Şeker Hastalığı Kan Testleri: Şeker Testi, HbA1c

Diyabet, günümüzde milyonlarca insanı etkileyen kronik bir hastalıktır ve bu sayı her geçen yıl artmaktadır. Diyabetin tedavisi kadar teşhisi de son derece önemlidir. Erken teşhis edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Şeker hastalığı, vücutta insülinin yeterince üretilememesi veya vücudun insülini etkili bir şekilde kullanamaması sonucu ortaya çıkar. Bu durum, kandaki glikoz seviyesinin yükselmesine neden olur. Kandaki şeker seviyesinin düzenlenememesi, zamanla organ hasarına ve diğer komplikasyonlara yol açar. Bu sebeple, şeker hastalığının erken evrede tespit edilmesi, tedavi sürecini ve yaşam kalitesini olumlu yönde etkiler.

Şeker Hastalığı Kan Testleri: Şeker Testi, HbA1c

Şeker hastalığının teşhisi için çeşitli testler ve yöntemler mevcuttur. Bu testler, kandaki glikoz seviyesini ölçerek bireyin diyabet riski altında olup olmadığını belirler. Testler, yalnızca şeker hastalığının varlığını belirlemekle kalmaz, aynı zamanda bireyin kan şekeri seviyesinin ne kadar iyi yönetildiğini de gösterir. Düzenli testler sayesinde hastalar, kan şekerlerini kontrol altında tutarak olası komplikasyonları önleyebilir. Diyabet tanısında kullanılan testler, farklı yöntemlerle gerçekleştirilir ve bireyin mevcut sağlık durumu, yaşı ve risk faktörlerine göre değişiklik gösterebilir.

Diyabet testi yaptırmanın önemi, özellikle risk altında olan bireyler için vurgulanmalıdır. Özellikle aile öyküsünde diyabet bulunanlar, obezite sorunu olanlar veya sağlıksız bir yaşam tarzı sürdüren bireyler daha fazla risk altındadır. Bu kişilerin düzenli olarak diyabet testi yaptırmaları tavsiye edilir. Ayrıca, hamilelik döneminde görülen gestasyonel diyabet gibi geçici diyabet türleri de vardır ve bu da farklı bir diyabet testi süreci gerektirir. Hamilelik sürecinde kan şekeri seviyelerinin düzenli olarak kontrol edilmesi hem anne hem de bebek sağlığı için son derece önemlidir.

Bu makalede, şeker hastalığının teşhisi için kullanılan başlıca testler ele alınacak ve her bir testin nasıl yapıldığı, neyi ölçtüğü ve hangi durumlarda tercih edildiği detaylı olarak incelenecektir. Aynı zamanda, hangi testin hangi hastalar için daha uygun olduğuna dair bilgilere de yer verilecektir. Diyabetin erken tanısının ne kadar kritik olduğu göz önüne alındığında, şeker testlerinin doğru ve zamanında yapılmasının hayat kurtarıcı bir rol oynadığını söylemek mümkündür. Bu bilgiler doğrultusunda, diyabet teşhisinde kullanılan testlerin daha yakından anlaşılması amaçlanmaktadır.

Şeker Hastalığı Kan Testleri

1. Kan Glukoz Testi (Açlık Kan Şekeri Testi)

Kan glukoz testi, diyabet teşhisinde en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Bu test, genellikle 8 ila 12 saat açlık sonrası alınan kan örneği ile yapılır ve kandaki glukoz seviyesini ölçer. Bu test, açlık kan şekeri düzeyinin normalden yüksek olup olmadığını tespit etmek için kullanılır.

• Nasıl Yapılır? Bireyden açlık sonrası kan örneği alınır ve laboratuvarda analiz edilir. Test sonucunda çıkan glukoz değeri, diyabet riskini gösterir.
• Normal Değerler: Normalde açlık kan şekeri 70-99 mg/dL arasında olmalıdır. 100-125 mg/dL arası pre-diyabet, 126 mg/dL ve üzeri ise diyabet tanısı konulabilir.
• Avantajları: Bu test, basit, hızlı ve yaygın bir şekilde uygulanabilir.
• Dezavantajları: Sadece açlık durumundaki glukoz seviyesini ölçer ve bazı durumlarda yanlış negatif veya pozitif sonuçlar verebilir.

2. Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT)

Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT), özellikle gizli diyabetin tespitinde etkili bir yöntemdir. Bu test, kan şekeri düzeylerinin yemek sonrası nasıl değiştiğini görmek amacıyla kullanılır ve gebelik diyabeti tanısında da yaygın olarak tercih edilir.

• Nasıl Yapılır? İlk olarak açlık kan şekeri ölçülür. Ardından, bireye 75 gram glukoz içeren bir solüsyon içirilir. İki saat sonra tekrar kan örneği alınarak kan şekeri seviyesi ölçülür.
• Normal Değerler: İki saat sonra yapılan ölçümde kan şekeri 140 mg/dL’den düşük olmalıdır. 140-199 mg/dL pre-diyabet, 200 mg/dL ve üzeri diyabet olarak değerlendirilir.
• Avantajları: Yemek sonrası kan şekeri seviyesini daha doğru bir şekilde gösterir ve gizli diyabeti ortaya çıkarabilir.
• Dezavantajları: Zaman alıcı bir testtir ve özellikle diyabeti olmayan bireylerde uygulanması gereksiz yere stres yaratabilir.

3. HbA1c Testi (Hemoglobin A1c)

HbA1c testi, diyabet teşhisinde ve diyabetin kontrolünde kullanılan en önemli testlerden biridir. Hemoglobin A1c testi, son 2-3 aylık dönemdeki ortalama kan şekeri seviyelerini yansıtır. Bu testin diğer şeker testlerinden en büyük farkı, sadece anlık kan şekeri seviyesini ölçmekle kalmayıp, uzun vadeli glikoz kontrolünü değerlendirmesidir. Diyabet hastaları için hem tanı koymada hem de hastalığın yönetiminde kritik bir rol oynar.

HbA1c Nedir?

Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve oksijen taşıyan bir proteindir. Kandaki şeker (glikoz), hemoglobin moleküllerine bağlanır ve bu duruma “glikasyon” denir. HbA1c, glikozun hemoglobine bağlanma oranını ifade eder. Bu oran, kandaki glikoz seviyesinin ne kadar yüksek olduğuna bağlı olarak artar. Kırmızı kan hücrelerinin yaşam süresi ortalama 120 gün olduğundan, HbA1c testi son 2-3 aylık dönemdeki kan şekeri seviyelerini gösterir. Bu nedenle, kısa vadeli dalgalanmalar yerine uzun vadeli bir bakış açısı sunar.

Nasıl Yapılır?

HbA1c testi, basit bir kan testi ile yapılır. Hasta aç ya da tok olabilir; bu test için açlık şartı aranmaz. Laboratuvarda yapılan bu testte, kandaki glikozun ne kadarının hemoglobine bağlandığı ölçülür. Sonuç, bir yüzde (%) olarak ifade edilir.

Normal Değerler:

• Normal: %5.7’nin altında
• Pre-diyabet (Gizli Şeker): %5.7 – %6.4 arası
• Diyabet: %6.5 ve üzeri

HbA1c sonucu, uzun vadeli kan şekeri seviyelerini gösterdiği için, bu değerin yükselmesi hastanın kan şekeri kontrolünün zayıf olduğunu gösterir. HbA1c seviyesi yüksek olan bireylerde, kalp hastalığı, böbrek yetmezliği, göz problemleri gibi diyabetin komplikasyonlarına yakalanma riski artar.

HbA1c Sonuçlarının Anlamı

• %5.7’nin Altı: Bireyin diyabet riski taşımadığı anlamına gelir. Ancak, bu seviyede bile düzenli test yaptırmak ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarını sürdürmek önemlidir.
• %5.7 – %6.4 Arası (Pre-diyabet): Bu aralık, bireyin diyabet geliştirme riski taşıdığını gösterir. Pre-diyabet olarak bilinen bu durum, yaşam tarzı değişiklikleri ile diyabetin önlenmesi veya geciktirilmesi açısından kritik bir dönemdir.
• %6.5 ve Üzeri: Bu seviyede, bireyin diyabet hastası olduğu kabul edilir. Diyabet tanısı koyulabilmesi için bu sonuçların başka testlerle doğrulanması gerekebilir. Ayrıca, tedavi planı geliştirilmelidir.

