Yanık türüne göre ilk yardım yöntemleri değişiklik gösterebilir.

Birinci Derece Yanıklarda İlk Yardım

1 – Yanık bölgesini hemen soğuk suya tutun (10-15 dakika). Buz kullanmayın, çünkü bu cilde zarar verebilir.
2 – Yanık bölgesine temiz, nemli bir bez koyarak serinletin.
3 – Yanık üzerine diş macunu, yoğurt, tereyağı gibi maddeler sürmeyin. Bunlar enfeksiyon riskini artırabilir.
4 – Ağrıyı hafifletmek için, gerekiyorsa doktor önerisiyle ağrı kesici kullanılabilir.
5 – Cilt tahrişini önlemek için yanık bölgesine fazla baskı yapmayın.

İkinci Derece Yanıklarda İlk Yardım

1 – Yanık bölgesini hemen akan soğuk su altında tutun (15-20 dakika).
2 – Yanık üzerindeki kabarcıkları patlatmayın, çünkü bu enfeksiyon riskini artırır.
3 – Steril bir gazlı bez veya temiz bir havlu ile yanık bölgesini hafifçe kapatın.
4 – Yanık bölgesine antiseptik merhem veya yanık kremleri sürebilirsiniz (doktor önerisiyle).
5 – Şiddetli ağrı varsa veya yanık büyük bir alanı kaplıyorsa tıbbi yardım alın.

Üçüncü Derece Yanıklarda İlk Yardım

1 – Derhal 112’yi arayın ve acil yardım çağırın.
2 – Yanık bölgesine su dökmeyin, çünkü bu daha fazla doku kaybına neden olabilir.
3 – Yanık bölgesini steril bir gazlı bez veya temiz bir bez ile kapatın. Yapışmayan, gevşek bir örtü tercih edilmelidir.
4 – Yanık bölgesine hiçbir krem, yağ veya merhem sürmeyin.
5 – Yanık nedeniyle kişi bilincini kaybederse ve nefes almıyorsa, CPR (kalp masajı ve suni teneffüs) uygulanmalıdır.

Kimyasal Yanıklarda İlk Yardım

Kimyasal yanıklar, asit veya baz gibi güçlü kimyasal maddelerin ciltle temas etmesi sonucu oluşur. Bu tür yanıklarda şu adımlar izlenmelidir:

1 – Kimyasal maddeyi hızla temiz suyla durulayın (en az 20 dakika).
2 – Yanık bölgesine sabun veya başka bir madde sürmeyin.
3 – Eğer kimyasal madde giysilere bulaşmışsa, kontamine giysileri dikkatlice çıkarın.
4 – Göz yanıkları varsa, gözleri bol su ile yıkayın ve hemen tıbbi yardım alın.
5 – Yanık derinse veya geniş bir alanı kaplıyorsa, acil sağlık hizmetlerine başvurun.

Elektrik Yanıklarında İlk Yardım

Elektrik yanıkları, vücuda elektrik akımının geçmesi sonucu oluşur ve iç organlarda da hasar meydana getirebilir. Bu tür yanıklarda:

1 – Öncelikle elektrik kaynağı kapatılmalıdır. Kişi hala elektrikle temas halindeyse ona dokunmayın.
2 – Kişinin nefes alıp almadığını ve bilincinin açık olup olmadığını kontrol edin.
3 – Eğer kişi nefes almıyorsa ve kalp atışı yoksa, CPR uygulayın.
4 – Yanık bölgesine su dökmeyin, çünkü elektrik yanıkları genellikle derin olabilir.
5 – Derhal 112’yi arayarak acil tıbbi yardım isteyin.

Yanık Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

1 – Büyük yanıklarda mutlaka tıbbi yardım alın.
2 – Yanık alanını temiz tutmaya özen gösterin.
3 – Kabarcıkları patlatmayın, çünkü bu enfeksiyona yol açabilir.
4 – Bol sıvı tüketin, çünkü yanık vücuttan sıvı kaybına neden olabilir.
5 – Eğer yanık enfekte olmuşsa (kızarıklık, şişme, iltihaplanma varsa), hemen doktora başvurun.

Yanıklarda doğru ve zamanında yapılan ilk yardım, yaralı kişinin iyileşme sürecini hızlandırır ve komplikasyon riskini azaltır. Ancak büyük ve ciddi yanıklarda profesyonel tıbbi yardım almak hayati önem taşır.

Boğulmalarda Heimlich Manevrası

Heimlich Manevrası Nedir?

