Böbrek Taşlarından Korunmak İçin 24 Öneri

Böbrek taşları, insanların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen yaygın sağlık sorunlarından biridir. Bu taşlar, böbreklerde biriken minerallerin kristalleşmesi sonucu oluşur ve şiddetli ağrılara, idrar yolu enfeksiyonlarına ve hatta böbrek yetmezliğine kadar ilerleyebilir. Özellikle modern yaşam tarzları ve beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler, böbrek taşı oluşum riskini artırmaktadır. Günlük yaşamda maruz kalınan aşırı tuz, şeker ve işlenmiş gıdalar, böbreklerin bu taşları üretmesine neden olabilecek faktörlerin başında gelmektedir. Bu nedenle, böbrek sağlığını korumak ve böbrek taşı oluşumunu engellemek için bazı önlemler almak hayati önem taşır.

Böbrek Taşlarından Korunmak İçin 24 Öneri

Böbrek taşlarının oluşumu kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Genetik yatkınlıklar, vücut kimyasındaki değişiklikler, çevresel faktörler ve beslenme alışkanlıkları gibi birçok faktör böbrek taşı riskini artırabilir. Özellikle yetersiz sıvı alımı, yüksek miktarda protein, sodyum ve oksalat içeren gıdaların tüketimi, taş oluşumunu hızlandırabilir. Ancak, böbrek taşları tamamen engellenebilir sorunlar arasındadır. Uygulanabilecek bazı basit öneriler ve yaşam tarzı değişiklikleri ile böbrek taşlarının oluşma riskini önemli ölçüde azaltmak mümkündür.

Böbrek taşlarından korunmak, genel sağlığımız için alacağımız önlemlerle doğrudan ilişkilidir. Yeterli su tüketimi, dengeli beslenme ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları, böbrek taşlarının önlenmesinde temel unsurlardır. Ayrıca, belirli yiyeceklerden kaçınmak, vücudun ihtiyacı olan vitamin ve mineralleri doğru şekilde almak da önemlidir. Böbrek sağlığını korumak için sadece beslenmeye değil, aynı zamanda düzenli egzersiz yapmaya, kilo kontrolüne ve stresten uzak durmaya da dikkat edilmelidir.

Bu makalede, böbrek taşlarının oluşumunu engellemek ve sağlıklı böbrek fonksiyonlarını desteklemek amacıyla uygulanabilecek 24 öneriyi inceleyeceğiz. Bu öneriler, günlük yaşamda kolayca uygulanabilir pratik bilgiler sunarak, böbrek sağlığınızı korumanıza yardımcı olacaktır. Böbrek taşlarından korunmanın yollarını öğrenmek, uzun vadede sağlıklı ve konforlu bir yaşam sürdürmek adına atılacak önemli bir adımdır.

Böbrek Taşlarından Korunmak İçin Öneriler

1. Bol Su Tüketin

Böbrek sağlığını korumak ve böbrek taşlarının oluşumunu önlemek için en basit ve etkili adım, bol miktarda su içmektir. Böbrek taşları, idrarın yoğunlaşmasıyla böbreklerde biriken minerallerin kristalleşmesi sonucu oluşur. Yetersiz sıvı alımı, idrarın daha yoğun ve konsantre hale gelmesine neden olur, bu da taşların oluşma riskini artırır. Günde en az 2-3 litre su tüketmek böbreklerinizi temizleyerek taş oluşumunu engelleyebilir. Fiziksel aktivitenizin arttığı veya sıcak havalarda terlemenizin fazla olduğu günlerde su ihtiyacınız daha da artabilir. Vücudun susuz kalmasını önlemek için idrar renginize dikkat edin; ideal olarak idrarınız açık sarı renkte olmalıdır.

Su tüketimi sadece taşları önlemez, aynı zamanda böbrek fonksiyonlarını iyileştirir, toksinlerin vücuttan atılmasını sağlar ve genel sağlığınıza olumlu etkiler sunar. Su içmeyi hatırlatmak için su şişesi taşımak veya gün boyunca belirli aralıklarla su içmeyi alışkanlık haline getirmek, böbrek taşlarından korunmanıza yardımcı olacaktır.

