Böbrek Yetmezliği: 10 Belirtisi, Nedenleri, Tanısı, Tedavisi

Böbrek yetmezliği, böbreklerin fonksiyonlarını yeterince yerine getiremediği ve vücuttaki atık maddeleri ve fazla sıvıyı filtreleyemediği ciddi bir sağlık sorunudur. Bu durum, hem akut (ani gelişen) hem de kronik (zamanla yavaş yavaş ilerleyen) formlarda ortaya çıkabilir. Zamanında teşhis edilip tedavi edilmediğinde hayatı tehdit edebilir ve diğer organ sistemlerinde ciddi hasarlara yol açabilir. Dünyada milyonlarca insan bu hastalıktan etkilenmekte olup, böbrek yetmezliğinin görülme sıklığı yaşlanma ve kronik hastalıkların artışıyla paralel olarak artmaktadır.

Böbrek Yetmezliği: 10 Belirtisi, Nedenleri, Tanısı, Tedavisi

Böbreklerin işlevini kaybetmesi, insan vücudu için ciddi bir sorun teşkil eder. Böbrekler, kanı filtreleme, atık ürünleri uzaklaştırma ve vücudun sıvı-elektrolit dengesini sağlama gibi hayati görevler üstlenir. Böbrek yetmezliği durumunda bu görevler yerine getirilemez ve bu da toksin birikimi, sıvı birikimi ve elektrolit dengesizliklerine yol açar. Hastalığın erken evrelerinde semptomlar hafif olabilir ve bu da hastalığın geç fark edilmesine neden olabilir. Ancak böbrek fonksiyonlarındaki azalma ilerledikçe belirtiler daha da şiddetlenir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Bu yazıda, böbrek yetmezliği nedenleri, belirtileri, teşhisi ve tedavi yöntemleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır. Bunun yanı sıra, böbrek yetmezliğinden korunma yolları ve hastalığın yönetimi hakkında da bilgiler sunulacaktır. Böbrek yetmezliği hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak, hem risk altındaki bireylerin hem de genel toplumun farkındalığını artırarak bu hastalığın önlenmesine ve tedavi edilmesine yardımcı olabilir.

Yetmezlik, sadece bireysel sağlığı etkileyen bir problem değildir. Aynı zamanda küresel sağlık sistemleri üzerinde de ciddi bir ekonomik yük oluşturmaktadır. Tedavi süreçleri genellikle uzun süreli diyaliz veya böbrek nakli gibi pahalı ve karmaşık prosedürleri içerir. Bu nedenle, böbrek yetmezliğinin önlenmesi ve yönetimi, halk sağlığı politikalarında da önemli bir yer tutmaktadır. Toplumun bilinçlenmesi, erken teşhis ve etkili tedavi yöntemlerinin uygulanması, böbrek yetmezliğine bağlı ölüm oranlarını ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu yüzden, bu yazı, hem bireyler hem de sağlık profesyonelleri için böbrek yetmezliği konusunda kapsamlı bir rehber niteliğinde olacaktır.

Böbrek Yetmezliği Nedir?

Böbrek yetmezliği, böbreklerin vücudun atık maddelerini ve fazla sıvıları etkili bir şekilde filtreleyememesi durumunda ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Normalde, böbrekler kanı temizleyerek atık ürünleri idrar yoluyla vücuttan atar ve vücudun sıvı-elektrolit dengesini korur. Ancak böbrek yetmezliği durumunda bu işlevler bozulur ve kandaki toksik maddelerin seviyeleri tehlikeli bir şekilde artabilir. Bu durum, akut veya kronik böbrek yetmezliği olarak sınıflandırılabilir. Akut böbrek yetmezliği genellikle ani bir olay sonucu gelişirken, kronik böbrek yetmezliği daha yavaş ilerler ve genellikle altta yatan uzun vadeli sağlık sorunlarıyla ilişkilidir.

Böbrek yetmezliği belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve başlangıçta hafif olabilir. Ancak durum ilerledikçe ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. İşte böbrek yetmezliğinin başlıca nedenleri:

1. Diyabet ve Hipertansiyon: Uzun süreli diyabet ve yüksek tansiyon, böbreklere zarar vererek kronik böbrek yetmezliğine yol açabilir.
2. İdrar Yolları Tıkanıklıkları: Taş, tümör veya idrar yollarındaki diğer tıkanıklıklar, böbrek fonksiyonlarını engelleyebilir.
3. Böbrek Hastalıkları ve Enfeksiyonlar: Glomerülonefrit gibi böbrek iltihapları ya da ciddi enfeksiyonlar, böbreklerin işlevlerini yerine getirememesine neden olabilir.

