Sosyal Fobiden Kurtulmak İçin 18 Öneri

Sosyal fobi, diğer bir deyişle sosyal anksiyete bozukluğu, bireyin sosyal ortamlarda aşırı kaygı ve endişe yaşamasına neden olan bir psikolojik durumdur. Bu rahatsızlık, kişinin başkaları tarafından olumsuz değerlendirilme korkusuyla başlar ve bireyin topluluk içinde kendini huzursuz hissetmesine, sosyal durumlardan kaçınmasına yol açar. Özellikle kalabalık önünde konuşma, yeni insanlarla tanışma ya da dikkatlerin üzerine çekildiği herhangi bir durumda bu kaygı yoğun bir biçimde hissedilir. Sosyal fobi, sadece utangaçlık ya da çekingenlikten çok daha öte bir durumdur; bu rahatsızlıkla mücadele eden bireylerin günlük yaşamları, sosyal ilişkileri ve kariyer gelişimleri ciddi şekilde etkilenebilir.

Sosyal Fobiden Kurtulmak İçin 18 Öneri

Sosyal fobi yaşayan bireyler, günlük hayatta sıradan görülen sosyal etkileşimlerde bile yoğun bir stres ve kaygı hissedebilirler. Bu kaygı, fiziksel belirtilerle de kendini gösterebilir: kalp çarpıntısı, terleme, mide bulantısı ve titreme gibi. Sosyal fobi, genellikle ergenlik döneminde başlar ve tedavi edilmediği takdirde bireyin yaşamını büyük ölçüde kısıtlayabilir. Bu nedenle, sosyal fobiyle başa çıkmanın yollarını öğrenmek ve bu durumu yönetmek, hem bireyin psikolojik sağlığı hem de sosyal yaşam kalitesi için kritik öneme sahiptir.

Sosyal fobiyle baş etme konusunda bilimsel olarak kanıtlanmış çeşitli stratejiler bulunmaktadır. Bilişsel davranışçı terapi, sosyal fobi tedavisinde en etkili yöntemlerden biri olarak öne çıkmaktadır. Bununla birlikte, bireylerin günlük yaşamda uygulayabilecekleri pratik öneriler de bu rahatsızlığı yönetmede son derece faydalıdır. Bu makalede, sosyal fobiyle mücadele etmek ve sosyal ortamlarda daha rahat hissetmek isteyen bireyler için 18 etkili öneriyi ele alacağız.

Bu öneriler, sosyal fobiyle başa çıkmanın çeşitli yönlerine odaklanmakta ve bireylere pratik çözüm yolları sunmaktadır. Her bir öneri, sosyal fobinin farklı boyutlarını hedef almakta ve bireylerin sosyal kaygıyı daha iyi yönetmelerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bu stratejiler, bilimsel çalışmalarla desteklenen tekniklerden kişisel gelişim yöntemlerine kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Hayatınızı sosyal fobiden arındırmak ya da bu durumu daha iyi yönetebilmek için aşağıdaki önerilere göz atabilirsiniz.

Sosyal Fobiden Kurtulmak İçin Öneriler

1. Farkındalığınızı Arttırın

Sosyal fobiyle başa çıkmanın ilk ve en önemli adımı, bu durumu fark etmektir. Fobi, çoğu zaman bireyler tarafından yalnızca basit bir utangaçlık olarak tanımlanır. Ancak, sosyal fobi bundan çok daha derin ve karmaşık bir durumdur. Bu nedenle, kaygılarınızın ne zaman, hangi durumlarda ortaya çıktığını ve sizi nasıl etkilediğini anlamanız çok önemlidir. Örneğin, bir sosyal ortama girdiğinizde hissettiğiniz kaygının tetikleyicilerini belirlemek, farkındalık sürecinin ilk adımıdır. Kaygıyı tetikleyen durumlar; yabancılarla konuşmak, bir sunum yapmak veya bir grupta söz almak olabilir. Bu tetikleyicileri belirlemek, sosyal fobiyle başa çıkma sürecinde size yol gösterecektir.

