Trigeminal Nevralji: 7 Nedeni, Belirtileri, Tanısı, Tedavisi
Trigeminal nevralji, yüz sinirini etkileyen ve genellikle şiddetli, ani ve elektrik çarpması şeklinde ağrılara neden olan bir nörolojik bozukluktur. Bu durum, halk arasında “tik douloureux” olarak da bilinir ve genellikle yüzün bir tarafında, özellikle göz, yanak ve çene bölgesinde görülür. Trigeminal nevralji, trigeminal sinirin bir veya daha fazla dalının hasar görmesi veya sıkışması sonucu ortaya çıkar. Ağrı, çoğu zaman konuşma, yemek yeme, gülme veya yüzün dokunulması gibi basit eylemlerle tetiklenebilir ve bu durum hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürür.
Sağlık Bilgisi İçeriği
Trigeminal Nevralji: 7 Nedeni, Belirtileri, Tanısı Ve Tedavisi
Trigeminal nevralji, nadir bir hastalık olarak kabul edilse de, toplumda yeterince tanınmadığı için sıklıkla yanlış teşhis edilmekte veya diğer dental ve sinüzit gibi rahatsızlıklarla karıştırılmaktadır. Hastalar, bu yanlış teşhisler nedeniyle uygun tedaviye ulaşmakta zorlanmakta ve genellikle gereksiz diş çekimleri veya cerrahi müdahaleler gibi yanlış tedavi yöntemlerine maruz kalmaktadır. Bu nedenle, trigeminal nevraljinin belirtilerini ve tetikleyici faktörlerini doğru anlamak, erken teşhis ve tedavi için kritik öneme sahiptir.
Hastalığın en dikkat çekici özelliği, ağrının kısa süreli ancak son derece şiddetli olmasıdır. Ağrı nöbetleri birkaç saniye ile iki dakika arasında sürebilir ve bu nöbetler gün boyunca defalarca tekrarlanabilir. Ağrı ataklarının yoğunluğu ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkması, hastalarda ciddi anksiyete ve depresyon gibi psikolojik sorunlara da yol açabilir. Trigeminal nevralji, çoğu zaman 50 yaş üstü bireylerde görülmekle birlikte, daha genç yaş gruplarında da ortaya çıkabilir. Kadınlarda erkeklere göre daha sık rastlanan bu hastalık, genellikle yüzün sağ tarafında daha belirgin hale gelir.
Trigeminal nevralji, bireyin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen ve günlük aktivitelerini kısıtlayan bir hastalık olduğu için, etkin tedavi yöntemlerinin belirlenmesi büyük önem taşır. İlaç tedavisi, cerrahi müdahaleler ve alternatif terapiler gibi çeşitli tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Ancak, tedavi yöntemlerinin belirlenmesi hastanın semptomlarına, genel sağlık durumuna ve hastalığın şiddetine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bu makalede, trigeminal nevraljinin nedenleri, belirtileri, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri hakkında kapsamlı bilgi verilecek ve hastaların bu zorlayıcı hastalıkla başa çıkabilmeleri için rehberlik edilecektir.
Trigeminal Nevralji Nedenleri
Trigeminal nevralji, genellikle yüzün bir tarafında ani ve şiddetli ağrıya neden olan bir rahatsızlıktır. Bu durum, trigeminal sinir üzerindeki bir baskı veya hasarın sonucu olarak ortaya çıkar. Trigeminal nevralji nedenlerini anlamak, hem doğru teşhis hem de tedavi yaklaşımlarını belirlemek için kritik öneme sahiptir. Aşağıda trigeminal nevraljinin başlıca nedenleri detaylı bir şekilde açıklanmıştır:
1. Sinir Üzerindeki Damar Baskısı
En yaygın nedenlerden biri, trigeminal sinirin bir kan damarının basısı altında kalmasıdır. Genellikle bir arterin sinire baskı yapmasıyla sinir liflerinde tahriş meydana gelir. Bu durum, miyelin kılıfın zarar görmesine yol açabilir ve sinirin yanlış sinyaller göndermesine neden olabilir.
