Aşı: Rotavirüs Aşısı Nedir ve Nasıl Uygulanır? V2

Rotavirüs, çocuklarda şiddetli ishalin en yaygın nedenlerinden biridir ve özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu virüs, dünya genelinde yılda yaklaşık 200 bin çocuğun ölümüne neden olmakta ve özellikle düşük gelirli ülkelerde sağlık sistemleri üzerinde büyük bir yük oluşturmaktadır. Rotavirüs enfeksiyonunun yaygın olması, bağışıklık sistemleri henüz tam olarak gelişmemiş bebekler için büyük bir risk oluşturur. Bu nedenle, rotavirüs aşısının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, halk sağlığı açısından hayati bir adım olmuştur.

Aşı: Rotavirüs Aşısı Nedir ve Nasıl Uygulanır? V2

Rotavirüs aşısı, bu ölümcül virüsten korunmanın en etkili yollarından biridir. Özellikle 2006 yılında piyasaya sürülen aşılar, dünya çapında büyük bir başarı elde etmiş ve rotavirüse bağlı ölüm oranlarında belirgin bir azalma sağlamıştır. Ancak, aşılamanın yaygınlaştırılması ve kamuoyunun bu aşıya olan güveni konusunda hâlâ daha fazla bilinçlendirme çalışmaları yapılması gerekmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde aşılama oranlarının düşük olması ve aşıya erişimin sınırlı kalması, bu sorunun çözülmesi gereken temel meseleler arasında yer almaktadır.

Rotavirüs, dışkı yoluyla bulaşan ve özellikle kalabalık, hijyenin yetersiz olduğu ortamlarda hızla yayılabilen bir virüstür. Bu nedenle, enfeksiyonun önlenmesi ve toplum sağlığının korunması için aşılamanın yanı sıra hijyenin ve sanitasyonun artırılması da büyük önem taşır. Ancak, hijyen önlemlerine rağmen rotavirüs salgınlarının önüne geçmek her zaman mümkün olmayabilir. Bu durumda, aşılar en etkili korunma yöntemi olarak karşımıza çıkar. Aşılanmış çocuklar, hastalığa karşı bağışıklık kazanır ve böylece hem bireysel hem de toplumsal bağışıklık güçlenir.

Son yıllarda yapılan araştırmalar, rotavirüs aşısının sadece bireysel koruma sağlamakla kalmadığını, aynı zamanda toplum genelinde salgınların yayılmasını da önemli ölçüde azalttığını göstermektedir. Toplum bağışıklığının güçlenmesi, yalnızca aşılanan bireyleri değil, aynı zamanda aşıya erişimi olmayan veya aşı olamayan bireyleri de dolaylı olarak korur. Bu nedenle, rotavirüs aşısı gibi kitlesel aşılama programları, sadece çocuk sağlığını korumakla kalmaz, aynı zamanda toplum genelinde bulaşıcı hastalıkların kontrol altına alınmasına da katkıda bulunur.

Rotavirüs Nedir ve Neden Önemlidir?

Rotavirüs, dünya genelinde çocuklarda en yaygın görülen şiddetli ishal nedenlerinden biridir. Virüs, 1973 yılında keşfedilmiş olup, adını elektron mikroskobu altında görülen çark benzeri (latince: rota) görüntüsünden almıştır. Rotavirüs enfeksiyonları genellikle 5 yaş altı çocukları etkiler ve ciddi sıvı kaybına, hastaneye yatışlara, hatta ölümle sonuçlanabilecek durumlara yol açabilir. Virüsün en yaygın belirtileri arasında şiddetli ishal, kusma, yüksek ateş ve karın ağrısı yer alır. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan bebekler ve küçük çocuklar, enfeksiyonu ağır geçirme riski altındadır.

Rotavirüs oldukça bulaşıcı bir virüs olup, kişiden kişiye dışkı ile ağız yoluyla bulaşır. Virüs, yüzeylerde uzun süre canlı kalabilir ve bu da enfeksiyonun hızla yayılmasına olanak tanır. Özellikle kreşler, anaokulları ve hastaneler gibi kalabalık ortamlarda hızla yayılma riski daha yüksektir. Rotavirüs enfeksiyonu, gelişmiş ülkelerde dahi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Ancak düşük ve orta gelirli ülkelerde, temiz suya ve yeterli sağlık hizmetine erişim kısıtlı olduğundan, bu enfeksiyon daha ölümcül hale gelebilmektedir.