Böbrek yetmezliği, erken teşhis ve tedavi edilmezse hayatı tehdit edici bir hal alabilir. Bu nedenle, belirtilerin farkında olmak ve risk faktörlerini yönetmek büyük önem taşır.

Böbrek Yetmezliği Nedenleri Nelerdir?

1. Akut Böbrek Yetmezliği Nedenleri (ABY)

Akut böbrek yetmezliği, böbreklerin kısa süre içinde işlevlerini kaybetmesiyle ortaya çıkar ve genellikle üç ana grupta incelenir:

• Prerenal nedenler:
  Kan akışının böbreklere ulaşmasında azalma nedeniyle böbrek hasarı meydana gelebilir.
  • Kan kaybı veya ağır dehidrasyon.
  • Kalp yetmezliği veya düşük kan basıncı (hipotansiyon).
• Renal nedenler:
  Böbrek dokusunun doğrudan zarar görmesi.
  • Enfeksiyonlar (piyelonefrit gibi).
  • Toksik maddeler (ilaçlar, ağır metaller).
• Postrenal nedenler:
  İdrar yollarındaki tıkanıklık nedeniyle böbreklerden idrar akışının engellenmesi.
  • Böbrek taşları.
  • Tümörler veya prostat büyümesi.

2. Kronik Böbrek Yetmezliği Nedenleri (KBY)

Kronik böbrek yetmezliği, böbreklerin uzun süreli ve ilerleyici bir şekilde işlevlerini kaybetmesi durumudur. Bunun nedenleri genellikle şunlardır:

• Diyabetik nefropati:
  • Kontrolsüz diyabet, böbreklerin filtreleme birimlerini (nefronlar) hasara uğratır.
• Hipertansiyon:
  • Yüksek kan basıncı, zamanla böbrek damarlarına zarar verir.
• Glomerülonefrit:
  • Böbreklerdeki filtreleme birimlerinin iltihaplanması.
• Polikistik böbrek hastalığı:
  • Genetik bir hastalık olup böbreklerde kistlerin oluşumuyla karakterizedir.
• Uzun süreli ilaç kullanımı:
  • Özellikle ağrı kesiciler, böbreklere zarar verebilir.

3. Genetik ve Kalıtsal Faktörler

Bazı durumlarda, böbrek yetmezliği doğrudan genetik nedenlere bağlı olarak gelişebilir:

• Doğumsal anomaliler:
  • Böbreklerin yapısal bozuklukları.
• Genetik böbrek hastalıkları:
  • Alport sendromu gibi kalıtsal hastalıklar.

4. Enfeksiyonlar ve İmmün Sistem Sorunları

Böbrek yetmezliği, enfeksiyonlar veya bağışıklık sistemindeki anormalliklerden kaynaklanabilir:

• Piyelonefrit:
  • Böbreklerin bakteriyel enfeksiyonu.
• Otoimmün hastalıklar:
  • Sistemik lupus eritematozus gibi bağışıklık sistemi sorunları.

5. Çevresel ve Toksik Etkenler

Böbrekler, vücudu toksinlerden arındırmada temel bir rol oynar. Çevresel faktörler bu organların işlevlerini bozabilir:

• Ağır metal zehirlenmeleri:
  • Kurşun, cıva gibi metallerin birikimi.
• Zehirli bitkiler veya hayvan zehirleri.
• Endüstriyel kimyasallar ve boyalar.

6. Diğer Sistemik Rahatsızlıklar

Bazı hastalıklar böbrek fonksiyonlarını dolaylı olarak etkileyebilir:

• Karaciğer yetmezliği:
  • Böbrek-karaciğer etkileşimi nedeniyle işlev bozuklukları oluşabilir.
• Kalp hastalıkları:
  • Kan akışını etkileyerek böbreklere zarar verebilir.
• Obezite:
  • Böbreklerin fazla çalışmasına neden olabilir.