Bu farkındalığı geliştirmek için günlük tutmak, faydalı bir yöntem olabilir. Sosyal ortamlardaki duygularınızı ve bu durumlara nasıl tepki verdiğinizi yazıya dökmek, hem duygusal farkındalığınızı arttırır hem de sosyal fobiyle nasıl başa çıkacağınızı daha iyi anlamanızı sağlar. Kaygı hissettiğiniz anlarda, bu durumu tetikleyen düşünceleri ve hisleri not almak, zamanla bu tetikleyicilerin etkisini azaltmanıza yardımcı olabilir. Farkındalık, sosyal fobiyle baş etmenin temel taşıdır ve bu farkındalığı geliştirdikçe, kaygılarınızı yönetme konusunda daha güçlü hissedersiniz.

2. Olumsuz Düşünceleri Sorgulayın

Sosyal fobi, genellikle olumsuz düşüncelerle beslenir. Bu olumsuz düşünceler, çoğunlukla sosyal ortamlarda başınıza gelebilecek en kötü senaryolara odaklanır. Örneğin, bir topluluk önünde konuşma yapmanız gerektiğinde, “Ya hata yaparsam?” ya da “Herkes bana güler” gibi düşünceler zihninizi kaplar. Ancak, bu düşüncelerin gerçekçi olup olmadığını sorgulamak, kaygıyı azaltmak için önemli bir adımdır.

Olumsuz düşünceleri sorgulamak, bu düşüncelerin dayanağını irdelemeyi ve onların gerçek dışı olduğunu fark etmeyi içerir. Bunun için kendinize şu soruları sorabilirsiniz: “Gerçekten herkes bana güler mi?”, “Hata yaptığımda bu durum ne kadar önemli?”, “Daha önce bu kadar kötü bir şey oldu mu?” Bu tür sorular, olumsuz düşüncelerinizi sorgulamanıza ve onları daha gerçekçi bir perspektiften görmenize yardımcı olur. Zamanla, bu sorgulama pratiği, sosyal kaygılarınızın şiddetini azaltabilir ve bu tür düşüncelerle başa çıkma becerilerinizi geliştirir.

3. Nefes Egzersizleri Yapın

Sosyal fobi sırasında vücut, tıpkı bir tehlike altındaymış gibi tepki verir. Kalp atışları hızlanır, nefes alma hızlanır ve vücutta bir gerilim oluşur. Bu durum, kaygıyı artırarak bireyin daha da gergin hissetmesine yol açar. Ancak, kontrollü nefes alma teknikleri, vücudu sakinleştirmenin ve kaygıyı hafifletmenin etkili bir yoludur.

Nefes egzersizleri, vücutta meydana gelen bu fiziksel tepkileri dengelemek için oldukça basit ve etkili bir yöntemdir. Bir sosyal ortama girmeden önce, 4-4-4 nefes tekniği gibi bir egzersiz yapabilirsiniz: 4 saniye boyunca derin bir nefes alın, 4 saniye boyunca nefesinizi tutun ve ardından 4 saniyede nefesinizi verin. Bu tür nefes egzersizleri, vücut üzerinde anında rahatlatıcı bir etki yaratır. Düzenli nefes çalışmaları, sosyal ortamlardaki kaygı anlarında daha sakin kalmanıza ve sosyal fobiyle daha etkili başa çıkmanıza yardımcı olur.

4. Adım Adım İlerleme Tekniğini Uygulayın

Sosyal fobiyle başa çıkma süreci bir anda gerçekleşmez ve büyük adımlar atmak genellikle daha fazla kaygı yaratır. Bu nedenle, adım adım ilerleme tekniğini uygulamak çok önemlidir. Bu teknik, korktuğunuz sosyal durumlarla küçük ve yönetilebilir adımlarla yüzleşmeyi içerir. Örneğin, kalabalık bir grupta doğrudan konuşma yapmaktan korkuyorsanız, ilk adım olarak sadece bir grup içinde bulunup dinlemeyi deneyebilirsiniz.