Rotavirüs Aşısının Tarihçesi ve Gelişimi

Aşı geliştirme süreci, yıllar süren araştırmaların ve klinik çalışmaların sonucunda mümkün olmuştur. İlk rotavirüs aşısı 1998 yılında piyasaya sürülmüş, ancak bazı yan etkiler nedeniyle kısa bir süre sonra geri çekilmiştir. Bununla birlikte, 2006 yılında yeni ve daha güvenli aşılar geliştirilmiş ve dünya genelinde uygulanmaya başlanmıştır. Bugün, rotavirüs aşıları, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve birçok uluslararası sağlık kuruluşu tarafından önerilmekte ve birçok ülkede rutin çocuk aşı takvimine dâhil edilmektedir.

Rotavirüs aşıları, oral olarak uygulanmakta ve genellikle iki ya da üç doz halinde verilmektedir. İlk doz genellikle bebek 6 ila 15 haftalıkken, sonraki dozlar ise 8 ila 32 hafta arasında uygulanır. Aşıların etkinliği üzerine yapılan çalışmalar, aşının rotavirüs enfeksiyonunu önlemede yüksek oranda etkili olduğunu göstermiştir. Özellikle gelişmiş ülkelerde aşılamanın yaygınlaşması, rotavirüse bağlı hastaneye yatışları ve ölümleri önemli ölçüde azaltmıştır.

Rotavirüs Aşısının Etkinliği ve Güvenliği

Rotavirüs aşıları, klinik deneylerde ve geniş çaplı aşılama programlarında yüksek etkinlik göstermiştir. Dünya genelinde aşılamanın yaygınlaştığı ülkelerde, rotavirüse bağlı ishal vakaları, hastaneye yatışlar ve ölümler büyük oranda azalmıştır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bir araştırmada, aşılamanın yaygınlaşmasından sonraki ilk beş yıl içinde rotavirüs kaynaklı hastaneye yatışlarda %90’a varan bir azalma görülmüştür.

Aşının güvenliği konusunda da önemli bulgular mevcuttur. İlk nesil aşı, bazı nadir yan etkilere neden olduğu için geri çekilmiş olsa da, 2006 yılında piyasaya sürülen aşılar oldukça güvenlidir. Yan etkiler genellikle hafif ve geçici olup, aşının sağladığı faydalar göz önüne alındığında ihmal edilebilir düzeydedir. Ayrıca, rotavirüs aşısı yapılan bebeklerin, ciddi bağırsak sorunları geliştirme riskinin oldukça düşük olduğu ve aşının genel olarak güvenli kabul edildiği kanıtlanmıştır.

Rotavirüs Aşısının Toplumsal Yararları

Rotavirüs aşısının en büyük yararı, çocukları ölümcül ishalden korumasıdır. Ancak aşının etkisi bununla sınırlı kalmaz. Aşı, toplumsal bağışıklığın güçlenmesine katkıda bulunarak, salgınların yayılmasını önler. Toplum bağışıklığı, aşının toplum genelinde yaygınlaşmasıyla oluşur ve bu, sadece aşılanan bireyleri değil, aşıya erişemeyen veya aşı olamayan bireyleri de korur. Bu nedenle rotavirüs aşısı, kitlesel bağışıklığın sağlanması açısından kritik öneme sahiptir.

Aşı, aynı zamanda sağlık sistemleri üzerindeki yükü de azaltır. Rotavirüs salgınları, hastanelerin acil servislerinde ve yoğun bakım ünitelerinde büyük bir yoğunluğa yol açabilir. Ancak aşılamayla birlikte, bu salgınların önüne geçilerek sağlık sisteminin üzerindeki bu yük hafifletilebilir. Bu da hastanelerin, diğer sağlık sorunlarıyla daha etkili bir şekilde başa çıkabilmesine olanak tanır.

