Hepatit A Tedavisi: 5 Belirtisi, Bulaşma Yolları Ve Korunma

Hepatit A, dünya genelinde yaygın olarak görülen viral bir enfeksiyondur ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde önemli bir sağlık sorunu teşkil eder. Bu enfeksiyon, karaciğerin iltihaplanmasına yol açar ve genellikle kontamine su veya gıda yoluyla bulaşır. Hepatit A virüsü (HAV), çoğu insan için hafif semptomlarla seyreden bir hastalığa neden olsa da, bazı durumlarda ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu yazıda, Hepatit A’nın tedavi yöntemleri, bu hastalığa yakalanmaktan korunma yolları ve güncel tıbbi yaklaşımlar detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Hepatit A Tedavisi: 5 Belirtisi, Bulaşma Yolları Ve Korunma

Hepatit A’nın tedavisi, hastalığın belirtilerine, hastanın genel sağlık durumuna ve hastalığın ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ancak, birçok hasta için tedavi semptomları hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye yöneliktir. Tedavi sürecinde, hastaların sağlıklarını korumak ve hastalığın yayılmasını önlemek için belirli hijyen kurallarına uymaları çok önemlidir. Aşı ile önlenebilir bir hastalıktır ve bu nedenle bağışıklamanın rolü de büyük önem taşır. Bu yazı boyunca, tedavi yöntemlerinden aşılama stratejilerine, diyet önerilerinden, komplikasyonların yönetimine kadar pek çok farklı başlık altında Hepatit A tedavisine dair kapsamlı bilgiler sunacağız.

Son olarak, HAV enfeksiyonundan korunmanın en etkili yollarından biri, uygun hijyen uygulamaları ve aşılamadır. Ancak, hastalığın yaygın olduğu bölgelerde seyahat edenler veya bu virüse maruz kalma riski taşıyan bireyler için ek önlemler gerekebilir. Bu makalede, HAV tedavi yöntemlerinin yanı sıra, bu virüse karşı en iyi koruma yollarını ve enfeksiyonun önlenmesine yönelik ipuçlarını da bulacaksınız. Hepatit A’nın genel sağlık üzerindeki etkilerini ve bu etkilerin nasıl yönetileceğini anlamak, hem bireyler hem de toplum sağlığı açısından kritik öneme sahiptir.

Hepatit A Nedir?

Hepatit A, Hepatitis A virus (HAV) tarafından meydana gelen, akut ve bulaşıcı bir karaciğer enfeksiyonudur. HAV, Picornaviridae ailesine ait, zarfsız ve tek sarmallı RNA virüsüdür. Bu virüs, çoğunlukla fekal-oral yolla bulaşır ve enfeksiyon, özellikle hijyen koşullarının kötü olduğu bölgelerde sık görülür. Su ve gıda kaynaklı salgınlar, hastalığın yayılmasında en önemli rolü oynar. Hepatit A, genellikle kısa süreli bir hastalık tablosu ile seyredip, kronikleşme riski taşımayan bir enfeksiyondur.

Çocuklarda hastalık genellikle asemptomatik ya da hafif seyrederken, erişkinlerde daha ağır klinik tablolar görülebilir. Hepatit A’nın kuluçka dönemi genellikle 15-50 gün arasında değişir. İlk belirtiler arasında yorgunluk, iştahsızlık, mide bulantısı, kusma, karın ağrısı ve hafif ateş yer alır. Sarılık (cilt ve gözlerin sararması), idrar renginde koyulaşma ve dışkı renginde açılma gibi semptomlar ise genellikle klinik tablonun ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkar.

Hepatit A virüsü, özellikle karaciğer hücrelerinde çoğalarak bağışıklık sistemini uyarır ve inflamatuar bir yanıt oluşturur. Bu süreçte karaciğerin temel işlevleri geçici olarak bozulabilir, ancak çoğu vakada hastalar tam bir iyileşme sağlar. Hastalığın bulaşması, virüsün kontamine su, çiğ veya az pişmiş gıdalar (özellikle kabuklu deniz ürünleri) yoluyla alınmasıyla olur. Ayrıca enfekte bireylerin dışkısıyla temas eden ellerin ağıza götürülmesi de bir diğer bulaş yoludur. HAV enfeksiyonu, dünya genelinde yaygın bir sağlık sorunu olmakla birlikte, aşılamanın yaygın olduğu bölgelerde insidansı azalmıştır. Hepatit A aşısı, hem hastalığı önlemede hem de salgınların kontrolünde son derece etkilidir. Hijyen koşullarının iyileştirilmesi, temiz su kaynaklarına erişim ve güvenli gıda tüketimi de hastalığın önlenmesinde kritik öneme sahiptir.

