Hodgkin Lenfomanın 5 Belirtisi, Nedenleri Ve Tedavisi

Hodgkin lenfoma, lenfatik sistemde başlayan bir tür kanser olup, bağışıklık sistemini etkileyen bir hastalıktır. Bu hastalık, anormal lenfosit hücrelerinin kontrolsüz büyümesi ile karakterizedir ve genellikle lenf düğümlerinde, dalakta ve kemik iliğinde görülür. Kanser türleri arasında nadir görülmekle birlikte, genç yetişkinler ve yaşlı bireyler arasında daha sık teşhis edilir. Erken teşhis ve tedavi ile yüksek oranda iyileşme sağlanabilen bu hastalık, modern tıp yöntemleri sayesinde genellikle kontrol altına alınabilmektedir. Ancak, tedavi süreci ve sonrası yaşam kalitesi üzerinde önemli etkileri olabilmektedir.

Hodgkin Lenfomanın 5 Belirtisi, Nedenleri Ve Tedavisi

Adını bu hastalığı ilk kez tanımlayan İngiliz patolog Thomas Hodgkin’den almıştır. Hodgkin, 1832 yılında bu hastalığı tanımlamış ve lenfatik sistemdeki anormallikleri detaylandırmıştır. O zamandan beri, Hodgkin lenfoma tanısı ve tedavisinde büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. Hastalığın farklı alt türleri, farklı semptomlar ve tedavi yaklaşımları gerektirir. Bu nedenle, hastalığın türüne ve evresine göre bireysel tedavi planları yapılması önemlidir. Günümüzde, hastaların büyük çoğunluğu uygun tedavi ile uzun ve sağlıklı bir yaşam sürebilmektedir.

Bu makalede, Hodgkin lenfoma belirtileri, tanı yöntemleri, tedavi seçenekleri ve tedavi sonrası yaşam kalitesi gibi konular ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır. Ayrıca, hastalığın nedenleri ve risk faktörleri üzerinde durularak, bu alandaki son araştırmalardan elde edilen veriler ışığında bilgilendirici bir içerik sunulacaktır. Bu tür kanser hastalıklarıyla mücadele eden hastalar ve aileleri için kapsamlı bir rehber niteliğinde olacak bu makale, aynı zamanda tıp profesyonelleri için de güncel ve detaylı bilgiler içermektedir.

Hodgkin lenfomanın toplumdaki yaygınlığı ve bu hastalıkla ilgili farkındalığın artırılması, erken teşhis ve tedavi açısından büyük önem taşımaktadır. Özellikle genç bireylerde daha sık görülen bu hastalık, genel sağlık durumu üzerinde ciddi etkiler yaratabilir. Ancak, doğru tedavi ve destekleyici bakım yöntemleri ile hastaların yaşam kalitesini artırmak ve hastalığın kontrol altına alınmasını sağlamak mümkündür. Bu nedenle, Hodgkin lenfomanın semptomları ve belirtileri hakkında bilgi sahibi olmak, erken tanı ve başarılı bir tedavi süreci için kritik bir adımdır.

Hodgkin Lenfoma Nedir?

Hodgkin lenfoma, lenfatik sistemde yer alan beyaz kan hücrelerinin (lenfositler) anormal büyümesi ile ortaya çıkan bir kanser türüdür. Lenfatik sistem, vücudun bağışıklık sisteminin bir parçası olup, enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı savunma mekanizması sağlar. Lenf düğümleri, lenf sıvısı, dalak ve kemik iliği gibi organlar bu sistemin birer bileşenidir. Bu sistemdeki lenfositlerin Reed-Sternberg hücresi adı verilen büyük, anormal hücrelere dönüşmesi ile karakterizedir. Bu hücreler, lenf düğümlerinde birikerek büyümeye ve yayılmaya başlar.

Hodgkin lenfoma, genellikle boyun, koltuk altı veya kasık bölgesindeki lenf düğümlerinde şişlik ile kendini gösterir. Bu şişlikler ağrısızdır ve zamanla büyüyebilir. Hastalığın diğer belirtileri arasında gece terlemeleri, açıklanamayan kilo kaybı, sürekli yorgunluk ve yüksek ateş yer alır. Bu semptomlar, hastalığın ilerlemiş evrelerinde daha belirgin hale gelebilir. Hodgkin lenfoma, genellikle 15-35 yaş arası genç yetişkinlerde ve 55 yaş üzerindeki kişilerde daha sık görülür.

