Gebelikte Önerilen Vitaminler Mineraller: 25 Süper Vitamin

Gebelik, hem anne hem de bebek sağlığı için oldukça önemli bir dönemdir. Bu süreçte vücudun ihtiyaç duyduğu besin maddeleri artar ve anne adayının sağlıklı bir gebelik geçirebilmesi için özel bir özen gerektirir. Vitaminler ve diğer besin takviyeleri, annenin beslenmesindeki eksiklikleri tamamlamak ve bebeğin sağlıklı gelişimini desteklemek için önemli bir rol oynar. Doğru takviyelerin alınması, düşük, erken doğum gibi risklerin azalmasına ve bebeğin zihinsel ve fiziksel gelişiminin desteklenmesine yardımcı olabilir. Ancak, bu süreçte hangi takviyelerin alınması gerektiğini bilmek ve bu takviyelerin miktarlarını doğru belirlemek, bilinçli bir yaklaşım gerektirir.

Gebelikte Önerilen Vitaminler Mineraller: 25 Süper Vitamin

Anne adayının beslenmesi, bebeğin büyüme ve gelişimi için temel kaynaklardan biridir. Bu nedenle, gebelik döneminde bazı vitamin ve minerallerin daha fazla alınması gerekir. Folik asit, demir, kalsiyum ve D vitamini gibi bazı mikro besinler, fetüsün sağlıklı bir şekilde gelişmesi için kritik öneme sahiptir. Ancak sadece bu vitaminleri almak yeterli değildir; annenin genel sağlığını korumak ve bağışıklık sistemini desteklemek için diğer mikro ve makro besinlere de ihtiyaç vardır. Modern yaşamın getirdiği stres ve yoğun tempolu yaşam tarzı, çoğu zaman dengeli bir diyet yapmayı zorlaştırır. Bu durum, vitaminlerin ve diğer takviyelerin önemini daha da artırmaktadır.

Doğru takviyelerin seçimi kadar, bu takviyelerin ne zaman ve nasıl alınması gerektiği de önemlidir. Her gebelik bireyseldir ve her anne adayının ihtiyaçları farklı olabilir. Örneğin, bazı kadınlar gebelik sırasında daha fazla demir eksikliği yaşarken, bazıları için D vitamini seviyelerinin düşük olması büyük bir problem olabilir. Bunun yanı sıra, aşırı vitamin alımının da zararlı olabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, gebelik döneminde bir sağlık uzmanına danışmak, kişisel ihtiyaçlara uygun bir takviye programı oluşturmak için gereklidir.

Vitaminlerin ve takviyelerin seçimi yapılırken kalite de göz önünde bulundurulmalıdır. Her ürün aynı standarda sahip olmayabilir ve bazı takviyeler sentetik içeriklerle üretilmiş olabilir. Bu tür ürünlerin vücut tarafından emilimi daha düşük olabileceği gibi, içeriklerinde istenmeyen katkı maddeleri de bulunabilir. Bu nedenle, güvenilir markaların ürünlerini tercih etmek ve içerik etiketlerini dikkatlice incelemek önemlidir. Ayrıca, takviyelerin doğru dozlarda alınması, hem annenin hem de bebeğin sağlığını korumak adına önemlidir.

Gebelikte Vitaminlerin Ve Minerallerin Önemi

Gebelik süreci, anne adayının beslenme ihtiyaçlarını artırır ve vücudun ek vitamin ve minerallere ihtiyaç duyduğu bir dönemdir. Gebelikte vitaminlerin önemi, anne adaylarının ihtiyaç duyduğu besin öğelerini eksiksiz olarak almasını sağlamakla birlikte, bebeğin sağlıklı gelişimini desteklemektedir. Vitaminler, gebelik sırasında hem annenin hem de bebeğin ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak formüle edilmiştir.

Gebelikte önerilen vitaminler ve mineraller, genellikle folik asit, demir, kalsiyum ve omega-3 yağ asitleri gibi temel besin öğelerini içerir. Bu besin öğeleri, hem anne adayının hem de bebeğin sağlığı açısından kritik rol oynar. Folik asit, beyin ve omuriliğin gelişimi için gereklidir; demir, kan üretimini destekler; kalsiyum, kemik ve diş sağlığını korur; omega-3 yağ asitleri ise beyin ve göz gelişimini destekler.