7. Yaşam Tarzı Faktörleri

Sağlıksız alışkanlıklar böbrek yetmezliğine zemin hazırlayabilir:

• Yetersiz su tüketimi:
  • Böbreklerin düzgün çalışması için gereken hidrasyonun sağlanamaması.
• Tuzlu ve işlenmiş gıdalar:
  • Böbreklerde yük oluşturur.
• Sigara ve alkol tüketimi:
  • Böbreklere toksik etkiler yapabilir.

Bu nedenlerin her biri böbrek sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir ve böbrek yetmezliğine yol açabilir. Erken teşhis ve uygun tedavi bu süreci yavaşlatmada kritik bir rol oynar.

Böbrek Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?

Böbrek yetmezliği, vücudun işlevlerini olumsuz etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Belirtileri, genellikle böbreklerin işlev kaybına bağlı olarak ortaya çıkar ve hastalığın ilerleyişine göre değişiklik gösterebilir. İşte böbrek yetmezliğinin en yaygın belirtileri:

1. İdrar Alışkanlıklarında Değişiklik

• İdrar miktarında azalma veya tamamen durma.
• İdrar renginde koyulaşma, köpüklü idrar veya kanlı idrar.
• İdrar yaparken ağrı veya yanma hissi.

2. Vücutta Şişlik (Ödem)

• Ayak bilekleri, eller, yüz ve göz çevresinde şişlik.
• Böbreklerin sıvı atma işlevindeki bozukluk nedeniyle vücutta su birikmesi.

3. Aşırı Yorgunluk ve Halsizlik

• Böbreklerin atık maddeleri ve toksinleri vücuttan yeterince atamaması sonucu enerji seviyelerinde düşüş.
• Kansızlık (anemi) gelişimiyle birlikte daha belirgin hale gelen halsizlik.

4. Ciltte Kaşıntı ve Kuruluk

• Vücuttaki toksin birikimi ciltte kuruluk ve yoğun kaşıntıya neden olabilir.
• Bazı durumlarda ciltte renk değişiklikleri de görülebilir.

5. Bulantı ve Kusma

• Kan dolaşımındaki toksinlerin artışı mide bulantısı ve kusma gibi sindirim problemlerine yol açabilir.
• İştah kaybı da sık rastlanan bir durumdur.

6. Nefes Darlığı

• Akciğerlerde sıvı birikmesi nedeniyle nefes almakta zorluk.
• Kansızlığa bağlı olarak vücudun oksijen taşıma kapasitesinin azalması.

7. Kan Basıncında Yükseklik (Hipertansiyon)

• Böbreklerin sıvı ve tuz dengesi kontrolündeki bozulma tansiyonun yükselmesine neden olabilir.
• Hipertansiyon aynı zamanda böbreklere zarar vererek sorunun şiddetlenmesine katkıda bulunabilir.

8. Baş Ağrısı ve Konsantrasyon Bozukluğu

• Vücuttaki toksin seviyesinin artışı zihinsel fonksiyonları olumsuz etkileyebilir.
• Düşük oksijen seviyesi nedeniyle baş ağrısı ve dikkat dağınıklığı görülebilir.

9. Kas Krampları ve Kemik Ağrıları

• Elektrolit dengesizlikleri kas kramplarına yol açabilir.
• Uzun vadede, böbrek yetmezliği kemik sağlığını da olumsuz etkileyebilir.

10. Kalp Çarpıntısı

• Potasyum dengesizliği kalp ritmini etkileyerek çarpıntıya yol açabilir.
• Bu durum hayatı tehdit eden kalp problemleri riskini artırabilir.

Belirtilerle İlgili Önemli Notlar

Böbrek yetmezliği belirtileri, akut veya kronik olmasına göre farklılık gösterebilir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve komplikasyonları önlemek açısından kritik öneme sahiptir. Bu belirtilerden herhangi birini fark ederseniz, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.

Böbrek Yetmezliği Teşhisi Nasıl Konur?

Böbrek yetmezliği teşhisi, kişinin semptomlarının değerlendirilmesi, tıbbi geçmişinin incelenmesi ve çeşitli laboratuvar ve görüntüleme testlerinin yapılmasını içerir. Erken teşhis, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve uygun tedavi planlarını başlatmak için kritik öneme sahiptir. İşte böbrek yetmezliği teşhisinde kullanılan temel adımlar:

1. Tıbbi Geçmiş ve Fiziksel Muayene

• Hastalık geçmişi: Hastanın diyabet, hipertansiyon, kronik böbrek hastalığı veya genetik yatkınlık gibi risk faktörlerine sahip olup olmadığının değerlendirilmesi.
• Fiziksel belirtiler: Şişlik (ödem), ciltte solukluk, tansiyon ölçümü ve genel sağlık durumunun fiziksel incelemesi.

