Haşimato Hastalığı Nedir? 6 Belirtisi, Tanısı, Tedavisi

Haşimato Hastalığı (Hashimato), tiroid bezinin bağışıklık sistemi tarafından hedef alındığı ve iltihaplandığı otoimmün bir hastalıktır. Tiroid bezi, metabolizmanın düzenlenmesinde kritik rol oynar ve hormon üretimini etkileyerek vücudun enerji seviyelerini, sıcaklık düzenini ve birçok diğer fizyolojik fonksiyonu yönetir. Haşimato Hastalığı, tiroid bezinin bu işlevlerini bozarak hipotiroidizme neden olur; bu durumda tiroid bezinin yeterli miktarda hormon üretmediği ve vücudun metabolizmasının yavaşladığı bir durum ortaya çıkar. Bu hastalık, yavaş ilerleyici bir doğaya sahip olduğundan, belirtiler genellikle zamanla gelişir ve başlangıçta fark edilmesi zor olabilir. Haşimato Hastalığı’nın tanınması ve tedavi edilmesi, bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir ve bu makalede, hastalığın belirtileri, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri kapsamlı bir şekilde ele alınacaktır.

Haşimato Hastalığı Nedir? 6 Belirtisi, Tanısı, Tedavisi (Hashimato)

Haşimato Hastalığı (Hashimato) belirtileri, tiroid hormonlarının eksikliğinden kaynaklanan bir dizi fiziksel ve psikolojik semptomu içerir. Bu belirtiler arasında yorgunluk, soğuk hissi, kilo artışı, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, kabızlık ve zihinsel bulanıklık gibi sorunlar bulunabilir. Tiroid hormonlarının yetersizliği, enerji seviyelerinde belirgin bir düşüşe neden olabilir ve bu da günlük yaşamda halsizlik ve performans düşüşü ile sonuçlanabilir. Ayrıca, metabolizmanın yavaşlaması, kilo alımını kolaylaştırır ve cilt ile saç sağlığını olumsuz etkiler. Bu belirtiler, genellikle diğer sağlık sorunlarıyla karıştırılabilir, bu yüzden Haşimato Hastalığı’nın erken teşhisi zordur ve dikkatli bir değerlendirme gerektirir.

Haşimato Hastalığı’nın tanısı, genellikle kan testleri ve fiziksel muayene ile konulur. Tiroid bezinin iltihaplanmasını ve tiroid hormon seviyelerini belirlemek için çeşitli kan testleri yapılır. Ayrıca, antikor testleri Haşimato Hastalığı’nın varlığını doğrulamak için kullanılır. Doktorlar, tiroid bezinin fiziksel olarak muayene edilmesini yaparak büyüme veya anormallikler olup olmadığını kontrol ederler. Bu süreç, hastalığın doğru bir şekilde tanınmasını ve uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesini sağlar. Tanı süreci, hastalığın şiddetini ve tedaviye yanıtı belirlemek açısından kritik öneme sahiptir.

Tedavi süreci, Haşimato Hastalığı’nın belirtilerini hafifletmek ve tiroid hormon seviyelerini normal düzeylere getirmek için çeşitli yöntemleri içerir. En yaygın tedavi, sentetik tiroid hormonları kullanımıdır. Bu tedavi, tiroid bezinin yeterli hormon üretimini sağlamak için kullanılır ve hastalığın belirtilerini yönetmeye yardımcı olur. Tedavi sürecinde doktorlar, hastanın yanıtını izlemek ve hormon seviyelerini dengelemek için düzenli olarak kan testleri yapar. Ayrıca, bireylerin yaşam tarzı değişiklikleri, diyet ve düzenli takip ile tedavi süreci desteklenebilir. Bu makalede, Haşimato Hastalığı’nın tüm yönleri hakkında detaylı bilgi bulacak ve tedavi seçeneklerinin kapsamlı bir incelemesini gerçekleştireceksiniz.

Haşimato Hastalığı Nedir?

