Mevsimsel Duygulanım Bozukluğunun 7 Nedeni, Tedavisi (MDB)

Mevsimsel duygulanım bozukluğu (SAD, MDB, Afektif Bozukluk), kış aylarında artan depresif belirtilerle karakterize edilen bir ruh sağlığı sorunu olarak tanımlanır. Özellikle sonbahar ve kış aylarında gün ışığının azalmasıyla ortaya çıkan bu durum, bireylerin enerji seviyelerinde, uyku düzenlerinde ve genel ruh hallerinde önemli değişikliklere neden olabilir. Bu rahatsızlık, basit bir ruh hali dalgalanması olmanın ötesinde, tedavi edilmesi gereken ciddi bir psikolojik sorun olarak kabul edilmektedir. MDB, mevsimsel değişikliklerle bağlantılı olması nedeniyle, özellikle soğuk ve karanlık kış aylarının yaşandığı bölgelerde daha yaygın görülmektedir.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğunun 7 Nedeni Ve Tedavisi (SAD, MDB, Afektif Bozukluk)

Mevsimsel duygulanım bozukluğu, ruh sağlığı uzmanlarının dikkatini çeken bir konudur, çünkü belirtileri yalnızca depresyonla sınırlı kalmaz. Yorgunluk, enerji eksikliği, iştahta değişiklikler ve uyku düzensizlikleri gibi semptomlarla kendini gösterir. Bunun yanı sıra, bu bozukluk, bireylerin sosyal ilişkilerini, iş performansını ve genel yaşam kalitesini de olumsuz yönde etkiler. Mevsimsel duygulanım bozukluğu ile başa çıkmak zorlayıcı olabilir; çünkü çevresel koşullar üzerinde bireylerin kontrolü sınırlıdır. Ancak doğru tedavi ve stratejilerle bu durumun üstesinden gelmek mümkündür. Güneş ışığı eksikliği gibi faktörler MDB’ın ortaya çıkmasına neden olurken, yapay ışık terapisi ve psikoterapi gibi yöntemler, etkili çözümler sunabilir.

İnsanlar mevsimlerin ruh hali üzerindeki etkisini yüzyıllardır fark etmişlerdir. Özellikle kış aylarında depresif belirtilerin artması, uzun yıllar boyunca farklı kültürlerde gözlemlenmiş ve çeşitli şekillerde yorumlanmıştır. Ancak Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu  terimi, modern psikiyatri literatürüne 1980’lerin başında girmiştir. O tarihten bu yana MDB, birçok bilimsel çalışmanın odak noktası olmuş, bu bozukluğun nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri üzerine geniş çaplı araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmalar, MDB’ın yalnızca çevresel faktörlerden kaynaklanmadığını, aynı zamanda biyolojik ve genetik yatkınlıkların da önemli bir rol oynadığını göstermiştir.

Son yıllarda MDB hakkında farkındalığın artması, birçok insanın bu rahatsızlıkla başa çıkma yolları aramasını sağlamıştır. Özellikle kış aylarında güneş ışığının azalmasıyla birlikte başlayan semptomlar, bireylerin hayatlarını olumsuz etkiler. Ancak, MDB’a yönelik geliştirilen tedavi yöntemleri ve yaşam tarzı değişiklikleri, bu rahatsızlığı yaşayan bireylerin yeniden normal bir yaşam sürdürebilmelerini mümkün kılar. Mevsimsel duygulanım bozukluğu tedavisi yöntemleri ve stratejilerle kontrol altına alınabileceği gerçeği, bu rahatsızlığı yaşayan kişiler için umut vericidir.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu Nedir?

Mevsimsel duygulanım bozukluğu, belirli bir mevsimde başlayan ve genellikle her yıl aynı dönemde tekrar eden bir depresyon türüdür. Çoğunlukla sonbahar ve kış aylarında ortaya çıkar, ancak nadir durumlarda ilkbahar ve yaz aylarında da görülebilir. MDB, bireyin ruh halini, enerji seviyesini, uyku düzenini ve günlük yaşam aktivitelerini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu bozukluk, genellikle gün ışığının azaldığı kış aylarında daha yaygındır ve güneş ışığı eksikliğinin beyindeki kimyasal dengeleri bozması sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. MDB, depresyonun bir alt tipi olarak sınıflandırılsa da, kendine özgü tetikleyicileri ve belirtileri ile diğer depresyon türlerinden ayrılır.

