100 / 100

Böbrek kanseri, böbrek hücrelerinde başlayan bir kanser türüdür ve dünya genelinde giderek artan bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Özellikle yetişkin bireylerde daha sık görülen bu hastalık, erken evrede teşhis edilmediğinde ciddi sağlık komplikasyonlarına yol açabilir. Son yıllarda görülme sıklığında artış gözlemlenmiştir; bu artışta yaşam tarzı değişiklikleri, çevresel faktörler ve gelişmiş tanı yöntemlerinin etkisi büyüktür. Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için, böbrek kanseri hakkında bilgi sahibi olmak ve erken tanının önemi konusunda farkındalık yaratmak oldukça kritiktir.

Sağlık Bilgisi İçeriği

Böbrek Kanseri Nedir? 10 Belirtisi, Tanısı Ve Tedavisi

Böbrek kanseri genellikle erken evrelerde belirgin semptomlar göstermez, bu da teşhisin gecikmesine ve tedavi sürecinin zorlaşmasına neden olabilir. Bununla birlikte, hastalığın ilerleyen aşamalarında bazı belirtiler ortaya çıkar. Kanserin daha erken fark edilebilmesi için böbrek sağlığının düzenli olarak takip edilmesi ve risk faktörlerinin iyi anlaşılması gerekmektedir. Bu makalede böbrek kanseri nedenleri, belirtileri, tanı ve tedavi süreçleri detaylı bir şekilde ele alınacak, aynı zamanda hastalığın önlenmesi için alınabilecek önlemler üzerinde durulacaktır.

Hem çevresel hem de genetik faktörlerden etkilenir. Özellikle sigara kullanımı, obezite ve hipertansiyon gibi risk faktörleri, kanser gelişme riskini artırmaktadır. Ayrıca, genetik yatkınlık ve aile geçmişi de önemli bir rol oynar. Birinci derece akrabalarında hastalık bulunan kişilerin hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Bu nedenle, risk faktörleri taşıyan bireylerin düzenli sağlık kontrollerinden geçmeleri ve erken tanı imkânını arttırmaları büyük önem taşır.

Tedavi süreci ise, kanserin evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişiklik göstermektedir. Cerrahi müdahaleler, immünoterapi, hedeflenmiş tedaviler ve kemoterapi gibi çeşitli yöntemler, böbrek kanseri tedavisinde kullanılır. Ancak her hastada tedavi yöntemi farklılık gösterebilir. Erken teşhis edilen vakalarda tedavi şansı daha yüksektir ve bu durum hastanın yaşam kalitesini olumlu yönde etkiler. Yazının devamında, bu hastalığın nasıl teşhis edilebileceği ve hangi tedavi yöntemlerinin uygulanabileceği ayrıntılı olarak incelenecektir.

Böbrek Kanseri Nedir?

Böbrek kanseri, böbreklerdeki hücrelerin anormal bir şekilde büyüyerek kontrolsüz çoğalması sonucu oluşan bir kanser türüdür. Böbrekler, vücudun kanı filtreleyerek atıkları ve fazla sıvıyı idrar yoluyla dışarı atan hayati organlardır. Genellikle böbrek kanseri, böbrek hücrelerinde başlayan ve “renal hücreli karsinom” adı verilen bir türdür. Bunun yanı sıra, daha nadir görülen böbrek pelvis kanseri veya Wilms tümörü gibi farklı alt türler de mevcuttur. Hastalık genellikle erken evrelerde belirgin semptomlara yol açmaz ve bu nedenle çoğu zaman başka bir hastalığın teşhisi sırasında tesadüfen fark edilir. İleri evrelerde ise kanlı idrar, yan ağrısı, kilo kaybı ve yorgunluk gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Böbrek kanserinin gelişiminde genetik faktörler, sigara kullanımı, obezite, yüksek tansiyon ve uzun süreli böbrek yetmezliği gibi risk faktörleri rol oynar. Ayrıca, belirli kimyasallara uzun süreli maruz kalma ve ailede böbrek kanseri öyküsü de riski artırabilir. Erken teşhis için düzenli sağlık kontrolleri ve görüntüleme yöntemleri büyük önem taşır. Günümüzde böbrek kanseri tedavisinde cerrahi müdahale, hedefe yönelik tedaviler, immünoterapi ve radyoterapi gibi seçenekler bulunmaktadır. Tedavi planı genellikle kanserin evresine, yayılma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Bu nedenle, böbrek kanseriyle ilgili farkındalığın artırılması, erken teşhis ve etkin tedavi açısından kritik öneme sahiptir.