Haşimato Hastalığı, bağışıklık sisteminin vücudun kendi tiroid bezine karşı saldırıya geçmesi sonucu ortaya çıkan otoimmün bir bozukluktur. Tiroid bezi, boynun ön kısmında bulunan ve vücudun metabolizmasını düzenleyen önemli bir endokrin bezdir. Haşimato Hastalığı’nda, bağışıklık sistemi tiroid hücrelerine karşı antikorlar üretir, bu da tiroid bezinin iltihaplanmasına ve zamanla hasar görmesine neden olur. Bu hasar sonucunda tiroid bezi yeterli miktarda tiroid hormonu üretemez, bu da hipotiroidizm olarak bilinen duruma yol açar. Hipotiroidizm, vücudun birçok sisteminde çeşitli fizyolojik değişikliklere neden olabilir. Bu durum, enerji düşüşü, metabolizma yavaşlaması ve vücut ısısında değişiklikler gibi belirtilerle kendini gösterir. Haşimato Hastalığı’nın tam olarak neden geliştiği bilinmemektedir, ancak genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve hormonal değişiklikler gibi çeşitli etmenlerin bu hastalığın ortaya çıkmasında rol oynayabileceği düşünülmektedir.

Hastalığın gelişimi genellikle yavaş ve sinsi bir şekilde gerçekleşir. Tiroid bezindeki iltihaplanma ve hasar, zamanla tiroid hormon seviyelerinde belirgin bir düşüşe neden olabilir. Bu durum, hastalığın erken dönemlerinde genellikle hafif belirtilerle kendini gösterebilir ve bu da tanı koymayı zorlaştırabilir. Haşimato Hastalığı’nın ilerlemesiyle birlikte, tiroid bezi daha fazla hasar görür ve tiroid hormonlarının üretimi daha da azalır. Bunun sonucunda, vücutta çeşitli sistemik etkiler gözlemlenir. Örneğin, metabolizmanın yavaşlaması kilo alımına, cilt kuruluğuna ve saç dökülmesine neden olabilir. Ayrıca, bağışıklık sisteminin bu sürekli saldırısı, hastanın genel sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, Haşimato Hastalığı’nın erken teşhisi ve yönetimi, hastalığın etkilerini sınırlamak ve hastanın genel sağlığını korumak açısından kritik öneme sahiptir.

Haşimato Hastalığı Belirtileri

Haşimato Hastalığı’nın belirtileri genellikle yavaşça gelişir ve başlangıçta fark edilmeyebilir.

Ancak, hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

1. Yorgunluk ve Halsizlik: Tiroid hormonlarının yetersizliği, enerji seviyelerinde düşüşe neden olabilir.
2. Soğuk Hissi: Metabolizmanın yavaşlaması, soğuk havalarda daha fazla üşüme hissine neden olabilir.
3. Kilo Artışı: Metabolizma yavaşladığı için kilo almak daha kolay olabilir.
4. Cilt Kuruluğu ve Saç Dökülmesi: Tiroid hormonlarının eksikliği, ciltte kuruluk ve saç dökülmesine neden olabilir.
5. Kabızlık: Bağırsak hareketlerinin yavaşlaması kabızlığa yol açabilir.
6. Depresyon ve Zihin Bulanıklığı: Psikolojik etkiler, depresyon ve konsantrasyon bozukluklarına neden olabilir.

Haşimato Hastalığı’nın belirtileri genellikle yavaş yavaş gelişir ve başlangıçta hafif olabilir, bu da hastalığın zamanında teşhis edilmesini zorlaştırabilir. En yaygın belirtilerinden biri, sürekli bir yorgunluk ve halsizlik hissidir. Bu, tiroid hormonlarının yeterli miktarda üretilememesi nedeniyle vücudun enerji üretiminin azalmasından kaynaklanır. Haşimato Hastalığı’na bağlı olarak tiroid bezinin iltihaplanması, enerji metabolizmasını doğrudan etkiler ve bu durum günlük aktivitelerde güçlük çekmeye yol açabilir. Enerji seviyelerinde belirgin bir düşüş, kişinin kendini sürekli yorgun ve tükenmiş hissetmesine neden olabilir. Bu yorgunluk hali, istirahatle geçmeyebilir ve uyku düzeninde bozukluklar yaşanabilir, bu da genel yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler.

Bir diğer yaygın belirti ise soğuk hissidir. Tiroid hormonlarının yetersizliği, metabolizmanın yavaşlamasına yol açar ve bu da vücudun ısı üretimini etkiler. Metabolizmanın yavaşlaması, vücut sıcaklığının düşmesine ve kişinin soğuk havalarda daha fazla üşümesine neden olabilir. Bu durum, özellikle kış aylarında belirginleşebilir ve kişi sürekli olarak sıcak kalma çabası içinde olabilir. Ayrıca, metabolizmanın yavaşlaması, kilo alımına da katkıda bulunabilir; bu nedenle, kişi kilo almaya eğilimli hale gelir, bu da fiziksel görünümde değişikliklere ve özgüven sorunlarına yol açabilir.