2. Laboratuvar Testleri

• Kan testleri:
  • Kreatinin ve BUN (Kan Üre Azotu): Böbreklerin filtreleme kapasitesini değerlendirmek için kullanılır.
  • eGFR (Tahmini Glomerüler Filtrasyon Hızı): Böbrek fonksiyonlarının seviyesini belirlemek için önemlidir.
  • Elektrolit ve mineral seviyeleri: Potasyum, sodyum, kalsiyum ve fosfor seviyeleri kontrol edilir.
• İdrar testleri:
  • İdrarda protein ve kan tespiti: Proteinüri veya hematüri varlığını değerlendirmek için kullanılır.
  • Mikroskopik inceleme: İdrardaki hücresel elemanların analizi.

3. Böbrek Görüntüleme Yöntemleri

• Ultrason: Böbreklerin boyutunu, yapısını ve tıkanıklık olup olmadığını belirlemek için kullanılır.
• BT (Bilgisayarlı Tomografi): Daha ayrıntılı görüntüler sağlar, böbrek taşları veya tümörlerin varlığı değerlendirilir.
• MR (Manyetik Rezonans): Kompleks durumlar için tercih edilir.
• Doppler ultrason: Böbrek kan akışını incelemek için kullanılır.

4. Böbrek Biyopsisi

• Eğer laboratuvar ve görüntüleme yöntemleri kesin bir teşhis sağlamıyorsa, böbrekten alınan küçük bir doku örneği mikroskop altında incelenir. Bu yöntem genellikle glomerülonefrit veya diğer spesifik böbrek hastalıklarının tanısı için kullanılır.

5. Özel Testler

• Antinükleer antikor (ANA) ve diğer otoimmün testler: Otoimmün hastalıklara bağlı böbrek hasarını araştırmak için yapılır.
• Kan gazları: Asit-baz dengesi ve böbreklerin metabolik işlevini değerlendirmek için kullanılır.

Böbrek yetmezliğinin teşhisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Tıbbi uzmanlar, hastanın genel sağlık durumuna ve böbrek hasarının evresine göre bir tanıya vararak tedavi sürecini başlatır. Teşhis ne kadar erken konulursa, hastanın yaşam kalitesinin korunması ve hastalığın ilerlemesinin önlenmesi o kadar mümkün olur.

Böbrek Yetmezliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi Yaklaşımının Belirlenmesi

1. Hastanın Genel Durumunun Değerlendirilmesi
   • Kan testleri, idrar testleri ve görüntüleme yöntemleri ile böbrek fonksiyonlarının ne kadar etkilendiği tespit edilir.
   • Hastanın altta yatan hastalıkları (örneğin diyabet, hipertansiyon) ve genel sağlık durumu değerlendirilir.
2. Tedavi Planının Oluşturulması
   • Böbrek yetmezliğinin tedavisi, böbrek yetmezliğinin akut veya kronik olmasına göre farklılık gösterir.
   • Hafif vakalarda yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi uygulanırken, ileri düzey vakalarda diyaliz veya organ nakli gerekebilir.

Tedavi Seçenekleri

1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
   • Düşük Sodyumlu Diyet: Tuz tüketiminin azaltılması böbreklerin yükünü hafifletir.
   • Protein Alımının Kontrolü: Protein miktarının dengeli tutulması böbrek işlevlerini destekler.
   • Hidrasyonun Sağlanması: Yeterli miktarda sıvı alımı ile böbrek sağlığı korunabilir.
2. İlaç Tedavisi
   • Kan Basıncını Kontrol Eden İlaçlar: ACE inhibitörleri veya ARB’ler gibi ilaçlar böbrek hasarını yavaşlatır.
   • Anemi Tedavisi: Eritropoietin veya demir takviyeleri ile anemi yönetilir.
   • Elektrolit Dengesizliği İçin İlaçlar: Potasyum seviyelerini düzenleyen ilaçlar kullanılır.
3. Diyaliz
   • Hemodiyaliz: Kanın vücut dışına alınarak bir makinede temizlenmesi işlemidir. Haftada birkaç kez uygulanabilir.
   • Periton Diyalizi: Karın zarının bir filtre görevi görerek atıkları temizlemesi sağlanır. Bu yöntem evde de yapılabilir.
4. Organ Nakli
   • Böbrek Nakli: Uygun bir donörden alınan sağlıklı bir böbreğin cerrahi operasyonla hastaya nakledilmesidir.
   • Nakil sonrası bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar ömür boyu kullanılmalıdır.