Hodgkin lenfomanın nedenleri kesin olarak bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörleri hastalığın gelişiminde rol oynayabilir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması, Epstein-Barr virüsü (EBV) enfeksiyonu, ailede lenfoma öyküsü ve bazı genetik faktörler bu risk faktörleri arasında sayılabilir. Ayrıca, erkeklerde Hodgkin lenfoma görülme olasılığı kadınlara göre daha yüksektir.

Hodgkin Lenfoma Türleri

Hodgkin lenfoma, iki ana tür altında incelenir: klasik Hodgkin lenfoma (cHL) ve nodüler lenfosit predominant Hodgkin lenfoma (NLPHL).

Klasik Hodgkin lenfoma, tüm vakaların yaklaşık %95’ini oluşturur ve kendi içinde dört alt türe ayrılır:

1. Nodüler Sklerozan Hodgkin Lenfoma: Genç yetişkinlerde en sık görülen türdür. Lenf düğümlerinde sertleşmiş (sklerotik) yapıların oluşumu ile karakterizedir.
2. Karma Hücreli Hodgkin Lenfoma: Özellikle HIV pozitif bireylerde ve gelişmekte olan ülkelerde daha yaygındır. Farklı hücre tiplerinin bir arada bulunduğu karmaşık bir yapıya sahiptir.
3. Lenfosit Zengin Hodgkin Lenfoma: Lenfositlerin yoğun olarak bulunduğu ve genellikle iyi bir prognoza sahip olan bir türdür.
4. Lenfosit Fakir Hodgkin Lenfoma: Nadir görülen ve genellikle ileri evrelerde teşhis edilen bir türdür.

Nodüler lenfosit predominant Hodgkin lenfoma (NLPHL) ise daha az yaygın bir türdür ve genellikle daha iyi bir prognoza sahiptir. NLPHL, lenfositlerin ve nodüler yapının belirgin olduğu, Reed-Sternberg hücresine benzeyen ancak farklı bir yapıya sahip hücrelerin görüldüğü bir lenfoma türüdür.

Hodgkin Lenfoma Belirtileri ve Tanı Yöntemleri

Hodgkin lenfoma belirtileri, hastalığın evresine ve türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

En yaygın belirtiler arasında şunlar yer alır:

1. Lenf Düğümlerinde Şişlik: Boyun, koltuk altı veya kasık bölgesindeki lenf düğümlerinde ağrısız şişlik.
2. Gece Terlemeleri: Özellikle geceleri yoğun terleme.
3. Açıklanamayan Kilo Kaybı: Kısa sürede, diyet veya egzersiz yapmadan aşırı kilo kaybı.
4. Yüksek Ateş: Sürekli veya aralıklı olarak yüksek ateş.
5. Sürekli Yorgunluk: Günlük aktiviteleri yapmayı zorlaştıran aşırı yorgunluk.

Bu belirtiler, başka hastalıklarda da görülebileceği için kesin tanı koymak amacıyla çeşitli testler yapılır. Tanı sürecinde kullanılan yöntemler arasında fiziksel muayene, kan testleri, biyopsi ve görüntüleme yöntemleri (BT, PET taramaları) bulunur. Biyopsi, lenfoma teşhisinde en önemli yöntem olup, şüpheli lenf düğümünden alınan örneğin mikroskop altında incelenmesi ile yapılır.

Hodgkin Lenfoma Nedenleri

Doktorlar neyin sebep olduğundan emin değiller. Bunun, lenfosit adı verilen enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücrelerinin DNA’larında değişiklikler geliştirmesiyle başladığını biliyorlar. Bir hücrenin DNA’sı, hücreye ne yapması gerektiğini söyleyen talimatları içerir.

DNA değişiklikleri, hücrelere hızla çoğalmalarını ve diğer hücreler doğal olarak ölecekken yaşamaya devam etmelerini söyler. Lenfoma hücreleri, onları korumak ve büyümelerine yardımcı olmak için birçok sağlıklı bağışıklık sistemi hücresini kendine çeker. Ekstra hücreler lenf düğümlerine hücum eder ve şişmeye ve diğer Hodgkin lenfoma belirti ve semptomlarına neden olur.

Birden fazla türü vardır. Tipiniz, hastalığınızda yer alan hücrelerin özelliklerine ve davranışlarına dayanmaktadır. Sahip olduğunuz lenfomanın türü tedavi seçeneklerinizi belirlemenize yardımcı olur.