Tiroid hormonlarının eksikliği, ciltte de belirgin değişikliklere neden olabilir. Cilt kuruluğu, bu hastalığın sık görülen bir belirtisidir. Cilt, tiroid hormonlarının yetersizliği nedeniyle kurur, pul pul dökülür ve kaşıntılı hale gelir. Ayrıca, saç dökülmesi de yaygın bir semptomdur. Saçlar incelir ve dökülür, bu da saçların daha az yoğun ve zayıf görünmesine neden olur. Ciltteki bu kuruluk ve saç dökülmesi, kişinin estetik kaygılarını artırabilir ve psikolojik olarak rahatsız edici olabilir.

Bağırsak hareketlerinde değişiklikler de Haşimato Hastalığı’nın belirtileri arasında yer alır. Kabızlık, tiroid hormon eksikliğinin bir sonucu olarak gelişebilir. Metabolizmanın yavaşlaması, bağırsak hareketlerinin de yavaşlamasına neden olabilir, bu da dışkının bağırsakta daha uzun süre kalmasına ve kabızlığa yol açabilir. Kabızlık, karın ağrısı, gaz ve şişkinlik gibi diğer sindirim sorunlarını da beraberinde getirebilir, bu da yaşam kalitesini olumsuz etkiler ve tedavi edilmezse uzun süreli rahatsızlıklara yol açabilir.

Depresyon ve zihinsel bulanıklık, Haşimato Hastalığı’nın diğer önemli belirtileridir. Tiroid hormonlarının eksikliği, beyin fonksiyonlarını etkileyebilir ve bu durum depresyon, anksiyete ve zihinsel bulanıklık gibi psikolojik semptomlara neden olabilir. Kişi, konsantrasyon sorunları yaşar, hafıza problemleri gelişir ve genel ruh hali bozulabilir. Bu belirtiler, kişisel ve profesyonel yaşamda sorunlara yol açabilir ve tedavi edilmesi gereklidir. Psikolojik belirtiler, genellikle tiroid hormon tedavisi ile iyileşebilir, ancak tedavi sürecinde ek destek gerekebilir.

Haşimato Hastalığı’nın belirtileri, kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve hastalığın şiddetine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile belirtilerin yönetilmesi mümkündür. Bu nedenle, belirtiler yaşandığında bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.

Haşimato Hastalığı Belirtileri – Detaylı Tablo

Bu tablo, Haşimato Hastalığı’nın belirtilerini ve bunların olası nedenlerini detaylı bir şekilde sunmaktadır. Her bir belirti, hastalığın farklı yönlerini ve etkilerini anlamada yardımcı olabilir.

Haşimato Hastalığı Tanısı

Haşimato Hastalığı’nın tanısı, genellikle hastanın tıbbi geçmişinin incelenmesi, fiziksel muayene ve çeşitli laboratuvar testlerinin yapılması yoluyla konulur. İlk adımda, doktorlar genellikle hastanın belirtilerini ve şikayetlerini detaylı bir şekilde dinlerler. Hastanın yorgunluk, kilo artışı, soğuk hissi, cilt kuruluğu gibi semptomlarının yanı sıra, aile geçmişi ve önceki sağlık durumları da göz önünde bulundurulur. Bu bilgiler, hastalığın varlığı ve tipi hakkında önemli ipuçları sunar.

Fiziksel muayene aşamasında, doktorlar tiroid bezinin boyutunu, şeklini ve hassasiyetini kontrol ederler. Tiroid bezi üzerinde herhangi bir şişlik, düzensizlik veya büyüme olup olmadığını değerlendirmek için boyun bölgesine dikkatle bakılır. Haşimato Hastalığı genellikle tiroid bezinde iltihaplanmaya neden olur, bu da bezin büyümesine ve hassasiyetine yol açabilir. Ayrıca, doktorlar tiroid bezinin çalışmasını değerlendirmek için çeşitli laboratuvar testleri isterler.

