100 / 100

Sinir sistemi, insan vücudunun en karmaşık ve en hayati fonksiyonlarından sorumludur. Sistemin temel görevi, vücut ve beyin arasında sürekli bir iletişim ağı kurarak vücudun işlevlerini düzenlemek, iç ve dış çevresel değişikliklere karşı uygun yanıtlar üretmektir. İnsan yaşamında düşünme, öğrenme, hafıza, duyusal algılar ve motor hareketler gibi birçok önemli işlevi kontrol eder. Sistem, büyük ölçüde nörolojik ve fizyolojik araştırmaların temel odak noktasıdır ve bilim dünyasında yapılan araştırmalar, bu sistemin ne kadar karmaşık ve etkileyici olduğunu her geçen gün daha fazla ortaya koymaktadır.

Sağlık Bilgisi İçeriği

Sinir Sistemi Anatomisi Ve Hastalıkları: 7 Hastalık

İki ana bölümden oluşur: merkezi sinir sistemi (CNS) ve periferik sinir sistemi (PNS). Merkezi sinir sistemi, beyin ve omuriliği içerirken, periferik sinir sistemi, merkezi sinir sisteminden vücudun diğer bölümlerine sinir sinyalleri taşıyan sinirlerden oluşur. Her iki sistem birlikte çalışarak karmaşık bir sinir ağı oluşturur. Bu ağ, vücutta meydana gelen her türlü hareket, algı ve hisle bağlantılıdır. Örneğin, bir cismi dokunduğunuzda, dokunma hissi deri üzerindeki duyusal reseptörler tarafından algılanır ve sinyaller omurilik yoluyla beyne iletilir. Beyin, bu bilgiyi işler ve cismi hissettiğiniz bilgisine varmanızı sağlar.

Sinir sistemi, ayrıca vücut içindeki homeostazı korumak için otonomik sinir sistemi (ANS) ile çalışır. Otonomik sinir sistemi, kalp atışı, sindirim, solunum gibi istemsiz işlevlerin düzenlenmesinden sorumludur. ANS, sempatik ve parasempatik olmak üzere ikiye ayrılır. Sempatik sinir sistemi, vücudu stresli durumlara karşı hazırlarken, parasempatik sinir sistemi vücudu dinlenme ve sindirim gibi sakin süreçlere yönlendirir. Bu iki alt sistem, vücudun sürekli olarak dengede kalmasına ve farklı durumlara uygun tepkiler vermesine yardımcı olur.

Sistemin sağlığı, genel sağlığımız için kritik bir öneme sahiptir. Nörolojik hastalıklar ve bozukluklar, sistemin işleyişini bozabilir ve bu da hafıza kaybı, motor kontrol bozuklukları, zihinsel işlevlerde azalma ve hatta hayati tehlikelerle sonuçlanabilir. Bu nedenle, sinir sistemi anatomisi ve işleyişi üzerine yapılan çalışmalar, nörolojik rahatsızlıkların teşhisi ve tedavisinde hayati öneme sahiptir. Şimdi, bu karmaşık sistemin yapısını daha yakından inceleyelim.

Sinir Sisteminin Bölümleri

Merkezi Sinir Sistemi (CNS)

Merkezi sinir sistemi, beyin ve omuriliği kapsar ve vücudun kontrol merkezi olarak işlev görür. Bu sistem, sinir sinyallerinin işlenmesi ve yorumlanmasında kritik bir rol oynar. Beyin ve omurilik, birlikte sistemin ana bileşenlerini oluşturur ve bu organlar tüm diğer bölümleri kontrol eder.

Beyin

Beyin, sinir sisteminin en karmaşık ve en gelişmiş bölümüdür. Farklı bölümleri farklı işlevleri yerine getirir. Beynin üç ana bölgesi vardır: beyin sapı, serebellum (beyincik) ve serebrum.

Beyin sapı, vücudun temel işlevlerini kontrol eden bir yapıdır. Kalp atışı, nefes alma ve uyku gibi istemsiz işlevlerden sorumludur.
Serebellum, motor kontrol ve denge ile ilgili süreçlerde önemli bir rol oynar. İnce motor hareketlerinin ve koordinasyonun yönetiminden sorumludur.
Serebrum (büyük beyin), düşünme, öğrenme, hafıza ve duyusal algı gibi üst düzey işlevlerin merkezidir. Serebrumun iki yarımküresi vardır: sağ ve sol. Her iki yarımküre farklı işlevlerde uzmanlaşmıştır. Örneğin, sağ yarımküre genellikle yaratıcı ve sanatsal becerilerle ilişkilendirilirken, sol yarımküre dil ve mantıksal düşünce gibi süreçleri yönetir.