Klasik Hodgkin Lenfoma (HL)

Klasik Hodgkin lenfoma bu hastalığın daha sık görülen türüdür. Bu tip tanı alan kişilerin lenf düğümlerinde Reed-Sternberg hücreleri adı verilen büyük lenfoma hücreleri bulunur.

Klasik Hodgkin lenfomanın alt tipleri şunları içerir:

• Nodüler skleroz HL
• Karışık hücreli HL
• Lenfositten yoksun HL
• Lenfositten zengin HL

Nodüler Lenfosit Baskın Hodgkin Lenfoma

Çok daha nadir görülen bu tür, görünümlerinden dolayı bazen patlamış mısır hücreleri olarak da adlandırılan lenfoma hücrelerini içerir. Nodüler lenfosit ağırlıklı Hodgkin lenfoma genellikle erken evrede teşhis edilir ve hastalığın klasik tipine göre daha az yoğun tedavi gerektirebilir.

Risk Faktörleri

Hodgkin lenfoma riskini artırabilecek faktörler şunlardır:

1. Yaşınız. HL çoğunlukla 20’li ve 30’lu yaşlarındaki kişilerde ve 55 yaşın üzerindeki kişilerde teşhis edilir.
2. Ailede lenfoma öyküsü. HL lı kan akrabanız olması geliştirme riskinizi artırır.
3. Erkek olmak. Erkeklerde HL geliştirme olasılığı, kadınlara göre biraz daha yüksektir.
4. Geçmiş Epstein-Barr enfeksiyonu. Enfeksiyöz mononükleoz gibi Epstein-Barr virüsünün neden olduğu hastalıkları olan kişilerde HL gelişme olasılığı, Epstein-Barr enfeksiyonu geçirmemiş kişilere göre daha yüksektir.
5. HIV enfeksiyonu. HIV ile enfekte kişilerde HL riski artar.

Teşhis

Hodgkin lenfomasını teşhis etmek için kullanılan testler ve prosedürler şunları içerir:

1. Fiziksel bir sınav. Sağlık uzmanınız belirtilerinizi sorabilir ve fizik muayene yapabilir. Bu, boynunuz, koltuk altınız ve kasıktaki şişmiş lenf düğümlerinin yanı sıra şişmiş dalak veya karaciğerin kontrol edilmesini de içerebilir.
2. Kan testleri. Genel sağlığınızı anlamak ve kanser belirtilerini aramak için kanınızın bir örneği laboratuvarda incelenir.
3. Görüntüleme testleri. Görüntüleme testleri vücudunuzun diğer bölgelerinde HL belirtilerini aramak için kullanılır. Testler X-ışını, CT ve pozitron emisyon tomografisini (PET) içerebilir .
4. Lenf düğümünü çıkarma prosedürü. Sağlayıcınız, kanser belirtilerini araştıran laboratuvar testleri için bir lenf düğümünün çıkarılması amacıyla bir lenf düğümü biyopsisi prosedürünü önerebilir.Diğer laboratuvar testleri, sağlık ekibinize tam olarak ne tür Hodgkin lenfomasına sahip olduğunuzu ve hangi tedavinin sizin kanseriniz için en iyi olduğunu söyleyebilecek hücrelerin yüzeyindeki belirteçleri bulmak için lenfoma hücrelerini analiz edecektir.
5. Kemik iliği örneğinin alınmasına yönelik bir prosedür. Kemik iliği biyopsisi ve aspirasyon prosedürü, kemik iliği örneğini çıkarmak için kalça kemiğinize bir iğnenin yerleştirilmesini içerir. Örnek, Hodgkin lenfoma hücrelerini aramak için analiz edilir.

Durumunuza bağlı olarak başka testler ve prosedürler de kullanılabilir.

Hodgkin Lenfoma Aşamaları

Sağlık ekibiniz, HL bir aşama atamak için testlerinizin sonuçlarını kullanır. Aşamanız, durumunuzun ciddiyetini anlamanıza ve hangi tedavilerin size en çok yardımcı olabileceğini belirlemenize yardımcı olur.

Hodgkin lenfoma evrelemesi, evreyi belirtmek için 1’den 4’e kadar sayıları kullanır. Daha düşük bir sayı, tedavi edilme olasılığı daha yüksek olan erken evre bir kanseri gösterir. Daha yüksek bir sayı, kanserin daha ilerlemiş olduğu anlamına gelir.