Böbrek Kanseri Nedenleri Nelerdir?

Böbrek kanseri, genetik ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan karmaşık bir hastalıktır. Bu kanser türünün gelişiminde birçok risk faktörü etkili olabilir. Aşağıda, böbrek kanserinin başlıca nedenleri detaylandırılmıştır:

1. Genetik Faktörler

Böbrek kanserinin gelişiminde genetik yatkınlık önemli bir rol oynar. Ailede böbrek kanseri öyküsü olan bireylerin hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Bazı genetik hastalıklar, özellikle von Hippel-Lindau (VHL) sendromu, böbrek hücreli karsinom riskini artırabilir. Bu sendromda VHL genindeki mutasyonlar hücre büyümesini düzenleyen mekanizmaların bozulmasına yol açar.

2. Sigara Kullanımı

Sigara, birçok kanser türünde olduğu gibi böbrek kanseri riskini de artıran önemli bir faktördür. Sigara dumanında bulunan zararlı kimyasallar, böbrek hücrelerinde DNA hasarına neden olabilir ve kanser gelişimine zemin hazırlayabilir. Sigara içen bireylerin böbrek kanseri riski, içmeyenlere göre yaklaşık iki kat daha fazladır.

3. Obezite

Aşırı kilo ve obezite, böbrek kanseri gelişimiyle güçlü bir şekilde ilişkilendirilmiştir. Yağ dokusunda üretilen bazı hormonlar, böbrek hücrelerinin kontrolsüz büyümesine neden olabilir. Ayrıca obezite, böbreklerin iş yükünü artırarak hücrelerde strese ve hasara yol açabilir.

4. Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon)

Yüksek tansiyonun böbrek kanseri riskini artırdığı bilinmektedir. Hipertansiyon, böbrek dokusuna zarar verebilir ve bu hasar zamanla hücrelerin anormal şekilde çoğalmasına neden olabilir. Ayrıca hipertansiyonu tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar da risk faktörleri arasında yer alabilir.

5. Kimyasal Maddelere Maruz Kalma

Bazı mesleklerde çalışan kişiler, böbrek kanseri riskini artırabilecek kimyasallara daha fazla maruz kalabilir. Özellikle kadmiyum ve bazı endüstriyel çözücüler gibi kimyasal maddeler, böbrek hücrelerinde kanserojen etkiler yaratabilir. Tarım, metal işleme veya kimya endüstrisi gibi sektörlerde çalışan bireyler daha yüksek risk altındadır.

6. Böbrek Hastalıkları ve Diyaliz

Kronik böbrek hastalığı olan veya uzun süreli diyaliz tedavisi gören bireylerde böbrek kanseri riski artar. Bu durum, böbrek dokusunda oluşan hasar ve anormal hücre büyümesiyle ilişkilidir. Polikistik böbrek hastalığı gibi durumlar da risk faktörleri arasında sayılabilir.

7. Yaş ve Cinsiyet

Böbrek kanseri genellikle 50 yaş ve üzeri bireylerde daha sık görülür. Ayrıca erkeklerde, kadınlara kıyasla böbrek kanseri gelişme riski daha yüksektir. Bunun hormonal faktörlerle ve erkeklerde daha yaygın olan risk faktörleriyle bağlantılı olabileceği düşünülmektedir.

8. Beslenme ve Yaşam Tarzı

Yüksek miktarda işlenmiş et tüketimi ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları böbrek kanseri riskini artırabilir. Ayrıca fiziksel aktivite eksikliği ve hareketsiz yaşam tarzı da dolaylı olarak risk faktörüdür. Antioksidanlardan zengin bir diyetin ve düzenli fiziksel aktivitenin ise riski azaltabileceği öne sürülmektedir.

9. Alkol Tüketimi

Aşırı alkol tüketimi, böbrek kanseri risk faktörlerinden biridir. Alkol, böbreklerde toksik etki yaratabilir ve hücresel hasara yol açabilir. Ancak bu konudaki bilimsel veriler henüz kesin değildir ve araştırmalar devam etmektedir.