- Posterior inferior serebellar arter (PICA) veya superior serebellar arter gibi damarlar en sık ilişkili olanlardır.
- Bu baskı, özellikle yaşla birlikte damarların sertleşmesi veya sinir yapısının hassaslaşması sonucu daha sık görülür.
2. Miyelin Kılıf Hasarı
Trigeminal sinir, miyelin adı verilen bir koruyucu kılıfla çevrilidir. Bu kılıfta oluşan hasar, sinir iletiminde bozukluklara yol açar.
- Multipl Skleroz (MS): Miyelin kılıfın otoimmün bir hastalık nedeniyle tahrip olduğu multipl skleroz, trigeminal nevraljiye neden olabilir. Özellikle genç yaşlarda trigeminal nevralji ile MS arasındaki bağlantıya dikkat edilmelidir.
- Yaşlanma: Miyelin kılıfta doğal aşınma ve yıpranma, ileri yaşlarda trigeminal nevralji gelişimine katkıda bulunabilir.
3. Travmalar ve Cerrahi Müdahaleler
Trigeminal sinire yönelik doğrudan travmalar veya cerrahi girişimler, sinirin zarar görmesine ve nevralji belirtilerinin başlamasına neden olabilir.
- Diş Tedavileri: Yanlışlıkla trigeminal sinire yakın bölgelerde gerçekleştirilen diş çekimleri veya kök kanal tedavileri siniri etkileyebilir.
- Yüzdeki Yaralanmalar: Özellikle yüz travmaları sinir dokusunu doğrudan zedeleyebilir.
4. Tümörler ve Kitleler
Beyin tabanında veya trigeminal sinir yolunda yer alan tümörler, sinir üzerinde baskı oluşturarak trigeminal nevraljiye yol açabilir.
- Akustik Nörinomlar: Trigeminal sinire yakın olan bu tümörler dolaylı olarak sinir üzerinde baskıya neden olabilir.
- Menenjiomlar: Sinir çevresindeki zar dokusundan kaynaklanan bu tümörler, trigeminal sinire bası yapabilir.
5. Enfeksiyonlar
Bazı enfeksiyonlar trigeminal siniri etkileyerek nevraljiye neden olabilir.
- Herpes Zoster (Zona): Özellikle yüz bölgesini etkileyen bir zona enfeksiyonu, trigeminal sinir dallarını tutarak ağrı ve nevraljiye yol açabilir.
- Lyme Hastalığı: Lyme hastalığının sinir sistemi üzerindeki etkileri, trigeminal nevralji belirtilerine neden olabilir.
6. Genetik ve Kalıtsal Faktörler
Bazı bireylerde trigeminal nevraljiye genetik bir yatkınlık söz konusu olabilir. Aile öyküsü bulunan hastalarda sinir yapısının daha hassas olması mümkündür.
7. Hormonal ve Metabolik Faktörler
Hormonal değişimler ve metabolik bozukluklar trigeminal nevralji riskini artırabilir:
- Diyabet: Sinir hasarına yol açabilecek nöropatik komplikasyonlar trigeminal nevraljiye neden olabilir.
- Hormon Seviyesi Değişiklikleri: Özellikle kadınlarda menopoz veya hormonal dalgalanmalar sırasında trigeminal sinir duyarlılığı artabilir.
Trigeminal Nevralji Belirtileri
Trigeminal nevralji, yüzün belirli bölgelerinde şiddetli ve ani ağrılara yol açan bir durumdur. Ağrı genellikle trigeminal sinirin bir dalını etkiler. Trigeminal nevraljinin nedenleri oldukça çeşitlidir ve genellikle altta yatan bir patolojik durumun sonucudur. Aşağıda trigeminal nevraljinin başlıca nedenlerini detaylı bir şekilde ele alalım:
1. Damar Baskısı (Vasküler Kompresyon)
Trigeminal sinir üzerinde bir arter veya venin baskı yapması, en yaygın nedenlerden biridir. Bu baskı, sinirin miyelin kılıfında hasara neden olabilir ve sinirin aşırı uyarılmasına yol açar. Özellikle posterior serebellar arter bu durumdan sorumlu olabilir.