Rotavirüs Aşısının Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Önemi

Gelişmiş ülkelerde rotavirüs aşılaması yaygınlaşmış olsa da, düşük ve orta gelirli ülkelerde aşılamaya erişim hâlâ sınırlıdır. Bu ülkelerde rotavirüs kaynaklı ölümler çok daha yaygın olup, bu da aşının küresel çapta yaygınlaştırılması gerektiğini göstermektedir. Dünya Sağlık Örgütü ve diğer uluslararası kuruluşlar, özellikle gelişmekte olan ülkelerde aşıya erişimin artırılması için çeşitli projeler yürütmektedir. Bu projeler kapsamında aşılar, düşük maliyetli veya ücretsiz olarak sunulmakta ve bu bölgelerde rotavirüs kaynaklı ölümlerin önlenmesi hedeflenmektedir.

Gelişmekte olan ülkelerde rotavirüs aşısının yaygınlaştırılması, bu bölgelerde çocuk ölümlerinin azaltılmasında kilit rol oynamaktadır. Ayrıca, bu ülkelerdeki yetersiz hijyen koşulları ve sağlık hizmetlerine sınırlı erişim, rotavirüs salgınlarının kontrol altına alınmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle, aşılamanın yanı sıra hijyen koşullarının iyileştirilmesi ve sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi de önem arz eder.

Rotavirüs Aşısının Karşılaştığı Zorluklar ve Gelecek Perspektifleri

Rotavirüs aşılaması konusunda önemli ilerlemeler kaydedilmiş olsa da, dünya genelinde aşının yaygınlaştırılması ve aşıya yönelik bilincin artırılması noktasında hâlâ karşılaşılan zorluklar bulunmaktadır. Aşı karşıtlığı, gelişmiş ülkelerde bile aşılamanın önündeki en büyük engellerden biridir. Ailelerin aşıya karşı tereddütleri, aşının yanlış anlaşılmasından ve yan etkiler konusunda duyulan endişelerden kaynaklanmaktadır. Bu tür tereddütlerin giderilmesi ve kamuoyunun aşı konusunda bilinçlendirilmesi için sağlık çalışanlarına ve devletlere büyük sorumluluk düşmektedir.

Ayrıca, rotavirüs aşısının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması noktasında, yenilikçi teknolojilere ve daha düşük maliyetli aşı üretim yöntemlerine yatırım yapılması gerekmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde aşıya erişimin artırılması için yerel üretim kapasitelerinin geliştirilmesi de büyük bir öneme sahiptir. Bu tür önlemler, rotavirüs aşısının küresel çapta daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlayabilir ve bu ölümcül hastalığın kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Rotavirüs nedir?

Rotavirüs, bebekler ve küçük çocuklarda ciddi ishal ve kusmaya neden olan, oldukça bulaşıcı bir virüstür. Ağır vakalarda dehidrasyon (sıvı kaybı) meydana gelebilir ve hastaneye yatış gerektirebilir. Dünya genelinde çocukluk çağı ishallerinin en yaygın nedenlerinden biridir.

Rotavirüs aşısı nedir ve nasıl çalışır?

Rotavirüs aşısı, bağışıklık sisteminin virüse karşı korunmasını sağlayan canlı, zayıflatılmış bir aşıdır. Aşı, bağırsak mukozasında bağışıklık yanıtı oluşturarak çocuğun ileride virüsle karşılaştığında hastalığı daha hafif atlatmasını veya hiç geçirmemesini sağlar.

Rotavirüs aşısı zorunlu mudur?

Türkiye’de ve birçok ülkede rotavirüs aşısı zorunlu aşı takviminde yer almaz, ancak sağlık otoriteleri tarafından önerilir. Ebeveynler, doktorlarına danışarak bebeklerine rotavirüs aşısı yaptırabilirler.

Rotavirüs aşısı kaç doz uygulanır?

Rotavirüs aşısı, kullanılan markaya bağlı olarak genellikle 2 veya 3 doz halinde uygulanır:

• İki dozluk aşılar: 6. ve 10. haftalarda
• Üç dozluk aşılar: 2., 4. ve 6. aylarda

Aşıların belirli yaş sınırları vardır, bu yüzden dozların zamanında yapılması önemlidir.