10. Çevresel Faktörler

Hava kirliliği ve çevresel toksinler de böbrek kanseri riskini artırabilir. Özellikle endüstriyel atıklara yakın bölgelerde yaşayan bireyler daha fazla risk altında olabilir.

Bu nedenlerin çoğu önlenebilir veya kontrol edilebilir faktörlerdir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, sigaradan uzak durmak ve düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak, böbrek kanserine karşı alınabilecek en etkili önlemler arasında yer alır.

Böbrek Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Böbrek kanseri, erken evrelerde genellikle belirgin semptomlara neden olmaz. Bu durum, hastalığın tanısının gecikmesine yol açabilir. Ancak kanser ilerledikçe belirginleşen çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir. Aşağıda böbrek kanserinin en yaygın belirtileri ve bunların detaylı açıklamaları verilmiştir:

1. İdrarda Kan (Hematüri)

Açıklama: Böbrek kanserinin en sık görülen belirtilerinden biridir. İdrarda gözle görülebilir şekilde kan bulunması (gross hematüri) ya da mikroskobik inceleme sonucunda fark edilen kanamalar şeklinde kendini gösterebilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler: İdrarda kan bazen kesintili olarak ortaya çıkar ve genellikle ağrısızdır. Ancak bu durum enfeksiyon veya böbrek taşı gibi diğer rahatsızlıklarla da karıştırılabilir.

2. Yan Ağrısı

Açıklama: Özellikle kaburgaların hemen altında hissedilen, kalıcı veya zaman zaman artan bir ağrı olabilir. Bu ağrı genellikle bir tarafta yoğunlaşır.
Özellikler: Hafif bir rahatsızlıktan dayanılmaz bir ağrıya kadar değişebilir ve kanserin ilerlemesine bağlı olarak şiddetlenir.

3. Kitle veya Şişlik

Açıklama: Karın bölgesinde, genellikle yan tarafta hissedilen bir kitle veya şişlik böbrek kanserinin belirtisi olabilir.
Tanı İpuçları: Kitle, genellikle ileri evrelerde belirginleşir ve hastalar tarafından elle fark edilebilir.

4. Kilo Kaybı

Açıklama: Kanser hastalarında sıkça görülen istemsiz kilo kaybı, böbrek kanseri vakalarında da yaygındır. Bu, metabolizmanın kanserin etkisiyle değişmesinden kaynaklanır.
Eşlik Eden Faktörler: İştahsızlık ve genel halsizlik bu belirtiyi daha da belirgin hale getirebilir.

5. Yorgunluk ve Halsizlik

Açıklama: Sürekli yorgun hissetme ve günlük aktiviteleri yerine getirme konusunda zorluk yaşama, böbrek kanserinin yaygın bir belirtisidir.
Nedenleri: Kanserin vücutta yarattığı enerji tüketimi ve anemi gibi durumlar yorgunluğa neden olabilir.

6. Anemi (Kansızlık)

Açıklama: Böbrek kanseri, kırmızı kan hücrelerinin üretimini olumsuz etkileyerek kansızlığa neden olabilir. Bu durum soluk bir cilt tonu, halsizlik ve nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
İlişkili Belirtiler: Anemi genellikle yorgunluk ve konsantrasyon güçlüğüyle birlikte görülür.

7. Ateş

Açıklama: Sebebi açıklanamayan, genellikle düşük dereceli ama bazen yüksek seyreden ateş atakları böbrek kanseri hastalarında görülebilir.
Detaylar: Ateş genellikle gece terlemeleriyle birlikte kendini gösterir.

8. Kan Basıncı Yüksekliği (Hipertansiyon)

Açıklama: Böbrekler, kan basıncını düzenlemekten sorumlu hormonlar salgılar. Böbrek kanseri bu mekanizmayı bozarak hipertansiyona yol açabilir.
Riskler: Kontrolsüz kan basıncı, kalp-damar hastalıkları riskini artırabilir.