HbA1c’nin Diyabet Tedavisindeki Rolü

HbA1c testi, yalnızca diyabetin teşhisinde değil, diyabet hastalarının tedavisinin izlenmesinde de hayati bir öneme sahiptir. Diyabet hastalarında, HbA1c seviyelerinin düzenli olarak izlenmesi, tedavi etkinliğini değerlendirmek için kullanılır. Genellikle doktorlar, hastalarına her 3 ayda bir HbA1c testi yapılmasını önerirler. Bu test sonucunda hastanın diyabet yönetimindeki başarısı değerlendirilir ve gerekirse tedaviye müdahale edilir.

• Diyabet hastaları için hedef HbA1c seviyesi: Diyabeti olan bireylerde hedef genellikle %7’nin altında bir HbA1c seviyesine ulaşmaktır. Ancak, bu hedef yaş, genel sağlık durumu ve diyabetin süresine göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, yaşlı hastalarda ya da kronik hastalıkları olan bireylerde daha yüksek HbA1c hedefleri belirlenebilir.

HbA1c Testinin Avantajları

• Uzun vadeli glikoz kontrolünü gösterir: HbA1c testi, son birkaç aydaki ortalama kan şekeri seviyesini yansıttığı için günlük dalgalanmalardan bağımsız olarak genel kontrol durumunu gösterir. Bu, diyabet tedavisinin ne kadar etkili olduğunu değerlendirmek için son derece faydalıdır.
• Açlık gerektirmez: Diğer kan şekeri testlerinin aksine, HbA1c testi için hastanın aç olması gerekmez. Bu durum, hastaların hayatını kolaylaştırır ve testin daha yaygın kullanılmasını sağlar.
• Tek bir ölçümle geniş zaman dilimini kapsar: Anlık testlere kıyasla, HbA1c testi hem teşhis hem de tedavi takibi için daha geniş bir perspektif sunar. Günlük kan şekeri ölçümlerinin yanında, uzun vadeli trendleri değerlendirmek için büyük bir avantaj sağlar.

HbA1c Testinin Dezavantajları

• Kısa vadeli değişiklikleri göstermez: HbA1c testi, son 2-3 aylık dönemin ortalama kan şekeri seviyesini gösterir. Bu nedenle, son birkaç gün veya hafta içerisindeki ani kan şekeri değişikliklerini yansıtmaz. Örneğin, yeni bir tedaviye başlandığında ya da hastalık gibi kısa süreli stres faktörleriyle birlikte oluşan geçici kan şekeri dalgalanmalarını bu testte gözlemlemek mümkün değildir.
• Bazı koşullarda yanıltıcı olabilir: Anemi, böbrek yetmezliği, kan transfüzyonları gibi bazı durumlar HbA1c test sonuçlarını etkileyebilir. Bu gibi durumlarda, test sonuçları hastanın gerçek kan şekeri kontrolünü tam olarak yansıtmayabilir.
• Her laboratuvarda aynı sonuçlar alınamayabilir: Farklı laboratuvarlar arasında küçük de olsa sonuç farkları olabilir. Bu yüzden, düzenli HbA1c takibi yapılan hastaların her seferinde aynı laboratuvarda testi yaptırmaları daha tutarlı sonuçlar elde edilmesini sağlar.

HbA1c Testi Kimler İçin Önerilir?

• Diyabet tanısı konulmuş bireyler: Diyabeti olan bireylerin kan şekeri yönetimini takip etmek için düzenli olarak HbA1c testi yaptırmaları gerekir.
• Pre-diyabet teşhisi konmuş bireyler: Pre-diyabet, yani gizli şeker tanısı konmuş bireylerde, diyabet gelişimini önlemek için yaşam tarzı değişiklikleri yapılması gerektiği gibi HbA1c seviyelerinin de düzenli olarak izlenmesi önerilir.
• Diyabet riski taşıyan bireyler: Obezite, ailede diyabet öyküsü, ileri yaş, hareketsiz yaşam tarzı gibi faktörlere sahip kişiler diyabet riski altında olduklarından, düzenli olarak HbA1c testi yaptırmaları önemlidir.