Mevsimsel duygulanım bozukluğu nedenlerinden biri, güneş ışığına maruz kalmanın azalmasıdır. Güneş ışığı, beyindeki melatonin ve serotonin gibi hormonların üretimini düzenleyen önemli bir faktördür. Melatonin, uyku-uyanıklık döngüsünü kontrol eder ve karanlık saatlerde daha fazla salgılanır. Güneş ışığının az olduğu kış aylarında melatonin üretimi artabilir, bu da bireyin kendini daha yorgun ve uykulu hissetmesine neden olabilir. Öte yandan, serotonin seviyesi ise mutluluk ve genel ruh halini düzenler. Güneş ışığı eksikliği serotonin seviyelerinde düşüşe neden olabilir, bu da depresif belirtilerin ortaya çıkmasına zemin hazırlar. Ayrıca, biyolojik saatimiz (sirkadiyen ritim) güneş ışığına bağlı olarak çalışır ve kış aylarında bu ritim bozulabilir, bu da ruh hali değişikliklerini tetikleyebilir.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu, bireylerde farklı şekillerde kendini gösterebilir. Kış MDB’si genellikle depresif bir ruh hali, enerji kaybı, aşırı uyuma (hipersomnia), kilo alma ve karbonhidratlara aşırı düşkünlük ile karakterizedir. İlkbahar ve yaz MDB’si ise bunun aksine, huzursuzluk, uykusuzluk (insomnia), iştahsızlık ve kilo kaybı gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bozukluk, bireylerin iş ve sosyal yaşamlarını olumsuz etkileyebilir ve ilişkilerinde zorluklara yol açabilir. MDB’nin teşhisi, genellikle belirtilerin düzenli bir şekilde aynı dönemlerde ortaya çıkması ve en az iki yıl boyunca tekrar etmesi ile konur. Bu durum, yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkileyebileceği için doğru tanı ve tedavi büyük önem taşır.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu Nedenleri

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu nedenleri karmaşık bir şekilde etkileşen çeşitli faktörlere dayanır. Bu nedenler hala tam olarak anlaşılamamış olsa da, bilim dünyası bu rahatsızlığın kökenini açıklamaya çalışmaktadır.

1. Işık Eksikliği: En yaygın nedenlerinden biri güneş ışığının azalmasıdır. Kış aylarında gün ışığı süresinin kısalmış olması, biyolojik saatin ve vücudun iç saatlerinin düzensizleşmesine yol açabilir. Bu da uyku düzeninin bozulmasına, enerji eksikliğine ve duygu durumunda dalgalanmalara neden olabilir.
2. Biyo Kimyasal Değişiklikler: Kişilerde beyin kimyasında değişikliklerin olduğuna dair bulgular vardır. Özellikle serotonin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin seviyeleri üzerindeki değişiklikler, bu rahatsızlığın gelişimine katkıda bulunabilir.
3. Genetik Faktörler: Aile geçmişi, riski artırabilir. Ailesinde bu rahatsızlığa sahip olan bireylerin, diğerlerine göre daha yüksek bir risk taşıdığı gözlemlenmiştir. Genetik yatkınlık, bu bozukluğun gelişiminde rol oynayabilir.
4. Melatonin Düzeyleri: Kişilerde melatonin üretimi ve düzenlemesi bozulabilir. Melatonin, uyku düzenlemesinde ve biyolojik saatin ayarlanmasında önemli bir rol oynar. Kış aylarında artan melatonin seviyeleri, bu rahatsızlığın semptomlarını tetikleyebilir.
5. Sosyal ve Psikolojik Faktörler: Kış aylarında dışarıda daha az zaman geçirme eğilimi, sosyal izolasyonu artırabilir. Bu da duygu durumunu olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, tatil mevsimi stresi, mali zorluklar veya aile içi problemler gibi psikososyal stres faktörleri, Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu semptomlarının şiddetini artırabilir.
6. Çevresel Faktörler: İklim ve coğrafi konum, riski etkileyebilir. Kuzey bölgelerde yaşayan kişilerde bu rahatsızlığın daha sık görüldüğü gözlenmiştir. Bu, kış aylarında daha kısa günler ve daha az güneş ışığına maruz kalmayla ilişkilendirilebilir.
7. Hormonal Değişiklikler: Hormonların dengesizliği, Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu semptomlarına katkıda bulunabilir. Özellikle kadınlarda hormonal değişikliklerin mevsimsel duygu durumu dalgalanmalarına yol açabileceği düşünülmektedir.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu’nun nedenleri konusundaki araştırmalar devam etmektedir ve daha fazla bilgi elde edildikçe tedavi yöntemleri ve önlemler geliştirilmektedir.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu Belirtileri