Böbrek Yetmezliği Tedavisinde Alternatif ve Destekleyici Yöntemler

1. Bitkisel ve Doğal Takviyeler
   • Kullanılmadan önce doktor onayı alınmalıdır. Bazı bitkisel ürünler böbreklere zarar verebilir.
2. Psikolojik Destek ve Rehabilitasyon
   • Kronik hastalıkla yaşamanın getirdiği stres ve depresyonla başa çıkmak için psikolojik destek alınabilir.
3. Fiziksel Aktivite ve Egzersiz
   • Hafif egzersizlerle genel sağlık korunabilir ve böbrek yükü azaltılabilir.

Önleyici Tedbirler ve Uzun Dönem Yönetimi

1. Düzenli Doktor Kontrolleri
   • Hastanın böbrek fonksiyonlarının düzenli olarak takip edilmesi.
2. Risk Faktörlerinin Yönetimi
   • Diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıkların etkin kontrolü sağlanmalıdır.
3. Eğitim ve Bilgilendirme
   • Hasta ve yakınlarının böbrek yetmezliği yönetimi konusunda eğitilmesi önemlidir.

Bu yöntemler, böbrek yetmezliğinin türüne ve şiddetine bağlı olarak kişiselleştirilir ve bir uzman ekibi tarafından uygulanır.

Böbrek Yetmezliğinden Korunma Yolları Nelerdir?

Böbrek yetmezliği, zamanında önlem alındığında önlenebilir veya etkileri azaltılabilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli kontroller yapmak ve böbrek sağlığını korumaya yönelik önlemler almak hayati önem taşır. İşte böbrek yetmezliğinden korunmanın yolları:

1. Dengeli ve Sağlıklı Beslenme

• Tuz tüketimini sınırlayın: Fazla tuz, kan basıncını artırarak böbreklere zarar verebilir.
• Şeker ve işlenmiş gıdalardan uzak durun: Diyabet, böbrek hastalıklarının önemli nedenlerinden biridir.
• Bol su tüketin: Günlük yeterli miktarda su içmek böbreklerin toksinleri daha etkili bir şekilde filtrelemesine yardımcı olur.
• Antioksidan içeren gıdalar tüketin: Taze sebze ve meyveler böbrek sağlığını destekler.

2. Düzenli Egzersiz Yapın

• Kan basıncını kontrol altında tutar ve obeziteyi önler.
• Metabolik dengeyi sağlayarak böbreklerin daha verimli çalışmasını destekler.
• Haftada en az 150 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite yapmaya özen gösterin.

3. Diyabet ve Hipertansiyonu Kontrol Altında Tutun

• Düzenli olarak kan şekeri seviyenizi ölçün ve doktorunuzun önerdiği şekilde yönetin.
• Kan basıncınızı ideal seviyelerde tutmak için ilaçlarınızı düzenli kullanın ve tuz alımını azaltın.
• Hipertansiyon veya diyabet için doktor kontrollerini aksatmayın.

4. Sigara ve Alkol Tüketimini Azaltın

• Sigara, böbrek damarlarına zarar vererek kan akışını azaltır ve böbrek yetmezliği riskini artırır.
• Aşırı alkol tüketimi, böbreklerin işlevlerini bozabilir. Ölçülü tüketim veya tamamen bırakmak, böbrek sağlığı için faydalıdır.

5. Zararlı Maddelerden Kaçının

• Ağrı kesicilerin uzun süreli kullanımından kaçının: Non-steroid anti-enflamatuar ilaçlar (NSAİİ’ler) böbreklere zarar verebilir.
• Gereksiz ilaç kullanımı ve bitkisel ürünleri bilinçsizce tüketmekten sakının.

6. Düzenli Sağlık Kontrolleri Yapın

• Kan ve idrar testleriyle böbrek fonksiyonlarınızı düzenli olarak kontrol ettirin.
• Ailede böbrek hastalığı geçmişi varsa, daha sık kontroller yaptırın.
• Erken teşhis, böbrek yetmezliği gelişimini yavaşlatabilir.