Rotavirüs aşısı nasıl uygulanır?

Rotavirüs aşısı ağız yoluyla (oral) verilen bir aşıdır. Enjeksiyon gerektirmez. Bebeğin ağzına sıvı formda damlatılarak uygulanır.

Rotavirüs aşısı güvenli midir?

Evet, dünya genelinde milyonlarca bebeğe uygulanmış ve güvenli olduğu kanıtlanmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) tarafından önerilen bir aşıdır.

Rotavirüs aşısının yan etkileri var mıdır?

Rotavirüs aşısı genellikle iyi tolere edilir. Ancak bazı bebeklerde hafif yan etkiler görülebilir:

• Hafif ishal
• Hafif ateş
• Geçici huzursuzluk

Çok nadiren, aşının ciddi yan etkileri olabilir. Bunlar arasında bağırsak tıkanıklığı (invajinasyon) riski çok düşük bir ihtimalle bulunmaktadır. Ancak bu durum oldukça nadirdir.

Rotavirüs aşısı sonrası ishal normal mi?

Evet, bazı bebeklerde aşıdan sonraki birkaç gün boyunca hafif ishal görülebilir. Bu genellikle kendiliğinden düzelir ve tedavi gerektirmez.

Rotavirüs aşısı diğer aşılarla birlikte uygulanabilir mi?

Evet, rotavirüs aşısı diğer çocukluk çağı aşılarıyla aynı anda uygulanabilir. Aşıların etkileşime girmediği ve bağışıklık sistemini olumsuz etkilemediği kanıtlanmıştır.

Rotavirüs aşısı bulaşıcı mıdır?

Aşıdan sonraki ilk birkaç gün içinde, bebeğin dışkısıyla temas eden kişiler enfekte olabilir. Bu nedenle bebek bezini değiştirdikten sonra ellerin iyice yıkanması önerilir.

Rotavirüs aşısını kimler olamaz?

Aşağıdaki durumlarda aşı uygulanmamalıdır:

• Daha önceki dozlara karşı ciddi alerjik reaksiyon gelişen bebekler
• Bağışıklık sistemi zayıflamış (immün yetmezliği olan) bebekler
• Ciddi mide-bağırsak hastalıkları olan bebekler

Doktorunuza danışarak aşının uygun olup olmadığını değerlendirebilirsiniz.

Rotavirüs aşısı ne kadar etkilidir?

Rotavirüs aşısı, enfeksiyona karşı %85-98 oranında koruma sağlar. Ağır rotavirüs ishallerine karşı ise %90’ın üzerinde koruyuculuk sağladığı kanıtlanmıştır.

Rotavirüs aşısı kaç yaşına kadar yapılabilir?

İlk doz genellikle 8 haftadan önce yapılmalıdır. Son doz ise 8. aydan önce tamamlanmalıdır. 8 aydan büyük bebeklere rotavirüs aşısı önerilmez.

Rotavirüs geçiren bir bebeğe aşı yapılmalı mı?

Evet, bebek daha önce rotavirüs geçirmiş olsa bile aşılanması önerilir. Çünkü virüsün farklı türleri vardır ve aşı, diğer türlere karşı koruma sağlayabilir.

Rotavirüs aşısı ne kadar süre korur?

Aşı, genellikle 2-3 yıl boyunca koruma sağlar. Bu süre içinde en sık görülen ağır rotavirüs enfeksiyonlarından korunmaya yardımcı olur.

Rotavirüs aşısı devlet tarafından karşılanıyor mu?

Türkiye’de ulusal aşı takviminde yer almadığı için devlet tarafından karşılanmaz. Ancak bazı özel sağlık sigortaları aşının maliyetini karşılayabilir. Aşı, özel sağlık kuruluşlarında ve eczanelerde ücretli olarak temin edilebilir.

Rotavirüs aşısının fiyatı nedir?

Rotavirüs aşısının fiyatı, kullanılan marka ve sağlık kuruluşuna göre değişiklik gösterebilir. Güncel fiyat bilgisi için eczaneler veya sağlık kuruluşları ile iletişime geçmeniz önerilir.