Omurilik

Omurilik, beynin devamı olarak vücuda sinir sinyalleri ileten bir kanaldır. Beyin ile vücudun diğer bölümleri arasında bilgi taşıyan ana yoldur. Aynı zamanda refleks hareketlerinin yönetilmesinde de rol oynar. Refleksler, beynin müdahale etmesine gerek kalmadan doğrudan omurilik tarafından kontrol edilen istemsiz tepkilerdir.

Periferik Sinir Sistemi (PNS)

Periferik sinir sistemi, CNS ile vücudun geri kalanı arasında iletişimi sağlayan sinirlerden oluşur. Bu sistem, sinir liflerinin bir ağını içerir ve duyusal (sensorik) ve motor sinirleri içerir.

Duyusal ve Motor Sinirler

Duyusal sinirler, çevreden alınan bilgileri merkezi sinir sistemine ileten sinirlerdir. Bu bilgiler dokunma, görme, işitme ve koku gibi duyusal algılar olabilir.
Motor sinirler, merkezi sinir sisteminden vücut kaslarına mesajlar ileterek kas hareketlerini kontrol eder. Bu sinirler sayesinde insanlar yürüyebilir, konuşabilir ve nesneleri kavrayabilir.

Otonomik Sinir Sistemi (ANS)

Otonomik sinir sistemi, istemsiz işlevleri düzenler ve sempatik ile parasempatik olarak ikiye ayrılır.

Sempatik sinir sistemi, vücudu “savaş ya da kaç” tepkisi için hazırlar. Kalp atışını hızlandırır, solunumu artırır ve enerji mobilizasyonunu sağlar.
Parasempatik sinir sistemi, vücudu dinlenme moduna alır ve enerji tasarrufunu sağlar. Sindirim ve bağışıklık sistemini aktive eder.

Sinir Hücreleri (Nöronlar)

Sinir sisteminin temel birimi nöron olarak bilinen sinir hücresidir. İnsan vücudunda milyarlarca nöron bulunur ve her biri elektriksel sinyaller yoluyla bilgi taşır. Bir nöronun üç ana bölgesi vardır: dendritler, hücre gövdesi (soma) ve akson.

Dendritler, diğer nöronlardan gelen sinyalleri almak için özelleşmiş dallanmış yapılardır.
Hücre gövdesi, sinir hücresinin çekirdeğini içerir ve sinyal işleme merkezidir.
Akson, sinyalleri diğer nöronlara veya kaslara ileten uzun bir lif benzeri yapıdır. Aksonun ucunda sinapslar bulunur. Sinapslar, nöronlar arasındaki bağlantı noktalarıdır.

Sinir hücrelerinin bu yapıları, sistem boyunca hızlı ve etkili iletişim sağlar. Sistem, bu hücreler aracılığıyla elektriksel ve kimyasal sinyallerin taşınmasını koordine eder.

Sinir Sistemi Hastalıkları

Bu sistem, vücudun en karmaşık yapılarından biri olduğundan, bu sistemde meydana gelen herhangi bir bozukluk, çok çeşitli fiziksel ve zihinsel sorunlara yol açabilir. Sinir sistemi hastalıkları, beynin, omuriliğin veya periferik sinirlerin yapısını ya da işlevini etkileyen çeşitli durumları içerir. Bu hastalıklar genetik olabilir, yaşlanma sürecine bağlı olarak gelişebilir ya da travmalar, enfeksiyonlar veya bağışıklık sistemi bozukluklarından kaynaklanabilir. Sinir sistemi hastalıkları genellikle yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir ve bazı durumlarda ölümcül olabilir.

1. Alzheimer Hastalığı

Alzheimer hastalığı, beyin hücrelerinin ölümüne ve beynin zamanla küçülmesine yol açan nörodejeneratif bir hastalıktır. Genellikle ileri yaşlarda görülür ve en yaygın demans türlerinden biridir. Hastalık, hafıza kaybı, düşünme yeteneğinde azalma, karar verme güçlüğü ve kişilik değişiklikleri gibi semptomlarla kendini gösterir.