Hepatit A Bulaşma Yolları (HAV Enfeksiyonu)

Hepatit A, Hepatitis A virus (HAV) adı verilen bir virüsün neden olduğu, bulaşıcı bir karaciğer enfeksiyonudur. Virüs esas olarak fekal-oral yol ile bulaşır, bu da enfekte kişinin dışkısında bulunan virüsün bir başkasının ağzına geçmesi ile gerçekleşir. Bu bulaşma yollarını detaylandırmak gerekirse:

1. Kontamine Gıdalar ve İçecekler

• Kirli Su ve Besinler: Hepatit A’nın en yaygın bulaşma yolu, virüs ile kontamine olmuş su veya besinlerin tüketilmesidir. Özellikle pişirilmeden yenen sebze, meyve, deniz ürünleri (midye, istiridye gibi) gibi gıdalar risk taşır.
• Yetersiz Hijyen: Yemek hazırlayan kişinin ellerinin hijyenik olmaması virüsün bulaşmasını kolaylaştırır. Özellikle temiz suya erişimin zor olduğu bölgelerde bu yol önemlidir.

2. Fekal-Oral Yol

• Kötü Hijyen Şartları: Tuvalet kullanımından sonra ellerin iyi yıkanmaması, HAV’ın yayılmasında kritik bir rol oynar.
• Çocuklardan Yetişkinlere Bulaşma: Çocuklar genellikle enfeksiyonu hafif geçirdiği için fark edilmeden HAV yayabilirler. Çocuk bakım ortamlarında (kreş, anaokulu gibi) hijyen eksiklikleri virüsün bulaşmasını artırır.

3. Yakın Fiziksel Temas

• Ev İçi Bulaşma: Aynı evde yaşayan bireyler arasında bulaşma oldukça yaygındır. Enfekte kişinin kullandığı tuvalet veya kişisel eşyalar aracılığıyla virüs diğer kişilere geçebilir.
• Bakım Ortamları: Özellikle engelli bireylerin veya çocukların bakımını üstlenen kişilerde bulaşma riski daha yüksektir.

4. Cinsel Temas

• Oral-Anal Temas: Hepatit A, cinsel yolla bulaşan bir hastalık olmamakla birlikte, oral-anal temas içeren ilişkilerde bulaşma riski yüksektir. Özellikle erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkekler arasında risk daha fazladır.

5. Kirli Su Kaynakları

• Yetersiz Su Arıtma: Gelişmekte olan ülkelerde temiz suya erişim sorunları nedeniyle enfekte dışkı, içme suyunu veya tarım sulamasında kullanılan suyu kontamine edebilir. Bu durum salgınlara yol açabilir.
• Seyahat Eden Kişiler: Endemik bölgelerde, özellikle hijyenik olmayan su kaynaklarından içme veya buz tüketimi, turistlerde enfeksiyona neden olabilir.

6. Kan veya Organ Nakli (Nadir)

• Nadir Bulaşma Durumları: Çok nadir olmakla birlikte, enfekte kan ürünleri veya organ nakli yoluyla HAV bulaşabilir. Ancak bu durum genellikle akut enfeksiyon dönemindeki kişilerden kaynaklanır.

Risk Altındaki Gruplar

• Hijyenik olmayan bölgelerde yaşayanlar.
• HAV endemik bölgelerine seyahat eden kişiler.
• Çocuk bakım evlerinde çalışanlar.
• Erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkekler.
• Uyuşturucu kullanıcıları (enjeksiyon yolu fark etmeksizin).