Rotavirüs aşısı yaptırılmazsa ne olur?

Rotavirüs aşısı yapılmazsa, bebek rotavirüs enfeksiyonuna yakalanabilir. Bu enfeksiyon:

• Şiddetli ishal, kusma ve yüksek ateşe neden olabilir.
• Vücutta ciddi sıvı kaybına (dehidrasyona) yol açarak hastaneye yatış gerektirebilir.
• Özellikle bağışıklık sistemi zayıf veya kronik hastalığı olan bebeklerde daha ağır seyredebilir.
• Bazı vakalarda ölümcül olabilir, özellikle sağlık hizmetlerine erişimin zor olduğu bölgelerde risk daha yüksektir.

Rotavirüs aşısı prematüre bebeklere yapılabilir mi?

Evet, prematüre (erken doğan) bebeklere de rotavirüs aşısı önerilir. Ancak aşının uygulanması için bebeğin sağlık durumunun stabil olması gereklidir. Doktor, prematüre bebeklerin bağışıklık sistemi ve genel sağlık durumuna göre en uygun zamanı belirleyebilir.

Rotavirüs aşısı sonrası banyo yaptırılabilir mi?

Evet, rotavirüs aşısı sonrası bebeğe banyo yaptırılabilir. Aşı, ağız yoluyla uygulandığı için enjeksiyon gibi bir yara veya hassas bölge oluşturmaz. Ancak bebeğin genel durumu gözlemlenmeli, aşırı huzursuzluk veya ateş gelişirse banyo ertelenebilir.

Rotavirüs aşısı yetişkinlere yapılabilir mi?

Hayır, rotavirüs aşısı yalnızca bebekler için geliştirilmiş bir aşıdır. Yetişkinler rotavirüs enfeksiyonu geçirebilir ancak genellikle daha hafif seyreder ve özel bir aşılamaya ihtiyaç duyulmaz.

Rotavirüs aşısı tek doz yeterli mi?

Hayır, rotavirüs aşısı tek dozluk bir aşı değildir. Tam bağışıklık kazanılması için:

• İki dozluk aşılar için iki doz,
• Üç dozluk aşılar için üç doz tamamlanmalıdır.

Eksik dozlar koruyuculuğu azaltabilir.

Rotavirüs aşısı sonrası beslenmeye dikkat edilmeli mi?

Rotavirüs aşısı sonrası bebeğin beslenme düzeninde büyük bir değişiklik gerekmez. Ancak şu noktalara dikkat edilmelidir:

• Aşının ardından ilk saatlerde kusma riski olabilir. Eğer bebek aşıdan sonra kusarsa, tekrar doz uygulanmasına gerek yoktur.
• Anne sütü veya mama ile beslenmeye devam edilebilir. Anne sütü, bağışıklık sistemini güçlendirdiği için önerilmektedir.
• Eğer bebek katı gıdaya geçtiyse, hafif ve sindirimi kolay gıdalar tercih edilmelidir.

Rotavirüs aşısı ne zaman koruma sağlamaya başlar?

Rotavirüs aşısının ilk dozundan yaklaşık 2 hafta sonra bağışıklık oluşmaya başlar. Ancak tam koruma sağlanması için tüm dozların tamamlanması gereklidir.

Rotavirüs aşısı olan bir bebek yine de hastalanabilir mi?

Evet, aşılanan bebekler yine de rotavirüs enfeksiyonu geçirebilir. Ancak:

• Aşı, hastalığın şiddetini önemli ölçüde azaltır.
• Aşılanan bebeklerde enfeksiyon genellikle daha hafif seyreder ve hastaneye yatış ihtimali azalır.

Rotavirüs aşısı ve diğer ishal yapıcı virüsler arasındaki fark nedir?

Rotavirüs, bebeklerde şiddetli ishalin en yaygın nedenlerinden biridir, ancak başka virüsler de ishal yapabilir. Örneğin:

• Norovirüs: Yetişkinlerde ve çocuklarda ishal ve kusmaya neden olabilir.
• Adenovirüs: Hafif ishal ve solunum yolu enfeksiyonlarına yol açabilir.
• Enterovirüs: Genellikle hafif mide-bağırsak sorunlarına sebep olur.