Bu yöntemin temel amacı, kendinizi sosyal ortamlarda yavaş yavaş daha rahat hissetmenizi sağlamaktır. Küçük hedefler belirlemek, başarıya ulaşma olasılığınızı artırır ve zamanla daha büyük hedeflere doğru adım atmanızı kolaylaştırır. İlk adımda küçük bir sohbet başlatmak, daha sonra bir sunum yapmak ya da kalabalık bir ortamda konuşmak gibi daha büyük hedeflere ulaşmak için gerekli özgüveni kazanmanıza yardımcı olabilir.

5. Kendinizi Küçümsemekten Kaçının

Sosyal fobisi olan bireyler, çoğunlukla kendilerini başkalarıyla kıyaslar ve kendilerini yetersiz görme eğilimindedirler. Bu düşünce tarzı, sosyal kaygıyı artırarak bireyin kendini daha da değersiz hissetmesine yol açar. Ancak, kendinizi küçümsemek yerine kendi değerinizin farkına varmak, sosyal fobiyle başa çıkmada büyük bir adımdır.

Kendinize güven duymanız, zamanla sosyal kaygının etkilerini hafifletebilir. Bunun için kendi başarılarınızı ve güçlü yönlerinizi tanımak çok önemlidir. Örneğin, geçmişte başarıyla gerçekleştirdiğiniz sosyal durumları hatırlayarak kendinize bu konularda başarılı olduğunuzu hatırlatabilirsiniz. Ayrıca, kendinizi başkalarıyla kıyaslamaktan kaçınmak da özgüveninizi korumanıza yardımcı olur. Her bireyin farklı yetenekleri ve güçlü yönleri olduğunu kabul etmek, sosyal ortamlarda kendinizi daha rahat hissetmenize katkı sağlar.

6. Kendi Performansınızı Abartmamayı Öğrenin

Sosyal fobi yaşayan bireylerin en yaygın sorunlarından biri, kendi davranışlarına aşırı odaklanmaktır. Birey, yaptığı her hareketin dikkat çektiğini ve her hatasının fark edildiğini düşünür. Ancak, gerçek şu ki çoğu insan, kendi yaşantıları ve düşünceleriyle meşguldür ve sizin davranışlarınıza düşündüğünüz kadar dikkat etmez. Bu farkındalık, sosyal kaygınızı hafifletmenize yardımcı olabilir.

Sosyal bir ortamda ya da bir sunum sırasında yaptığınız küçük hataların insanların gözünde büyük bir sorun yaratmayacağını anlamak, kendinizi rahatlatmanıza yardımcı olur. Örneğin, bir sunum yaparken yanlış bir kelime kullanmanız ya da heyecanlanmanız çoğu kişi tarafından ya fark edilmez ya da çok kısa sürede unutulur. Bu gerçeği bilmek, kaygı yaşadığınız durumlarda kendinizi daha rahat hissetmenizi sağlar.

7. Sosyal Becerilerinizi Geliştirin

Sosyal beceriler, insanların toplum içinde nasıl iletişim kurduklarını ve etkileşimde bulunduklarını belirleyen önemli yeteneklerdir. Sosyal fobisi olan bireyler, bu becerilerde eksiklik hissettiklerinde kaygıları daha da artabilir. Ancak, sosyal becerilerin geliştirilebilir olduğunu bilmek önemlidir. İletişim becerilerinizi, beden dili kullanımınızı ve dinleme yeteneğinizi geliştirdikçe, sosyal kaygılarınızın da azaldığını fark edebilirsiniz.

Sosyal becerilerinizi geliştirmek için farklı yöntemler deneyebilirsiniz. Örneğin, iletişim becerileriyle ilgili kitaplar okuyabilir, çevrimiçi kurslara katılabilir ya da sosyal beceri atölyelerine katılarak bu alandaki yeteneklerinizi geliştirebilirsiniz. Ayrıca, sosyal etkileşimlerde küçük adımlar atarak bu becerilerinizi gerçek hayatta uygulamak da sosyal fobiyle başa çıkmada önemli bir adımdır.