Bazen Hodgkin lenfoma evreleri A ve B harflerini de içerir. A harfi, kanserin endişe verici semptomlarının olmadığı anlamına gelir. B harfi, inatçı ateş, açıklanamayan kilo kaybı ve gece terlemesi gibi bazı belirti ve semptomlarınız olduğu anlamına gelir.

Hodgkin Lenfoma Tedavisi

HL tedavisinin amacı mümkün olduğu kadar çok sayıda lenfoma hücresini yok etmek ve hastalığı remisyona getirmektir. Hangi tedavilerin sizin için uygun olduğu kanserinizin türüne ve evresine, genel sağlığınıza ve tercihlerinize bağlıdır.

Kemoterapi

Kemoterapi, lenfoma hücrelerini öldürmek için kimyasalların kullanıldığı bir ilaç tedavisidir. Kemoterapi ilaçları kan dolaşımınızdan geçerek vücudunuzun neredeyse her yerine ulaşabilir. Kemoterapi ilaçları hap şeklinde ya da kolunuzdaki damar yoluyla alınabileceği gibi bazen her iki uygulama yöntemi de kullanılabilir.

Klasik Hodgkin lenfoma tedavisi genellikle kemoterapiyle başlar. İhtiyaç duyulan tek tedavi bu olabilir veya radyasyon tedavisi ile birleştirilebilir.

Nodüler lenfosit ağırlıklı Hodgkin lenfoma için kemoterapi genellikle kanser hücrelerini hedef alan ilaçlarla (hedefe yönelik tedavi) ve radyasyon terapisiyle birleştirilir.

Kemoterapinin yan etkileri verdiğiniz ilaçlara bağlıdır. Yaygın yan etkiler mide bulantısı ve saç dökülmesidir. Kalp hastalığı, akciğer hasarı, doğurganlık sorunları ve diğer kanserler gibi uzun vadeli ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

Radyasyon Tedavisi

Radyasyon terapisi, kanser hücrelerini öldürmek için X ışınları ve protonlar gibi yüksek enerjili ışınları kullanır. Radyasyon terapisi sırasında, bir masanın üzerine uzanırsınız ve büyük bir makine etrafınızda hareket ederek enerji ışınlarını vücudunuzdaki belirli noktalara yönlendirir.

HL tedavisi için radyasyon, etkilenen lenf düğümlerine ve hastalığın yayılabileceği yakın bölgelere hedeflenebilir. Genellikle kemoterapiyle birlikte kullanılır. Erken evre nodüler lenfosit ağırlıklı Hodgkin lenfoması olan kişiler için gereken tek tedavi radyasyon tedavisi olabilir.

Radyasyon tedavisinin yan etkileri arasında radyasyonun hedeflendiği bölgede yorgunluk ve cilt kızarıklığı yer alır. Diğer yan etkiler radyasyonun hedeflendiği yere bağlıdır. Örneğin, boyuna uygulanan radyasyon ağız kuruluğuna ve tiroidin az çalışması (hipotiroidizm) gibi tiroid sorunlarına neden olabilir. Göğüse gelen radyasyon kalp ve akciğer sorunlarına neden olabilir.

Kemik İliği Nakli

Kök hücre nakli olarak da bilinen kemik iliği nakli, hastalıklı kemik iliğinizi yeni kemik iliği geliştirmenize yardımcı olacak sağlıklı kök hücrelerle değiştirmeye yönelik bir tedavidir. Hodgkin lenfomasının geri dönmesi veya diğer tedavilere yanıt vermemesi durumunda kemik iliği nakli bir seçenek olabilir.

Kemik iliği nakli sırasında kendi kan kök hücreleriniz alınır, dondurulur ve daha sonra kullanılmak üzere saklanır. Daha sonra vücudunuzdaki kanserli hücreleri yok etmek için yüksek dozda kemoterapi ve radyasyon tedavisi alırsınız. Son olarak kök hücreleriniz eritilir ve sağlıklı kemik iliği oluşumuna yardımcı olacakları vücudunuza geri konur.

Kemik iliği naklinin yan etkileri, nakilden önce aldığınız kemoterapi veya radyasyonun neden olabileceği yan etkileri içerir. Ayrıca nakil sonrasında enfeksiyon riskiniz de artabilir.