Vitamin takviyeleri, gebelik sürecinde yaşanabilecek besin eksikliklerini gidermeye yardımcı olur. Özellikle, gebelikte yaşanan bulantılar ve iştah değişiklikleri, dengeli beslenmeyi zorlaştırabilir. Bu nedenle, multivitamin takviyeleri, anne adaylarının günlük besin ihtiyaçlarını karşılamada önemli bir rol oynar. Aynı zamanda, bu takviyeler, gebelikte yaşanabilecek komplikasyonların riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Vitamin seçiminde, anne adaylarının bireysel sağlık durumları ve beslenme ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Her gebelik farklıdır ve bazı anne adaylarının özel beslenme ihtiyaçları olabilir. Bu nedenle, gebelikte önerilen vitaminler konusunda doktor veya beslenme uzmanı ile danışmak en iyisidir.

Gebelikte Önerilen Vitaminler Mineraller

Gebelik döneminde, hem anne adayının hem de bebeğin sağlığını korumak ve desteklemek için özel bir beslenme düzenine ihtiyaç duyulur. Ancak, günlük diyetle alınan besin maddeleri her zaman yeterli olmayabilir. Bu durumda, vitaminler ve çeşitli takviyeler önemli bir destek sağlar. İşte gebelikte önerilen vitaminler ve minerallerin detaylı bir incelemesi:

1. Folik Asit (Vitamin B9)

• Neden Önemlidir?
  Folik asit, DNA sentezinde ve hücre bölünmesinde önemli bir rol oynar. Neural tüp defekti (NTD) gibi doğumsal anomalileri önler. Özellikle gebeliğin ilk trimesterinde fetüsün beyin ve omurilik gelişimi için kritik öneme sahiptir.
• Doz ve Alım Süresi:
  Gebelikten önce başlayarak ilk üç ay boyunca günde 400-800 mcg alınması önerilir. Riskli durumlarda (örneğin, daha önceki gebelikte NTD öyküsü varsa) doz, doktor önerisiyle artırılabilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Yeşil yapraklı sebzeler, portakal suyu, baklagiller ve zenginleştirilmiş tahıllar.

2. Demir

• Neden Önemlidir?
  Gebelik sırasında kan hacmi artar, bu da demir ihtiyacını yükseltir. Demir, hemoglobin üretimi için gereklidir ve oksijenin anne ve fetüs arasında taşınmasını sağlar. Eksikliği, annede anemiye yol açabilir ve düşük doğum ağırlığı riskini artırabilir.
• Doz ve Alım Süresi:
  Günlük 27 mg demir alınması önerilir. Gebeliğin ikinci ve üçüncü trimesterlerinde ihtiyaç daha da artabilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Kırmızı et, ıspanak, mercimek, nohut ve zenginleştirilmiş tahıllar. C vitaminiyle birlikte alınması emilimi artırır.

3. D Vitamini

• Neden Önemlidir?
  D vitamini, kalsiyum ve fosfor emilimini artırarak bebeğin kemik ve diş gelişimini destekler. Ayrıca bağışıklık sistemi üzerinde de olumlu etkileri vardır. Eksikliği preeklampsi ve gebelik diyabeti riskini artırabilir.
• Doz:
  Günlük 600 IU (15 mcg) önerilir. D vitamini eksikliği varsa, doktor kontrolünde daha yüksek dozlar alınabilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Güneş ışığı, somon ve sardalya gibi yağlı balıklar, yumurta sarısı ve zenginleştirilmiş süt ürünleri.

4. Kalsiyum

• Neden Önemlidir?
  Bebeğin iskelet sistemi gelişimi için kritik bir mineraldir. Ayrıca, annenin kemik sağlığını korur. Yeterli kalsiyum alınmazsa, anne vücudu bebeğin ihtiyacını karşılamak için kendi kemiklerinden kalsiyum çeker.
• Doz:
  Günlük 1000 mg önerilir. 18 yaş altındaki gebelerde bu ihtiyaç 1300 mg’a çıkabilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Süt, yoğurt, peynir, badem, susam ve yeşil yapraklı sebzeler.