4. Rastgele Kan Glukoz Testi

Rastgele kan glukoz testi, kişinin aç ya da tok olmasına bakılmaksızın herhangi bir zamanda yapılabilen bir kan şekeri ölçümüdür. Bu test genellikle diyabet şüphesi olan bireylerde ilk değerlendirme aşamasında kullanılır.

• Nasıl Yapılır? Bireyden rastgele bir zamanda kan örneği alınarak glukoz düzeyi ölçülür.
• Normal Değerler: Genellikle 200 mg/dL’nin üzerinde bir sonuç diyabeti düşündürür.
• Avantajları: Kolay ve hızlı bir testtir.
• Dezavantajları: Yüksek bir sonuç elde edilmesi diyabet tanısı koymak için yeterli olmayabilir; başka testlerle doğrulama gerekebilir.

5. Fruktozamin Testi

Fruktozamin testi, kan şekeri kontrolünün son 2-3 hafta içerisindeki durumunu değerlendirmek için kullanılan bir testtir. HbA1c testine alternatif olarak kısa vadede glukoz kontrolünü izlemek için tercih edilebilir.

• Nasıl Yapılır? Kandaki proteinlerle glukozun birleşmesi sonucu oluşan fruktozamin ölçülür.
• Normal Değerler: Sonuçlar genellikle 200-285 µmol/L aralığında olmalıdır.
• Avantajları: Kısa vadede kan şekeri kontrolünü gösterir, özellikle HbA1c testine müdahale eden durumlarda kullanılabilir.
• Dezavantajları: Yüksek maliyetli bir test olabilir ve her laboratuvarda yapılmayabilir.

6. İnsülin ve C-Peptid Testleri

İnsülin ve C-peptid testleri, vücudun insülin üretim kapasitesini değerlendirmek için yapılır. Bu testler, tip 1 ve tip 2 diyabeti ayırt etmede yardımcı olabilir.

• Nasıl Yapılır? Bireyden alınan kan örneğinde insülin ve C-peptid seviyeleri ölçülür.
• Normal Değerler: İnsülin ve C-peptid seviyeleri normal aralıklarda olmalıdır.
• Avantajları: Tip 1 ve tip 2 diyabeti ayırt etmeye yardımcı olur.
• Dezavantajları: Diyabet tanısı koymak için tek başına yeterli olmayabilir; diğer testlerle birlikte değerlendirilmelidir.

7. İdrar Testleri

Diyabet tanısında ve yönetiminde kullanılan idrar testleri, diyabetin doğrudan teşhisini koymak için tek başına yeterli olmasa da, hastalığın kontrolü ve komplikasyonlarının değerlendirilmesinde önemli bir rol oynar. Bu testler, özellikle diyabetin neden olduğu böbrek hasarı ve diğer metabolik sorunları tespit etmek için kullanılır. Diyabetin uzun süreli kontrolünde idrar testleri, diyabetin yönetiminde ek bilgi sağlar ve hastaların genel sağlık durumunu değerlendirmede faydalıdır.

İdrar Testi Nedir?

İdrar testi, bireyden alınan idrar örneği ile yapılan laboratuvar incelemesidir. Bu test sayesinde idrarda bulunan çeşitli maddeler analiz edilir. Diyabet hastaları için idrarda şeker (glukoz) ve keton varlığının tespit edilmesi, hastalığın ilerlemesini ve kontrol altında olup olmadığını gösterebilir. Böbrek fonksiyonlarını kontrol etmek için de kullanılan idrar testleri, diyabetin uzun vadede böbreklerde yarattığı hasarın erken tespitinde kritik bir rol oynar.