7. Stresi Azaltın ve Yeterli Uyku Alın

• Stres yönetimi, genel sağlık üzerinde olumlu etkiler sağlar ve kan basıncını düşürür.
• Her gece 7-8 saat uyuyarak vücudunuzu ve böbreklerinizi dinlendirin.

8. Hidratasyon (Sıvı Alımı) ve Böbrek Taşlarından Korunma

• Susuz kalmamak, böbreklerin düzgün çalışmasını sağlar.
• Özellikle sıcak havalarda veya fiziksel aktiviteler sırasında daha fazla su tüketin.
• Çay, kahve gibi kafeinli içeceklerin tüketimini sınırlandırarak böbrek taşları riskini azaltabilirsiniz.

Böbrek yetmezliğini önlemek için bu basit ama etkili adımları hayatınıza entegre edebilirsiniz. Unutmayın, erken önlem almak böbrek sağlığınız için en önemli adımdır!

Sonuç

Ciddiye alınması gereken bir sağlık sorunudur. Erken teşhis ve uygun tedavi ile böbrek hasarının ilerlemesi durdurulabilir ve hastanın yaşam kalitesi artırılabilir. Diyabet ve hipertansiyon gibi risk faktörlerine sahip olan kişilerin düzenli sağlık kontrolleri yaptırmaları ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimsemeleri, böbrek yetmezliğinin önlenmesinde kritik rol oynar. Böbrek sağlığını korumak, sadece bireylerin yaşam kalitesini artırmakla kalmaz, aynı zamanda toplum genelinde sağlık harcamalarının da azalmasına katkı sağlar.

Referanslar:

1. Böbrek Yetmezliği: 10 Belirtisi, Nedenleri, Tanısı, Tedavisi
2. KDIGO. (2012). Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease. Kidney International Supplements, 3(1), 1-150.
3. Levey, A. S., Eckardt, K. U., Tsukamoto, Y., et al. (2005). Definition and classification of chronic kidney disease: A position statement from Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO). Kidney International, 67(6), 2089-2100.
4. Jha, V., Garcia-Garcia, G., Iseki, K., et al. (2013). Chronic kidney disease: Global dimension and perspectives. The Lancet, 382(9888), 260-272.
5. Levin, A., Tonelli, M., Bonventre, J., et al. (2017). Global burden of kidney disease and the sustainable development goals. The Lancet, 390(10105), 1228-1243.
6. Coresh, J., Selvin, E., Stevens, L. A., et al. (2007). Prevalence of chronic kidney disease in the United States. JAMA, 298(17), 2038-2047.
7. Go, A. S., Chertow, G. M., Fan, D., et al. (2004). Chronic kidney disease and the risks of death, cardiovascular events, and hospitalization. New England Journal of Medicine, 351(13), 1296-1305.
8. Eckardt, K. U., Coresh, J., Devuyst, O., et al. (2013). Evolving importance of kidney disease: From subspecialty to global health burden. The Lancet, 382(9887), 158-169.
9. GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators. (2016). Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015. The Lancet, 388(10053), 1545-1602.
10. Kasiske, B. L., Wheeler, D. C. (2012). Chronic kidney disease: New insights and strategies for improving care. Nature Reviews Nephrology, 8(11), 625-628.
11. Brenner, B. M., Rector, F. C. (2012). Brenner and Rector’s The Kidney. Elsevier.
12. Himmelfarb, J., Sayegh, M. H. (2010). Chronic Kidney Disease, Dialysis, and Transplantation: A Companion to Brenner and Rector’s The Kidney. Saunders.
13. Schieppati, A., Remuzzi, G. (2005). Chronic renal diseases as a public health problem: Epidemiology, social, and economic implications. Kidney International, 68, S7-S10.
14. Tonelli, M., Wiebe, N., Culleton, B., et al. (2006). Chronic kidney disease and mortality risk: A systematic review. Journal of the American Society of Nephrology, 17(7), 2034-2047.
15. Levey, A. S., Stevens, L. A., Schmid, C. H., et al. (2009). A new equation to estimate glomerular filtration rate. Annals of Internal Medicine, 150(9), 604-612.
16. Saran, R., Robinson, B., Abbott, K. C., et al. (2016). US renal data system 2016 annual data report: Epidemiology of kidney disease in the United States. American Journal of Kidney Diseases, 69(3 Suppl 1), A7-A8.
17. Wouters, O. J., O’Donnell, O., Koopmanschap, M. A., et al. (2016). Distribution of healthcare costs and utilization among people with chronic kidney disease: A population-based analysis. Nephrology Dialysis Transplantation, 31(12), 2084-2091.
18. Webster, A. C., Nagler, E. V., Morton, R. L., et al. (2017). Chronic kidney disease. The Lancet, 389(10075), 1238-1252.
19. Luyckx, V. A., Tonelli, M., Stanifer, J. W. (2018). The global burden of kidney disease and the sustainable development goals. Bulletin of the World Health Organization, 96(6), 414-422.
20. Stanifer, J. W., Muiru, A., Jafar, T. H., et al. (2016). Chronic kidney disease in low- and middle-income countries. Nephrology Dialysis Transplantation, 31(6), 868-874.
21. Bikbov, B., Purcell, C. A., Levey, A. S., et al. (2020). Global, regional, and national burden of chronic kidney disease, 1990-2017: A systematic analysis. The Lancet, 395(10225), 709-733.
22. Hall, Y. N., Hsu, C. Y., Iribarren, C., et al. (2008). The conundrum of increased burden of end-stage renal disease in Asians. Kidney International, 74(6), 682-691.
23. Grams, M. E., Sang, Y., Coresh, J., et al. (2015). A meta-analysis of the association of estimated GFR, albuminuria, age, race, and sex with acute kidney injury. American Journal of Kidney Diseases, 66(4), 591-601.
24. Floege, J., Johnson, R. J., Feehally, J. (2010). Comprehensive Clinical Nephrology. Elsevier.
25. Hill, N. R., Fatoba, S. T., Oke, J. L., et al. (2016). Global prevalence of chronic kidney disease: A systematic review and meta-analysis. PLoS One, 11(7), e0158765.
26. Carrero, J. J., Stenvinkel, P., Cuppari, L., et al. (2018). Etiology of the protein-energy wasting syndrome in chronic kidney disease: A consensus statement from the International Society of Renal Nutrition and Metabolism (ISRNM). Journal of Renal Nutrition, 28(3), 175-182.
27. Kalantar-Zadeh, K., Kovesdy, C. P., Streja, E., et al. (2010). Management of mineral and bone disorder in chronic kidney disease. Journal of Renal Nutrition, 20(2), S1-S20.
28. Chionh, C. Y., Soni, S. S., Finkelstein, F. O., et al. (2010). Peritoneal dialysis in the intensive care unit: A feasibility and outcome study. Peritoneal Dialysis International, 30(3), 338-343.
29. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Work Group. (2012). KDIGO clinical practice guideline for acute kidney injury. Kidney International Supplements, 2(1), 1-138.
30. Eckardt, K. U., Berns, J. S., Rocco, M. V., et al. (2009). Definition and classification of CKD: The debate should be about patient prognosis—A position statement from KDOQI and KDIGO. American Journal of Kidney Diseases, 53(6), 915-920.
31. Delanaye, P., Glassock, R. J., Pottel, H., et al. (2017). An age-calibrated definition of chronic kidney disease: Rationale and benefits. Clinical Biochemistry, 50(18), 1053-1055.
32. Trivedi, H., Rosansky, S., Glickman, L., et al. (2002). Slowing the progression of chronic kidney disease: Monitoring for proteinuria and its treatment with ACE inhibitors and ARBs. Southern Medical Journal, 95(12), 1239-1246.
33. Plantinga, L. C., Boulware, L. E., Coresh, J., et al. (2010). Patient awareness of chronic kidney disease: Trends and predictors. Archives of Internal Medicine, 170(14), 1300-1307.
34. Di Lullo, L., Gorini, A., Russo, D., et al. (2015). Left ventricular hypertrophy in chronic kidney disease patients: From pathophysiology to treatment. Cardiorenal Medicine, 5(4), 254-266.
35. Zoccali, C., Mallamaci, F., Tripepi, G. (2017). Hypertension as a cardiovascular risk factor in end-stage renal failure. Current Hypertension Reports, 19(4), 24.
36. Tamura, M. K., Cohen, L. M. (2010). Should there be an expanded role for palliative care in end-stage renal disease? Current Opinion in Nephrology and Hypertension, 19(6), 556-560.
37. https://scholar.google.com/
38. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/