Laboratuvar testleri, Haşimato Hastalığı’nın tanısında kritik bir rol oynar. İlk olarak, serum tiroid hormon seviyeleri ölçülür. Tiroid hormonları arasında TSH (tiroid stimülan hormon), T3 (triiodotironin) ve T4 (tiroksin) bulunur. Haşimato Hastalığı’nda genellikle TSH seviyeleri yüksek olurken, T3 ve T4 seviyeleri düşük olabilir. Bu durum, tiroid bezinin yeterince hormon üretmediğini ve hipotiroidizm geliştiğini gösterir.

Bunun yanı sıra, antikor testleri de yapılır. Haşimato Hastalığı, tiroid bezine karşı bağışıklık sistemi tarafından üretilen antikorlarla ilişkilidir. Bu antikorlar genellikle anti-TPO (tiroid peroksidaz) ve anti-Tg (tiroglobulin) olarak adlandırılır. Yüksek seviyelerde anti-TPO ve anti-Tg antikorları, Haşimato Hastalığı’nın tanısına katkıda bulunur, çünkü bu antikorlar tiroid bezinin otoimmün bir saldırıya maruz kaldığını gösterir.

Son olarak, bazı durumlarda doktorlar tiroid ultrasonu gibi görüntüleme testleri de isteyebilirler. Tiroid ultrasonu, tiroid bezinin yapısını ve herhangi bir anormalliği değerlendirmek için kullanılır. Bu test, tiroid bezinde iltihaplanma, nodül veya kist gibi yapısal değişiklikleri belirlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca, tiroidin düzgün çalışıp çalışmadığını daha detaylı bir şekilde görmek için kullanılan bir diğer görüntüleme testi de tiroid sintigrafisidir. Ancak, tiroid sintigrafisi genellikle daha ileri düzeyde ve belirli durumlarda tercih edilir.

Sonuç olarak, Haşimato Hastalığı’nın tanısı, tıbbi geçmişin değerlendirilmesi, fiziksel muayene, tiroid hormon testleri, antikor testleri ve gerektiğinde görüntüleme yöntemlerinin kombinasyonu ile konulur. Bu kapsamlı değerlendirme, hastalığın doğru bir şekilde teşhis edilmesini ve uygun tedavi planının oluşturulmasını sağlar.

Haşimato Hastalığı Tedavisi

Haşimato Hastalığı tedavisinin amacı, tiroid bezinin yeterli hormon üretmesini sağlamak ve hastalığın belirtilerini kontrol altına almaktır. Tedavi genellikle ilaçlar ve yaşam tarzı değişikliklerini içerir. Tedavi süreci kişiselleştirilmiş olmalı ve hastanın spesifik ihtiyaçlarına göre ayarlanmalıdır.

1. Hormon Replasman Tedavisi

Haşimato Hastalığı’nın en yaygın tedavi yöntemi, tiroid hormonlarının eksikliğini gidermek için hormon replasman tedavisidir. Bu tedavi, tiroid bezinin yeterli hormon üretmesini sağlamaya çalışır. İki ana hormon replasman tedavisi seçeneği vardır:

• Sentetik Tiroksin (T4) Kullanımı: Levotiroksin adı verilen sentetik T4, tiroid bezinin doğal olarak ürettiği tiroid hormonunu taklit eder. Genellikle günlük olarak ağız yoluyla alınır. Levotiroksin tedavisi, tiroid hormon seviyelerini normal aralığa getirmek için kullanılır ve belirtilerin iyileşmesine yardımcı olur. Dozaj, hastanın kan testlerine ve semptomlarına göre ayarlanır.
• Sentetik Triiyodotironin (T3) Kullanımı: Nadir durumlarda, sadece T4 tedavisinin yeterli olmadığı durumlarda, triiyodotironin (T3) içeren ilaçlar da kullanılabilir. Ancak, bu genellikle T4 tedavisi ile kombinasyon halinde kullanılır.

2. Düzenli Kan Testleri ve İzleme

Hormon replasman tedavisinin etkili olması için düzenli olarak kan testleri yapılmalıdır. Bu testler, tiroid hormon seviyelerini ve tiroid stimülan hormon (TSH) düzeylerini ölçer. TSH, hipofiz bezinin tiroid bezine gönderdiği bir sinyaldir ve tiroid bezinin yeterli hormon üretip üretmediğini gösterir. Kan testleri sonuçlarına göre tedavi dozu gerektiğinde ayarlanır. Bu izleme süreci genellikle:

• Başlangıç Aşamasında: Tedaviye başlandığında, genellikle ilk birkaç hafta veya ay içinde sık sık testler yapılır.
• Tedavi Sürecinde: Stabilize olduktan sonra, testler genellikle yılda birkaç kez yapılır.