İdrar Testlerinde İncelenen Başlıca Maddeler

• İdrarda Glukoz: Normalde sağlıklı bireylerde idrarda glukoz bulunmaz. Ancak diyabet hastalarında, kandaki glikoz seviyeleri çok yükseldiğinde böbrekler fazla şekeri süzemez ve bu glukoz idrara geçer. İdrarda glukoz bulunması, kişinin kan şekerinin kontrolsüz olduğunu ve diyabetin ilerlediğini gösterir.
• İdrarda Ketonlar: Vücut, enerji için yeterince glukoz kullanamadığında, yağları yakarak enerji üretir. Bu süreçte oluşan yan ürünlerden biri de ketonlardır. Diyabet hastalarında, özellikle tip 1 diyabette, insülin yetersizliği nedeniyle yağlar daha fazla parçalanır ve idrarda ketonlar birikir. Ketonların idrarda bulunması, diyabetik ketoasidoz (DKA) adı verilen, acil müdahale gerektiren bir durumu işaret edebilir.
• Protein (Albümin) Seviyesi: İdrarda yüksek miktarda protein bulunması, diyabetin böbreklere zarar verdiğini ve diyabetik nefropati geliştiğini gösterebilir. Bu durum, böbreklerin düzgün çalışmadığını ve kandaki proteinleri süzemediğini işaret eder. Mikroalbümin testi, idrarda küçük miktarlarda protein tespit etmek için kullanılır ve böbrek hasarının erken evrede tespit edilmesine yardımcı olur.
• İdrarın Özellikleri: İdrar testinde sadece glukoz veya ketonlar değil, aynı zamanda idrarın rengi, yoğunluğu, pH seviyesi ve diğer biyokimyasal özellikleri de analiz edilir. Bu parametreler, diyabetin hastanın genel metabolik sağlığı üzerindeki etkilerini değerlendirir.

İdrar Testleri Nasıl Yapılır?

İdrar testi, hastadan alınan bir idrar örneğinin laboratuvarda analiz edilmesi ile yapılır. Genellikle sabah ilk idrar örneği tercih edilir çünkü bu örnek, kandaki glukoz ve keton seviyelerinin daha yoğun olduğu bir dönemde alınır ve sonuçlar daha güvenilir olabilir. Test, hastanelerde, kliniklerde veya evde kullanılan idrar test stripleri ile yapılabilir.

• Laboratuvar Testi: İdrar örneği bir laboratuvara gönderilir ve burada glukoz, keton, protein ve diğer maddeler analiz edilir.
• Evde İdrar Testi (Test Stripleri): Özellikle diyabetik ketoasidozdan şüphelenilen durumlarda veya kan şekeri kontrolünün yetersiz olduğu anlarda, hastalar evde idrar stripleri kullanarak keton veya glukoz varlığını tespit edebilirler. Bu testler hızlı sonuç verir, ancak laboratuvar testleri kadar hassas değildir.

İdrar Testlerinin Sonuçları ve Anlamları

• İdrarda Glukoz: İdrarda glukoz bulunması, bireyin kan şekerinin çok yüksek olduğunu ve vücudun bu şekeri işleyemediğini gösterir. Bu, genellikle diyabetin kötü kontrol edildiği durumlarda ortaya çıkar. Bu durumda, kan şekeri seviyelerinin yakından izlenmesi ve tedavi planının yeniden gözden geçirilmesi gerekebilir.
• İdrarda Ketonlar: Diyabetik ketoasidozun (DKA) erken bir belirtisi olan ketonlar, özellikle tip 1 diyabet hastalarında yaşamı tehdit eden bir durumun habercisidir. Ketonların idrarda bulunması durumunda, acil tıbbi müdahale gereklidir. Hastaların, keton testi pozitif çıktığında hemen doktorlarına başvurmaları tavsiye edilir.
• İdrarda Protein: Albümin veya protein varlığı, diyabetik nefropatinin bir işareti olabilir. Böbrek hasarının erken evrede tespit edilmesi, diyabet hastalarının böbrek fonksiyonlarını koruma açısından büyük bir önem taşır. İdrar testlerinde protein bulunması durumunda, hastaya daha kapsamlı böbrek fonksiyon testleri yapılması önerilebilir.

