100 / 100

Pankreas kanseri, dünya genelinde en agresif ve ölümcül kanser türlerinden biri olarak bilinir. Pankreas, karın boşluğunun üst kısmında, midenin arkasında yer alan bir organdır ve hem sindirim hem de endokrin sistemlerin bir parçası olarak çalışır. Sindirim enzimlerinin ve hormonların üretiminde önemli bir rol oynar. Pankreasın kanserli hale gelmesi, genellikle geç evrelerde teşhis edilir ve bu da tedavi seçeneklerini sınırlı hale getirir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, kanser ölümleri arasında önde gelen nedenlerden biri olup, genellikle teşhis konulduktan sonraki 5 yıl içinde yaşam süresi düşük kalmaktadır.

Sağlık Bilgisi İçeriği

Pankreas Kanserinin 8 Belirtisi, Nedenleri Ve Tedavisi

Pankreas kanserinin ölümcüllüğünü artıran başlıca faktörlerden biri, hastalığın başlangıç aşamasında belirgin semptomların ortaya çıkmamasıdır. Pankreas derin bir organdır ve erken evredeki tümörler genellikle komşu organlara yayılmadan fark edilmez. Semptomlar ortaya çıktığında ise kanser çoğunlukla ilerlemiş ve ameliyat gibi tedavi seçenekleri kısıtlanmış olur. Bu nedenle, tıpta “sessiz katil” olarak adlandırılmaktadır. Tedaviye başlanmadan önce hastalığın ne kadar yayıldığı ve hastanın genel sağlık durumu göz önünde bulundurulur, ancak tedavi şansları genel olarak sınırlıdır.

Pankreas kanseri teşhisinde en büyük zorluk, tanının genellikle ileri evrelerde konulmasıdır. İlk evrelerde hastalık sinsi bir şekilde ilerlerken, ileri evrelerde kanserin yayılma hızı artar ve ameliyat, kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi seçenekleri zorlaşır. Araştırmalar yoğun bir şekilde devam etmekte, özellikle erken tanı ve tedavi yöntemlerinde ilerlemeler kaydedilmek istenmektedir. Günümüzde pankreas kanserine karşı en etkili yöntemlerden biri, düzenli sağlık taramaları ve risk faktörlerinin kontrol edilmesidir.

Bu makalede, pankreas kanserinin ne olduğunu, belirtilerini, nedenlerini, tanı yöntemlerini, tedavi seçeneklerini ve türlerini ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz. Pankreas kanseri ile ilgili bilimsel ve klinik bilgilerin ötesinde, hastalıkla başa çıkma stratejileri ve yaşam kalitesini artırmaya yönelik öneriler de ele alınacaktır. Ayrıca, kanserin dünya genelindeki yaygınlığı ve bireysel risk faktörleri üzerine yapılan son araştırmalar ışığında, gelecekte bu hastalığın yönetiminde hangi gelişmelerin yaşanabileceği üzerinde durulacaktır.

Pankreas Kanseri Nedir?

Pankreas kanseri, pankreas hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve yayılması ile karakterize edilen bir hastalıktır. Pankreasın ana işlevi, sindirim enzimleri ve insülin gibi hormonlar üretmektir. Kanserli hücreler, bu fonksiyonları bozar ve çevredeki doku ve organlara zarar verebilir. Adenokarsinom (pankreas kanallarını etkileyen) ve nöroendokrin tümörler (hormon üreten hücrelerden kaynaklanan) olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Adenokarsinom, pankreas kanserlerinin %95’ini oluşturan en yaygın türdür.

Genellikle vücudun diğer bölgelerine metastaz yapmadan önce herhangi bir belirti göstermeyebilir. Bu nedenle, sıklıkla ileri evrelerde tespit edilir. Bunun sonucunda hastalık tedavi edilemez hale gelir ve hastaların büyük bir kısmı maalesef yaşamlarını kaybeder. Dünya genelinde en ölümcül kanser türlerinden biridir ve tüm kanser ölümlerinin %5’ini oluşturur. Son yıllarda yapılan tıbbi ilerlemelere rağmen, pankreas kanserinde sağkalım oranı oldukça düşüktür.