Hepatit A Belirtileri

Hepatit A, karaciğerde geçici iltihaplanmaya neden olan bir enfeksiyondur. Bu hastalık genellikle kendini sınırlayan bir seyir izler ve uzun süreli komplikasyonlara yol açmaz. Bununla birlikte, belirtiler enfeksiyonun aşamasına ve kişinin bağışıklık sistemine bağlı olarak hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Hepatit A’nın belirtileri genellikle enfeksiyondan 2 ila 6 hafta sonra ortaya çıkar ve enfeksiyonun tipik belirtileri üç ana evrede incelenebilir:

1. Prodromal (Ön Belirtiler) Dönem

Hepatit A enfeksiyonunun ilk evresi olan prodromal dönem, hastalığın başlangıç belirtilerinin ortaya çıktığı evredir. Bu dönemde semptomlar genellikle non-spesifiktir ve diğer viral enfeksiyonlarla karışabilir:

• Yorgunluk ve Halsizlik: En sık görülen belirtiler arasında yer alır. Kişi kendini sürekli yorgun ve enerjisiz hisseder.
• İştahsızlık: Gıda tüketimine karşı ilginin azalması yaygındır.
• Bulantı ve Kusma: Sindirim sistemi rahatsızlıkları, mide bulantısı ve zaman zaman kusma ile kendini gösterebilir.
• Kas ve Eklem Ağrıları: İnflamasyona bağlı olarak genel bir ağrı ve rahatsızlık hissi oluşabilir.
• Düşük Dereceli Ateş: Hafif bir ateş genellikle bu döneme eşlik eder.

2. İkterik (Sarılık) Dönem

Prodromal belirtiler birkaç gün devam ettikten sonra hastalığın daha belirgin ve karakteristik belirtileri ortaya çıkar. Bu dönemde karaciğer hasarına bağlı olarak bilirubin düzeyleri yükselir ve sarılık gelişir:

• Sarılık (İkter): En tipik belirtidir. Göz aklarında (sklera) ve ciltte sararma görülür.
• Koyu Renkli İdrar: Artan bilirubin miktarı nedeniyle idrar rengi koyu sarı veya kahverengiye dönebilir.
• Açık Renkli Dışkı: Safra akışındaki bozulma nedeniyle dışkının rengi açık olabilir.
• Karın Ağrısı: Özellikle sağ üst kadranda (karaciğerin bulunduğu bölgede) rahatsızlık veya ağrı hissedilebilir.
• Ciltte Kaşıntı: Bilirubin seviyelerindeki artış, bazı hastalarda ciltte kaşıntıya neden olabilir.

3. İyileşme Dönemi

Sarılık azaldıkça hastalığın iyileşme dönemi başlar. Bu dönem, genellikle belirtilerin hafiflediği ve kişinin yavaş yavaş normal yaşantısına döndüğü süreçtir:

• Enerji Seviyesinin Artması: Yorgunluk azalır ve kişi kendini daha enerjik hissetmeye başlar.
• İştahın Geri Dönmesi: İştah normal seviyelere döner.
• Cilt ve Gözlerin Normalleşmesi: Sarılık kaybolur.
• Karaciğer Fonksiyonlarının Düzelmesi: Kan testlerinde karaciğer enzimleri (ALT, AST) ve bilirubin düzeyleri normale döner.

4. Diğer Dikkate Değer Belirtiler

Hepatit A enfeksiyonunun semptomları bireyler arasında farklılık gösterebilir. Çoğu çocukta enfeksiyon asemptomatik olabilir, yani belirti göstermeden atlatılabilir. Ancak yetişkinlerde belirtiler genellikle daha şiddetlidir. Ek olarak:

• Baş Ağrısı ve Genel Rahatsızlık: Sistemik inflamasyona bağlı olabilir.
• İshal: Bazı bireylerde gastrointestinal belirtiler arasında yer alır.
• Kilo Kaybı: İştahsızlık ve mide-bağırsak şikayetlerine bağlı olarak gelişebilir.

5. Belirtisiz Seyir ve Atipik Bulgular

• Asemptomatik Enfeksiyon: Özellikle çocuklarda sık görülür. Enfeksiyon geçirildiği halde belirti olmayabilir.
• Kolestatik Hepatit: Nadir bir durum olup uzun süren sarılık ve kaşıntı ile karakterizedir.
• Fulminant Hepatit: Çok nadir görülen, ciddi bir komplikasyondur ve ani karaciğer yetmezliği ile seyreder.

Hepatit A’nın belirtileri, genellikle 2-3 hafta içerisinde düzelir. Ancak yorgunluk gibi bazı belirtiler daha uzun sürebilir. Erken tanı ve semptomların doğru değerlendirilmesi, hem hastalığın seyrini hafifletmek hem de yayılmasını önlemek açısından kritik öneme sahiptir.