5. Omega-3 Yağ Asitleri (DHA ve EPA)

• Neden Önemlidir?
  DHA ve EPA, bebeğin beyin, göz ve sinir sistemi gelişimi için gereklidir. Omega-3 yağ asitleri ayrıca preeklampsi ve erken doğum riskini azaltabilir.
• Doz:
  Haftada 1-2 porsiyon yağlı balık tüketimi önerilir. Balık tüketmeyenler için günlük 200-300 mg DHA içeren takviyeler alınabilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Somon, uskumru, ceviz, keten tohumu ve chia tohumu.

6. B12 Vitamini

• Neden Önemlidir?
  Sinir sistemi fonksiyonları ve kırmızı kan hücresi üretimi için gereklidir. Vegan veya vejetaryen anne adayları genellikle B12 eksikliği riski taşır.
• Doz:
  Günlük 2.6 mcg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Et, balık, süt ürünleri ve yumurta. Veganlar için B12 takviyeleri veya zenginleştirilmiş gıdalar gereklidir.

7. Çinko

• Neden Önemlidir?
  Hücre büyümesi ve bağışıklık sistemi fonksiyonları için gereklidir. Çinko eksikliği düşük ve erken doğum riskini artırabilir.
• Doz:
  Günlük 11-12 mg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Kırmızı et, tam tahıllar, kabuklu deniz ürünleri ve kabak çekirdeği.

8. Magnezyum

• Neden Önemlidir?
  Kas ve sinir fonksiyonlarını düzenler, rahim kasılmalarını kontrol eder ve erken doğum riskini azaltabilir.
• Doz:
  Günlük 350-400 mg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Badem, avokado, ıspanak, kabak çekirdeği ve tam tahıllar.

9. Probiyotikler

• Neden Önemlidir?
  Sindirim sistemi sağlığını korur, kabızlığı önler ve bağışıklık sistemini destekler. Ayrıca, bazı çalışmalar probiyotiklerin gebelik sırasında bakteriyel vajinoz riskini azalttığını göstermektedir.
• Doz:
  Net bir doz önerisi olmamakla birlikte, düzenli probiyotik kullanımı önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Yoğurt, kefir, turşu ve diğer fermente gıdalar.

10. E Vitamini

• Neden Önemlidir?
  Güçlü bir antioksidandır ve hücre zarlarını serbest radikallerin zararına karşı korur.
• Doz:
  Günlük 15 mg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Badem, ayçiçeği tohumu, avokado ve zeytinyağı.

11. İyot

• Neden Önemlidir?
  Fetüsün beyin gelişimi ve tiroid hormonlarının üretimi için gereklidir. İyot eksikliği, bebekte ciddi gelişim sorunlarına neden olabilir.
• Doz:
  Günlük 220 mcg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Deniz ürünleri, iyotlu tuz ve süt ürünleri.

12. Kolin

• Neden Önemlidir?
  Bebeğin beyin ve omurilik gelişimi için gereklidir. Kolin eksikliği, nörolojik gelişim sorunlarına yol açabilir.
• Doz:
  Günlük 450 mg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Yumurta sarısı, karaciğer, soya fasulyesi ve et.

13. A Vitamini

• Neden Önemlidir?
  A vitamini, bebeğin görme ve bağışıklık sistemi gelişimi için gereklidir. Ancak, fazla alınması durumunda toksik etkilere neden olabilir ve doğumsal kusurlara yol açabilir. Bu nedenle, kontrollü bir şekilde alınması önemlidir.
• Doz:
  Günlük 770 mcg RAE (Retinol Aktivite Eşdeğeri) önerilir. 3000 mcg’nin aşılmaması gerektiği belirtilmiştir.
• Doğal Kaynaklar:
  Havuç, tatlı patates, kabak, ıspanak, yumurta sarısı ve karaciğer.

14. K Vitamini

• Neden Önemlidir?
  K vitamini, kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinlerin üretimi için gereklidir. Ayrıca, fetüsün sağlıklı kemik gelişimine destek olur.
• Doz:
  Günlük 90 mcg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, lahana, brokoli), bitkisel yağlar ve fermente edilmiş gıdalar.