2. Tuz Tüketimini Azaltın

Aşırı tuz tüketimi, böbrek taşlarının oluşumunda önemli bir risk faktörüdür. Yüksek sodyum alımı, böbreklerin kalsiyumu idrar yoluyla atmasına neden olur. İdrarda biriken fazla kalsiyum, diğer minerallerle birleşerek taş oluşumunu hızlandırabilir. Bu nedenle, günlük tuz tüketimini azaltmak, böbrek taşı riskini düşürmenin en etkili yollarından biridir.

İşlenmiş gıdalar, fast food ve hazır yemekler yüksek miktarda tuz içerir. Bu tür yiyeceklerden uzak durmak, evde yemek yaparken tuz miktarını sınırlamak ve doğal baharatlarla lezzetlendirmek sağlığınıza olumlu katkılar sağlar. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), günlük sodyum tüketimini 5 gramın (bir çay kaşığı) altına düşürmeyi önermektedir. Tuz yerine taze otlar ve baharatlarla yemeklerinize lezzet katmayı deneyebilirsiniz.

3. Oksalat İçeren Gıdalardan Kaçının

Böbrek taşlarının büyük bir kısmı kalsiyum oksalat taşlarından oluşur. Oksalat, çeşitli yiyeceklerde doğal olarak bulunan bir bileşiktir ve aşırı miktarda tüketildiğinde böbrek taşlarına neden olabilir. Oksalat açısından zengin yiyecekler arasında ıspanak, pancar, çikolata, ceviz, badem, tatlı patates ve çay yer alır. Bu yiyecekleri aşırı miktarda tüketmek, vücutta oksalat seviyelerini artırarak böbrek taşı oluşumuna yol açabilir.

Ancak, oksalat içeren yiyecekleri tamamen kesmek yerine dengeli bir diyet planı oluşturmak daha sağlıklı bir yaklaşımdır. Yeterli miktarda kalsiyum almak, oksalatın bağırsakta emilimini azaltabilir ve böbreklere ulaşmadan vücuttan atılmasını sağlar. Kalsiyum ve oksalat içeren gıdaları aynı öğünde tüketmek yerine farklı zamanlarda tüketmek bu riski azaltabilir.

4. Protein Alımını Dengede Tutun

Hayvansal proteinlerin (özellikle kırmızı et, tavuk ve balık gibi) aşırı tüketimi, böbrek taşı oluşumuna neden olabilir. Bu tür proteinler vücutta ürik asit üretimine yol açarak taş oluşumu riskini artırır. Ayrıca, fazla protein tüketimi kalsiyum atılımını da artırarak kalsiyum taşlarının oluşumunu tetikleyebilir.

Protein ihtiyacınızı karşılarken, bitkisel protein kaynaklarına da yer vermek önemlidir. Mercimek, nohut, fasulye gibi baklagiller ve soya ürünleri, hem sağlıklı protein kaynaklarıdır hem de böbrek sağlığı açısından daha güvenlidir. Ayrıca, protein alımınızı dengede tutarak böbreklerinize ekstra yük bindirmemiş olursunuz. Diyetinizde protein tüketimini kontrol altına alarak böbrek taşları riskini düşürebilirsiniz.

5. Kalsiyum Tüketiminden Korkmayın

Kalsiyumun böbrek taşlarına neden olabileceği yaygın bir yanılgıdır, ancak doğru miktarda kalsiyum alımı aslında taş oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir. Yetersiz kalsiyum alımı, bağırsaktaki oksalatın daha fazla emilmesine neden olabilir, bu da oksalatın böbreklere ulaşarak taş oluşturma olasılığını artırır. Ancak, kalsiyum takviyeleri dikkatli kullanılmalıdır; fazla kalsiyum alımı da taş riskini artırabilir.

Kalsiyumu doğal besinlerden almak en sağlıklı yoldur. Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri iyi birer kalsiyum kaynağıdır. Günlük önerilen kalsiyum miktarını doktorunuzun önerisi doğrultusunda alarak, böbrek sağlığınızı koruyabilirsiniz.

6. Lifli Gıdalar Tüketin

Lifli gıdalar, sindirim sisteminin düzgün çalışmasını sağlayarak böbrek taşı riskini azaltabilir. Lif, yiyeceklerin daha yavaş sindirilmesine yardımcı olur ve bu da vücudun daha dengeli bir şekilde mineral almasını sağlar. Lif açısından zengin gıdalar arasında tam tahıllar, meyveler ve sebzeler bulunur. Bu tür gıdalar, böbreklerin sağlıklı çalışmasına katkıda bulunarak taş oluşumunu önlemeye yardımcı olur.