9. Hiperkalsemi (Yüksek Kalsiyum Seviyesi)

Açıklama: Bazı böbrek kanseri türleri, kandaki kalsiyum seviyesinin artmasına neden olabilir. Bu durum mide bulantısı, kusma, kabızlık ve zihin bulanıklığı gibi semptomlara yol açabilir.
Görülme Sıklığı: Hiperkalsemi genellikle ilerlemiş vakalarda ortaya çıkar.

10. Varikosel

Açıklama: Erkek hastalarda, testislerin etrafındaki damarların genişlemesi ve şişmesi (varikosel) böbrek kanseri ile ilişkilendirilebilir. Özellikle sağ testisteki varikosel alarm verici bir durumdur.
Detaylar: Varikosel, testislerin sperm üretimini olumsuz etkileyebilir.

Böbrek Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?

Böbrek kanseri tanısı koymak için kullanılan çeşitli yöntemler mevcuttur. Tanı süreci genellikle belirtilerin ortaya çıkmasıyla başlar ve doktorun fiziksel muayenesi ile devam eder. Ancak kesin bir tanı koymak için ileri görüntüleme teknikleri ve biyopsi gibi daha ileri yöntemler gerekebilir.

Görüntüleme Teknikleri

Ultrason: Böbreklerdeki anormallikleri belirlemek için ilk adım olarak kullanılabilir. Ultrason, böbreklerdeki tümörleri tespit etmede etkili bir yöntemdir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): BT ve MR, tümörün boyutu ve yerini belirlemek için kullanılan en yaygın görüntüleme teknikleridir. Bu yöntemler, böbrek kanserinin evresini ve yayılma durumunu değerlendirmek için de kullanılır.
Pozitron Emisyon Tomografisi (PET): Kanserin vücutta başka bölgelere yayılıp yayılmadığını belirlemek için kullanılır.

Biyopsi

Biyopsi, şüpheli böbrek dokusundan küçük bir örnek alınarak mikroskop altında incelenmesi işlemidir. Böbrek kanseri tanısında biyopsi nadiren kullanılsa da, şüpheli durumlarda kesin tanı koymak için başvurulabilir.

Böbrek Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Böbrek kanseri tedavisinde kullanılacak yöntemler, hastalığın evresine, tümörün boyutuna, yayılma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak farklılık gösterir. Her hasta için bireyselleştirilmiş bir tedavi planı oluşturulması önemlidir.

Tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

1. Cerrahi Tedavi

Böbrek kanseri tedavisinde cerrahi en yaygın kullanılan yöntemdir ve kanserin tam olarak çıkarılmasını amaçlar. Erken evre vakalarda cerrahi tedavi genellikle başarılı sonuçlar verir.

Nefrektomi

Nefrektomi, böbreğin tamamının veya bir kısmının çıkarılması işlemidir. İki farklı tip nefrektomi vardır:

Radikal Nefrektomi: Bu cerrahi yöntemde, tüm böbrek, çevresindeki yağ dokusu ve bazen böbrek üstü bezi çıkarılır. İlerlemiş böbrek kanseri vakalarında radikal nefrektomi tercih edilir.
Parsiyel Nefrektomi: Tüm böbreğin değil, yalnızca kanserli bölgenin çıkarıldığı bir yöntemdir. Özellikle erken evre böbrek kanserlerinde veya böbrek fonksiyonunu korumanın önemli olduğu hastalarda tercih edilir. Bu yöntem, sağlıklı böbrek dokusunu koruyarak hastanın yaşam kalitesini arttırır.

Laparoskopik ve Robotik Cerrahi

Geleneksel açık ameliyatın yerine daha az invaziv yöntemler olan laparoskopik ve robotik cerrahi de kullanılabilir. Laparoskopik cerrahi, karında küçük kesiler açarak özel aletlerle tümörün çıkarılmasını sağlar. Bu yöntem, daha hızlı iyileşme süresi ve daha az ağrı ile ilişkilidir. Robotik cerrahi ise cerrahın robot yardımıyla daha hassas operasyonlar yapmasını mümkün kılar ve özellikle zor bölgelerdeki tümörlerin çıkarılmasında avantaj sağlar.