Genellikle sonbaharın ilerleyen dönemlerinden kışın sonlarına kadar devam eden belirgin semptomlara sahiptir. Bu semptomlar, bireyin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğunun belirtileri şunlar olabilir:

1. Depresif Duygulanımlar: MDB semptomları arasında en yaygın olanı depresif duygulanımlardır. Kişi, sürekli bir üzüntü, çökkünlük ve umutsuzluk hissi yaşar.
2. Enerji Kaybı ve Halsizlik: Kişiler, enerji seviyelerinde belirgin bir düşüş yaşarlar. Günlük aktiviteleri yapmakta zorlanabilirler ve sürekli yorgun hissederler.
3. Artan İştah: MDB semptomları sırasında kişiler genellikle artan iştah yaşarlar. Özellikle karbonhidratlı ve şekerli yiyeceklere yönelebilirler, bu da kilo artışına yol açabilir.
4. Aşırı Uyuma: Uykusuzluk yerine MDB olan kişiler genellikle aşırı uyuma eğilimindedirler. Sabahları uyanmakta güçlük çekebilirler ve gün içinde uyuklama hissi yaşayabilirler.
5. Sosyal İzolasyon: Kişiler MDB dönemlerinde sosyal ilişkilerden kaçınma eğiliminde olabilirler. Sosyal aktiviteleri ve arkadaşlarıyla zaman geçirmeyi istemezler.
6. İş ve Okul Performansında Sorunlar: MDB, iş veya okul performansını olumsuz etkileyebilir. Konsantrasyon sorunları, motivasyon eksikliği ve işteki verimsizlik gibi sorunlar yaşanabilir.
7. Kaygı ve Huzursuzluk: Bazı insanlar MDB dönemlerinde artan kaygı ve huzursuzluk hissi yaşayabilirler. Bu, genel anksiyete bozukluğunun semptomlarına benzer olabilir.
8. Ağırlık Değişiklikleri: Artan iştahın etkisiyle MDB olan kişiler kilo alabilirler. Bu kilo değişiklikleri genellikle kış aylarında gözlenir.
9. İlgi Kaybı: Daha önce ilgi duyulan aktiviteler ve hobiler MDB döneminde ilgi çekmez hale gelebilir. Kişi, eskisi kadar keyif alamaz.
10. Düşük Özsaygı: MDB semptomları özsaygıyı etkileyebilir ve kişi kendine olan güvenini kaybedebilir.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu Tanısı

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu tanısı, belirtilerin doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve diğer psikiyatrik veya tıbbi durumların dışlanmasıyla konur.

Tanı süreci genellikle bir psikiyatrist veya bir psikoterapist tarafından yürütülür ve aşağıdaki adımları içerebilir:

1. Hasta Geçmişi Alınması: Doktor, hastanın semptomları ve semptomların ne kadar süreyle devam ettiği gibi temel bilgileri toplar. Ayrıca, hastanın aile geçmişi ve daha önceki psikiyatrik veya tıbbi problemleri hakkında bilgi alır.
2. Mevsimsel Değişikliklerin İncelenmesi: Doktor, hastanın semptomlarının mevsimsel bir desen gösterip göstermediğini belirlemeye çalışır. Bu, semptomların yılın belirli mevsimlerinde belirgin hale gelip diğer mevsimlerde hafiflediği veya tamamen kaybolduğu durumları içerir.
3. Belirti Değerlendirmesi: Doktor, Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu belirtilerinin varlığını ve şiddetini değerlendirmek için standardize edilmiş bir değerlendirme ölçeği kullanabilir. Bu ölçekler, hastanın semptomlarını daha iyi anlamalarına ve tanı koymalarına yardımcı olabilir.
4. Fiziksel Muayene: Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu tanısı koymak için fiziksel bir muayene genellikle gereksizdir. Ancak doktor, semptomların fiziksel nedenlerini dışlamak için bir fizik muayene yapabilir.
5. Laboratuvar Testleri: Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu’nun kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı laboratuvar testleri, tıbbi nedenlerin semptomları tetikleyip tetiklemediğini belirlemek için yapılabilir.
6. Diğer Psikiyatrik Bozuklukların Dışlanması: Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu, diğer psikiyatrik bozukluklarla benzer semptomlara neden olabilir. Bu nedenle doktor, diğer potansiyel tanıları dışlamak için dikkatli bir şekilde çalışır.
7. Mevsimsel Desen Takibi: Tanı sürecinin önemli bir parçası, hastanın semptomlarını ve mevsimsel değişiklikleri dikkatlice takip etmektir. Bu, mevsimsel bir desenin varlığını doğrulamak için önemlidir.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu Tedavisi