Belirtiler:

Hafif unutkanlıkla başlayıp günlük yaşamı etkileyen ciddi hafıza kaybına dönüşebilir.
Problem çözme ve planlama yeteneğinde bozulma.
Konuşma ve yazmada zorluk.
Kafa karışıklığı ve zaman-mekan algısında bozukluk.
Sosyal ilişkilerden çekilme ve depresyon.

Nedenleri:

Beyinde biriken beta-amiloid plakları ve tau protein düğümleri hastalığın biyolojik göstergeleridir.
Genetik faktörler, özellikle APOE-e4 gen varyantı, Alzheimer riskini artırır.
Çevresel ve yaşam tarzı faktörleri (örneğin, düşük fiziksel aktivite, kötü beslenme ve kronik hastalıklar).

Tedavi ve Yönetim:

Alzheimer’ın kesin bir tedavisi yoktur, ancak semptomları hafifletmek için ilaçlar kullanılır (örneğin, kolinesteraz inhibitörleri ve memantin).
Fizyoterapi, bilişsel terapi ve destek grupları gibi yöntemler hastanın yaşam kalitesini artırabilir.
Beyin sağlığını korumak için erken yaşlardan itibaren sağlıklı yaşam tarzı benimsemek önemlidir.

2. Parkinson Hastalığı

Parkinson hastalığı, beyinde dopamin üreten sinir hücrelerinin kaybıyla ilişkili progresif bir nörolojik bozukluktur. Bu hastalık, motor becerilerde bozulmaya yol açar ve genellikle titreme, kas sertliği ve hareketlerde yavaşlama ile tanınır.

Belirtiler:

Motor semptomlar: Dinlenme sırasında titreme, kaslarda sertlik, hareketlerde yavaşlama (bradikinezi) ve postüral instabilite (denge kaybı).
Non-motor semptomlar: Depresyon, anksiyete, uyku bozuklukları, koku kaybı ve kabızlık.
İleri aşamalarda demans ve bilişsel bozukluk görülebilir.

Nedenleri:

Kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi önemlidir.
Beyinde substantia nigra bölgesinde dopamin üreten hücrelerin ölümü ana faktördür.
Çevresel toksinler (örneğin, pestisitler) hastalık riskini artırabilir.

Tedavi ve Yönetim:

Levodopa (L-Dopa): Dopamin eksikliğini gidermek için en yaygın kullanılan ilaçtır.
Fizyoterapi ve Egzersiz: Hareketlilik ve dengeyi artırmaya yardımcı olur.
Derin Beyin Stimülasyonu (DBS): İleri evrelerde cerrahi bir seçenek olarak kullanılabilir.
Bireysel tedavi planları, semptomların şiddetine ve bireysel ihtiyaçlara göre belirlenir.

3. Multipl Skleroz (MS)

Multipl skleroz, merkezi sinir sistemini (beyin ve omurilik) etkileyen otoimmün bir hastalıktır. Hastalığın temelinde, bağışıklık sisteminin sinir liflerini çevreleyen miyelin kılıfa saldırması yatmaktadır. Bu durum, sinir iletiminin yavaşlamasına veya tamamen durmasına neden olur.

Belirtiler:

Görme problemleri (bulanık görme, çift görme, hatta görme kaybı).
Kas güçsüzlüğü ve spastisite.
Koordinasyon ve denge sorunları.
Yorgunluk, uyuşma ve karıncalanma.
Bilişsel bozukluklar ve depresyon.

Türleri:

Relapsing-Remitting MS (RRMS): Ataklarla seyreden, ardından iyileşme dönemlerinin görüldüğü en yaygın tür.
Secondary Progressive MS (SPMS): RRMS’in ilerleyici forma dönüşmesidir.
Primary Progressive MS (PPMS): Hastalığın başından itibaren sürekli kötüleştiği form.
Progressive-Relapsing MS (PRMS): Nadir görülen bir türdür ve başlangıçtan itibaren kötüleşirken aralıklı ataklar yaşanır.

Nedenleri:

Kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık ve çevresel faktörler (örneğin, D vitamini eksikliği, viral enfeksiyonlar) rol oynar.
Kadınlarda daha sık görülür.

Tedavi ve Yönetim:

Hastalığı tamamen iyileştiren bir tedavi yoktur, ancak semptomları kontrol altına almak ve atakları önlemek için ilaçlar kullanılır:
- Hastalık modifiye edici tedaviler (DMT): Interferon beta, glatiramer asetat, natalizumab.
- Kortikosteroidler atakları hafifletmek için kullanılır.
Fizyoterapi, mesleki terapi ve destek grupları hastaların yaşam kalitesini artırabilir.