2. Ablasyon Teknikleri

Cerrahi müdahalenin uygun olmadığı veya küçük tümörlerin tedavisinde kullanılan bir başka yöntem, ablasyon teknikleridir. Ablasyon tedavisi, tümörün yok edilmesini amaçlayan minimal invaziv bir yöntemdir ve iki ana tipi vardır:

Radyo Frekans Ablasyonu (RFA): Bu yöntemde, tümöre yerleştirilen ince bir iğne aracılığıyla yüksek frekanslı radyo dalgaları kullanılarak tümör ısıtılır ve yok edilir.
Kriyoablasyon: Bu yöntem, tümörün dondurulması ve kanser hücrelerinin yok edilmesi esasına dayanır. Kriyoablasyon, genellikle küçük ve cerrahi müdahaleye uygun olmayan tümörlerde tercih edilir.

3. İmmünoterapi

İmmünoterapi, bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücreleriyle savaşmayı hedefleyen bir tedavi yöntemidir. Böbrek kanseri tedavisinde immünoterapinin kullanımı, son yıllarda önemli başarılar elde etmiştir. Bu tedavi, vücudun doğal savunma mekanizmalarını harekete geçirir ve kanser hücrelerini hedef alır. İmmünoterapide kullanılan başlıca ilaçlar şunlardır:

Nivolumab ve Pembrolizumab: PD-1 inhibitörleri olarak bilinen bu ilaçlar, bağışıklık hücrelerinin kanser hücrelerini tanımasını ve saldırmasını sağlar. Böbrek kanserinin ileri evrelerinde ve metastatik vakalarda etkili olabilir.
İnterlökin-2 (IL-2): Bağışıklık sistemini aktive eden bir sitokin olan IL-2, bazı vakalarda kullanılır. Ancak bu tedavi ciddi yan etkilere yol açabilir ve genellikle daha genç, sağlıklı hastalarda tercih edilir.

4. Hedeflenmiş Tedavi

Hedeflenmiş tedavi, kanser hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını engelleyen spesifik molekülleri hedef alarak tümör gelişimini durdurmayı amaçlar. Bu tedavi yöntemi, özellikle ileri evre böbrek kanseri vakalarında etkili olabilir.

Tirozin Kinaz İnhibitörleri (TKI’ler): Bu ilaçlar, tümör büyümesini ve yeni kan damarlarının oluşumunu engelleyerek kanser hücrelerini hedef alır. Sunitinib, pazopanib ve axitinib gibi TKI’ler, ileri evre böbrek kanseri tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
mTOR İnhibitörleri: mTOR adlı bir proteinin aktivitesini engelleyerek kanser hücrelerinin büyümesini durduran bu ilaçlar, özellikle metastatik böbrek kanseri tedavisinde etkilidir. Temsirolimus ve everolimus, bu ilaç grubunun en bilinen örnekleridir.
VEGF İnhibitörleri: Kanser hücrelerinin ihtiyaç duyduğu kan damarlarının gelişimini durdurmak için kullanılan bu ilaçlar, böbrek kanserinin yayılmasını engelleyebilir. Bevacizumab, VEGF inhibitörlerine bir örnektir.

5. Böbrek Kanseri Tedavisinde Radyoterapi

Radyoterapi, genellikle birincil tedavi olarak kullanılmaz, ancak hastalığın ileri evrelerinde ya da metastatik durumlarda kanser hücrelerini küçültmek ve semptomları hafifletmek amacıyla kullanılabilir. Özellikle kemik metastazları olan hastalarda ağrıyı hafifletmek için radyoterapi uygulanabilir.

6. Kemoterapi

Böbrek kanseri, kemoterapiye karşı dirençli bir kanser türü olarak bilinir. Bu nedenle, böbrek kanseri tedavisinde kemoterapi yaygın olarak kullanılmaz. Ancak, diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen hastalarda ya da çok nadir görülen böbrek kanseri türlerinde (örn. transizyonel hücreli karsinom) kemoterapi kullanılabilir.

7. Aktif İzlem

Erken evre, yavaş büyüyen veya küçük tümörlerde doktorlar bazen aktif izlem adı verilen bir yaklaşım benimser. Bu yöntemde, tümör düzenli aralıklarla izlenir, ancak herhangi bir tedavi uygulanmaz. Eğer tümör büyümeye başlarsa veya semptomlar ortaya çıkarsa, tedavi seçenekleri değerlendirilir. Bu yaklaşım, özellikle yaşlı veya ciddi sağlık sorunları olan hastalarda tercih edilebilir.

