Gastroözofageal Reflü (Bebeklerde Mide Reflüsü)

Bebeklerde mide reflüsü, tıptaki adıyla gastroözofageal reflü (GER), yeni doğan ve süt çocuklarında sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bebeklerdeki bu reflü, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıyla oluşur ve genellikle bebeğin yemekten sonra sıklıkla kusmasına ya da beslenme güçlüğü yaşamasına neden olur. Bu durum, özellikle ilk altı ayda oldukça yaygındır ve çoğu bebek için doğal bir süreç olarak kabul edilir. Ancak bazı bebeklerde bu reflü daha ciddi boyutlara ulaşabilir ve tedavi gerektirebilir. Bebeklerdeki mide reflüsü ile ilgili yapılan araştırmalar, bu durumun genellikle bebeklerin olgunlaşmamış sindirim sistemine bağlı olduğunu göstermektedir.

Gastroözofageal Reflü (Bebeklerde Mide Reflüsü)

Gastroözofageal reflü, bebeklerin yaklaşık %50’sinde görülür ve genellikle zamanla kendiliğinden geçer. Sindirim sistemi olgunlaştıkça ve bebekler katı gıdaya geçiş yaptıkça reflü belirtileri genellikle azalır. Ancak bazı durumlarda reflü, bebeklerin beslenme, büyüme ve genel sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu gibi durumlar “gastroözofageal reflü hastalığı” (GERH) olarak adlandırılır ve tedavi gerektirir. Reflü hastalığı yaşayan bebekler sürekli huzursuz olabilir, kilo kaybedebilir ve gelişimsel problemler yaşayabilirler. Bu yazıda, bebeklerde görülen gastroözofageal reflünün nedenleri, belirtileri, tanısı ve tedavi yöntemleri ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır.

Reflü, genellikle basit bir fizyolojik durum olsa da, bazı bebeklerde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar arasında yemek borusunun tahrişi, yutma güçlüğü ve solunum yolu enfeksiyonları yer alır. Bebeklerin sürekli kusmaları ve huzursuzlukları, ebeveynler için endişe verici olabilir ve bu durum aile hayatını olumsuz yönde etkileyebilir. Aynı zamanda, reflü belirtileri, kolik gibi diğer yaygın bebeklik rahatsızlıklarıyla karıştırılabilir, bu da tanı sürecini zorlaştırabilir. Dolayısıyla, bebeklerdeki mide reflüsünü anlamak ve doğru şekilde yönetmek, hem bebeklerin hem de ailelerin yaşam kalitesini arttırmak açısından büyük önem taşır.

Bu makalede, bebeklerde gastroözofageal reflünün ne olduğunu, hangi belirtilerle ortaya çıktığını, hangi nedenlere bağlı olarak geliştiğini, nasıl tanı konulduğunu ve tedavi seçeneklerini inceleyeceğiz. Ayrıca reflü ile başa çıkmada ebeveynlerin alabileceği pratik önlemler ve tıbbi tedavi yaklaşımlarına dair güncel bilgilere yer vereceğiz. Bebeklerde mide reflüsü konusunun daha iyi anlaşılması, ebeveynlerin bu süreçte daha bilinçli hareket etmelerine ve gerektiğinde profesyonel yardım almalarına yardımcı olacaktır.

Bebeklerde Mide Reflüsü Nedir?

Bebeklerde mide reflüsü, mide asidinin yemek borusuna geri kaçması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Normal şartlarda mide asidi, yiyecekleri sindirmek ve besinleri parçalamak için mideye salgılanır. Yemek borusu ile mide arasında yer alan sfinkter kası, mide asidinin geri kaçmasını önler. Ancak bebeklerde bu kas henüz tam anlamıyla gelişmemiştir ve bu durum asidin yemek borusuna geri kaçmasına neden olabilir. Bebeklerdeki mide reflüsü, sindirim sisteminin olgunlaşmamış olması ve bebeklerin yatay pozisyonda uzun süre kalmaları nedeniyle oldukça yaygındır.