Pankreas Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Pankreas kanseri, erken evrelerinde genellikle belirgin semptomlar göstermez. Bu durum, hastalığın erken teşhisini zorlaştırır ve tedavi sürecinde geç kalınmasına neden olabilir. Ancak, ilerleyen evrelerde bazı yaygın belirtiler ortaya çıkabilir. Aşağıda pankreas kanserinin en sık gözlemlenen belirtileri detaylandırılmıştır:

1. Karın ve Sırt Ağrısı

Karın Ağrısı: Pankreasın konumu itibarıyla karın üst bölgesinde ağrılar sıkça görülür. Bu ağrı genellikle yemek yedikten sonra veya sırtüstü yatıldığında artış gösterebilir.
Sırt Ağrısı: Karın bölgesinden yayılan ağrılar sırtın orta kısmında hissedilebilir. Özellikle tümörün büyüyerek çevre dokulara baskı yapması sırt ağrısına yol açabilir.

2. Sarılık

Pankreasın baş kısmında gelişen tümörler safra kanalını sıkıştırarak safra akışını engelleyebilir. Bu durum deri ve göz aklarının sararmasına (sarılık) yol açar.
Kaşıntı: Safra birikimine bağlı olarak kaşıntı sık görülen bir şikayettir.
Koyu Renkli İdrar ve Açık Renkli Dışkı: Safra akışındaki bozulma, idrarın koyulaşmasına ve dışkının açık renk almasına neden olabilir.

3. Sindirim Problemleri

Kilo Kaybı: Yemek yemeye rağmen kilo kaybı, pankreasın sindirim enzimleri üretememesinden kaynaklanabilir. Besinlerin sindirimi ve emilimi yetersiz hale gelir.
Şişkinlik ve Hazımsızlık: Özellikle yağlı yiyeceklerin sindirimi zorlaşır. Hastalar şişkinlik, gaz ve mide bulantısı gibi belirtiler yaşayabilir.
İshal veya Yağlı Dışkı (Steatore): Pankreasın yetersiz çalışması nedeniyle dışkıda yağ birikimi olabilir. Bu tür dışkılar kötü kokulu ve yağlı bir görünüme sahiptir.

4. İştah Kaybı

Pankreas kanseri olan hastalarda iştah azalması sıkça görülür. Bu durum kilo kaybını hızlandırabilir ve hastanın genel sağlığını olumsuz etkileyebilir.

5. Kan Şekeri Seviyesinde Değişiklikler

Yeni Başlayan Diyabet: Pankreas kanseri, insülin üretiminden sorumlu hücrelere zarar vererek yeni başlayan diyabete yol açabilir.
Kan Şekeri Dalgalanmaları: Ani kan şekeri düşüşleri veya yükselişleri, pankreasın işlevindeki bozulmanın bir işareti olabilir.

6. Genel Yorgunluk ve Halsizlik

Hastalar, kansere bağlı olarak sürekli yorgunluk ve enerji kaybı hissedebilirler. Bu durum, hastalığın metabolizma üzerindeki etkilerinden kaynaklanır.

7. Derin Ven Trombozu (DVT)

Pankreas kanseri bazı hastalarda bacaklarda şişlik, kızarıklık ve ağrıya neden olabilen derin ven trombozu (kan pıhtısı oluşumu) gibi komplikasyonlara yol açabilir.

8. Psikolojik Belirtiler

Depresyon: Pankreas kanserinin erken belirtilerinden biri, açıklanamayan depresyon veya anksiyete olabilir.
Ruh Halinde Dalgalanmalar: Duygusal dengesizlikler ve motivasyon kaybı sık görülen şikayetler arasındadır.