Diğer İlaç Tedavisi

Bazen HL tedavi etmek için kullanılan diğer ilaçlar şunlardır:

• Hedefli terapi. Hedefe yönelik ilaç tedavileri, kanser hücrelerinde mevcut olan spesifik zayıflıklara odaklanır. Hedefe yönelik ilaç tedavileri, bu zayıflıkları bloke ederek kanser hücrelerinin ölmesine neden olabilir. Nodüler lenfosit ağırlıklı Hodgkin lenfomanın tedavisinde hedefe yönelik tedavi sıklıkla kemoterapiyle birleştirilir. Klasik Hodgkin lenfoma için belirli durumlarda bir seçenek olabilir.
• İmmünoterapi. İmmünoterapi kanserle savaşmak için bağışıklık sisteminizi kullanır. Vücudunuzun hastalıklarla savaşan bağışıklık sistemi kanserinize saldırmayabilir çünkü kanser hücreleri, bağışıklık sistemi hücrelerinden saklanmalarına yardımcı olan proteinler üretir. İmmünoterapi bu sürece müdahale ederek çalışır. HL için, hastalığın diğer tedavilere yanıt vermemesi gibi belirli durumlarda immünoterapi düşünülebilir.

Hodgkin Lenfoma Sonrası Yaşam Kalitesi

Hodgkin lenfoma tedavisinden sonra hastaların büyük bir kısmı normal yaşamlarına geri dönebilir. Ancak, tedavi sürecinde ve sonrasında bazı yan etkiler ve komplikasyonlar yaşanabilir. Bu yan etkiler arasında yorgunluk, infertilite (kısırlık), kalp ve akciğer problemleri ve ikincil kanser riski bulunur. Bu nedenle, tedavi sonrasında düzenli takip ve kontrollerin yapılması önemlidir.

Hastaların yaşam kalitesini artırmak için psikolojik destek, beslenme danışmanlığı ve fiziksel aktivite programları önerilir. Ayrıca, tedavi sonrası dönemde kanserin nüksetme riskini azaltmak için sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarının benimsenmesi ve düzenli kontrollerin ihmal edilmemesi gerekmektedir.

Hodgkin Lenfoma ve Beslenme

Hodgkin lenfoma tedavisi sırasında ve sonrasında beslenme, hastaların genel sağlık durumu üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Dengeli ve sağlıklı bir diyet, bağışıklık sistemini destekler ve tedavi sürecinde yaşanan yan etkileri hafifletmeye yardımcı olabilir. Hastaların tedavi sırasında dikkat etmesi gereken beslenme önerileri şunlardır:

• Protein Alımını Artırmak: Kemoterapi ve radyoterapi gibi tedaviler sırasında kas kaybını önlemek için protein açısından zengin besinler tüketilmelidir.
• Bol Sıvı Tüketmek: Tedavi sürecinde dehidrasyonu önlemek için yeterli miktarda su ve sıvı tüketimi önemlidir.
• Vitamin ve Mineral Desteği: Doktor önerisi ile vitamin ve mineral takviyeleri alınabilir. Özellikle, demir ve B12 vitamini takviyesi gerekebilir.
• Hafif ve Sık Öğünler: Tedavi sürecinde iştahsızlık ve mide bulantısı gibi yan etkiler yaşanabileceğinden, sık ve hafif öğünlerle beslenmek önemlidir.

Hodgkin Lenfoma Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. Hodgkin Lenfoma Bulaşıcı Mıdır?

Bulaşıcı bir hastalık değildir. Kanser hücreleri kişiden kişiye geçmez ve bu hastalık, enfeksiyonlar yoluyla bulaşmaz.

2. Hodgkin Lenfoma Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Tedavi süresi, hastalığın evresine ve tedaviye verilen yanıta göre değişir. Genellikle kemoterapi ve radyoterapi tedavileri 6-8 ay sürebilir. İleri evrelerde veya nüks durumunda tedavi süresi uzayabilir.

3. Hodgkin Lenfoma İyileşme Oranı Nedir?

Tedaviye iyi yanıt veren bir kanser türüdür. Erken evrelerde teşhis edilen hastalarda iyileşme oranı %90’ın üzerindedir. Ancak, tedaviye geç başlanan veya ileri evrelerde teşhis edilen hastalarda bu oran düşebilir.