İdrar Testinin Avantajları

• Böbrek Sağlığını İzleme: İdrar testi, böbreklerde hasar olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur. Diyabet hastalarında böbrek hasarı, uzun vadede böbrek yetmezliğine kadar ilerleyebileceği için, idrarda protein (mikroalbümin) tespiti büyük önem taşır. Bu testler sayesinde erken müdahale edilebilir ve böbrek hasarı yavaşlatılabilir.
• Hızlı ve Kolay Uygulama: İdrar testleri, kolay ve hızlı bir şekilde yapılabilir. Özellikle evde yapılan idrar test stripleri, hastaların kan şekeri kontrolünün yanında kendi durumlarını takip etmelerine olanak tanır.
• Diyabetik Ketoasidozu Erken Tespit: Keton testleri, hastaların ketoasidoz gelişmeden önce erken uyarı almasını sağlar. Diyabetik ketoasidoz, hızlı müdahale gerektiren tehlikeli bir durum olduğundan, idrar testleri sayesinde bu durumun önüne geçilebilir.

İdrar Testinin Dezavantajları

• Diyabet Teşhisi İçin Yeterli Değil: İdrar testleri, kandaki glukoz seviyelerini doğrudan ölçmediği için diyabet tanısı koymakta güvenilir bir yöntem değildir. İdrarda glukoz veya keton bulunması diyabetin kontrol edilmediğini gösterse de, kesin teşhis için kan testi gereklidir.
• Geç Bulgular Verebilir: İdrar testleri, kan şekeri yükseldikten sonra idrara geçen glukoz ve ketonları tespit eder. Bu nedenle, anlık kan şekeri dalgalanmalarını ya da ani yükselmeleri yakalayamayabilir ve bazı durumlarda geç sonuçlar verebilir.

İdrar Testi Kimler İçin Uygundur?

• Diyabet Tanısı Almış Bireyler: Diyabet tanısı konmuş bireyler, idrar testleri ile hastalığın kontrol altında olup olmadığını değerlendirebilirler. Özellikle idrarda keton testi, tip 1 diyabet hastaları için hayati önem taşır.
• Diyabetik Nefropati Riski Olanlar: Böbrek hasarı riski taşıyan diyabet hastaları için idrarda protein testleri, böbrek sağlığını izlemek açısından kritik öneme sahiptir.
• Yüksek Kan Şekeri Olan Bireyler: Kan şekeri kontrolü kötü olan ya da sürekli yüksek kan şekeri değerlerine sahip bireyler, idrar testleri ile glukoz ve keton seviyelerini izleyebilirler. Bu testler, tedaviye uyumlarını ve diyabet yönetimindeki başarılarını değerlendirmeye yardımcı olur.

Sonuç

Diyabet, tedavi edilemez ancak kontrol altına alınabilir bir hastalıktır. Bu nedenle, diyabetin erken teşhisi hayati öneme sahiptir. Yukarıda açıklanan testler, bireyin kan şekeri düzeylerini değerlendirmek ve diyabet riskini tespit etmek için kullanılır. Her bir testin kendine has avantajları ve dezavantajları vardır, bu yüzden doktorun tavsiyeleri doğrultusunda uygun olan test seçilmelidir. Düzenli olarak şeker testi yaptırmak, diyabetin kontrol altında tutulmasına yardımcı olabilir ve ciddi komplikasyonların önüne geçebilir. Unutulmamalıdır ki diyabet, tedavi edilmediğinde kalp, böbrek, göz ve sinir sistemi gibi hayati organlara zarar verebilir.

Aşağıdaki tablo, hamile değilseniz test numaralarınızın ne anlama geldiğini anlamanıza yardımcı olur.

^a Glikoz değerleri desilitre başına miligram veya mg / dL’dir.

^b 75 gram glikoz içtikten 2 saat sonra. Gestasyonel diyabet tanısı koymak için doktorlar kullanırlar.

Kaynak: Amerikan Diyabet Derneği’nden uyarlanmıştır. Diyabetin sınıflandırılması ve teşhisi. Diyabet bakımı.2016; 39 (1): S14 – S20, tablo 2.1, 2.3.