Belirtilerin Değerlendirilmesi

Bu belirtilerden biri veya birkaçı mevcutsa, bu durum her zaman pankreas kanserini işaret etmeyebilir. Ancak, bu belirtiler özellikle açıklanamayan şekilde ortaya çıkıyor ve uzun süre devam ediyorsa, bir sağlık uzmanına danışılması önemlidir. Erken teşhis, pankreas kanserinin tedavi edilebilirliği açısından kritik öneme sahiptir.

Pankreas Kanseri Nedenleri Nelerdir?

Pankreas kanseri, birçok faktörün etkisiyle ortaya çıkan karmaşık bir hastalıktır. Kesin nedenleri tam olarak belirlenememiş olsa da, genetik, çevresel ve yaşam tarzı faktörlerinin bu hastalığın gelişiminde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Aşağıda pankreas kanseri riskini artıran başlıca nedenler detaylı olarak açıklanmıştır:

1. Genetik ve Kalıtsal Faktörler

Aile Geçmişi: Ailesinde pankreas kanseri veya diğer kanser türleri görülen bireylerin, bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Özellikle birinci derece akrabalarda pankreas kanseri öyküsü varsa, genetik bir yatkınlık söz konusu olabilir.
Genetik Mutasyonlar: BRCA2, PALB2, ATM ve CDKN2A gibi genlerdeki mutasyonlar pankreas kanseri riskini artırabilir. Bu mutasyonlar, hücresel DNA tamir mekanizmalarını zayıflatarak hücrelerin kontrolsüz büyümesine yol açar.
Kalıtsal Sendromlar: Lynch sendromu, Peutz-Jeghers sendromu ve ailesel atipik çoklu mole melanom (FAMMM) gibi genetik hastalıklar pankreas kanseriyle ilişkilidir.

2. Sigara ve Tütün Kullanımı

Sigara içmek, pankreas kanseri için en önemli önlenebilir risk faktörlerinden biridir. Sigara dumanında bulunan toksik maddeler, pankreas dokusunda DNA hasarına neden olabilir ve kanser gelişimini tetikleyebilir. Araştırmalar, sigara kullanan bireylerde pankreas kanseri riskinin 2-3 kat arttığını göstermektedir.

3. Yaş ve Cinsiyet

Pankreas kanseri genellikle ileri yaşlarda görülür. Vakaların büyük bir kısmı 60 yaş üzerindeki bireylerde teşhis edilir. Ayrıca, erkeklerde pankreas kanseri görülme oranı kadınlara göre biraz daha yüksektir. Bunun sebebi, sigara kullanımının erkekler arasında daha yaygın olmasıyla ilişkilendirilebilir.

4. Obezite ve Hareketsiz Yaşam Tarzı

Aşırı kilo ve hareketsizlik pankreas kanseri riskini artıran önemli faktörlerdendir. Obezite, insülin direncine ve kronik inflamasyona yol açarak pankreasın işlevlerini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, fazla yağ dokusu, hormonal dengesizliklere neden olarak kanser riskini artırabilir.

5. Diyabet ve Kan Şekeri Kontrolü

Diyabet, pankreas kanseriyle yakından ilişkilidir. Özellikle sonradan gelişen tip 2 diyabet, pankreas kanserinin hem bir nedeni hem de erken bir belirtisi olabilir. Yüksek kan şekeri seviyeleri, pankreas hücrelerini strese sokarak kanser gelişimini tetikleyebilir.

6. Alkol ve Sağlıksız Beslenme

Alkol Tüketimi: Aşırı alkol tüketimi, kronik pankreatite ve dolaylı olarak pankreas kanserine yol açabilir. Alkol, pankreas dokusunu tahriş ederek hücresel değişikliklere neden olabilir.
Yüksek Yağlı ve Düşük Lifli Beslenme: Sağlıksız bir diyet, pankreas kanseri riskini artırabilir. Kırmızı et ve işlenmiş gıdaların aşırı tüketimi bu riskle ilişkilendirilmiştir.