15. B6 Vitamini (Piridoksin)

• Neden Önemlidir?
  B6 vitamini, protein metabolizmasını destekler ve fetüsün beyin ve sinir sistemi gelişiminde kritik bir rol oynar. Ayrıca, gebelikte sık görülen bulantı ve kusmaları azaltmaya yardımcı olabilir.
• Doz:
  Günlük 1.9 mg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Muz, tavuk, balık, tam tahıllar, patates ve kabuklu yemişler.

16. Biotin (Vitamin B7)

• Neden Önemlidir?
  Biotin, enerji metabolizmasında ve hücresel büyümede rol oynar. Gebelik sırasında biotin eksikliği sık görülebilir ve bu durum cilt, saç ve tırnak sorunlarına yol açabilir.
• Doz:
  Günlük 30 mcg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Yumurta sarısı, badem, avokado, somon ve tam tahıllar.

17. Pantotenik Asit (Vitamin B5)

• Neden Önemlidir?
  Pantotenik asit, enerji üretiminde önemli bir rol oynar ve stresle başa çıkmayı destekler. Gebelikte vücudun metabolik taleplerini karşılamak için gereklidir.
• Doz:
  Günlük 6 mg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Et, tavuk, avokado, yoğurt, tam tahıllar ve brokoli.

18. Bakır

• Neden Önemlidir?
  Bakır, kırmızı kan hücrelerinin ve bağ dokularının oluşumunda rol oynar. Ayrıca, beyin ve sinir sistemi gelişimi için gereklidir.
• Doz:
  Günlük 1 mg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Deniz ürünleri, karaciğer, fındık, çekirdekler ve tam tahıllar.

19. Manganez

• Neden Önemlidir?
  Manganez, kemik oluşumunda ve bağışıklık sisteminin desteklenmesinde önemli bir mineraldir. Ayrıca, antioksidan özelliklere sahiptir.
• Doz:
  Günlük 2 mg önerilir.
• Doğal Kaynaklar:
  Ananas, yulaf, fındık, tam tahıllar ve çay.

21. Kolajen

• Neden Önemlidir?
  Kolajen, bağ dokusunun yapısını destekler ve cilt elastikiyetini artırır. Bu, gebelik sırasında hızlı kilo alımından kaynaklanan çatlakların önlenmesine yardımcı olabilir.
• Doz:
  Dozaj, kullanılan kolajen takviyesinin türüne bağlıdır (genellikle 5-10 g önerilir).
• Doğal Kaynaklar:
  Et suyu, balık ve tavuk gibi kolajen açısından zengin protein kaynakları.

22. L-Karnitin

• Neden Önemlidir?
  L-karnitin, yağ asitlerinin enerji üretiminde kullanılmasını destekler. Gebelik sırasında enerji seviyelerinin korunmasına yardımcı olur.
• Doz:
  Günlük 500-1000 mg önerilir (doktor onayı ile).
• Doğal Kaynaklar:
  Kırmızı et, süt ürünleri ve tavuk.

23. Beta-Karoten

• Neden Önemlidir?
  Beta-karoten, vücutta A vitaminine dönüşerek bebeğin görme, bağışıklık ve hücresel büyümesini destekler. A vitamini toksisitesi riski taşımaz çünkü vücutta gerektiği kadar dönüşür.
• Doz:
  Doğal gıdalar yoluyla alınması önerilir; net bir doz sınırlaması yoktur.
• Doğal Kaynaklar:
  Havuç, tatlı patates, balkabağı, kayısı ve ıspanak.

24. Lutein ve Zeaksantin

• Neden Önemlidir?
  Lutein ve zeaksantin, bebeğin göz gelişiminde önemli rol oynar ve oksidatif stresi azaltır.
• Doz:
  Net bir günlük doz önerisi olmamakla birlikte, lutein açısından zengin gıdalar gebelikte faydalıdır.
• Doğal Kaynaklar:
  Ispanak, lahana, mısır ve yumurta sarısı.

25. Koenzim Q10 (CoQ10)

• Neden Önemlidir?
  CoQ10, enerji üretimini destekler ve güçlü bir antioksidan olarak çalışır. Gebelikte preeklampsi riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
• Doz:
  Günlük 100-200 mg önerilir (doktor onayı ile).
• Doğal Kaynaklar:
  Yağlı balıklar, organ etleri ve tam tahıllar.