Tam tahıllı ekmek, yulaf, elma, armut, havuç ve ıspanak gibi yiyecekler lif açısından oldukça zengindir. Ayrıca, lifli gıdalar sindirim sağlığını destekler ve kilo kontrolüne yardımcı olur, bu da böbrek taşı riskini azaltan bir diğer faktördür.

7. Düzenli Egzersiz Yapın

Fiziksel aktivite, genel sağlık için olduğu kadar böbrek sağlığı için de son derece önemlidir. Düzenli egzersiz yapmak, metabolizmayı hızlandırarak vücudun mineral dengesini düzenler ve böbreklerin etkin çalışmasına yardımcı olur. Hareketsiz bir yaşam tarzı, böbrek taşı riskini artırabilir. Bu yüzden haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yaparak böbrek taşlarının oluşumunu önleyebilirsiniz.

Yürüyüş, bisiklet sürme, yüzme gibi aktiviteler hem sağlıklı kilonuzu korumanıza yardımcı olur hem de böbrek fonksiyonlarını destekler. Egzersiz yaparken vücudun sıvı dengesine dikkat etmek önemlidir; terlemeyle kaybedilen sıvıyı telafi etmek için bol su içmeyi ihmal etmeyin.

8. İdeal Kiloyu Koruyun

Aşırı kilo, böbrek taşlarının oluşumunda önemli bir risk faktörüdür. Özellikle obezite, vücuttaki ürik asit seviyelerini artırarak taş oluşumuna yol açabilir. Bunun yanı sıra, fazla kilolu kişilerde metabolik sendrom ve insülin direnci gibi sağlık sorunları da böbrek taşı riskini artırabilir. Bu nedenle, ideal kiloyu korumak böbrek sağlığı için kritik öneme sahiptir.

Kilo vermek, böbrek sağlığınızı korumanın yanı sıra genel sağlığınıza da olumlu etkiler yapar. Dengeli bir diyet ve düzenli egzersizle ideal kiloya ulaşmak ve bu kiloyu korumak, böbrek taşlarının oluşma riskini azaltmanın etkili bir yoludur.

9. Aşırı Şekerden Kaçının

Aşırı şeker tüketimi, vücutta metabolik dengesizliklere yol açarak böbrek taşlarının oluşumunu tetikleyebilir. Özellikle fruktoz, böbrek taşı riskini artıran bir şeker türüdür. Şekerli içecekler, işlenmiş gıdalar ve tatlılar, fruktoz açısından zengin olup böbrek taşlarının oluşmasına katkıda bulunabilir. Böbrek sağlığınızı korumak için şekerli yiyecek ve içeceklerden uzak durmalı ve şeker alımınızı sınırlamalısınız.

Tatlı krizlerinizi taze meyvelerle gidermek, şeker tüketimini azaltmanın doğal yollarından biridir. Şekerli içecekler yerine su, bitki çayı veya taze sıkılmış meyve suları tüketerek böbrek sağlığınızı destekleyebilirsiniz.

10. Alkolden Kaçının

Alkol tüketimi, böbrekler üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Aşırı alkol tüketimi, vücuttaki sıvı dengesini bozarak dehidrasyona (susuz kalmaya) yol açar. Bu durum, böbreklerin daha fazla çalışmasına neden olur ve böbrek taşlarının oluşumunu hızlandırabilir. Alkol ayrıca idrar yolu enfeksiyonlarına zemin hazırlayarak böbrek sağlığını tehdit edebilir.

Böbrek taşlarından korunmak için alkol tüketimini sınırlamak veya tamamen bırakmak en sağlıklı seçenektir. Alkollü içecekler yerine sağlıklı ve ferahlatıcı alternatifler tüketmek, böbreklerinizi korumanıza yardımcı olabilir.

11. Kafein Tüketimini Azaltın

Kafein, idrar söktürücü özelliklere sahip bir bileşiktir. Aşırı kafein tüketimi, vücuttan fazla sıvı kaybına neden olarak dehidrasyona yol açabilir. Dehidrasyon ise böbrek taşlarının oluşumunu hızlandıran bir faktördür. Kahve, çay, kola ve enerji içecekleri gibi kafein içeren içeceklerin tüketimini sınırlamak, böbrek taşları riskini azaltabilir.