Gastroözofageal reflü genellikle yemeklerden sonra ortaya çıkar ve bebeğin midesindeki asidik içerik yemek borusuna geri kaçar. Bu durum, yemek borusunun tahriş olmasına ve bebekte rahatsızlık yaratmasına neden olabilir. Bebeklerde reflü sık sık kusma, yetersiz kilo alımı, huzursuzluk ve ağlama gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bebeklerde reflü genellikle doğumdan sonraki ilk birkaç ayda başlar ve zamanla azalarak genellikle bir yaş civarında tamamen ortadan kaybolur.

Bebeklerde Mide Reflüsü Belirtileri

Bebeklerde gastroözofageal reflü belirtileri, hafif rahatsızlıklardan ciddi sağlık sorunlarına kadar geniş bir yelpazede görülebilir. Reflü genellikle yemeklerden sonra bebeklerde gözle görülür kusma veya mide içeriğinin ağıza geri gelmesiyle kendini belli eder. Bununla birlikte bazı bebeklerde reflü belirtileri daha az belirgin olabilir. İşte bebeklerde mide reflüsünün en yaygın belirtileri:

• Kusma: Bebeklerde reflünün en yaygın belirtisi kusmadır. Bebeğin mide içeriği yemek borusuna ve oradan da ağza geri gelir. Bu durum, özellikle yemeklerden hemen sonra sık sık tekrarlanır.
• Beslenme Güçlüğü: Reflü, bebeklerin beslenme sırasında rahatsızlık hissetmesine ve bu nedenle yemeyi reddetmesine neden olabilir. Beslenme sırasında veya sonrasında huzursuzluk ve ağlama gözlemlenebilir.
• Huzursuzluk ve Ağlama: Reflü, mide asidinin yemek borusunu tahriş etmesiyle ağrıya ve rahatsızlığa yol açabilir. Bu nedenle bebekler sık sık ağlayabilir ve huzursuz olabilir.
• Yetersiz Kilo Alımı: Reflü nedeniyle bebekler yeterince beslenemeyebilir veya sık sık kusmaları nedeniyle aldıkları besinleri yeterince sindiremeyebilirler. Bu durum, kilo alımının yetersiz olmasına neden olabilir.
• Solunum Problemleri: Reflü, bazen bebeklerde hırıltı, öksürük veya nefes alma güçlüğü gibi solunum problemlerine yol açabilir. Mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması, bazen solunum yollarına da ulaşarak bu tür problemlere neden olabilir.

Bebeklerde Mide Reflüsü Nedenleri

Bebeklerde mide reflüsü, genellikle sindirim sisteminin tam olarak olgunlaşmaması ve yemek borusunu mideye bağlayan kasın (alt özofageal sfinkter) yeterince güçlü olmaması sonucu ortaya çıkar. Ancak bazı bebeklerde reflü daha ciddi boyutlara ulaşabilir ve bu durumun çeşitli nedenleri olabilir:

• Sindirim Sistemi Gelişimi: Bebeklerin sindirim sistemi henüz tam anlamıyla olgunlaşmamış olduğu için, mide ve yemek borusu arasındaki sfinkter kası yeterince güçlü değildir. Bu da mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasına neden olabilir.
• Bebeğin Yatay Pozisyonda Beslenmesi: Bebeklerin çoğu zaman yatay pozisyonda beslenmesi ve bu pozisyonda uzun süre kalmaları, mide içeriğinin kolayca yukarıya doğru hareket etmesine neden olabilir. Bu, reflünün yaygın görülme nedenlerinden biridir.
• Beslenme Alışkanlıkları: Bazı bebekler çok hızlı veya çok fazla beslenir. Bu durum mideyi gerebilir ve reflüye yol açabilir. Ayrıca, aşırı süt tüketimi de mide basıncını artırarak reflüye neden olabilir.
• Erken Doğum: Prematüre bebeklerde reflü daha sık görülür çünkü sindirim sistemleri tam olarak gelişmemiştir. Erken doğan bebeklerde reflü, doğumdan sonraki ilk aylarda daha yaygın olabilir.
• Yiyecek Alerjileri: Bazen bebeklerde reflü, inek sütü proteini veya soya gibi belirli besin maddelerine alerjik reaksiyon sonucu gelişebilir. Bu tür alerjiler, mide asidinin artmasına ve reflüye neden olabilir.