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu (MDB), özellikle sonbahar ve kış aylarında ortaya çıkan depresif ruh hali ile karakterize bir rahatsızlık olup, tedavi edilmediğinde bireylerin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Tedavi, kişinin semptomlarının şiddetine, yaşam tarzına ve tıbbi geçmişine göre şekillendirilir. MDB tedavisinde genellikle ışık terapisi, ilaç tedavisi, psikoterapi ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi yöntemler bir arada kullanılır. Bu yöntemler, depresif semptomların hafifletilmesine, kişinin daha sağlıklı bir ruh haline kavuşmasına ve günlük yaşamını daha iyi sürdürebilmesine yardımcı olur.

1. Işık Terapisi (Fototerapi)

Işık terapisi, Mevsimsel duygulanım bozukluğu tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Bu tedavi, güneş ışığını taklit eden özel bir lambadan yayılan parlak ışığa maruz kalmayı içerir. Genellikle sabah saatlerinde, 10.000 lüks yoğunluğunda bir ışık kaynağı karşısında 20-30 dakika oturulması önerilir. Işık terapisi, beynin melatonin üretimini baskılayarak uyku düzenini iyileştirir ve serotonin seviyelerini artırarak ruh halini dengeler. Bu yöntem, semptomları hafifletmede oldukça etkili olmasına rağmen, göz problemleri olan veya bipolar bozukluk gibi diğer psikiyatrik rahatsızlıkları olan bireylerde dikkatli bir şekilde uygulanmalıdır. Tedavinin etkili olabilmesi için düzenli kullanımı ve doğru zamanda uygulanması önemlidir.

2. İlaç Tedavisi

Mevsimsel duygulanım bozukluğu tedavisinde antidepresan ilaçlar, özellikle serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar), sıklıkla reçete edilir. Bu ilaçlar, beyindeki serotonin seviyelerini artırarak depresif semptomların azalmasına yardımcı olur. Fluoksetin, sertralin ve paroksetin gibi SSRI’lar MDB tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Antidepresanların etkisi genellikle birkaç hafta sonra ortaya çıktığından, tedaviye erken başlamak önemlidir. Bazı bireylerde, kış mevsimi başlamadan önce ilaç tedavisine başlanır ve semptomlar azaldıktan sonra ilkbahar aylarında kesilir. İlaç tedavisi sırasında düzenli doktor kontrolü yapılması, yan etkilerin izlenmesi ve tedavi planının optimize edilmesi açısından kritik öneme sahiptir.

3. Psikoterapi

Psikoterapi, özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT), Mevsimsel duygulanım bozukluğu tedavisinde etkili bir diğer yaklaşımdır. BDT, kişinin olumsuz düşünce kalıplarını ve davranışlarını tanımasına, bu kalıpları değiştirmesine yardımcı olur. MDB’ye özgü BDT teknikleri, bireylerin mevsimsel depresyonla başa çıkma becerilerini geliştirmelerini, kendilerini daha iyi ifade etmelerini ve stresle baş etme stratejileri öğrenmelerini sağlar. Psikoterapi, ilaç tedavisi ve ışık terapisiyle birlikte kullanıldığında, semptomların uzun vadeli yönetiminde daha etkili sonuçlar verebilir.

4. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Mevsimsel duygulanım bozukluğu tedavisinin temelinde, bireylerin yaşam tarzında yapacağı değişiklikler yer alır. Özellikle gün ışığından daha fazla faydalanmak ve fiziksel aktiviteleri artırmak, ruh halini dengeleyici etkiler sağlar. Bireyler şu yaşam tarzı değişikliklerini uygulayabilir:

• Düzenli Egzersiz: Haftada en az üç kez yapılan aerobik egzersizler, serotonin seviyelerini artırır ve depresif semptomları hafifletir. Dış mekân aktiviteleri tercih edilerek gün ışığından daha fazla faydalanılabilir.
• Sağlıklı Beslenme: Karbonhidrat ağırlıklı beslenme, enerji düşüklüğüne neden olabilir. Dengeli bir diyetle vitamin ve mineral alımını artırmak, vücut ve zihin sağlığını destekler.
• Uyku Düzeni: Gece uykularını düzenlemek ve sabah erken kalkmak, vücudun biyolojik saatini düzenler. MDB semptomlarını hafifletmek için tutarlı bir uyku rutini önemlidir.
• Gün Işığına Çıkmak: Güneş ışığı, doğal bir serotonin kaynağıdır. Havanın kapalı olduğu günlerde bile dışarı çıkmak ve temiz hava almak, ruh halini iyileştirebilir.

5. Alternatif Tedavi Yöntemleri

MDB tedavisinde tamamlayıcı yöntemler de zaman zaman kullanılabilir. Vitamin D takviyeleri, özellikle güneş ışığı eksikliğinden kaynaklanan vitamin D düşüklüğü yaşayan bireylerde faydalı olabilir. Ayrıca, meditasyon, yoga ve mindfulness gibi stres azaltıcı yöntemler, ruh halinin dengelenmesine yardımcı olabilir. Aromaterapi ve masaj gibi rahatlatıcı teknikler de bazı bireylerde olumlu sonuçlar verebilir.

6. Sosyal Destek ve Aktiviteler

Mevsimsel duygulanım bozukluğu, bireylerin sosyal çevrelerinden uzaklaşmalarına neden olabilir. Bu nedenle, sosyal bağların güçlendirilmesi ve grup aktivitelerine katılım, tedavinin bir parçası olarak teşvik edilir. Aile ve arkadaş desteği, bireylerin kendilerini daha iyi hissetmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca, bireylerin hobi edinmesi, yeni aktiviteler denemesi ve kendilerini meşgul edecek uğraşlar bulması, depresif belirtileri hafifletmede faydalı olabilir.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu tedavisi, bireyin yaşam tarzına ve ihtiyaçlarına göre özelleştirildiğinde daha etkili sonuçlar verir. Tedavide temel hedef, semptomların hafifletilmesi, bireyin kendisini enerjik ve üretken hissetmesi ve depresif ruh halinin önlenmesidir. Erken teşhis ve uygun tedavi planı sayesinde MDB’nin olumsuz etkileri büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde bir uzmana başvurmak ve tedaviye başlamak önemlidir.

MDB ile Başa Çıkma Stratejileri

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu ile başa çıkmak, yalnızca profesyonel tedavi yöntemlerini değil, aynı zamanda bireyin yaşam tarzında yapacağı değişiklikleri de içerir. Kış aylarında kendini daha iyi hissetmek için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

1. Dış Mekan Aktiviteleri: Güneş ışığına maruz kalmak MDB ile başa çıkmada oldukça etkilidir. Kışın dahi olsa, mümkün olduğunca açık havada vakit geçirmek faydalı olacaktır.
2. Düzenli Egzersiz: Egzersiz, endorfin salgılanmasını artırarak ruh halini iyileştirir. Özellikle açık hava egzersizleri, hem fiziksel hem de zihinsel sağlığa katkı sağlar.
3. Beslenme: Karbonhidrat ağırlıklı beslenmek MDB semptomlarını artırabilir. Sağlıklı bir diyet, enerjiyi dengede tutar ve ruh halini iyileştirir.
4. Sosyal Destek: MDB’lı bireyler, sosyal ilişkilerini sürdürmekte zorlanabilir. Ancak aile ve arkadaşlarla vakit geçirmek, destek almak, depresyonun hafiflemesine yardımcı olabilir.

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu Hakkında Yanlış Anlamalar

MDB, yaygın olarak anlaşılan bir rahatsızlık değildir ve bu konuda birçok yanlış bilgi mevcuttur. Bu yanlış anlamalar, bireylerin durumu hafife almasına veya yanlış tedavi yöntemlerine başvurmasına neden olabilir. En yaygın yanlış anlamalar şunlardır:

1. “MDB sadece kış depresyonudur.”: MDB yalnızca kış aylarında değil, bazı bireylerde yaz aylarında da ortaya çıkabilir. Yaz MDB’ı, aşırı sıcaklıklar ve uzun günler nedeniyle depresif belirtilere yol açabilir.
2. “Işık terapisi herkese yardımcı olur.”: Işık terapisi çoğu kişiye yardımcı olsa da, her bireyde etkili olmayabilir. Tedaviye başlamadan önce bir uzmanla görüşmek önemlidir.
3. “MDB geçici bir sorundur ve tedavi gerektirmez.”: MDB, tedavi edilmediğinde bireyin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Uzun vadede depresyon ve anksiyete riskini artırabilir.