8. Bir Destek Grubuna Katılın

Sosyal fobiyle başa çıkmada en etkili yöntemlerden biri, destek gruplarına katılmaktır. Destek grupları, benzer deneyimler yaşayan bireylerin bir araya gelerek duygularını paylaşabildiği, birbirlerine destek olabildiği ve çözüm yolları geliştirebildiği ortamlardır. Bu tür gruplar, sosyal fobisi olan bireyler için hem duygusal bir çıkış yolu sağlar hem de yalnız olmadığınızı fark etmenize yardımcı olur.

Bir destek grubuna katılmak, başkalarının sosyal kaygılarıyla nasıl başa çıktığını görmek açısından da faydalıdır. Diğer insanların yaşadığı zorluklar ve bu zorluklarla nasıl mücadele ettiklerini öğrenmek, size yeni perspektifler kazandırabilir ve sosyal fobiyle başa çıkma konusunda motivasyon sağlayabilir. Ayrıca, destek gruplarında yaşanan deneyimlerin paylaşılması, kendinizi daha anlaşılmış ve kabul edilmiş hissetmenizi sağlar.

9. Egzersiz Yapın

Fiziksel egzersiz, vücutta stres hormonu olan kortizol seviyesini düşürerek kaygıyı azaltmaya yardımcı olur. Egzersiz, aynı zamanda endorfin salgılanmasını teşvik eder; bu da bireyin kendini daha mutlu ve rahat hissetmesini sağlar. Sosyal fobiyle başa çıkmada fiziksel aktivitenin gücünden faydalanmak, hem zihinsel hem de bedensel sağlığınıza katkıda bulunur.

Düzenli egzersiz yapmak, yalnızca fiziksel sağlığınızı iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda genel olarak özgüveninizi artırır. Özellikle yoga, pilates ya da meditasyon gibi gevşeme tekniklerini içeren egzersizler, stres ve kaygı düzeyinizi kontrol altına almanıza yardımcı olabilir. Ayrıca, yürüyüş yapmak ya da spor salonuna gitmek gibi günlük aktiviteler, sosyal ortamlarda kendinizi daha rahat hissetmenize katkıda bulunabilir. Egzersiz, hem bedeninizi hem de zihninizi güçlendirerek sosyal fobiyle başa çıkmada etkili bir araç olabilir.

10. Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Uygulamaları Deneyin

Mindfulness, bireylerin dikkati bilinçli bir şekilde şimdiki ana yönlendirmesini amaçlayan bir uygulamadır. Sosyal fobi yaşayan bireylerde, kaygı genellikle gelecekteki olası olumsuz sonuçlara odaklanma eğiliminden kaynaklanır. Örneğin, “Bir topluluk önünde konuşursam rezil olacağım” gibi düşünceler, sosyal fobiyi tetikler. Ancak mindfulness, bireylerin bu düşüncelere kapılmak yerine, o anda olanlara odaklanmalarını sağlar.

Mindfulness pratiği ile kişi, sosyal kaygıyı tetikleyen düşüncelerin farkına varır ancak bu düşünceleri yargılamadan kabul eder. Bu, bireyin kaygıya olan tepkisini azaltır ve daha sakin, farkında bir zihinle sosyal ortamlara girmesine yardımcı olur. Düzenli mindfulness meditasyonu, bireylerin dikkatlerini kaygıdan uzaklaştırarak daha dengeli bir zihin haline sahip olmalarını sağlar. Günde 10-15 dakika gibi kısa mindfulness egzersizleri bile zamanla sosyal kaygının azalmasına katkıda bulunabilir.

11. Sosyal Fobiyi Anlayan Bir Terapi Alın

Sosyal fobi ile başa çıkmada profesyonel yardım almak oldukça etkili olabilir. Özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT), sosyal kaygı bozukluğu tedavisinde en yaygın ve etkili yöntemlerden biri olarak kabul edilmektedir. BDT, bireyin kaygıyı tetikleyen olumsuz düşüncelerini fark etmesini ve bu düşüncelerin gerçekçi olmadığını anlamasını sağlar. Terapide, sosyal ortamlarda korkulan durumlarla nasıl başa çıkılacağı öğretilir ve pratik yapılır.