Referanslar:

1. Şeker Hastalığı Kan Testleri: Şeker Testi
2. American Diabetes Association. “Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus.” Diabetes Care, 2020.
3. World Health Organization. “Global Report on Diabetes.” World Health Organization, 2016.
4. Diabetes UK. “Understanding Blood Glucose Testing.” Diabetes UK, 2021.
5. Mayo Clinic. “Diabetes Tests: Diagnosis and Monitoring.” Mayo Clinic Proceedings, 2020.
6. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK). “Tests for Type 2 Diabetes and Prediabetes.” NIDDK Publication, 2022.
7. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). “Blood Sugar Tests: What They Are and How They Work.” CDC, 2021.
8. The Endocrine Society. “Guidelines for the Management of Diabetes.” Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 2019.
9. Harvard Medical School. “Glucose Testing in Diabetes Care.” Harvard Health Publishing, 2021.
10. European Association for the Study of Diabetes (EASD). “New Horizons in Diabetes Diagnosis.” Diabetologia, 2020.
11. American Association of Clinical Endocrinologists (AACE). “Clinical Practice Guidelines for Developing a Diabetes Management Plan.” AACE Guidelines, 2020.
12. Cleveland Clinic. “Fructosamine Test: What You Need to Know.” Cleveland Clinic Journal of Medicine, 2020.
13. British Medical Journal (BMJ). “Assessing the Efficacy of Diabetes Testing Methods.” BMJ Open, 2021.
14. MedlinePlus. “Blood Glucose Test: Procedure and Results.” MedlinePlus Medical Encyclopedia, 2021.
15. Diabetes Canada. “Managing Blood Sugar Levels in Diabetes.” Diabetes Canada Guidelines, 2020.
16. National Health Service (NHS). “Diabetes: Symptoms, Diagnosis and Treatment.” NHS Health Guidance, 2021.
17. Journal of the American Medical Association (JAMA). “Comprehensive Review of Diabetes Diagnostic Tests.” JAMA Network Open, 2019.
18. Johns Hopkins Medicine. “Monitoring Blood Sugar Levels in Diabetes Care.” Johns Hopkins Health Review, 2020.
19. National Institute for Health and Care Excellence (NICE). “Blood Glucose Monitoring Guidelines.” NICE Clinical Guidelines, 2021
20. International Diabetes Federation (IDF). “Global Diabetes Overview and Management Guidelines.” IDF Diabetes Atlas, 10th Edition, 2021.
21. National Diabetes Information Clearinghouse (NDIC). “The A1C Test and Diabetes: Frequently Asked Questions.” NIH Publication, 2022.
22. Diabetes Research and Clinical Practice. “Efficacy as a Diagnostic Tool for Diabetes.” Diabetes Research and Clinical Practice, Vol. 170, 2020.
23. The Lancet. “Long-term Complications of Diabetes and Role of HbA1c.” The Lancet Diabetes & Endocrinology, Vol. 8, Issue 6, 2020.
24. Medscape. “Levels: Understanding the Role in Diabetes Diagnosis and Management.” Medscape Diabetes & Endocrinology Update, 2021.
25. American College of Physicians (ACP). “Guidelines for Diabetes Management Using Testing.” Annals of Internal Medicine, 2019.
26. Journal of Diabetes and Metabolic Disorders. “Comparative Study of Fasting Blood Glucose in Type 2 Diabetes.” Journal of Diabetes and Metabolic Disorders, Vol. 20, 2021.
27. Joslin Diabetes Center. “The Importance of Regular Monitoring in Diabetes Management.” Joslin Diabetes Review, 2020
28. Şeker hastaları için diyet listesi
29. Şeker hastalığından korunma yolları
30. Diyabet nedir? Şeker hastalığı, Diabetes Mellitus
31. Şeker Hastalarında HbA1c hesaplama & Risk Hesabı
32. Gebelik şekeri HbA1c hesaplama, insülin
33. Diyabet nedir? Diyabetin belirtileri nedenleri
34. Hiperinsülinemi belirtileri ve tedavisi
35. insülin direnci: Belirtileri, nedenleri ve tedavisi
36. ideal kilo hesaplama, Vücut kitle indeksi hesabı
37. Metabolik cerrahi Tip 2 diyabet ameliyatı
38. Diabetes Mellitus
39. Metabolic Surgery in the Treatment Algorithm for Type 2 Diabetes
40. Metabolic Surgery: Weight Loss, Diabetes, and Beyond