4. Tedavi Sırasında Çalışmaya Devam Edilebilir mi?

Tedavi süreci, hastanın genel sağlık durumu ve tedavi planına bağlı olarak değişir. Bazı hastalar tedavi sırasında çalışmaya devam edebilirken, diğerleri dinlenmeye ve iyileşmeye odaklanabilir.

5. Hodgkin Lenfoma Tedavisi Sonrası Yeniden Görülme Riski Var mıdır?

Evet, Hodgkin lenfoma tedavisi sonrasında hastalığın nüks etme riski vardır. Bu risk, hastalığın evresine ve tedaviye verilen yanıta bağlı olarak değişir. Düzenli takip kontrolleri, hastalığın tekrarını erken tespit etmek için önemlidir.

Sonuç

Hodgkin lenfoma, erken teşhis ve uygun tedavi ile büyük oranda iyileşme sağlanabilen bir kanser türüdür. Bu makalede, hastalığın belirtileri, tanı yöntemleri, tedavi seçenekleri ve tedavi sonrası yaşam kalitesi detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca, lenfoma hastalarının yaşam kalitesini artırmak için uygulanabilecek destekleyici yöntemler ve beslenme önerileri sunulmuştur. Hastalığın tedavisi sonrasında düzenli takip ve kontrollerin ihmal edilmemesi, nüks riskini azaltmak ve genel sağlığı korumak açısından büyük önem taşır.

Referanslar:

1. Hodgkin Lenfoma Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
2. Devita, V. T., Hellman, S., & Rosenberg, S. A. (2018). Cancer: Principles and Practice of Oncology. Wolters Kluwer Health.
3. Ansell, S. M. (2015). Hodgkin lymphoma: Diagnosis and treatment. Mayo Clinic Proceedings, 90(11), 1574-1583.
4. Engert, A., Eichenauer, D. A., & Fuchs, M. (2012). Hodgkin lymphoma. The Lancet, 379(9821), 1380-1392.
5. Shanbhag, S., & Ambinder, R. F. (2018). Hodgkin lymphoma: A review and update on recent progress. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 68(2), 116-132.
6. Eichenauer, D. A., Engert, A., & André, M. (2014). Hodgkin’s lymphoma: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up. Annals of Oncology, 25(suppl_3), iii70-iii75.
7. Connors, J. M., & Cozen, W. (2016). Hodgkin lymphoma. In Hematology: Basic Principles and Practice. Elsevier.
8. Fisher, R. I., & Armitage, J. O. (2002). Overview of the management of Hodgkin’s disease. Oncology, 16(5), 633-640.
9. Moccia, A. A., & Connors, J. M. (2017). The management of Hodgkin lymphoma in the 21st century. Journal of Clinical Oncology, 35(12), 1441-1445.
10. Younes, A., & Carbone, A. (2015). Non-Hodgkin lymphoma. Hematology/Oncology Clinics, 29(4), 1-2.
11. Hoppe, R. T., Advani, R. H., & Ai, W. Z. (2018). Hodgkin lymphoma: Treatment. In Hematology: Basic Principles and Practice. Elsevier.
12. Swerdlow, S. H., Campo, E., & Harris, N. L. (2016). WHO Classification of Tumours of Haematopoietic and Lymphoid Tissues. IARC Press.
13. Matasar, M. J., & Zelenetz, A. D. (2008). Overview of lymphoma diagnosis and management. Radiologic Clinics of North America, 46(2), 175-198.
14. Kumar, V., Abbas, A. K., & Aster, J. C. (2014). Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. Elsevier.
15. Fajardo, L. F., & Berthrong, M. (2001). Radiation-induced heart disease. Cardiovascular Pathology, 10(4), 279-292.
16. Canellos, G. P., & Lister, T. A. (2000). The lymphoma management of Hodgkin disease in 2000. The Oncologist, 5(6), 379-387.
17. Siegel, R. L., Miller, K. D., & Jemal, A. (2019). Cancer statistics, 2019. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 69(1), 7-34.
18. Mauch, P. M., & Kalish, L. A. (1996). Long-term survival in Hodgkin’s disease. The Journal of Clinical Oncology, 14(3), 790-795.
19. Barrington, S. F., & Mikhaeel, N. G. (2014). PET imaging for staging and response assessment in lymphoma. Radiologic Clinics of North America, 52(6), 875-893
20. https://scholar.google.com/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
22. https://www.researchgate.net/
23. https://www.mayoclinic.org/
24. https://www.nhs.uk/
25. https://www.webmd.com/