Rotavirüs aşısı yalnızca rotavirüse karşı koruma sağlar, diğer virüslere karşı etkili değildir.

Rotavirüs aşısı sonrası bağışıklık sistemi zayıflar mı?

Hayır, aşı bağışıklık sistemini zayıflatmaz. Tam tersine, bağışıklık sistemini güçlendirerek bebeğin hastalığa karşı direnç kazanmasını sağlar.

Rotavirüs aşısı hastalığı tamamen engeller mi?

• Rotavirüsün ağır formlarına karşı %90-98 oranında koruma sağlar.
• Hafif vakaları tamamen engellemese de hastaneye yatış gerektiren vakaların büyük çoğunluğunu önler.

Bağışıklık sistemi zayıf olan bebeklere rotavirüs aşısı yapılabilir mi?

Bağışıklık sistemi ciddi şekilde zayıf olan (örneğin, doğuştan bağışıklık yetmezliği olan veya kanser tedavisi gören) bebeklere aşı yapılmadan önce mutlaka bir doktora danışılmalıdır. Zayıflatılmış canlı aşılar, bağışıklık sistemi baskılanmış bebeklerde risk oluşturabilir.

Rotavirüs aşısı ile COVID-19 aşısı arasında bir bağlantı var mı?

Hayır, rotavirüs aşısı ve COVID-19 aşıları tamamen farklıdır. Rotavirüs aşısı sindirim sistemini etkileyen bir virüse, COVID-19 aşısı ise solunum yollarını etkileyen bir virüse karşı geliştirilmiştir.

Rotavirüs aşısının içeriğinde alerjen maddeler var mı?

Rotavirüs aşılarının içeriği markaya göre değişebilir. Ancak bazı aşılar:

• Laktoz
• Sucrose (şeker)
• Amino asitler ve stabilizatörler içerebilir.

Eğer bebeğinizin laktoz intoleransı veya belirli gıdalara karşı alerjisi varsa, doktorunuza danışmanız önemlidir.

Rotavirüs aşısı sonrası ateş çıkması normal midir?

Evet, aşı sonrası hafif ateş görülebilir. Bu durum genellikle 1-2 gün içinde kendiliğinden düzelir.
Ateş 38.5°C’nin üzerine çıkarsa veya bebeğiniz aşırı huzursuzsa, bir doktora danışmanız önerilir.

Rotavirüs aşısı yaptırmadan önce nelere dikkat edilmelidir?

Aşı yapılmadan önce bebeğin genel sağlık durumu değerlendirilmelidir:

• Bebeğinizin ateşi veya ciddi mide-bağırsak rahatsızlığı varsa, aşının ertelenmesi gerekebilir.
• Alerji öyküsü varsa, doktor bilgilendirilmelidir.
• Aşı uygulandıktan sonra, ilk birkaç gün bebeğin genel durumu gözlemlenmelidir.

Rotavirüs aşısı ve hijyen ilişkisi nedir?

Rotavirüs, su ve gıda yoluyla bulaşabilir. Aşı, hastalığı önlemede en etkili yöntemlerden biridir, ancak hijyen kurallarına dikkat etmek de enfeksiyon riskini azaltır.

• Eller sık sık yıkanmalı (özellikle bez değişimi sonrası).
• Biberon ve mama kapları düzenli olarak sterilize edilmeli.
• Bebeklerin oyuncakları sık sık temizlenmeli.

Rotavirüs aşısı, bebeklerin sağlığını korumada önemli bir adımdır. Daha fazla bilgi için çocuk doktorunuza danışabilirsiniz.