Mide Reflüsü Tanısı

Bebeklerde mide reflüsü tanısı koymak için genellikle tıbbi geçmiş ve belirtiler dikkate alınır. Basit reflü vakalarında genellikle ek bir test yapılmasına gerek kalmaz. Ancak ciddi veya şüpheli durumlarda bazı testler yapılabilir:

• Fizik Muayene ve Tıbbi Geçmiş: Doktorlar genellikle reflü tanısını bebeğin belirtilerini inceleyerek ve fizik muayene yaparak koyar. Kusma, kilo kaybı ve huzursuzluk gibi belirtiler reflü tanısına işaret edebilir.
• pH İzleme: Yemek borusundaki asit seviyesini ölçmek için 24 saatlik pH izleme testi yapılabilir. Bu test, mide asidinin yemek borusuna ne sıklıkla kaçtığını ve reflünün şiddetini belirlemeye yardımcı olur.
• Baryumlu Röntgen: Bebeğin yuttuğu bir baryum çözeltisi kullanılarak mide ve yemek borusunun röntgeni çekilebilir. Bu test, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçıp kaçmadığını ve yemek borusunun yapısal bir sorunu olup olmadığını gösterir.
• Endoskopi: Ciddi reflü vakalarında endoskopi yapılabilir. Bu test sırasında, ince bir tüp ile yemek borusu ve mide incelenir ve yemek borusunun tahriş olup olmadığına bakılır.

Bebeklerde Mide Reflüsü Tedavisi

Bebeklerde reflü tedavisi, vakaların ciddiyetine ve bebeğin genel sağlığına bağlı olarak değişebilir. Hafif vakalarda genellikle tıbbi müdahaleye gerek duyulmaz ve reflü zamanla kendiliğinden geçer. Ancak daha ciddi vakalarda tıbbi tedavi gerekebilir:

• Pozisyon Değişiklikleri: Bebeklerin reflüsünü hafifletmek için beslenme sonrası yarı dik pozisyonda tutulması önerilir. Yatay pozisyonda uzun süre kalmak reflü semptomlarını artırabilir.
• Beslenme Düzenlemeleri: Bebeklerin daha küçük ve sık aralıklarla beslenmesi reflüyü hafifletebilir. Ayrıca bebeklerin beslenme sırasında hava yutmaması için doğru pozisyonda tutulması önemlidir.
• İlaç Tedavisi: Ciddi reflü vakalarında doktorlar mide asidini azaltmak için proton pompa inhibitörleri veya H2 reseptör antagonistleri gibi ilaçlar önerebilir. Bu ilaçlar, mide asidini azaltarak yemek borusunun tahriş olmasını önler.
• Cerrahi Tedavi: Nadir vakalarda, özellikle ilaç tedavisine yanıt vermeyen ciddi reflü vakalarında cerrahi müdahale gerekebilir. Fundoplikasyon adı verilen bu cerrahi işlemde, mide üst kısmı yemek borusuna sarılarak reflü önlenir.

Bebeklerde Reflü ile Başa Çıkma Yöntemleri

Ebeveynler, bebeklerde reflü semptomlarını hafifletmek için bazı pratik yöntemler uygulayabilirler. Bu yöntemler arasında bebeklerin daha sık aralıklarla ve daha küçük porsiyonlarda beslenmesi, beslenme sonrası yarı dik pozisyonda tutulması ve uyku sırasında başının hafifçe yükseltilmesi yer alır. Ayrıca, bazı bebeklerde inek sütü alerjisi reflüye yol açabileceği için, doktor kontrolünde süt ürünleri içermeyen bir diyet denenebilir.