7. Kronik Pankreatit

Kronik pankreatit, pankreasın uzun süreli iltihaplanmasıdır ve genellikle alkol tüketimi veya genetik faktörler nedeniyle gelişir. Bu durum, pankreas dokusunda kalıcı hasara neden olarak kanser riskini artırır.

8. Kimyasal Maddeler ve Çevresel Faktörler

Bazı kimyasallara uzun süre maruz kalmak, pankreas kanseri riskini artırabilir. Özellikle kimya sanayisinde çalışan bireylerde bu risk daha yüksektir. Pestisitler, ağır metaller ve petrol ürünleri gibi maddeler bu risk faktörlerine örnek gösterilebilir.

9. Irk ve Etnik Köken

Araştırmalar, pankreas kanserinin Afrika kökenli bireylerde diğer etnik gruplara kıyasla daha sık görüldüğünü ortaya koymaktadır. Bu durum, genetik yatkınlık ve yaşam tarzı faktörlerinin bir kombinasyonuna bağlanabilir.

Pankreas kanserine yol açan nedenler, çoğu zaman birbirini tetikleyen karmaşık bir yapıya sahiptir. Risk faktörlerinin birçoğu yaşam tarzı değişiklikleriyle azaltılabilir. Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz, sigaradan uzak durma ve diyabet gibi hastalıkların yönetimi, pankreas kanseri riskini azaltmak için alınabilecek önemli önlemler arasındadır. Ancak genetik yatkınlık gibi kontrol edilemeyen faktörler söz konusu olduğunda, erken teşhis ve düzenli tıbbi kontroller hayati öneme sahiptir.

Pankreas Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?

Pankreas kanseri tanısı, genellikle hastalığın erken evrede belirti göstermemesi nedeniyle zorlu bir süreçtir. Bununla birlikte, tanı koyma sürecinde kullanılan modern görüntüleme yöntemleri, biyokimyasal analizler ve biyopsi gibi araçlar, hastalığın kesin teşhisinde önemli bir rol oynamaktadır. Pankreas kanseri tanısını detaylandırmak için süreç şu alt başlıklarda incelenebilir:

1. Hasta Hikayesi ve Fizik Muayene

Tanı süreci genellikle hastanın şikayetlerinin değerlendirilmesiyle başlar. Özellikle aşağıdaki belirtilerin varlığı pankreas kanserinden şüphelenilmesine neden olabilir:

Üst karın ağrısı ve sırta yayılan ağrı,
İştahsızlık ve açıklanamayan kilo kaybı,
Sarılık (ciltte ve göz beyazlarında sararma),
İdrar renginde koyulaşma ve dışkıda renk değişikliği.

Fizik muayenede, doktor karaciğer büyümesi, sarılık ve kitle gibi bulguları araştırabilir. Bununla birlikte, fizik muayene genellikle pankreas kanserinin tanısında sınırlı bilgi sağlar.

2. Görüntüleme Yöntemleri

Modern tıbbi görüntüleme teknikleri, pankreas kanserinin teşhisinde merkezi bir rol oynar. Kullanılan yöntemler şunlardır:

Ultrasonografi (USG): İlk basamakta kullanılabilir. Abdominal ultrason, pankreas bölgesindeki olası kitleleri belirlemek için tercih edilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Pankreasın detaylı bir şekilde incelenmesini sağlar. Tümör boyutunu, yerleşimini ve çevre dokulara olan yayılımını değerlendirmek için kullanılabilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Yumuşak doku detaylarını değerlendirmek için tercih edilir. Özellikle MR kolanjiopankreatografi (MRCP), safra kanalları ve pankreas kanalındaki tıkanıklıkları incelemek için faydalıdır.
Endoskopik Ultrasonografi (EUS): Pankreas kanserinin erken teşhisinde ve biyopsi alınmasında son derece hassas bir yöntemdir.
Pozitron Emisyon Tomografisi (PET): Metastazların araştırılmasında kullanılır.