Terapist, bireyin sosyal ortamlara adım adım girmesini teşvik eder. Kişi, sosyal ortamlarda karşılaşacağı durumları küçük adımlarla deneyimleyerek kaygısını azaltmayı öğrenir. Terapide kullanılan diğer teknikler arasında maruz kalma terapisi, sosyal beceri eğitimleri ve gevşeme teknikleri yer alabilir. Bu tür terapiler, bireyin sosyal anksiyeteyi kontrol altına almasına ve bu durumun yaşamını sınırlamasına izin vermemesine yardımcı olur.

12. İlaç Tedavisini Düşünün

Sosyal fobi, şiddetli vakalarda ilaç tedavisi gerektirebilir. Antidepresanlar ve anksiyolitikler, sosyal kaygıyı kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir. Genellikle seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) veya beta blokerler, sosyal fobi tedavisinde kullanılır. SSRI’lar, beyindeki serotonin seviyelerini düzenleyerek kaygıyı azaltır. Beta blokerler ise genellikle fiziksel semptomları, özellikle de kalp çarpıntısı ve titreme gibi kaygı belirtilerini hafifletmek için kullanılır.

İlaç tedavisi, her bireyde farklı etkiler gösterebilir ve bu nedenle mutlaka bir uzman doktor gözetiminde başlatılmalıdır. İlaç tedavisi tek başına yeterli olmayabilir; bu nedenle genellikle terapi ile birlikte uygulanması önerilir. Birlikte kullanılan ilaç ve terapi, sosyal fobiyle başa çıkmada uzun vadeli ve kalıcı çözümler sunabilir.

13. Hazırlık Yaparak Güven Kazanın

Birçok sosyal fobi vakasında, kaygı yaşanacak duruma yeterince hazırlıklı olunmaması da bu korkuyu tetikleyebilir. Örneğin, bir topluluk önünde konuşma yapmadan önce bu duruma hazırlanmak, sunumu prova etmek ve potansiyel sorulara yanıtlar düşünmek, kişinin kendine olan güvenini artırır. Bu hazırlık süreci, bireyin kaygı düzeyini düşürerek daha rahat bir şekilde sunum yapmasına olanak tanır.

Hazırlık, sadece profesyonel sunumlar için değil, sosyal fobi yaşanabilecek her türlü durum için uygulanabilir. Bir partiye gitmeden önce, konuşmak istediğiniz konular hakkında düşünmek veya tanışacağınız insanları araştırmak gibi basit hazırlıklar, kendinizi daha güvende hissetmenize yardımcı olabilir. Hazırlıklı olmak, sosyal kaygıyı azaltmanın en etkili yollarından biridir çünkü kendinize güvenmenizi sağlar ve potansiyel “beklenmedik durumları” en aza indirir.

14. Sosyal Ortamlarda Küçük Rol Alın

Sosyal kaygı yaşayan bireyler, genellikle büyük sosyal ortamlardan kaçınma eğilimindedir. Ancak bu ortamlarda tamamen geri planda kalmak yerine, küçük roller üstlenmek kaygının azalmasına yardımcı olabilir. Örneğin, bir iş toplantısında dikkat çekici bir sunum yapmak yerine, küçük bir görev üstlenmek (örneğin toplantı notlarını tutmak veya toplantı başında kısa bir tanıtım yapmak), sosyal becerilerinizi geliştirmenizi sağlayabilir.

Bunun dışında, sosyal ortamlarda bir kişiye odaklanarak konuşmak, grup içindeki kaygıyı azaltmanın etkili bir yoludur. Kendinizi büyük bir grup içerisinde konuşmak zorunda hissetmek yerine, birebir diyaloglar kurarak sosyal fobiyle başa çıkabilirsiniz. Bu küçük sosyal roller, bireylerin özgüvenlerini artırır ve zamanla daha büyük sosyal ortamlarda rahat etmelerini sağlar.