Günlük kafein tüketimini sınırlı tutarak böbreklerin sağlıklı çalışmasına katkıda bulunabilirsiniz. Kafeinli içecekler yerine bitki çayları ve su tercih ederek böbrek sağlığınızı koruyabilirsiniz.

12. C Vitamini Takviyelerini Dikkatli Kullanın

C vitamini, bağışıklık sistemini güçlendiren ve vücut sağlığını destekleyen önemli bir vitamindir. Ancak aşırı C vitamini alımı, vücutta oksalat üretimini artırabilir ve bu da böbrek taşı oluşum riskini yükseltebilir. Özellikle yüksek doz C vitamini takviyeleri kullanmak, böbrek taşlarına yol açabilir.

C vitamini ihtiyacınızı doğal besinlerden karşılamak en güvenli yöntemdir. Portakal, limon, çilek gibi meyveler, C vitamini açısından zengindir ve böbrek sağlığınızı korurken bağışıklık sisteminizi de destekler. C vitamini takviyeleri kullanıyorsanız, dozaj konusunda doktorunuza danışmakta fayda vardır.

13. Magnezyum Alımına Dikkat Edin

Magnezyum, böbrek sağlığı için önemli bir mineraldir ve özellikle oksalatın böbreklerde taş oluşturmasını engelleyici etkisi vardır. Magnezyum, oksalatın idrarda çözünür hale gelmesini sağlayarak, oksalatın böbrek taşları oluşturma olasılığını azaltır. Ayrıca, magnezyum yetersizliği, vücutta kalsiyum ve oksalat dengesinin bozulmasına yol açabilir, bu da böbrek taşı oluşum riskini artırır. Magnezyum alımını artırmanın en iyi yolları arasında badem, avokado, muz ve ıspanak gibi magnezyum açısından zengin gıdalar tüketmek bulunur. Bununla birlikte, magnezyum takviyesi almayı düşünüyorsanız, mutlaka bir doktor veya diyetisyene danışmalısınız.

14. Potasyum Seviyenizi Dengede Tutun

Potasyum, vücudun sıvı ve elektrolit dengesini koruyarak böbrek sağlığını destekleyen önemli bir mineraldir. Yetersiz potasyum alımı, böbrek taşı riskini artırabilir çünkü potasyum, idrarda kalsiyum birikimini önler ve vücuttaki asit-baz dengesini sağlar. Patates, muz, ıspanak ve domates gibi potasyum açısından zengin yiyecekleri düzenli olarak tüketmek böbrek taşlarının oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte, böbrek hastalığı olan kişilerin aşırı potasyum alımından kaçınması gerektiğinden, diyet değişikliklerini doktor gözetiminde yapmak önemlidir.

15. Düşük Oksalatlı İçecekler Tercih Edin

Oksalat içeriği yüksek olan içecekler, böbrek taşı riskini artırabilir. Özellikle siyah çay, kola ve bazı meyve suları oksalat bakımından zengindir. Bu içecekler yerine, daha düşük oksalat içeren içecekleri tercih etmek böbrek taşlarının oluşumunu engellemeye yardımcı olabilir. Örneğin, bitki çayları, su ve limonata, böbrekler için daha güvenli alternatiflerdir. Limonata gibi sitrat içeren içecekler, sitrik asit sayesinde taş oluşumunu engeller ve var olan küçük taşların büyümesini durdurabilir.

16. Lifli Meyve ve Sebzeler Tüketin

Lifli gıdalar tüketmek, sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olurken aynı zamanda böbrek sağlığını da destekler. Lif, bağırsaktaki kalsiyumun emilimini azaltarak idrardaki kalsiyum seviyelerini düşürür ve böylece böbrek taşı oluşum riskini azaltır. Elma, armut, brokoli, yeşil yapraklı sebzeler gibi yüksek lif içeren besinleri diyetinize eklemek böbrek taşlarına karşı koruyucu bir etki sağlayabilir. Ayrıca, lifli gıdalar genel sağlık açısından da birçok fayda sunar ve sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.