3. Laboratuvar Testleri

Pankreas kanserine özgü bir biyokimyasal belirteç olmamasına rağmen, bazı testler tanıya yardımcı olabilir:

Tümör Belirteçleri: CA 19-9 ve CEA (karsinoembriyonik antijen) seviyeleri pankreas kanseri için yüksek olabilir. Ancak bu belirteçler erken evrede yükselmeyebilir ve diğer kanser türleri veya iyi huylu durumlarda da artış gösterebilir.
Karaciğer Fonksiyon Testleri: Özellikle safra yollarının tıkanmasına bağlı sarılık vakalarında karaciğer enzimlerinde yükselme görülebilir.

4. Biyopsi ve Histopatolojik İnceleme

Kesin tanı koymak için genellikle biyopsi yapılması gereklidir:

EUS Eşliğinde İnce İğne Aspirasyonu (EUS-FNA): Endoskopik ultrason eşliğinde yapılan bu yöntem, pankreastaki kitlelerden örnek alınmasını sağlar.
CT veya MR Eşliğinde Biyopsi: Görüntüleme rehberliğinde doku örneği alınabilir.
Cerrahi Biyopsi: Daha nadir durumlarda, laparoskopik veya açık cerrahi biyopsi gerekebilir.

Histopatolojik inceleme, alınan doku örneğinde maligniteyi doğrulamak ve tümörün tipini belirlemek için yapılır.

5. Genetik ve Moleküler Testler

Pankreas kanseri, bazı genetik mutasyonlarla ilişkili olabilir. Genetik testler, özellikle ailesel pankreas kanseri öyküsü bulunan hastalarda önemlidir:

BRCA1/BRCA2 ve PALB2 Mutasyonları: Bu genetik değişiklikler, bazı pankreas kanseri türlerinde gözlemlenir.
Somatik Mutasyon Analizleri: Tümördeki spesifik genetik değişiklikler, hedefe yönelik tedavi kararlarını yönlendirebilir.

6. Evreleme ve Yayılımın Değerlendirilmesi

Pankreas kanseri tanısı konulduktan sonra, hastalığın evresi belirlenir. Bu süreç, hastalığın tedavi planlaması için kritik öneme sahiptir:

Tümörün Yerel Durumu: Pankreastaki yayılımı değerlendirilir.
Bölgesel Lenf Düğümleri: Kanserin lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığı kontrol edilir.
Uzak Metastaz: Özellikle karaciğer, akciğer veya periton gibi uzak organların tutulumu incelenir.

Pankreas Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavisi, genellikle hastalığın evresine, türüne ve genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Genellikle erken evrelerde fark edilmediği için çoğu zaman ileri evrelerde teşhis edilir.

Cerrahi Müdahale

Whipple Ameliyatı (Pankreatikoduodenektomi):
- Pankreasın baş kısmı, onikiparmak bağırsağı, safra kesesi, ve bazen bir kısmı mide çıkarılır. Bu genellikle pankreas başı tümörleri için uygulanır.
Distal Pankreatektomi:
- Pankreasın kuyruk kısmı ve bazen dalak da çıkarılır. Bu genellikle pankreas kuyruk tümörleri için uygulanır.
Total Pankreatektomi:
- Tüm pankreas, mide, onikiparmak bağırsağı ve safra kesesi çıkarılır. Bu nadir durumlarda uygulanır.

Radyoterapi

Dış Radyoterapi:
- Kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini kontrol altında tutmak için dışarıdan uygulanan yüksek enerjili ışınlar kullanılır.
İnternal Radyoterapi (Brakiterapi):
- Radyoaktif maddeler doğrudan tümör bölgesine yerleştirilir. Bu yöntem, özellikle tümörün diğer organlara yayıldığı durumlarda kullanılabilir.

Kemoterapi

Sistemik Kemoterapi:
- İlaçlar, genellikle damar içine verilerek, vücuttaki kanser hücrelerini hedefler. Pankreas kanseri tedavisinde sıkça kullanılan kemoterapi ilaçları gemcitabine, nab-paklitaksel, 5-fluorourasil ve irinotekan gibi maddeleri içerebilir.
Hipertermik İntraperitoneal Kemoterapi (HIPEC):
- Cerrahi müdahaleden sonra karın boşluğuna ısıtılmış kemoterapi ilaçları verilir.