15. Kendinize Şefkat Gösterin

Sosyal fobi ile başa çıkmak zaman zaman zorlayıcı olabilir ve bazı durumlarda başarısızlıklar yaşanabilir. Bu gibi anlarda kendinizi sert bir şekilde eleştirmek yerine, kendinize şefkat göstermek önemlidir. Sosyal fobiyi yenme süreci inişler ve çıkışlar içerebilir ve her bireyin bu süreçte farklı bir hızda ilerleyeceğini unutmamak gerekir.

Kendinize şefkat göstermek, hatalarınızı kabullenmek ve bu hatalardan ders çıkarmak anlamına gelir. Sosyal fobiyle başa çıkarken, sürecin doğal bir parçası olarak görülen zorluklar karşısında kendinize destek olmanız gerekir. Özellikle zor bir sosyal etkileşimden sonra kendinize karşı nazik olmak, kaygınızı azaltır ve daha fazla motive olmanızı sağlar.

16. Sosyal Fobi Hakkında Bilgi Edinin

Bilgi, sosyal fobiyle başa çıkmanın en güçlü araçlarından biridir. Sosyal kaygının ne olduğunu, neden ortaya çıktığını ve hangi tetikleyicilerin kaygıyı artırdığını anlamak, kaygıyı yönetmenin ilk adımıdır. Sosyal fobi hakkında daha fazla bilgi edinmek, korkularınızla yüzleşmenize ve bu korkuların üstesinden gelmenize yardımcı olur.

Bilimsel makaleler, kitaplar ve sosyal fobi üzerine yapılan çalışmalar, bu durumu daha iyi anlamanızı sağlar. Aynı zamanda, bu bilgi birikimi size yeni başa çıkma stratejileri sunar. Örneğin, bilişsel davranışçı terapinin (BDT) sosyal fobi üzerindeki etkilerini araştıran çalışmalar, bu tedavi yöntemini denemeniz için cesaret verici olabilir. Ayrıca sosyal fobi üzerine yapılan araştırmalar, bu durumu yaşayan tek kişi olmadığınızı görmenizi sağlar ve size umut verir.

17. Alternatif Tedavi Yöntemlerini Araştırın

Sosyal fobiyle başa çıkmada geleneksel terapilerin yanı sıra bazı alternatif tedavi yöntemleri de faydalı olabilir. Yoga, meditasyon, akupunktur ve aromaterapi gibi alternatif yaklaşımlar, stres ve kaygıyı azaltmada etkili olabilir. Bu yöntemler, vücudu ve zihni rahatlatmaya odaklanarak sosyal kaygıyı hafifletir.

Özellikle yoga ve meditasyon, bedenin stres tepkisini azaltarak rahatlamayı teşvik eder. Bu tür aktiviteler, bireylerin zihin ve beden farkındalığını artırarak, kaygıyı tetikleyen fiziksel belirtilerle başa çıkmalarını sağlar. Ayrıca akupunktur, vücudun enerji akışını dengelemeye yönelik bir alternatif tedavi yöntemi olarak bilinir ve bazı bireyler sosyal fobi semptomlarını hafifletmek için bu yöntemi tercih edebilir. Bu tür alternatif yöntemler, geleneksel tedavilerin yanı sıra destekleyici bir rol oynayabilir.

18. Zamanla Kendinize Güvenin

Sosyal fobiyle başa çıkmak sabır gerektiren bir süreçtir. Bu süreçte küçük adımlar atarak ve zamanla ilerleme kaydederek özgüven kazanmak, sosyal fobiyi yenmede etkili bir stratejidir. Her başarı, ne kadar küçük olursa olsun, bir sonraki sosyal etkileşimde daha rahat olmanızı sağlar.