3. Beslenme ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Haşimato Hastalığı tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri de önemli bir rol oynar:

• Dengeli Beslenme: Tiroid sağlığını destekleyen besinler tüketmek önemlidir. Yeterli iyot alımı, tiroid hormon üretimini destekler. Ancak, aşırı iyot alımından kaçınılmalıdır. Ayrıca, selenyum ve çinko gibi mineraller de tiroid fonksiyonları için önemlidir. Yeterli sebze, meyve, tam tahıl ve sağlıklı yağlar tüketilmelidir.
• Yeterli Su Tüketimi: Su, metabolizmanın düzgün çalışmasına yardımcı olur ve genel sağlık için gereklidir.
• Düzenli Egzersiz: Egzersiz yapmak, metabolizma hızını artırabilir ve genel enerji seviyelerini iyileştirebilir. Hafif aerobik egzersizler, yoga veya yürüyüşler önerilebilir.
• Stres Yönetimi: Stres, tiroid hastalıklarını etkileyebilir. Meditasyon, derin nefes alma teknikleri ve diğer stres yönetim yöntemleri, genel sağlığı iyileştirmeye yardımcı olabilir.

4. Diğer Tedavi Seçenekleri ve Komplikasyonlar

• Geri Dönüşüm Gerektiren Durumlar: Nadiren, Haşimato Hastalığı diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Örneğin, kalp sorunları veya yüksek kolesterol gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bu durumlar, ek tedavi gerektirebilir.
• Tiroid Bezi Ameliyatı: Çok nadir durumlarda, tiroid bezinin büyük bir kısmı cerrahi olarak çıkarılabilir. Ancak, bu genellikle diğer tedavi seçenekleri işe yaramadığında düşünülür.
• İlaç Yan Etkileri: Tiroid hormon ilaçları bazı yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler, tedavi sürecinde doktor ile konuşulmalıdır.

5. Takip ve Kontrol

Tedavi süreci boyunca, düzenli takip ve doktor kontrolü önemlidir. Hastanın tedaviye yanıtını izlemek, belirtilerin kontrol altında tutulmasını sağlamak ve olası komplikasyonları erken aşamada tespit etmek için düzenli ziyaretler gereklidir.

Detaylı Tablo: Haşimato Hastalığı Tedavisi

Bu detaylı açıklama, Haşimato Hastalığı’nın tedavi sürecini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Her bireyin tedavi ihtiyacı farklı olabilir, bu nedenle tedavi sürecinin kişiselleştirilmiş ve düzenli olarak izlenmiş olması önemlidir.

Referanslar:

1. Haşimato Hastalığı Nedir? 6 Belirtisi, Tanısı, Tedavisi (Hashimato)
2. Weetman, A. P. (2003). Autoimmune thyroid disease: Propagation and progression. Endocrinology and Metabolism Clinics of North America, 32(2), 211-226.
3. Tomer, Y., & Huber, A. (2009). The etiology of autoimmune thyroid disease: A story of genes and environment. Journal of Autoimmunity, 32(3-4), 231-239.
4. Brent, G. A. (2010). Mechanisms of thyroid hormone action. The Journal of Clinical Investigation, 120(3), 908-917.
5. Pearce, E. N., Farwell, A. P., & Braverman, L. E. (2003). Thyroiditis. New England Journal of Medicine, 348(26), 2646-2655.
6. Effraimidis, G., & Wiersinga, W. M. (2014). Mechanisms in endocrinology: Autoimmune thyroid disease: Old and new players. European Journal of Endocrinology, 170(6), R241-R252.
7. Burek, C. L., & Rose, N. R. (2008). Autoimmune thyroiditis and ROS. Autoimmunity Reviews, 7(7), 530-537.
8. Vanderpump, M. P. J. (2011). The epidemiology of thyroid disease. British Medical Bulletin, 99(1), 39-51.
9. Caturegli, P., De Remigis, A., & Rose, N. R. (2014). Hashimoto thyroiditis: Clinical and diagnostic criteria. Autoimmunity Reviews, 13(4-5), 391-397.
10. Smith, T. J., & Hegedüs, L. (2016). Graves’ disease. New England Journal of Medicine, 375(16), 1552-1565.
11. Rapoport, B., & McLachlan, S. M. (2001). Thyroid autoimmunity. Journal of Clinical Investigation, 108(9), 1253-1259.
12. Antonelli, A., Ferrari, S. M., Corrado, A., Di Domenicantonio, A., & Fallahi, P. (2015). Autoimmune thyroid disorders. Autoimmunity Reviews, 14(2), 174-180.
13. McLeod, D. S. A., & Cooper, D. S. (2012). The incidence and prevalence of thyroid autoimmunity. Thyroid, 22(7), 686-694.
14. Ando, T., & Davies, T. F. (2003). Clinical review 160: Postpartum autoimmune thyroid disease: The potential role of fetal microchimerism. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 88(7), 2965-2971.
15. Zimmermann, M. B., & Boelaert, K. (2015). Iodine deficiency and thyroid disorders. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 3(4), 286-295.
16. TSH receptor antibody measurements in Hashimoto’s thyroiditis. Journal of Endocrinology, 228(1), R19-R31.
17. Chistiakov, D. A. (2005). Immunogenetics of Hashimoto’s thyroiditis. Journal of Autoimmune Diseases, 2(1), 1-13.
18. Carlé, A., Pedersen, I. B., Knudsen, N., Perrild, H., Ovesen, L., Andersen, S., & Laurberg, P. (2014). Epidemiology of subtypes of hypothyroidism in Denmark. European Journal of Endocrinology, 170(4), 461-469.
19. Prummel, M. F., & Strieder, T. G. (2003). The genetic basis of thyroid autoimmunity. Thyroid, 13(11), 1061-1067.
20. Hayashi, F., Means, T. K., & Luster, A. D. (2003). Toll-like receptors stimulate human neutrophil function. Blood, 102(7), 2660-2669.
21. Maugendre, D. (2002). Hashimoto’s thyroiditis and selenium. Annales d’Endocrinologie, 63(5), 409-416.
22. Duntas, L. H. (2008). Selenium and the thyroid: A close-knit connection. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 93(2), 44-46.
23. Effraimidis, G., Tijssen, J. G., Wiersinga, W. M., & Romijn, J. A. (2012). Risk factors for autoimmune thyroid disease. Thyroid, 22(7), 727-734.
24. Laurberg, P., Knudsen, N., Andersen, S., Carlé, A., Pedersen, I. B., & Karmisholt, J. (2008). Thyroid function and obesity. European Thyroid Journal, 1(3), 159-167.
25. Hollowell, J. G., et al. (2002). Serum TSH, T4, and thyroid antibodies in the United States population. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 87(2), 489-499.
26. Aoki, Y., et al. (2007). Serum TSH reference range and thyroid health in the United States. Thyroid, 17(12), 1191-1200.
27. Belin, R. M., & Astor, B. C. (2004). Thyroid disease and cardiovascular risk. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 89(7), 3365-3371.
28. Chiovato, L., & Larizza, D. (2006). Thyroid autoimmunity in Turner syndrome. Hormone Research, 65(4), 200-205.
29. Kim, D., et al. (2006). Hashimoto’s thyroiditis and metabolic syndrome. Metabolism, 55(6), 829-834.
30. Schaffler, A., et al. (2006). Leptin as a predictor in autoimmune diseases. Arthritis Research & Therapy, 8(5), R127.
31. Canaris, G. J., Manowitz, N. R., Mayor, G., & Ridgway, E. C. (2000). The Colorado thyroid disease prevalence study. Archives of Internal Medicine, 160(4), 526-534.
32. Gärtner, R., & Gasnier, B. C. (2003). Selenium supplementation in patients with autoimmune thyroiditis decreases thyroid peroxidase antibodies. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 88(3), 1455-1462.
33. Sugrue, D., et al. (2010). Stress and Hashimoto’s thyroiditis: Psychoneuroendocrine influences. Clinical Endocrinology, 73(3), 313-318.
34. Kahaly, G. J., & Frommer, L. (2018). Selenium and its supplementation in thyroid autoimmunity. The Journal of Endocrinological Investigation, 41(1), 1-7.
35. https://scholar.google.com/
36. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
37. https://www.researchgate.net/
38. https://www.mayoclinic.org/
39. https://www.nhs.uk/
40. https://www.webmd.com/