17. Porsiyon Kontrolüne Dikkat Edin

Büyük porsiyonlar tüketmek, vücudun aşırı miktarda mineralleri biriktirmesine neden olabilir ve bu durum böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlayabilir. Özellikle yüksek protein, kalsiyum ve oksalat içeren yiyecekleri fazla miktarda tüketmek, idrardaki mineral seviyelerini artırarak taş oluşum riskini yükseltebilir. Sağlıklı porsiyonlarla beslenmek, böbreklerin aşırı yüklenmesini önleyerek böbrek taşı riskini düşürür. Dengeli bir diyet planı oluşturmak için, yiyeceklerin miktarına ve çeşitliliğine dikkat etmek gereklidir.

18. Limon Suyu Tüketin

Limon suyu, içerdiği yüksek miktarda sitrik asit sayesinde böbrek taşlarının oluşumunu önleyen doğal bir çözümdür. Sitrik asit, böbreklerde kalsiyum birikimini engeller ve küçük taşların büyümesini durdurabilir. Limon suyunu günlük diyetinize dahil etmek oldukça basittir; bir bardak suya taze sıkılmış limon ekleyerek böbrek sağlığınızı destekleyebilirsiniz. Limon suyunu yemeklerinize sos olarak da ekleyebilir veya limonata yaparak gün içinde tüketebilirsiniz. Düzenli olarak limon suyu tüketmek, özellikle kalsiyum oksalat taşlarının oluşumunu engellemeye yardımcı olur.

19. İdrarınızı Kontrol Edin

İdrarınızın rengi ve miktarı, böbrek sağlığınız hakkında önemli ipuçları verir. İdrarın rengi açık ve şeffafsa, yeterince su içtiğinizin ve böbreklerinizin sağlıklı çalıştığının işareti olabilir. Ancak, koyu renkli veya bulanık idrar, susuz kaldığınızı veya böbreklerde bir sorun olabileceğini gösterir. Günde en az iki litre su içerek idrarınızı düzenli olarak kontrol etmek, böbrek taşları gibi ciddi sağlık sorunlarını erken fark etmenizi sağlayabilir. Ayrıca, sık idrara çıkma isteği, idrarda kan veya ağrı gibi belirtilerle karşılaştığınızda mutlaka bir doktora başvurmalısınız.

20. Ürik Asit Taşlarını Önleyin

Ürik asit taşları, özellikle protein ağırlıklı beslenen kişilerde sıkça görülen bir böbrek taşı türüdür. Ürik asit, protein metabolizmasının bir yan ürünü olup, idrarda biriktiğinde taşlara dönüşebilir. Kırmızı et, deniz ürünleri ve sakatat gibi gıdaların fazla tüketimi, ürik asit seviyelerini artırarak taş oluşumuna zemin hazırlar. Bu tür taşların oluşumunu önlemek için protein alımınızı dengede tutmalı, bol su içmeli ve alkali gıdalar tüketmelisiniz. Ürik asit taşlarını engellemek amacıyla idrarı alkali yapıcı besinler, örneğin sebzeler ve meyveler tüketmek faydalıdır.

21. Beslenme Alışkanlıklarınızı Düzenleyin

Böbrek sağlığını korumak için en etkili yöntemlerden biri, dengeli ve sağlıklı bir beslenme düzenine sahip olmaktır. Aşırı tuz, şeker, işlenmiş gıdalar ve hayvansal proteinlerin tüketimini sınırlamak, böbrek taşı riskini azaltmada büyük bir fark yaratabilir. Beslenme düzeninizi oluştururken bol su tüketimi, lifli gıdalar, taze sebze ve meyveler, tam tahıllar ve sağlıklı yağlar içeren yiyecekler tercih edilmelidir. Özellikle kalsiyum, potasyum, magnezyum ve sitrik asit açısından zengin yiyecekler, böbrek sağlığını destekler ve taş oluşumunu engeller.

22. Sitrik Asit Açısından Zengin Gıdalar Tüketin

Sitrik asit, böbrek taşlarının oluşumunu önleyen önemli bir bileşendir. Limon, portakal, greyfurt gibi turunçgillerde bol miktarda bulunan sitrik asit, idrarda kalsiyumun kristalleşmesini önleyerek böbrek taşlarının oluşumunu engeller. Günlük diyetinize limon suyu, taze sıkılmış portakal suyu gibi sitrik asit içeren içecekleri eklemek, taş oluşum riskini azaltabilir. Ayrıca, sitrik asit var olan küçük taşların büyümesini engeller ve idrardaki pH dengesini düzenleyerek taş oluşumuna karşı koruma sağlar.