İlk başta, sosyal fobiyle mücadele etmek göz korkutucu görünebilir. Ancak zamanla, korktuğunuz durumlarla yüzleşmenin düşündüğünüz kadar zor olmadığını fark edersiniz. Küçük zaferler kazandıkça, özgüveniniz artar ve sosyal kaygılarınızın üstesinden gelmek daha kolay hale gelir. Sosyal fobiyle başa çıkma sürecinde sabırlı olmak, ilerlemeyi takip etmek ve kendinizi takdir etmek, uzun vadede başarılı olmanın anahtarıdır.

Referanslar:

1. Sosyal Fobiden Kurtulmak İçin 18 Öneri
2. Antony, M. M., & Swinson, R. P. (2008). The Shyness and Social Anxiety Workbook. Oakland, CA: New Harbinger Publications.
3. Hofmann, S. G., & DiBartolo, P. M. (2014). Social Anxiety: Clinical, Developmental, and Social Perspectives. London: Academic Press.
4. Clark, D. M., & Wells, A. (1995). A Cognitive Model of Social Phobia. In R.G. Heimberg (Ed.), Social Phobia: Diagnosis, Assessment, and Treatment. New York: Guilford Press.
5. Rapee, R. M., & Spence, S. H. (2004). The Etiology of Social Phobia. Behavior Research and Therapy, 42(11), 1297-1316.
6. Weeks, J. W., & Howell, A. N. (2012). The Bivalent Fear of Evaluation Model of Social Anxiety. Journal of Anxiety Disorders, 26(8), 695-707.
7. Alden, L. E., & Taylor, C. T. (2004). Interpersonal Processes in Social Phobia. Clinical Psychology Review, 24(7), 857-882.
8. Heimberg, R. G., Brozovich, F. A., & Rapee, R. M. (2010). A Cognitive Behavioral Model of Social Anxiety Disorder. In Hofmann, S.G., & DiBartolo, P. M. (Eds.), Social Anxiety: Clinical, Developmental, and Social Perspectives (2nd ed.). New York: Elsevier.
9. Leary, M. R. (2001). Social Anxiety as an Early Warning System. Behavior Research and Therapy, 39(7), 797-810.
10. Stein, M. B., & Stein, D. J. (2008). Social Anxiety Disorder. Lancet, 371(9618), 1115-1125.
11. Bögels, S. M., & Mansell, W. (2004). Social Anxiety and Attention Processes. Behavior Research and Therapy, 42(11), 1327-1341.
12. Moscovitch, D. A. (2009). What Is the Core Fear in Social Phobia? A New Model to Facilitate Individualized Case Conceptualization and Treatment. Cognitive and Behavioral Practice, 16(2), 123-134.
13. Davidson, J. R. T., Foa, E. B., Huppert, J. D., Keane, T. M., et al. (2002). Social Phobia: An Overview. In: Davidson, J. R. T., & Foa, E. B. (Eds.), Post-Traumatic Stress Disorder: DSM-IV and Beyond. Washington: American Psychiatric Press.
14. Hofmann, S. G., & Otto, M. W. (2008). Cognitive-Behavioral Therapy for Social Anxiety Disorder: Evidence-Based and Disorder-Specific Treatment Techniques. New York: Routledge.
15. Kashdan, T. B., & Roberts, J. E. (2004). Social Anxiety’s Impact on Affect, Curiosity, and Social Self-Efficacy. Journal of Anxiety Disorders, 18(5), 573-590.
16. Leary, M. R., & Kowalski, R. M. (1995). Social Anxiety. New York: Guilford Press.
17. Rodebaugh, T. L., Heimberg, R. G., & Liebowitz, M. R. (2004). The Psychometric Properties of the Liebowitz Social Anxiety Scale. Psychological Medicine, 34(3), 611-622.
18. Taylor, C. T., & Alden, L. E. (2011). Self-Esteem and Social Anxiety. Cognitive Therapy and Research, 35(3), 214-226.
19. Heinrichs, N., & Hofmann, S. G. (2001). Information Processing in Social Phobia. Journal of Anxiety Disorders, 15(5), 423-441
20. https://scholar.google.com/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
22. https://www.researchgate.net/
23. https://www.mayoclinic.org/
24. https://www.nhs.uk/
25. https://www.webmd.com/