Hedefe Yönelik Tedaviler

Targeted Therapy:
- Bazı ilaçlar, kanser hücrelerini belirli hedeflere yönlendirir ve bu hücrelerin büyümesini durdurur. Erlotinib gibi epidermal growth factor receptor (EGFR) inhibitörleri bu sınıfa dahildir.
İmmünoterapi:
- Bu tedavi, bağışıklık sistemini kanserle savaşmaya yönlendirmeyi amaçlar. Pankreas kanseri tedavisinde henüz geniş çaplı olarak kullanılmamakla birlikte, araştırmalar devam etmektedir.

Destekleyici Tedaviler

Ağrı Yönetimi:
- Pankreas kanseri sıklıkla şiddetli ağrılara neden olabilir. Ağrı yönetimi, hastanın yaşam kalitesini artırmak için önemlidir.
Nutrisyonel Desteğ:
- Pankreas kanseri, genellikle kilo kaybına neden olabilir. Beslenme uzmanları tarafından planlanan bir diyet, hastanın beslenme durumunu optimize etmeye yardımcı olabilir.
Psikososyal Destek:
- Kanser tedavisi sürecinde hastalar ve aileleri için psikososyal destek sağlamak önemlidir. Destek grupları, terapi ve danışmanlık hizmetleri bu alanda yardımcı olabilir.

Pankreas kanseri tedavisi genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve tedavi planı, hastanın bireysel durumuna göre özelleştirilir. Erken teşhis ve tedaviye rağmen, pankreas kanseri genellikle agresif bir hastalıktır ve prognoz genellikle ciddidir. Bu nedenle, tedavi planının belirlenmesi ve uygulanması için bir onkologla işbirliği yapmak önemlidir.

Pankreas Kanseri Türleri

Pankreas kanseri, köken aldığı hücre tipine göre sınıflandırılır. En yaygın türler şunlardır:

Pankreatik Adenokarsinom: Pankreas kanserlerinin %95’ini oluşturan bu tür, pankreasın kanallarında başlar. Pankreatik adenokarsinom, en agresif ve ölümcül pankreas kanseri türüdür.
Nöroendokrin Tümörler: Pankreasın hormon üreten hücrelerinden kaynaklanan bu tümörler, daha nadir görülür. Bu tümörler genellikle daha yavaş büyür ve tedaviye daha iyi yanıt verebilir.
Acinar Hücreli Karsinom: Pankreasın sindirim enzimlerini üreten hücrelerinde gelişen bu kanser türü, nadir görülür ve genellikle cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir.
Adenoskuamöz Karsinom: Pankreasın hem adenokarsinom hem de skuamöz hücreli kanser türlerini içerir. Bu kanser türü oldukça nadirdir ve agresif bir seyir izler.

Pankreas kanseri türü, tedavi planının belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Erken tanı konan vakalarda, tedavi seçenekleri daha etkili olabilirken, ileri evrelerde tedavi seçenekleri sınırlı kalmaktadır.

Korunma

Önlemek için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

Sigara içmeyin ve alkolü sınırlayın.
Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin ve obeziteyi önlemeye çalışın.
Diyabet kontrolü için doktorunuzla işbirliği yapın.
Aile geçmişinizi göz önünde bulundurarak düzenli doktor muayeneleri yapın.

Sonuç

Teşhis ve tedavi açısından zorlu bir hastalıktır. Erken teşhisin önemi vurgulanmalı ve risk faktörleri göz önünde bulundurulmalıdır. Daha fazla bilgi edinmek ve düzenli sağlık kontrolleri yapmak, hastalığın erken teşhis edilmesine ve etkili tedaviye katkı sağlayabilir. Sağlığınıza dikkat etmek, bu ölümcül kanser türünün riskini azaltmanıza yardımcı olabilir.