4. Epilepsi

Epilepsi, beyindeki anormal elektriksel aktiviteler sonucu ortaya çıkan nörolojik bir bozukluktur. Bu hastalık, kişinin bilinç, duygu, davranış veya motor fonksiyonlarını etkileyen tekrarlayan nöbetlerle karakterizedir.

Epilepsinin Nedenleri

Genetik Yatkınlık: Bazı genetik mutasyonlar, epilepsiye yatkınlığı artırabilir.
Beyin Hasarları: Doğum sırasında oksijen eksikliği, kafa travmaları, felç ve enfeksiyonlar epilepsi riskini artırır.
Nörolojik Durumlar: Tümörler, damar hastalıkları ve nörodejeneratif hastalıklar gibi durumlar epilepsiyi tetikleyebilir.

Belirtileri

Nöbet Tipleri:
- Parsiyel Nöbetler: Beynin bir bölgesinde başlar ve sınırlı kalabilir.
- Genelleşmiş Nöbetler: Beynin tamamını etkiler, bilinç kaybı ve kasılmalar görülebilir.
Aniden yere düşme, bilinç kaybı, tekrarlayan kol veya bacak hareketleri gibi fiziksel semptomlar.
Aura adı verilen nöbet öncesi uyarıcı belirtiler.

Tanı ve Tedavi

Tanı: Elektroensefalogram (EEG), manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme yöntemleri.
Tedavi:
- İlaçlar: Antikonvülsanlar (valproat, karbamazepin vb.).
- Cerrahi müdahaleler: Dirençli epilepside beyin cerrahisi uygulanabilir.
- Alternatif yaklaşımlar: Ketojenik diyet ve vagus siniri stimülasyonu.

5. Migren

Migren, genellikle başın bir tarafında zonklayıcı ve şiddetli bir baş ağrısı ile karakterize edilen nörolojik bir hastalıktır. Ataklar halinde görülür ve sıklıkla mide bulantısı, kusma ve ışığa veya sese duyarlılıkla birlikte seyreder. Migren, dünya çapında yaygın bir sağlık sorunudur.

Belirtiler:

Zonklayıcı veya şiddetli baş ağrısı
Mide bulantısı ve kusma
Işığa ve sese duyarlılık
Aura (bazı hastalarda ağrı öncesinde görülen görsel veya duyusal belirtiler, örneğin görme alanında parlayan ışıklar, kör noktalar veya karıncalanma hissi)
Yorgunluk ve konsantrasyon zorluğu

Nedenler:

Migrenin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Ayrıca beyin kimyasallarındaki dengesizlikler (özellikle serotonin) ve beyin damarlarının genişleyip daralması migrene neden olabilir. Tetikleyiciler şunlar olabilir:

Stres
Hormonal değişiklikler (özellikle kadınlarda)
Yetersiz uyku
Bazı yiyecekler ve içecekler (ör. alkol, çikolata, kafein)
Parlak ışıklar veya yüksek sesler

Tanı:

Migren tanısı klinik değerlendirme ile konur. Doktorlar, hastanın semptomlarını, aile öyküsünü ve nörolojik muayenesini dikkate alır. Gerekli durumlarda diğer nedenleri ekarte etmek için MR veya BT gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Tedavi:

Akut Tedavi: Ağrı kesiciler (ibuprofen, parasetamol), triptanlar, antiemetikler
Koruyucu Tedavi: Beta blokerler, antidepresanlar, antikonvülsanlar ve botulinum toksini
Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Tetikleyicilerden kaçınma, düzenli uyku düzeni, dengeli beslenme ve stres yönetimi

6. Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS)

Amyotrofik Lateral Skleroz, motor nöron hastalıkları grubuna giren ve merkezi sinir sistemi içinde yer alan motor nöronların kaybıyla karakterize, ilerleyici ve nörodejeneratif bir hastalıktır. ALS, kas zayıflığına, hareket kaybına ve ilerleyen evrelerde solunum yetmezliğine yol açar.