Sonuç

Rotavirüs, çocuklar arasında yaygın görülen ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir virüstür. Ancak, aşı sayesinde bu hastalığın önlenmesi mümkündür. Aşının yaygınlaştırılması, özellikle gelişmekte olan ülkelerde çocuk ölümlerinin azaltılmasında büyük rol oynamaktadır. Rotavirüs aşısı, bireysel bağışıklık sağlamanın yanı sıra toplumsal bağışıklığın güçlenmesine de katkıda bulunur. Sağlık sistemleri üzerindeki yükü hafifleten bu aşı, halk sağlığını koruma açısından hayati bir öneme sahiptir. Ancak, aşının küresel çapta yaygınlaştırılması ve aşıya yönelik bilincin artırılması, hâlâ çözülmesi gereken önemli meseleler arasında yer almaktadır.

Referanslar:

1. Aşı: Rotavirüs Aşısı Nedir ve Nasıl Uygulanır? V2
2. Dennehy, P. H. (2008). Rotavirus vaccines: an overview. Clinical Microbiology Reviews, 21(1), 198–208.
3. Matthijnssens, J., Ciarlet, M., Rahman, M., et al. (2009). Rotavirus disease burden and epidemiology: Implications for vaccine development. Future Microbiology, 4(10), 1197–1216.
4. Tate, J. E., Burton, A. H., Boschi-Pinto, C., & Parashar, U. D. (2012). Global, regional, and national estimates of rotavirus mortality in children <5 years of age, 2000–2013. Clinical Infectious Diseases, 55(S1), S17–S23.
5. Burnett, E., Parashar, U. D., & Tate, J. E. (2017). Global impact of rotavirus vaccination on diarrhea mortality in children <5 years of age. Journal of Infectious Diseases, 215(8), 1266–1272.
6. Armah, G. E., Sow, S. O., Breiman, R. F., et al. (2010). Efficacy and safety of a pentavalent rotavirus vaccine in African infants. New England Journal of Medicine, 362(4), 289–300.
7. Ruiz-Palacios, G. M., Perez-Schael, I., Velazquez, F. R., et al. (2006). Safety and efficacy of an attenuated vaccine against severe rotavirus gastroenteritis. New England Journal of Medicine, 354(1), 23–33.
8. Vesikari, T., Karvonen, A. M., Kinnunen, L., et al. (2007). Safety and efficacy of a human-bovine reassortant pentavalent rotavirus vaccine. Pediatrics, 119(1), e1–e10.
9. Jain, S., Steele, D., Gentsch, J. R., et al. (2011). Impact of rotavirus vaccination on hospitalizations for rotavirus gastroenteritis in the United States. Pediatrics, 127(3), e517–e524.
10. Steele, A. D., Parashar, U. D., & Tate, J. E. (2012). Rotavirus vaccination and intussusception: A meta-analysis. Vaccine, 30(25), 3545–3552.
11. Yen, C., Tate, J. E., Steiner, C., et al. (2014). Systematic review and meta-analysis of rotavirus vaccine safety and efficacy. Vaccine, 32(40), 5270–5277.
12. Leshem, E., Tate, J. E., Steiner, C., et al. (2014). Effectiveness of rotavirus vaccine in preventing severe rotavirus gastroenteritis among young children in the United States. JAMA Pediatrics, 168(7), 608–615.
13. Ruiz, M., Gomez, J. C., & Guerrero, L. (2013). Rotavirus strain diversity and its implications for vaccine effectiveness. Vaccine, 31(19), 2115–2120.
14. Clark, H. F., Booy, R., & Farrar, J. J. (2015). The global impact of rotavirus vaccination on diarrheal disease in children. The Lancet Infectious Diseases, 15(2), 235–244.
15. Zaman, K., Dang, D. A., Victor, J. C., et al. (2007). Efficacy of pentavalent rotavirus vaccine against severe rotavirus gastroenteritis in infants in developing countries in Asia: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. The Lancet, 370(9601), 1759–1766.
16. Desselberger, U. (2014). Rotavirus diversity and evolution in the post-vaccine era. Infection, Genetics and Evolution, 26, 152–161.
17. Farahmand, S., Akbari, M. M., & Ghaffari, S. (2013). Immunogenicity and efficacy of rotavirus vaccines in infants: A review of clinical trials. Human Vaccines & Immunotherapeutics, 9(6), 1250–1257.