Referanslar:

Pankreas Kanserinin 8 Belirtisi, Nedenleri Ve Tedavisi
Wolfgang CL, Herman JM, Laheru DA, et al. Pancreatic cancer. Lancet. 2013.
Ryan DP, Hong TS, Bardeesy N. Pancreatic adenocarcinoma. N Engl J Med. 2014.
Neoptolemos JP, Kleeff J, Michl P, et al. Therapeutic developments in pancreatic cancer: current and future perspectives. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2018.
Hidalgo M. Pancreatic cancer. N Engl J Med. 2010.
Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, et al. Global cancer statistics 2018. CA Cancer J Clin. 2018.
Siegel RL, Miller KD, Jemal A. Cancer statistics, 2020. CA Cancer J Clin. 2020.
Conroy T, Desseigne F, Ychou M, et al. FOLFIRINOX versus gemcitabine for metastatic pancreatic cancer. N Engl J Med. 2011.
Rahib L, Smith BD, Aizenberg R, et al. Projecting cancer incidence and deaths to 2030. Cancer Res. 2014.
Vincent A, Herman J, Schulick R, et al. Pancreatic cancer. Lancet. 2011.
Ilic M, Ilic I. Epidemiology of pancreatic cancer. World J Gastroenterol. 2016.
Chang JC, Kundranda M. Pancreatic cancer: advancements in diagnosis, treatment, and palliation. World J Gastroenterol. 2018.
Manji GA, Olive KP, Saenger YM, et al. Current and emerging therapies in metastatic pancreatic cancer. Clin Cancer Res. 2017.
Luchini C, Capelli P, Scarpa A. Pancreatic ductal adenocarcinoma: A molecular pathology appraisal. Pathologica. 2020.
Kamisawa T, Wood LD, Itoi T, et al. Pancreatic cancer. Lancet. 2016.
Rahib L, Smith BD, Aizenberg R, et al. Projecting cancer incidence and deaths to 2030. Cancer Res. 2014.
Biankin AV, Waddell N, Kassahn KS, et al. Pancreatic cancer genomes reveal aberrations in axon guidance pathway genes. Nature. 2012.
Oberstein PE, Olive KP. Pancreatic cancer: why is it so hard to treat? Therap Adv Gastroenterol. 2013.
Mizrahi JD, Surana R, Valle JW, et al. Pancreatic cancer. Lancet. 2020.
Jones S, Zhang X, Parsons DW, et al. Core signaling pathways in human pancreatic cancers revealed by global genomic analyses. Science. 2008.
Hezel AF, Kimmelman AC, Stanger BZ, et al. Genetics and biology of pancreatic ductal adenocarcinoma. Genes Dev. 2006.
Bailey P, Chang DK, Nones K, et al. Genomic analyses identify molecular subtypes of pancreatic cancer. Nature. 2016.
Yachida S, Jones S, Bozic I, et al. Distant metastasis occurs late during the genetic evolution of pancreatic cancer. Nature. 2010.
Neuzillet C, Tijeras-Raballand A, Bourget P, et al. State of the art and future directions of pancreatic ductal adenocarcinoma therapy. Pharmacol Ther. 2015.
Kleeff J, Korc M, Apte M, et al. Pancreatic cancer. Nat Rev Dis Primers. 2016.
Maitra A, Hruban RH. Pancreatic cancer. Annu Rev Pathol. 2008.
Winter JM, Brennan MF, Tang LH, et al. Survival after resection of pancreatic adenocarcinoma: results from a single institution over three decades. Ann Surg Oncol. 2012.
Bardeesy N, DePinho RA. Pancreatic cancer biology and genetics. Nat Rev Cancer. 2002.
Biankin AV, Morey AL, Lee CS, et al. DPC4/Smad4 expression and outcome in pancreatic ductal adenocarcinoma. J Clin Oncol. 2002
https://scholar.google.com/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/