Hepatit A Tedavisi

Hepatit A’nın tedavisi, genellikle semptomları hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye yönelik destekleyici bakım ve bazı ilaç tedavilerini içerir. Spesifik bir antiviral tedavisi olmamakla birlikte, hastaların çoğu evde istirahat ederek ve belirtilerini hafifletecek önlemler alarak iyileşir. Ancak bazı durumlarda, özellikle şiddetli vakalarda, hastane bakımı gerekebilir. Hepatit A tedavisini daha detaylı olarak inceleyelim:

1. Dinlenme ve Semptom Yönetimi

Hepatit A enfeksiyonunun en yaygın belirtileri arasında yorgunluk, iştahsızlık, bulantı ve karın ağrısı bulunur. Hastaların kendilerini daha iyi hissetmeleri ve iyileşme sürecini hızlandırmaları için bol bol dinlenmeleri önerilir. Özellikle ilk birkaç hafta, yorgunluk hissi çok yaygın olduğundan günlük aktivitelerin sınırlandırılması gerekebilir.

Beslenme, iyileşme sürecinde büyük önem taşır. Hastalar, genellikle iştahsız oldukları için besin değeri yüksek, hafif yiyecekler tüketmelidir. Küçük, sık öğünler, mide bulantısını azaltmaya ve yeterli besin alımını sağlamaya yardımcı olabilir. Yağlı yiyeceklerden kaçınmak, sindirim sistemine daha az yük bindirir.

2. Sıvı Alımı

Dehidrasyon, Hepatit A tedavisinde dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur. Bulantı ve kusma, sıvı kaybına neden olabilir, bu da vücudun iyileşme sürecini zorlaştırır. Bu nedenle hastaların yeterli miktarda sıvı tüketmesi gerekir. Su, meyve suları ve çorbalar iyi seçeneklerdir. Elektrolit dengesini korumak için gerektiğinde oral rehidrasyon solüsyonları da kullanılabilir.

3. İlaç Tedavisi

Hepatit A için spesifik bir antiviral ilaç bulunmamaktadır, ancak semptomları hafifletmek amacıyla bazı ilaçlar kullanılabilir. Ateş ve vücut ağrıları gibi belirtileri kontrol altına almak için parasetamol gibi ateş düşürücüler ve ağrı kesiciler önerilebilir. Ancak, karaciğer üzerinde ekstra bir yük oluşturabileceğinden, bu tür ilaçların dozajı konusunda dikkatli olunmalıdır. Aspirin gibi bazı ilaçlar, karaciğer hasarını artırabileceği için genellikle önerilmez.

Bulantı ve kusma şikayetleri için antiemetik ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, mide bulantısını azaltarak hastanın daha rahat hissetmesine ve yeterli sıvı almasına yardımcı olur. Ancak bu tür ilaçlar da doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

4. Komplikasyonların Yönetimi

Hepatit A, genellikle hafif ve kendiliğinden iyileşen bir hastalık olsa da, bazı durumlarda ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Akut karaciğer yetmezliği, nadir de olsa, özellikle yaşlı bireylerde ve önceden karaciğer hastalığı olan kişilerde ortaya çıkabilir. Bu tür durumlarda hastaneye yatış gerekebilir.

Hastanede, hastalar genellikle intravenöz sıvı tedavisi, elektrolit dengesinin sağlanması ve karaciğer fonksiyonlarının yakından izlenmesi gibi destekleyici bakıma tabi tutulur. Ciddi vakalarda, yoğun bakım ünitesinde takip gerekebilir.

5. İyileşme Süreci ve İzleme

Hepatit A’nın iyileşme süresi kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Çoğu kişi, birkaç hafta içinde iyileşir, ancak bazı hastalar için tam iyileşme birkaç ayı bulabilir. İyileşme sürecinde hastaların düzenli olarak doktor kontrolüne gitmeleri, karaciğer fonksiyonlarının izlenmesi açısından önemlidir. Bu kontroller, karaciğer enzimlerinin normale dönüp dönmediğini ve herhangi bir komplikasyon gelişip gelişmediğini değerlendirmek için yapılır.

Hastaların, iyileşme sürecinde alkol tüketiminden kaçınmaları, karaciğerin iyileşme sürecine katkıda bulunur. Ayrıca, ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılması ve vücudu yormayacak bir yaşam tarzının benimsenmesi önerilir.