Heimlich manevrası, solunum yolunu tıkayan yabancı bir cismi çıkarmak amacıyla uygulanan hayati öneme sahip bir ilk yardım tekniğidir. Boğulma vakalarında kişinin hava yolunun tamamen tıkanması durumunda hızlı bir şekilde uygulanmalıdır.

Boğulma Belirtileri

Boğulma yaşayan bir kişinin aşağıdaki belirtileri göstermesi Heimlich manevrasının gerekli olduğunu gösterir:

Konuşamama veya ses çıkaramama
Nefes almakta güçlük çekme
Yüzde, dudaklarda veya tırnaklarda morarma
Ellerini boğazına götürerek yardım isteme işareti yapma
Bilinç kaybı (İleri aşamalarda)

Heimlich Manevrası Nasıl Yapılır?

Yetişkinler ve 1 Yaşından Büyük Çocuklar İçin

Kişinin arkasına geçin ve bacaklarınızı sağlam bir şekilde yerleştirin.
Kollarınızı hastanın beline dolayın ve bir elinizi yumruk yaparak göbek deliğinin hemen üstüne, göğüs kemiğinin altına yerleştirin.
Diğer elinizi yumruk yaptığınız elin üzerine koyun.
Hızlı ve güçlü bir şekilde içe ve yukarı doğru baskı uygulayın.
Yabancı cisim çıkana kadar veya kişi bilinç kaybı yaşayana kadar işlemi tekrarlayın.

Bilinci Kapanan Kişiye Heimlich Manevrası Uygulama

Kişiyi yere sırt üstü yatırın.
Hava yolunu açmak için başını hafifçe geriye eğin ve çenesini yukarı kaldırın.
Solunum yolu tıkanıklığını kontrol edin. Gözle görülür bir yabancı cisim varsa, parmakla dikkatlice çıkarın.
Göğüs kompresyonu uygulayarak Heimlich manevrasının etkisini artırın.
Cisim çıkmazsa ve kişi nefes almıyorsa, 112 acil servisi arayın ve temel yaşam desteğine başlayın.

Bebeklerde Heimlich Manevrası (1 Yaş Altı)

Bebeği başı aşağıya bakacak şekilde kolunuzun üzerine yüzüstü yerleştirin.
Baş ve boyun desteği sağlayarak bebeğin yüzü aşağıya bakacak şekilde hafif eğimli tutun.
Kürek kemiklerinin arasına 5 kez güçlü ama kontrollü sırt vuruşları yapın.
Cisim çıkmazsa, bebeği sırt üstü çevirin ve göğsün ortasına iki parmağınızla 5 kez baskı uygulayın.
Cisim çıkana kadar sırt vuruşları ve göğüs baskısını dönüşümlü olarak uygulayın.

Heimlich Manevrası Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kişinin rahat nefes alıp almadığını kontrol edin.
Bilinci açık olan kişiye sakinleşmesi için destek olun.
Tıkanma hafif de olsa, tıbbi değerlendirme için bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Bebeklerde ve yaşlılarda Heimlich manevrası sonrası iç organ hasarı riskine karşı doktor kontrolü önerilir.

Heimlich manevrası doğru şekilde uygulandığında hayat kurtarıcı olabilir. Ancak yanlış uygulamalar yaralanmalara yol açabilir, bu yüzden ilkyardım eğitimi almak büyük önem taşır.

Referanslar:

Acil Durumlarda İlk Yardımın 7 Aşaması
American Heart Association. (2015). Highlights of the 2015 American Heart Association Guidelines Update for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation, 132(18_suppl_2), S315–S367.
American Red Cross. (2016). First Aid/CPR/AED Participant’s Manual (4th ed.). American Red Cross.
Bledsoe, B. E., Porter, R. S., & Cherry, R. L. (Eds.). (2012). Prehospital Emergency Care (10th ed.). Pearson.
Simons, F. E. R. (2004). Anaphylaxis. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 113(5), 823–828.
Sasson, C., Rogers, M. A. M., Dahl, J., & Kellermann, A. L. (2010). Predictors of survival from out-of-hospital cardiac arrest: A systematic review and meta-analysis. Circulation: Cardiovascular Quality and Outcomes, 3(1), 63–81.
Eisenberg, M. S. (2006). Basic Life Support: 2005 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation, 112(suppl 1), I-3–I-46.
Kleinman, M. E., et al. (2010). Part 14: Pediatric Advanced Life Support: 2010 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation, 122(18_suppl_3), S876–S908.
Travers, A. H., et al. (2010). Part 4: CPR Overview: 2010 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation, 122(18_suppl_3), S676–S684.
Merchant, R. M., et al. (2014). Part 2: Adult Basic Life Support and Automated External Defibrillation: 2014 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation, 130(3_suppl_1), S25–S39.
Perkins, G. D., et al. (2015). European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2015: Section 1. Executive summary. Resuscitation, 95, 1–80.
Kudenchuk, P. J., et al. (2008). Ventricular fibrillation waveform characteristics as predictors of defibrillation success and survival in out-of-hospital cardiac arrest. Resuscitation, 78(2), 160–166.
Tintinalli, J. E., et al. (2016). Tintinalli’s Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide (8th ed.). McGraw-Hill Education.
Safar, P. (2008). Guidelines for the implementation of emergency cardiovascular care by trained laypersons. Resuscitation, 77(1), 18–23.
Kouwenhoven, W. B., Jude, J. R., & Knickerbocker, G. T. (1960). Closed-chest cardiac massage. Journal of the American Medical Association, 173, 1064–1067.
Kern, K. B., et al. (1987). The evolution of resuscitation practices and their effects on outcomes after cardiac arrest. The New England Journal of Medicine, 317(16), 1066–1070.
Berdowski, J., et al. (2010). Global incidences of out-of-hospital cardiac arrest and survival rates: Systematic review of 67 prospective studies. Resuscitation, 81(11), 1479–1487.
Holmberg, M., et al. (2011). Epidemiology and outcomes of out-of-hospital cardiac arrest in Europe: A review. European Heart Journal, 32(12), 1483–1490.
Spaite, D. W., et al. (2006). Bystander CPR and survival after out-of-hospital cardiac arrest in rural and urban settings. Prehospital Emergency Care, 10(3), 324–331.
Nishiyama, K., et al. (2012). Airway management in prehospital emergency care: A review. Journal of Emergency Medicine, 43(3), 583–588.
Gausche, H., et al. (2014). Prehospital trauma care: Principles and practice. Injury, 45(9), 1467–1473.
Cone, D., et al. (2013). Management of acute respiratory distress in the prehospital setting. Prehospital and Disaster Medicine, 28(3), 248–254.
Sasser, S. M., et al. (2007). Guidelines for Field Triage of Injured Patients: Recommendations of the National Expert Panel on Field Triage. MMWR. Recommendations and Reports, 56(RR-1), 1–6.
Molyneux, E., et al. (2008). Tourniquets in the treatment of hemorrhage: A review. Journal of Trauma and Acute Care Surgery, 65(5), 1150–1155.
Morrison, L. J., et al. (2011). Prehospital tourniquet use for severe extremity hemorrhage among civilians in a mass casualty. Journal of Trauma, 70(6), 1419–1424.
Dy, S. M., et al. (2010). Tourniquet use in the management of severe bleeding: A review of the evidence. Journal of Emergency Medicine, 39(4), 472–478.
Guyette, F. X., et al. (2014). Current trends in prehospital hemorrhage control. Prehospital Emergency Care, 18(1), 96–104.
Weisfeldt, M. L., & Becker, L. B. (2002). Resuscitation after cardiac arrest: A 50-year perspective. Circulation, 106(17), 2206–2208.
Nichol, G., et al. (2008). Regional variation in out-of-hospital cardiac arrest incidence and outcome. JAMA, 300(12), 1423–1431.
Cummins, R. O., et al. (1991). Recommended guidelines for uniform reporting of data from out-of-hospital cardiac arrest: The Utstein Style. Circulation, 84(2), 960–975.
Lurie, K. G., et al. (2009). Resuscitation research in the prehospital setting: Challenges and opportunities. Prehospital Emergency Care, 13(3), 303–307.
Powell, J. S., et al. (2013). A systematic review of first aid training and its effectiveness in emergency situations. International Journal of Emergency Medicine, 6(1), 1–9.
Neumar, R. W., et al. (2010). Part 8: Adult Advanced Life Support: 2010 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation, 122(18_suppl_3), S729–S767.
Brown, L. E., et al. (2016). Evidence-based approach to field management of traumatic brain injury. Journal of Trauma, 80(6), 1195–1202.
Esposito, T. J., et al. (2009). Disaster preparedness and response: The role of first responders. Prehospital and Disaster Medicine, 24(4), 365–370.
Hunt, E. A., & Iverson, G. L. (2011). The impact of early defibrillation on survival following out-of-hospital cardiac arrest. Resuscitation, 82(8), 1073–1077.
https://scholar.google.com/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/