23. Soda ve Asitli İçeceklerden Uzak Durun

Soda ve diğer asitli içecekler, böbrek taşı oluşumuna katkıda bulunabilir. Bu tür içecekler yüksek oranda fosforik asit ve sodyum içerir, bu da idrarda mineral dengesini bozarak taş oluşumuna yol açabilir. Ayrıca, gazlı içecekler böbrekleri zorlayarak taş oluşum riskini artırır. Bunun yerine, su, bitki çayları veya düşük oksalat içeren doğal meyve suları gibi sağlıklı içecekler tercih etmek böbrek sağlığını korumak açısından daha faydalıdır. Asitli içeceklerden uzak durmak, uzun vadede böbrek fonksiyonlarını korumanıza yardımcı olacaktır.

24. Düzenli Tıbbi Kontroller Yaptırın

Böbrek sağlığını korumanın en etkili yollarından biri, düzenli tıbbi kontroller yaptırmaktır. Böbrek taşı oluşumu, bazı durumlarda belirti vermeden ilerleyebilir ve sadece doktor muayeneleri sırasında tespit edilebilir. Yıllık sağlık kontrolleri, böbrek fonksiyonlarının izlenmesi ve erken teşhis açısından büyük önem taşır. Böbrek taşı oluşumuna yatkın bir bünyeye sahipseniz veya daha önce böbrek taşı problemi yaşadıysanız, doktorunuzun önerdiği periyodik testleri yaptırarak taş oluşumunu engelleme şansınızı artırabilirsiniz. Ayrıca, tıbbi kontroller sırasında beslenme alışkanlıklarınız ve yaşam tarzınızla ilgili öneriler almak, böbrek sağlığınızı korumanıza katkı sağlar.

Referanslar:

1. Böbrek Taşlarından Korunmak İçin 24 Öneri
2. Tiselius HG, “Diet and renal stone formation.” Scandinavian Journal of Urology and Nephrology, 2002.
3. Curhan GC, Willett WC, Rimm EB, Stampfer MJ, “Prospective study of beverage use and the risk of kidney stones.” American Journal of Epidemiology, 1996.
4. Borghi L, et al. “Urinary risk factors for stone formation in a prospective study of renal stone formers.” The Journal of Urology, 2002.
5. Robertson WG, Peacock M, “The role of dietary oxalate in the pathogenesis of urinary stone disease.” Journal of the American College of Nutrition, 1982.
6. Taylor EN, Curhan GC, “Dietary calcium from dairy and nondairy sources, and risk of symptomatic kidney stones.” Journal of Urology, 2004.
7. Goldfarb DS, “The role of diet in the pathogenesis and treatment of idiopathic nephrolithiasis.” Advances in Chronic Kidney Disease, 2009.
8. Lutz J, et al. “Hydration and kidney stone disease.” Current Opinion in Nephrology and Hypertension, 2013.
9. Lotan Y, et al. “Impact of obesity on the risk of urinary tract infection and kidney stone formation.” Journal of Urology, 2007.
10. Soucie JM, et al. “Risk factors for kidney stones in older adults.” American Journal of Kidney Diseases, 1996.
11. Worcester EM, Coe FL, “Calcium kidney stones.” New England Journal of Medicine, 2010.
12. Pearle MS, et al. “Medical management of kidney stones.” The Journal of Urology, 2005.
13. Taylor EN, et al. “Obesity, weight gain, and the risk of kidney stones.” JAMA, 2005.
14. Worcester EM, et al. “Effect of diet on urinary stone risk factors.” Urological Research, 2006.
15. Griffith DP, “Struvite stones.” Kidney International, 1978.
16. McCarron DA, et al. “Urinary calcium excretion at extremes of sodium intake in normal man.” The American Journal of Physiology, 1979.
17. Ito H, et al. “The relationship between hypertension and kidney stone disease.” Current Hypertension Reports, 2013.
18. Fink HA, et al. “Diet, fluid intake, and risk of symptomatic kidney stones.” The New England Journal of Medicine, 1999.
19. Worcester EM, “Urinary oxalate excretion and risk of nephrolithiasis.” Kidney International, 1997
20. https://scholar.google.com/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
22. https://www.researchgate.net/
23. https://www.mayoclinic.org/
24. https://www.nhs.uk/
25. https://www.webmd.com/