6. Bağışıklık ve Korunma Yöntemleri

Hepatit A geçiren bireylerde genellikle ömür boyu süren bir bağışıklık gelişir. Ancak, bu enfeksiyonu geçirmemiş olanlar için aşılanma büyük önem taşır. Hepatit A aşısı, virüse karşı uzun süreli koruma sağlar ve enfeksiyon riskini önemli ölçüde azaltır. Aşı, genellikle iki doz şeklinde uygulanır ve özellikle salgın bölgelerine seyahat edecekler veya yüksek risk grubundaki bireyler için önerilir.

Hepatit A tedavisinde, bireysel sağlık uygulamaları kadar toplumsal sağlık önlemleri de kritik rol oynar. Hijyen koşullarının iyileştirilmesi, güvenli su kaynaklarına erişim sağlanması ve toplum genelinde aşılama kampanyaları gibi halk sağlığı önlemleri, bu hastalığın yayılmasını önlemede etkili stratejilerdir.

Hepatit A Enfeksiyonundan Korunma Yöntemleri

Hepatit A’dan korunmanın en etkili yolu, aşılanmaktır. Bunun yanında, hijyen kurallarına dikkat etmek de enfeksiyon riskini önemli ölçüde azaltır.

1. Aşılama

Hepatit A aşısı, virüse maruz kalmadan önce bağışıklık kazanmanın en güvenli yoludur. Aşı, iki doz şeklinde uygulanır ve uzun süreli koruma sağlar.

Aşağıdaki gruplar için Hepatit A aşısı özellikle önerilir:

• Seyahat edenler: Endemik bölgelere seyahat eden kişiler.
• Riskli meslek grupları: Sağlık çalışanları ve gıda sektörü çalışanları.
• Karaciğer hastalığı olanlar: Mevcut karaciğer hastalığı olan kişiler, enfeksiyonun ağır seyredebileceği risk grupları arasında yer alır.

2. Hijyen Uygulamaları

HAV bulaşmasını önlemek için hijyen uygulamaları büyük önem taşır:

• Ellerin sık sık yıkanması: Yemeklerden önce ve tuvaletten sonra ellerin yıkanması virüsün yayılmasını önler.
• Güvenli su kullanımı: Yalnızca güvenli su kaynaklarının tüketilmesi, enfeksiyon riskini azaltır.
• Gıda hijyeni: Gıdaların iyi pişirilmesi ve temiz su ile hazırlanması önemlidir.

Hepatit A İle İlgili Yaygın Yanılgılar ve Gerçekler

HAV ile ilgili toplumda birçok yanlış bilgi dolaşmaktadır. Bu yanılgıları doğru bilgilerle düzeltmek, hastalığın yayılmasını önlemek açısından önemlidir.

Yanılgı 1: Hepatit A, Hepatit B ve C gibi tedavi edilemez.

Gerçek: Hepatit A genellikle kendiliğinden iyileşen bir hastalıktır. Hepatit B ve C’den farklı olarak kronikleşmez ve spesifik bir tedavi gerektirmez. Ancak, HAV’ın şiddetli komplikasyonlara yol açabileceği unutulmamalıdır.

Yanılgı 2: Hepatit A aşısı gereksizdir.

Gerçek: Hepatit A aşısı, özellikle risk altındaki gruplar için hayati önem taşır. Aşılanma, enfeksiyona karşı uzun vadeli koruma sağlar.

Yanılgı 3: Yalnızca kötü hijyen koşullarında Hepatit A’ya yakalanılır.

Gerçek: Hijyenin düşük olduğu yerlerde daha yaygın olsa da, herkes enfekte olabilir. Enfekte bir kişiyle temas veya kontamine su/yiyecek tüketimi de bulaşmaya neden olabilir.

Hepatit A’nın Uzun Vadeli Etkileri

Genellikle tamamen iyileşen bir hastalık olmasına rağmen, bazı kişilerde uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu etkiler genellikle nadirdir, ancak özellikle karaciğer yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir.

1. Karaciğer Hasarı

Akut karaciğer yetmezliğine yol açabilir, bu da ciddi ve potansiyel olarak ölümcül bir durumdur. Karaciğer yetmezliği riski, yaşlı bireylerde ve önceden karaciğer hastalığı olan kişilerde daha yüksektir.