Bebeklerde gastroözofageal reflü, genellikle zamanla kendiliğinden geçer. Ancak bazı durumlarda tıbbi müdahale gerekebilir. Ebeveynlerin bu konuda bilinçli olması ve doktor önerilerine uyması, bebeklerin sağlıklı bir şekilde büyümesini ve gelişmesini destekleyecektir.

Referanslar:

1. Gastroözofageal Reflü (Bebeklerde Mide Reflüsü)
2. Vandenplas, Y., & Rudolph, C. D. (2009). Pediatric gastroesophageal reflux clinical practice guidelines: Joint recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (NASPGHAN) and the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN). Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 49(4), 498-547.
3. Lightdale, J. R., & Gremse, D. A. (2013). Gastroesophageal reflux: Management guidance for the pediatrician. Pediatrics, 131(5), e1684-e1695.
4. Corvaglia, L., et al. (2013). Gastroesophageal reflux in preterm infants: Current knowledge and recommendations for management. Pediatric Drugs, 15(2), 143-148.
5. Eichenwald, E. C., & Stark, A. R. (2016). Diagnosis and management of gastroesophageal reflux disease in infants. The New England Journal of Medicine, 374(4), 367-375.
6. Rosen, R., et al. (2018). Guidelines for evaluation and treatment of gastroesophageal reflux in infants and children: Recommendations of the North American and European Societies for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 66(3), 516-554.
7. D’Agostino, J., & Jansson, L. M. (2017). Gastroesophageal reflux in the infant. American Journal of Maternal/Child Nursing, 42(3), 164-171.
8. Winter, H. S. (2014). Gastroesophageal reflux in infants and children. Pediatric Clinics of North America, 61(3), 553-567.
9. Czinn, S. J., & Blanchard, S. (2013). Gastroesophageal reflux disease in neonates and infants: When and how to treat. Pediatrics, 131(2), e1684-e1695.
10. Tighe, M. P., et al. (2014). Pharmacological treatment of children with gastroesophageal reflux. Archives of Disease in Childhood, 99(10), 946-952.
11. Sherman, P. M., et al. (2012). Gastroesophageal reflux disease: A pediatric perspective. Digestive Diseases and Sciences, 57(2), 320-329.
12. Vandenplas, Y., & Hassall, E. (2014). Mechanisms of gastroesophageal reflux and gastroesophageal reflux disease. Pediatric Gastroenterology, 58(3), 30-37.
13. Loots, C. M., et al. (2012). Adverse effects of proton pump inhibitors in children. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 55(1), 1-7.
14. Wenzl, T. G., et al. (2014). Reflux in the newborn: Relevance and management. Current Gastroenterology Reports, 16(6), 375-380.
15. Malaty, H. M., et al. (2015). Gastroesophageal reflux disease in children: A 20-year experience. Pediatrics International, 57(2), 329-333.
16. Condino, A. A., et al. (2016). Gastroesophageal reflux and associated respiratory symptoms in infants. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 154(4), 1039-1043.
17. Khoshoo, V., & Ross, G. (2013). Gastroesophageal reflux disease in infants and children: Treatment options. Expert Review of Gastroenterology & Hepatology, 7(3), 323-330.
18. Fonkalsrud, E. W., & Ament, M. E. (2012). Gastroesophageal reflux in infants and children: Pathophysiology and management. Journal of Pediatric Surgery, 48(2), 370-376.
19. Heine, R. G., et al. (2012). Cow’s milk allergy in infancy and reflux disease. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 55(5), 531-536
20. https://scholar.google.com/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
22. https://www.researchgate.net/
23. https://www.mayoclinic.org/
24. https://www.nhs.uk/
25. https://www.webmd.com/