Takviyelerle İlgili Öneriler

• Takviyelerin Birlikte Alımı: Örneğin, demir takviyeleri C vitamini ile birlikte alındığında emilimi artar. Ancak kalsiyum ve demir aynı anda alınmamalıdır çünkü birbirlerinin emilimini engelleyebilirler.
• Doz Aşımından Kaçının: Aşırı miktarda A vitamini alımı doğumsal kusurlara neden olabilir. Bu nedenle, tüm vitamin ve mineraller doktor gözetiminde alınmalıdır.
• Doğal Beslenmeye Önem Verin: Vitaminler beslenme eksikliklerini tamamlamalıdır, ancak sağlıklı bir diyetin yerini almamalıdır.
• Vitamin Seçimi: İçerik, emilim oranı ve katkı maddeleri açısından kaliteli bir ürün tercih edilmelidir.

Detaylı Karşılaştırma Tablosu

Sonuç

Gebelikte doğru vitamin ve mineral desteği, hem anne adayının hem de bebeğin sağlığı için kritik bir öneme sahiptir. Ancak her gebelik bireysel olduğu için takviyelerin seçimi ve kullanımı bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Bu süreçte bilinçli olmak, doğru bilgiyi edinmek ve doktor önerilerini dikkate almak büyük önem taşır. Dengeli bir diyetle desteklenen kaliteli bir vitamin ve takviye kullanımı, sağlıklı bir gebelik dönemi geçirmenize yardımcı olabilir.

Unutulmamalıdır ki, gebelik süreci sadece bir sağlık meselesi değil, aynı zamanda bir yaşam tarzı değişikliğidir. Düzenli doktor kontrolleri, sağlıklı beslenme alışkanlıkları ve gerekli takviyelerin kullanımı, bebeğinizin sağlıklı bir başlangıç yapmasına olanak tanır.

Son olarak, anne adayları mutlaka kişisel ihtiyaçlarına uygun bir plan oluşturmalı ve her adımı bilinçli bir şekilde atmalıdır. Sağlıklı bir gebelik, sağlıklı bir toplumun temelidir.

Referanslar:

1. Gebelikte Önerilen Vitaminler Mineraller: 25 Süper Vitamin
2. Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for Calcium, Phosphorus, Magnesium, Vitamin D, and Fluoride. Washington, DC: National Academy Press; 1997.
3. World Health Organization. WHO Recommendations on Antenatal Care for a Positive Pregnancy Experience. Geneva: WHO Press; 2016.
4. American College of Obstetricians and Gynecologists. “Nutrition During Pregnancy.” Obstetrics & Gynecology. 2018;131:e67-e86.
5. National Institutes of Health. “Vitamin and Mineral Supplement Fact Sheets.” NIH Office of Dietary Supplements. Accessed: 2023.
6. Black RE, Victora CG, Walker SP, et al. “Maternal and child undernutrition and overweight in low-income and middle-income countries.” The Lancet. 2013;382(9890):427-451.
7. Pena-Rosas JP, De-Regil LM, Garcia-Casal MN, et al. “Daily oral iron supplementation during pregnancy.” Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015;7:CD004736.
8. Christian P, Mullany LC, Hurley KM, Katz J. “Nutrition and maternal, neonatal, and child health.” Seminars in Perinatology. 2015;39(5):361-372.
9. Godfrey KM, Barker DJ. “Fetal programming and adult health.” Public Health Nutrition. 2001;4(2B):611-624.
10. Yakoob MY, Bhutta ZA. “Effect of routine iron supplementation with or without folic acid on anemia during pregnancy.” BMC Public Health. 2011;11(Suppl 3):S21.
11. Allen LH. “Biochemical markers of vitamin B12 and folate status in pregnancy.” Journal of Nutrition. 2002;132(8 Suppl):2122S-2126S.
12. Gernand AD, Schulze KJ, Stewart CP, et al. “Micronutrient deficiencies in pregnancy worldwide.” Annual Review of Nutrition. 2016;36:173-203.
13. Hofmeyr GJ, Manyame S, Medley N, et al. “Calcium supplementation during pregnancy for preventing hypertensive disorders and related problems.” Cochrane Database of Systematic Reviews. 2019;10:CD001059.
14. Cetin I, Laoreti A. “The importance of maternal nutrition for health.” Annals of Nutrition and Metabolism. 2015;67(1):5-9.
15. Scholl TO, Johnson WG. “Folic acid: influence on the outcome of pregnancy.” American Journal of Clinical Nutrition. 2000;71(5 Suppl):1295S-1303S.
16. Thorne-Lyman A, Fawzi WW. “Vitamin D during pregnancy and maternal, neonatal and infant health outcomes.” Current Opinion in Obstetrics and Gynecology. 2012;24(6):401-406.
17. Li N, Li Z, Ye R, et al. “Folic acid supplementation and the risk of preterm birth in China.” American Journal of Epidemiology. 2014;180(6):532-539.
18. NICE Guideline NG201. “Antenatal Care: Guideline for the Care of Healthy Pregnant Women.” National Institute for Health and Care Excellence; 2021.
19. Berti C, Cetin I, Agostoni C, et al. “Role of micronutrients in pregnancy.” Journal of Pregnancy. 2012;2012:514623.
20. Ota E, Hori H, Mori R, et al. “Vitamin C supplementation during pregnancy.” Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015;9:CD004072.
21. Rees AM, Austin MP, Parker GB. “Omega-3 fatty acids as a treatment for perinatal depression.” British Journal of Psychiatry. 2008;192(5):356-360.
22. Olsen SF, Osterdal ML, Salvig JD, et al. “Fish oil intake compared with olive oil during pregnancy and the development of asthma in children.” Journal of Allergy and Clinical Immunology. 2008;122(4):718-724.
23. Siega-Riz AM, King JC. “Impact of maternal nutritional status on pregnancy outcomes.” The Journal of Nutrition. 2009;139(4):957-960.
24. Refsum H, Yajnik CS, Gadkari M, et al. “Hyperhomocysteinemia and elevated methylmalonic acid indicate a high prevalence of cobalamin deficiency in Asian Indians.” American Journal of Clinical Nutrition. 2001;74(2):233-241.
25. De-Regil LM, Peña-Rosas JP, Fernández-Gaxiola AC, et al. “Effects and safety of periconceptional folate supplementation for preventing birth defects.” Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015;12:CD007950.
26. Imdad A, Bhutta ZA. “Routine iron/folate supplementation during pregnancy.” BMC Public Health. 2012;12(Suppl 3):S21.
27. Ray JG, Wyatt PR, Thompson MD, et al. “Vitamin B12 and the risk of neural tube defects in a folic-acid-fortified population.” Epidemiology. 2007;18(3):362-366.
28. Clifton VL. “Vitamin D deficiency and its impact on maternal and child health.” Frontiers in Endocrinology. 2013;4:20.
29. Casanueva E, Viteri FE. “Iron and oxidative stress in pregnancy.” Journal of Nutrition. 2003;133(5 Suppl 2):1700S-1708S.
30. West KP Jr, Shamim AA, Mehra S, et al. “Vitamin A and beta-carotene supplementation and risks of pregnancy-related mortality.” American Journal of Clinical Nutrition. 2011;94(6 Suppl):1913S-1920S.
31. Bodnar LM, Catov JM, Simhan HN, et al. “Maternal vitamin D deficiency increases the risk of preeclampsia.” Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 2007;92(9):3517-3522.
32. Kramer MS, Kakuma R. “Energy and protein intake in pregnancy.” Cochrane Database of Systematic Reviews. 2003;4:CD000032.
33. Abrams SA, Schanler RJ, Wong WW, et al. “Calcium and bone mineral metabolism during pregnancy.” American Journal of Clinical Nutrition. 1997;65(6):1757-1760.
34. Mistry HD, Broughton Pipkin F, Redman CW, et al. “Selenium in reproductive health.” American Journal of Obstetrics and Gynecology. 2012;206(1):21-30.
35. https://scholar.google.com/
36. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
37. https://www.researchgate.net/
38. https://www.mayoclinic.org/
39. https://www.nhs.uk/
40. https://www.webmd.com/