8. Tedavi Seçeneklerinin Kombinasyonu

Böbrek kanseri tedavisinde genellikle birden fazla yöntemin kombinasyonu kullanılır. Örneğin, cerrahi müdahale sonrasında kalan kanser hücrelerini yok etmek için immünoterapi veya hedeflenmiş tedavi uygulanabilir. İleri evre böbrek kanseri hastalarında da aynı şekilde cerrahi tedaviye ek olarak immünoterapi veya hedeflenmiş tedavi seçenekleri tercih edilebilir.

9. Böbrek Kanseri Tedavisinde Yenilikler

Son yıllarda tedavide önemli gelişmeler yaşanmıştır. İmmünoterapi ve hedeflenmiş tedavi gibi modern yöntemler, özellikle metastatik böbrek kanseri tedavisinde umut verici sonuçlar doğurmuştur. Ayrıca, kişiye özel tedavi stratejileri geliştirilmekte ve her hastanın genetik yapısına uygun tedaviler planlanmaktadır. Genetik testler, kanserin genetik profiline dayalı tedavi seçeneklerinin belirlenmesine yardımcı olabilir ve böylece daha hedeflenmiş ve etkili bir tedavi süreci sağlanabilir.

Sonuç

Böbrek kanseri tedavisi, hastalığın evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve tümörün özelliklerine bağlı olarak çeşitlenir. Erken evrede teşhis edilen böbrek kanseri, genellikle cerrahi müdahale ile başarılı bir şekilde tedavi edilirken, ileri evrelerde immünoterapi, hedeflenmiş tedavi ve radyoterapi gibi yöntemler devreye girer. Tedavi planı, bireysel özellikler dikkate alınarak doktor ve hasta arasında ortak kararlarla şekillendirilir. Tedavi sürecinde kullanılan yenilikçi yöntemler ve kişiye özel tedaviler, hastaların yaşam süresini ve kalitesini artırmaya yönelik önemli adımlar sunmaktadır.

Referanslar:

Böbrek Kanseri Nedir? 10 Belirtisi, Tanısı Ve Tedavisi
Escudier, B., Porta, C., Schmidinger, M., et al. (2019). Renal cell carcinoma: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up. Annals of Oncology, 30(5), 706–720.
Ljungberg, B., Bensalah, K., Bex, A., et al. (2019). EAU guidelines on renal cell carcinoma: 2019 update. European Urology, 75(5), 799–810.
Motzer, R. J., Jonasch, E., Agarwal, N., et al. (2022). Kidney cancer, version 3.2022, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology. Journal of the National Comprehensive Cancer Network, 20(1), 71–90.
Siegel, R. L., Miller, K. D., Fuchs, H. E., & Jemal, A. (2022). Cancer statistics, 2022. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 72(1), 7–33.
Rini, B. I., Campbell, S. C., & Escudier, B. (2009). Renal cell carcinoma. The Lancet, 373(9669), 1119–1132.
Hsieh, J. J., Purdue, M. P., Signoretti, S., et al. (2017). Renal cell carcinoma. Nature Reviews Disease Primers, 3, 17009.
Capitanio, U., & Montorsi, F. (2016). Renal cancer. The Lancet, 387(10021), 894–906.
Choueiri, T. K., & Motzer, R. J. (2017). Systemic therapy for metastatic renal-cell carcinoma. New England Journal of Medicine, 376(4), 354–366.
Linehan, W. M., & Ricketts, C. J. (2019). The metabolic basis of kidney cancer. Seminars in Cancer Biology, 60, 45–52.
Jonasch, E., Gao, J., & Rathmell, W. K. (2014). Renal cell carcinoma. BMJ, 349, g4797.
Padala, S. A., Barsouk, A., Thandra, K. C., et al. (2020). Epidemiology of renal cell carcinoma. World Journal of Oncology, 11(3), 79–87.
Tannir, N. M., Schwab, G., & Grüllich, C. (2021). Cabozantinib: An active novel multikinase inhibitor in renal cell carcinoma. Current Clinical Pharmacology, 16(4), 253–262.
Hakimi, A. A., Reznik, E., Lee, C. H., et al. (2016). An integrated metabolic atlas of clear cell renal cell carcinoma. Cancer Cell, 29(1), 104–116.
Cheville, J. C., Lohse, C. M., Zincke, H., et al. (2003). Comparative survival of patients with sarcomatoid renal cell carcinoma. Journal of Clinical Oncology, 21(5), 851–856.
Motzer, R. J., Tannir, N. M., McDermott, D. F., et al. (2018). Nivolumab plus ipilimumab versus sunitinib in advanced renal-cell carcinoma. New England Journal of Medicine, 378(14), 1277–1290.
Znaor, A., Lortet-Tieulent, J., Laversanne, M., et al. (2015). International variations and trends in renal cell carcinoma incidence and mortality. European Urology, 67(3), 519–530.
Ricketts, C. J., De Cubas, A. A., Fan, H., et al. (2016). The cancer genome atlas comprehensive molecular characterization of renal cell carcinoma. Cell Reports, 23(1), 313–326.
Rini, B. I., & Plimack, E. R. (2020). Immunotherapy for renal cell carcinoma: Current status and future directions. Cancer Journal, 26(5), 399–406.
Breda, A., Konijeti, R., & Lam, J. S. (2007). Patterns of recurrence and surveillance strategies for renal cell carcinoma following surgical resection. Expert Review of Anticancer Therapy, 7(6), 847–862.
Rini, B. I., McDermott, D. F., Hammers, H. J., et al. (2019). Combination therapy in advanced renal cell carcinoma: Clinical experience. The Oncologist, 24(6), 540–552.
McKay, R. R., & Choueiri, T. K. (2021). Renal cell carcinoma: A review of current therapeutic strategies. Expert Review of Anticancer Therapy, 21(2), 127–137.
Linehan, W. M., Srinivasan, R., & Schmidt, L. S. (2010). The genetic basis of kidney cancer: A metabolic disease. Nature Reviews Urology, 7(5), 277–285.
Cho, E., & Adami, H. O. (2014). Lifestyle factors and kidney cancer risk: A meta-analysis. Cancer Causes & Control, 25(7), 959–970.
Li, P., Qu, L., & Chen, X. (2016). Prognostic value of systemic inflammation response markers in patients with renal cell carcinoma: A meta-analysis. International Journal of Clinical Oncology, 21(5), 837–846.
Jonasch, E., & Futreal, A. (2012). Molecular pathways in renal cell carcinoma. Cancer Research, 72(10), 2402–2408.
Kyriakopoulos, C. E., Chittoria, N., & Choueiri, T. K. (2016). The molecular basis of clear cell renal carcinoma and therapeutic implications. Journal of Urology, 195(1), 5–10.
Barata, P. C., & Rini, B. I. (2017). Treatment of renal cell carcinoma: Current status and future directions. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 67(6), 507–524.
Tran, J., Ornstein, M. C., & Wood, L. (2019). Immune checkpoint inhibitors in advanced renal cell carcinoma. Journal of Oncology Practice, 15(6), 343–350.
Shuch, B., Hofmann, J. N., Merino, M. J., et al. (2015). Pathologic characterization of renal cell carcinoma: A practical guide. Modern Pathology, 28(S1), S48–S56.
Parker, W. P., Cheville, J. C., Frank, I., et al. (2017). Application of the American Joint Committee on Cancer (AJCC) tumor, node, metastasis (TNM) staging system. BJU International, 120(4), 520–528.
Fincham, S., Delahunt, B., & Robinson, B. (2018). Prognostic factors in renal cell carcinoma. Journal of Clinical Pathology, 71(8), 662–671.
Ljungberg, B., Albiges, L., Bensalah, K., et al. (2015). EAU guidelines on renal cell carcinoma. European Urology, 67(5), 913–924.
Brugarolas, J. (2014). Molecular genetics of clear-cell renal cell carcinoma. Journal of Clinical Oncology, 32(18), 1968–1976.
Atkins, M. B., Tannir, N. M., & Agarwal, N. (2016). Current and future directions of systemic therapy for renal cell carcinoma. Journal of Clinical Oncology, 34(32), 3651–3659.
Deleuze, A., Saout, J., Dugay, F., et al. (2020). Molecular characterization of renal cell carcinoma. Clinical Genitourinary Cancer, 18(5), e629–e640
https://scholar.google.com/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/