Belirtiler:

Kas zayıflığı ve seyirmesi
Hareket kabiliyetinde azalma
Yutma güçlüğü (disfaji)
Konuşma bozuklukları (disartri)
Solunum kaslarının zayıflaması

Nedenler:

ALS’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi hastalığın oluşumunda rol oynar. Bazı vakalar genetik mutasyonlarla ilişkilendirilmiştir (ör. SOD1, C9orf72 genleri).

Tanı:

Klinik Muayene: Kas zayıflığı, refleks artışı, kas seyirmesi
Elektromiyografi (EMG): Kasların elektriksel aktivitesini değerlendirmek için kullanılır.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Merkezi sinir sistemi hasarını değerlendirmek için
Genetik Testler: Ailevi ALS olasılığını değerlendirmek için

Tedavi:

ALS’nin kesin bir tedavisi yoktur, ancak hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve semptomları yönetmek için tedavi seçenekleri mevcuttur:

İlaçlar: Riluzol (hastalığın ilerlemesini yavaşlatır), edaravon
Fizik Tedavi: Kas gücünü ve hareket kabiliyetini korumaya yardımcı olur.
Konuşma Terapisi: Konuşma ve yutma problemlerine destek sağlar.
Solunum Desteği: Ventilatör veya solunum cihazları kullanımı
Psikolojik Destek: Hasta ve ailesi için danışmanlık hizmetleri

7. Guillain-Barré Sendromu (GBS)

Guillain-Barre Sendromu, genellikle enfeksiyon sonrası başlayan, bağışıklık sisteminin sinirlere saldırmasıyla ortaya çıkan akut bir nörolojik hastalıktır. Sinirlerin miyelin kılıfına zarar veren bu durum, kas güçsüzlüğüne, refleks kaybına ve nadiren tam felce yol açabilir.

Belirtiler:

Simetrik kas güçsüzlüğü (genellikle bacaklardan başlayıp yukarı doğru ilerler)
Reflekslerin kaybı
Karıncalanma ve uyuşma
Solunum zorluğu (ağır vakalarda)
Otonom sinir sistemi belirtileri (ör. düzensiz kalp atışı, kan basıncı değişiklikleri)

Nedenler:

GBS genellikle bir enfeksiyonu (ör. Campylobacter jejuni, Epstein-Barr virüsü, Zika virüsü) takiben ortaya çıkar. Bu enfeksiyonlar bağışıklık sistemini tetikleyerek periferik sinirlere saldırmasına neden olur.

Tanı:

Klinik Muayene: Kas güçsüzlüğü ve refleks kaybı
Lomber Ponksiyon: Beyin-omurilik sıvısında protein artışı tespiti
EMG: Sinir iletim hızını ölçmek
Kan Testleri: Bağışıklık sistemi aktivitesini değerlendirmek

Tedavi:

Plazmaferez (Plazma Değişimi): Zararlı antikorların kandan uzaklaştırılması
İntravenöz İmmünoglobulin (IVIG): Bağışıklık sistemini düzenlemek için kullanılır
Fizik Tedavi: Kas gücünü yeniden kazanmak ve hareket kabiliyetini artırmak
Solunum Desteği: Şiddetli vakalarda solunum cihazı desteği

Sonuç

Sinir sistemi, vücudun her köşesinde kritik roller üstlenen karmaşık bir yapıdadır. Beyin, omurilik, nöronlar ve çeşitli sinirlerden oluşan bu yapı, duyusal algılar, motor fonksiyonlar ve istemsiz bedensel süreçler dahil olmak üzere tüm temel işlevleri yönetir. Sistemin sağlıklı bir şekilde çalışması, bireylerin günlük yaşamlarını sürdürmeleri ve çevreleriyle etkili bir şekilde etkileşimde bulunmaları için hayati öneme sahiptir. Sinir sistemi bozukluklarının önlenmesi ve tedavi edilmesi, modern tıbbın en büyük zorluklarından biridir. Yapılan bilimsel araştırmalar, insan sağlığına yönelik önemli gelişmelerin yolunu açmaya devam etmektedir.