2. İyileşme Süresi

İyileşme süresi birkaç hafta ila birkaç ay arasında değişebilir. Hastaların çoğu tamamen iyileşirken, bazıları için iyileşme süreci daha uzun sürebilir ve bu süreçte dikkatli bir tıbbi takip gerekebilir.

Hepatit A’nın Sosyal ve Ekonomik Etkileri

Bireyler üzerinde önemli sosyal ve ekonomik etkilere sahip olabilir. Bu etkiler, özellikle salgınlar sırasında daha belirgin hale gelir.

İş Gücü Kaybı ve Eğitim Üzerindeki Etkiler

Hepatit A, hastalığa yakalanan kişilerin iş gücünden çekilmesine neden olabilir. Bu, hem bireyler hem de toplumlar üzerinde ekonomik bir yük oluşturur. Aynı şekilde, öğrenciler arasında yayılan enfeksiyonlar eğitimde aksamalara yol açabilir.

Sağlık Sistemine Yük

HAV salgınları, sağlık sistemleri üzerinde ek bir yük oluşturur. Özellikle salgınların önlenmesi ve yönetilmesi için kaynakların etkin kullanımı önemlidir.

Sonuç

HAV, genellikle kendiliğinden iyileşen bir viral enfeksiyon olmasına rağmen, hem bireyler hem de toplumlar üzerinde önemli etkiler yaratabilir. Uygun hijyen uygulamaları, aşılama ve erken tanı, bu hastalığın yayılmasını önlemek için en etkili yöntemlerdir. Enfeksiyona yakalanmış kişilerin tedavisi genellikle semptomları hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye yöneliktir. Bu süreçte, sağlık hizmetlerine erişimin ve bilgilendirme faaliyetlerinin önemi büyüktür. HAV’ın toplumsal etkilerini azaltmak için, bu hastalıkla ilgili doğru bilgiye ulaşmak ve gerekli önlemleri almak hayati önem taşır.

Özet Tablo

Tedavi Yöntemi	Açıklama
Semptomatik Tedavi	Dinlenme, sıvı alımı, sağlıklı beslenme
İlaç Tedavisi	Ateş düşürücüler, antiemetikler
Komplikasyon Yönetimi	Hastaneye yatış, karaciğer fonksiyonlarının izlenmesi
Aşılama	İki doz Hepatit A aşısı, risk altındaki gruplar için önerilir
Hijyen Uygulamaları	Ellerin sık yıkanması, güvenli su ve gıda tüketimi
Uzun Vadeli Etkiler	Akut karaciğer yetmezliği riski, iyileşme süresi
Sosyal ve Ekonomik Etkiler	İş gücü kaybı, eğitimde aksamalar, sağlık sistemi üzerinde yük oluşturma riski

Bu tablo, Hepatit A tedavisinde kullanılan yöntemleri ve dikkat edilmesi gereken noktaları özetlemektedir. Tedavi sürecinde semptomları hafifletmek ve komplikasyonları önlemek esastır. Ayrıca, hijyen ve aşılama, enfeksiyondan korunmanın en etkili yollarıdır.

Referanslar:

1. Hepatit A Tedavisi: 5 Belirtisi, Bulaşma Yolları Ve Korunma
2. World Health Organization (WHO). Hepatitis A Fact Sheet. Geneva: WHO; 2024.
3. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Viral Hepatitis A Overview. Atlanta: CDC; 2023.
4. Jacobsen KH, Wiersma ST. Hepatitis A virus seroprevalence by age and world region, 1990 and 2005. Vaccine. 2010;28(41):6653-6657.
5. Wasley A, Fiore A, Bell BP. Hepatitis A in the era of vaccination. Epidemiol Rev. 2006;28(1):101-111.
6. Lemon SM, Ott JJ, Van Damme P, Shouval D. Type A viral hepatitis: epidemiology, diagnosis, and prevention. Clin Infect Dis. 2018;66(1):104-111.
7. Ciocca M. Clinical course and consequences of hepatitis A infection. Vaccine. 2000;18(Suppl 1):S71-S74.
8. Nelson NP, Weng MK, Hofmeister MG, et al. Prevention of hepatitis A virus infection in the United States: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices. MMWR Recomm Rep. 2020;69(5):1-38.
9. Mackinney-Novelo I, Barahona-Garrido J, Castillo-Albarrán F, et al. Hepatitis A virus infection: symptoms, pathogenesis, and prevention. J Clin Transl Hepatol. 2021;9(4):616-625.
10. Franco E, Meleleo C, Serino L, et al. Hepatitis A: epidemiology and prevention in developing countries. World J Hepatol. 2012;4(3):68-73.
11. Shapiro CN, Margolis HS. Worldwide epidemiology of hepatitis A virus infection. J Hepatol. 1993;18(Suppl 2):S11-S14.
12. Koff RS. Hepatitis A. Lancet. 1998;351(9116):1643-1649.
13. Lanini S, Raponi M, Paolillo P, et al. Epidemiology of acute viral hepatitis: hepatitis A still a common threat. Infect Dis Rep. 2020;12(1):29-37.
14. Jacobsen KH. The global prevalence of hepatitis A virus infection and susceptibility: a systematic review. World J Hepatol. 2016;8(34):441-450.
15. Tanaka J. Hepatitis A shifting epidemiology in Latin America. J Clin Gastroenterol. 2000;31(2):112-115.
16. Gallot C, Grout L, Roque-Afonso AM, et al. Hepatitis A outbreak in adults in France, March-April 2018: risks related to sexual practices and travel. Eurosurveillance. 2018;23(22):1800329.
17. Franco E, Giambi C, Ialacci R, et al. Hepatitis A: public health surveillance and vaccination policies in European countries. Vaccine. 2019;37(45):6812-6816.
18. Fiore AE, Wasley A, Bell BP. Prevention of hepatitis A through active or passive immunization: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm Rep. 2006;55(7):1-23.
19. Armstrong GL, Bell BP. Hepatitis A virus infections in the United States: model-based estimates and implications for childhood immunization. Pediatrics. 2002;109(5):839-845.
20. Martin A, Lemon SM. Hepatitis A virus: from discovery to vaccines. Hepatology. 2006;43(Suppl 1):S164-S172.
21. Aggarwal R, Goel A. Hepatitis A: epidemiology in resource-poor countries. Curr Opin Infect Dis. 2015;28(5):488-496.
22. Shouval D, Millman I. Hepatitis A virus vaccines: lessons from the past, challenges for the future. Clin Infect Dis. 2003;36(4):509-520.
23. Hammitt LL, Bulkow LR, Hennessy TW, et al. Persistence of antibody to hepatitis A virus 10 years after vaccination among children and adults. J Infect Dis. 2008;198(12):1776-1782.
24. Lemon SM, Binn LN. Antigenic relatedness of two strains of hepatitis A virus determined by cross-neutralization. Infect Immun. 1983;42(1):418-420.
25. Khuroo MS. Viral hepatitis in international travelers: risks and prevention. Int J Antimicrob Agents. 2003;21(2):143-152.
26. Matheny SC, Kingery JE. Hepatitis A. Am Fam Physician. 2012;86(11):1027-1034.
27. Wasley A, Samandari T, Bell BP. Incidence of hepatitis A in the United States in the era of vaccination. JAMA. 2005;294(2):194-201.
28. Acheson D, Fiore AE. Hepatitis A transmitted by food. Clin Infect Dis. 2004;38(5):705-715.
29. Melnick JL. Properties and classification of hepatitis A virus. Vaccine. 1992;10(Suppl 1):S24-S26.
30. Bower WA, Nainan OV, Han X, Margolis HS. Duration of viremia in hepatitis A virus infection. J Infect Dis. 2000;182(1):12-17.
31. Emerson SU, Purcell RH. Hepatitis A virus. Fields Virology. 6th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2013. pp. 2176-2197.
32. Lemon SM. Type A viral hepatitis: epidemiology, diagnosis, and prevention. Clin Chem. 1997;43(8):1519-1524.
33. Hollinger FB, Ticehurst JR. Hepatitis A virus. Fields Virology. 3rd ed. New York: Raven Press; 1996. pp. 735-782.
34. Bell BP, Shapiro CN, Alter MJ, et al. The diverse patterns of hepatitis A epidemiology in the United States – implications for vaccination. J Infect Dis. 1998;178(3):1579-1584.
35. https://scholar.google.com/
36. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
37. https://www.researchgate.net/
38. https://www.mayoclinic.org/
39. https://www.nhs.uk/
40. https://www.webmd.com/