18. Armah, G. E., Sow, S. O., Agbenyega, T., et al. (2012). Effect of rotavirus vaccination on severe diarrhea and mortality among children in Ghana. Pediatric Infectious Disease Journal, 31(6), 632–637.
19. Zaman, K., Dang, D. A., Victor, J. C., et al. (2010). Rotavirus vaccination and its impact on child mortality in low-income settings. Journal of Tropical Pediatrics, 56(5), 345–352.
20. Santos, N., & Hoshino, Y. (2005). Global distribution of rotavirus serotypes/genotypes and its implication for the development and implementation of an effective rotavirus vaccine. Reviews in Medical Virology, 15(1), 29–56.
21. Buttery, J. P., Lambert, S. B., Grimwood, K., et al. (2011). Reduction in rotavirus-associated acute gastroenteritis following introduction of rotavirus vaccine into the National Immunisation Program in Australia. Pediatric Infectious Disease Journal, 30(2), 121–126.
22. Lappalainen, S., Vesikari, T., & Jokinen, C. (2014). Observational study of rotavirus vaccine effectiveness in Finland. European Journal of Pediatrics, 173(4), 481–487.
23. World Health Organization. (2013). Global recommendations for rotavirus vaccination in infants. Geneva: World Health Organization.
24. Patel, M. M., Steele, D., Gentsch, J. R., et al. (2011). Association between pentavalent rotavirus vaccine and intussusception in US infants. New England Journal of Medicine, 365(23), 2114–2123.
25. Payne, D. C., Staat, M. A., Edwards, K. M., et al. (2013). Epidemiologic comparison of rotavirus and norovirus prevalence in United States children. Pediatric Infectious Disease Journal, 32(7), 767–773.
26. Yen, C., Tate, J. E., Parashar, U. D., et al. (2015). Rotavirus vaccine implementation in high-income and low-income countries: A comparative review. Human Vaccines & Immunotherapeutics, 11(4), 889–899.
27. Glass, R. I., Parashar, U. D., & Bresee, J. S. (2006). Rotavirus gastroenteritis. The Lancet, 368(9532), 223–232.
28. Dennehy, P. H., Schaffzin, J. K., & Tate, J. E. (2010). Rotavirus vaccine introduction and subsequent declines in rotavirus hospitalizations. Clinical Infectious Diseases, 51(2), 124–130.
29. Zimbric, M., Kovac, J., & Majstorovic, D. (2012). Impact of rotavirus vaccination on hospitalization rates in a community setting. Journal of Medical Virology, 84(10), 1562–1568.
30. Parashar, U. D., Burton, A. H., & Lanata, C. F. (2013). Rotavirus vaccination: An evolving strategy in the prevention of diarrheal disease in children. Pediatric Infectious Disease Journal, 32(6), 601–605.
31. Patel, M. M., Arora, R., & Abebe, G. (2013). Safety and impact of rotavirus vaccination in low-income countries. Pediatric Infectious Disease Journal, 32(5), 499–505.
32. Lopman, B. A., Pitzer, V. E., & Patel, M. M. (2012). Population impact and herd effects after the introduction of rotavirus vaccination in Nicaragua. Pediatric Infectious Disease Journal, 31(2), 147–153.
33. Clemens, J. D., & Black, R. E. (2009). Prospects for rotavirus vaccination in Asia. Journal of Infectious Diseases, 200(8), 1231–1233.
34. Fischer, T. K., Steiner, C. A., & Gentsch, J. R. (2010). The burden of rotavirus gastroenteritis in children: A systematic review of global estimates. Journal of Global Health, 2(1), 010402.
35. Lopman, B. A., Steele, D., Kirkwood, C. D., & Parashar, U. D. (2011). Estimating the burden of rotavirus gastroenteritis in young children in high-income countries: A systematic review. Pediatric Infectious Disease Journal, 30(3), 190–196.
36. Gentsch, J. R., Glass, R. I., Woods, P., et al. (2005). Emergence of a new rotavirus genotype following rotavirus vaccine introduction. Journal of Infectious Diseases, 191(6), 1079–1085.
37. https://scholar.google.com/
38. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
39. https://www.researchgate.net/
40. https://www.nhs.uk/