Referanslar:

Sinir Sistemi Anatomisi Ve Hastalıkları: 7 Hastalık
Bear, M. F., Connors, B. W., & Paradiso, M. A. (2007). Neuroscience: Exploring the Brain. Lippincott Williams & Wilkins.
Kandel, E. R., Schwartz, J. H., Jessell, T. M., Siegelbaum, S. A., & Hudspeth, A. J. (2012). Principles of Neural Science. McGraw-Hill Education.
Purves, D., Augustine, G. J., Fitzpatrick, D., et al. (2008). Neuroscience. Sinauer Associates.
Nicholls, J. G., Martin, A. R., Fuchs, P. A., Brown, D. A., Diamond, M. E., & Weisblat, D. A. (2012). From Neuron to Brain. Sinauer Associates.
Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2018). Cognitive Neuroscience: The Biology of the Mind. W. W. Norton & Company.
Shepherd, G. M. (2004). The Synaptic Organization of the Brain. Oxford University Press.
Haines, D. E. (2018). Fundamental Neuroscience for Basic and Clinical Applications. Elsevier Health Sciences.
Ramachandran, V. S. (2011). The Tell-Tale Brain: A Neuroscientist’s Quest for What Makes Us Human. W. W. Norton & Company.
Carlsson, A. (2001). “A Half-Century of Neurotransmitter Research: Impact on Neurology and Psychiatry.” Science, 294(5544), 1021-1024.
Hubel, D. H., & Wiesel, T. N. (1962). “Receptive Fields, Binocular Interaction and Functional Architecture in the Cat’s Visual Cortex.” Journal of Physiology, 160(1), 106-154.
Cajal, S. R. (1995). Histology of the Nervous System of Man and Vertebrates. Oxford University Press.
Goldman-Rakic, P. S. (1995). “Cellular Basis of Working Memory.” Neuron, 14(3), 477-485.
Mountcastle, V. B. (1997). “The Columnar Organization of the Neocortex.” Brain, 120(4), 701-722.
Sporns, O. (2011). Networks of the Brain. MIT Press.
Brodal, P. (2016). The Central Nervous System: Structure and Function. Oxford University Press.
Grillner, S. (2006). “Biological Pattern Generation: The Cellular and Computational Logic of Networks in Motion.” Neuron, 52(5), 751-766.
Raichle, M. E. (2010). “The Brain’s Dark Energy.” Science, 328(5980), 160-167.
Hebb, D. O. (1949). The Organization of Behavior: A Neuropsychological Theory. Wiley.
Sherrington, C. S. (1906). The Integrative Action of the Nervous System. Cambridge University Press.
Bliss, T. V. P., & Lømo, T. (1973). “Long-Lasting Potentiation of Synaptic Transmission in the Dentate Area of the Anaesthetized Rabbit Following Stimulation of the Perforant Path.” Journal of Physiology, 232(2), 331-356.
Kuhlenbeck, H. (1973). The Central Nervous System of Vertebrates. Karger.
LeDoux, J. E. (1996). The Emotional Brain: The Mysterious Underpinnings of Emotional Life. Simon and Schuster.
Swanson, L. W. (2003). Brain Architecture: Understanding the Basic Plan. Oxford University Press.
Marr, D. (1982). Vision: A Computational Investigation into the Human Representation and Processing of Visual Information. MIT Press.
Eccles, J. C. (1964). The Physiology of Synapses. Springer.
Mesulam, M. M. (2000). Principles of Behavioral and Cognitive Neurology. Oxford University Press.
Damasio, A. R. (1994). Descartes’ Error: Emotion, Reason, and the Human Brain. HarperCollins.
Thompson, R. F. (2005). In Search of Memory: The Emergence of a New Science of Mind. W. W. Norton & Company.
Friston, K. J. (2010). “The Free-Energy Principle: A Unified Brain Theory?” Nature Reviews Neuroscience, 11(2), 127-138.
Penfield, W., & Rasmussen, T. (1950). The Cerebral Cortex of Man: A Clinical Study of Localization of Function. Macmillan.
Zeki, S. (1993). A Vision of the Brain. Wiley-Blackwell.
Rakic, P. (2009). “Evolution of the Neocortex: A Perspective from Developmental Biology.” Nature Reviews Neuroscience, 10(10), 724-735.
Churchland, P. S., & Sejnowski, T. J. (1992). The Computational Brain. MIT Press.
Squire, L. R., & Dede, A. J. O. (2015). “Conscious and Unconscious Memory Systems.” Cold Spring Harbor Perspectives in Biology, 7(3), a021667.
Singer, W. (1999). “Neuronal Synchrony: A Versatile Code for the Definition of Relations?” Neuron, 24(1), 49-65.
https://scholar.google.com/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
https://www.researchgate.net/
https://www.nhs.uk/

Sinir Sistemi Anatomisi Ve Hastalıkları: 7 Hastalık

Sağlık Bilgisi Paylaş !