Sonuç

Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu, mevsimsel değişikliklerle ilişkili olarak ortaya çıkan ciddi bir ruh sağlığı sorunudur. Özellikle kış aylarında güneş ışığı eksikliğine bağlı olarak gelişen bu rahatsızlık, bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Ancak MDB’ın doğru tedavi yöntemleri ve yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabileceği unutulmamalıdır. Işık terapisi, psikoterapi, ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri, MDB semptomlarını hafifletmede etkili yöntemlerdir. Ayrıca, bireylerin sosyal destek ağlarını güçlendirmeleri ve açık havada daha fazla vakit geçirmeleri de bu süreçte önemli katkılar sağlayabilir.

Referanslar:

1. Mevsimsel Duygulanım Bozukluğunun 7 Nedeni Ve Tedavisi (SAD, MDB, Afektif Bozukluk)
2. Rosenthal, N. E., & Wehr, T. A. (1987). Seasonal Affective Disorder: A description of the syndrome and preliminary findings with light therapy. Archives of General Psychiatry.
3. Magnusson, A. (2000). An overview of epidemiological studies on seasonal affective disorder (SAD). Acta Psychiatrica Scandinavica.
4. Partonen, T., & Lönnqvist, J. (1998). Seasonal Affective Disorder: A guide to diagnosis and treatment. Oxford University Press.
5. Lam, R. W. (1998). Seasonal Affective Disorder and beyond: Light treatment for SAD and non-SAD conditions. American Journal of Psychiatry.
6. Terman, M., & Terman, J. S. (2005). Light therapy for seasonal and nonseasonal depression: efficacy, protocol, safety, and side effects. CNS Spectrums.
7. Eagles, J. M. (2003). Seasonal Affective Disorder. British Journal of Psychiatry.
8. Melrose, S. (2015). Seasonal Affective Disorder: An overview of assessment and treatment approaches. Depression Research and Treatment.
9. Wirz-Justice, A. (2009). Chronobiology and mood disorders. Dialogues in Clinical Neuroscience.
10. Golden, R. N., Gaynes, B. N., Ekstrom, R. D., & others. (2005). The efficacy of light therapy in the treatment of mood disorders: a review and meta-analysis of the evidence. American Journal of Psychiatry.
11. Lewy, A. J., Sack, R. L., & Singer, C. M. (1985). The role of melatonin and light in the human circadian system. Sleep.
12. Turner, E. H., Matthews, A. M., & Linardatos, E. (2008). Selective publication of antidepressant trials and its influence on apparent efficacy. New England Journal of Medicine.
13. Rohan, K. J., Roecklein, K. A., & Lacy, T. J. (2009). Cognitive-behavioral therapy for seasonal affective disorder: a pilot study. Behavior Therapy.
14. Michalak, E. E., & Lam, R. W. (2002). Seasonal affective disorder: The importance of timing and latitude. Journal of Affective Disorders.
15. Levitan, R. D. (2007). The chronobiology and neurobiology of winter seasonal affective disorder. Dialogues in Clinical Neuroscience.
16. Murray, G., & Lam, R. W. (2009). Light therapy for bipolar disorder: the state of the evidence and future directions. Bipolar Disorders.
17. Avery, D. H., Eder, D. N., Bolte, M. A., & others. (2001). Dawn simulation and bright light in the treatment of SAD: A controlled study. Biological Psychiatry.
18. Eastman, C. I., Young, M. A., & Fogg, L. F. (1998). Bright light treatment of winter depression: a placebo-controlled trial. Archives of General Psychiatry.
19. Thompson, C., & Isaacs, G. (2002). Seasonal affective disorder and beyond: The role of the circadian timing system. Biological Psychiatry.
20. https://scholar.google.com/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
22. https://www.researchgate.net/
23. https://www.mayoclinic.org/
24. https://www.nhs.uk/
25. https://www.webmd.com/