2. Sinir Dejenerasyonu veya Miyelin Kayıpları
Trigeminal sinirin miyelin kılıfındaki hasarlar, sinir iletiminde bozulmalara neden olabilir. Bu tür hasarlar genellikle şu durumlarla ilişkilidir:
- Multipl Skleroz (MS): Merkezi sinir sistemi hastalığı olan MS, trigeminal nevraljiye neden olabilen miyelin yıkımıyla ilişkilidir.
- Nörodejeneratif Hastalıklar: Yaşla birlikte sinirin yapısında bozulmalar meydana gelebilir.
3. Travma
Baş veya yüz bölgesine alınan darbeler, cerrahi müdahaleler, diş tedavileri veya çene ameliyatları gibi durumlar trigeminal siniri zedeleyebilir ve ağrıya neden olabilir.
4. Tümörler
Trigeminal sinir çevresindeki veya beynin ilgili bölgelerindeki iyi huylu ya da kötü huylu tümörler sinir üzerinde baskı yapabilir. Özellikle beyin sapına yakın bölgelerdeki tümörler trigeminal nevraljiye neden olabilir.
5. Enfeksiyonlar
- Herpes Zoster (Zona): Trigeminal sinir dallarını etkileyen viral enfeksiyonlar, sinirde ağrıya yol açabilir.
- Kronik Enfeksiyonlar: Özellikle yüz bölgesindeki sinüs enfeksiyonları veya diş apseleri siniri etkileyebilir.
6. Anatomik veya Yapısal Anormallikler
- Doğumsal Anomaliler: Sinirin anormal bir seyir izlemesi veya çevresel yapılardan kaynaklanan baskılar.
- Yüz ve kafa yapısındaki anomaliler: Trigeminal sinir dallarının seyrini etkileyerek ağrı oluşumuna katkıda bulunabilir.
7. Diğer Nedenler
- Kan Damarı Hastalıkları: Anevrizmalar veya arteriovenöz malformasyonlar sinir üzerinde basınca neden olabilir.
- Metabolik Bozukluklar: Diyabet gibi hastalıklar sinir fonksiyonlarını etkileyerek trigeminal nevraljiye neden olabilir.
Trigeminal nevraljinin kesin nedenini belirlemek her zaman kolay olmayabilir. Ancak detaylı bir anamnez, fizik muayene ve görüntüleme yöntemleri (MRI, BT) bu nedenlerin tanımlanmasında önemli rol oynar. Tedavi yaklaşımı genellikle altta yatan nedenin yönetimine bağlıdır.
Trigeminal Nevralji Tanısı
Trigeminal nevralji tanısı, klinik bulgulara dayanarak konur ve genellikle hastanın öyküsü tanı sürecinde büyük önem taşır. Tanının kesinleştirilmesi için fizik muayene, görüntüleme yöntemleri ve ayırıcı tanı süreçleri de devreye girer.
1. Hastanın Öyküsü
- Tipik Ağrı Özellikleri: Trigeminal nevralji ağrısı genellikle ani başlayan, elektrik çarpması tarzında, kısa süreli fakat çok şiddetli bir ağrıdır. Bu ağrı, genellikle yüzün bir yarısını etkiler ve trigeminal sinirin bir veya daha fazla dalını kapsayabilir.
- Tetikleyici Faktörler: Çiğneme, konuşma, yüz yıkama veya diş fırçalama gibi günlük aktiviteler ağrıyı tetikleyebilir.
- Ağrının Lokalizasyonu: Ağrının yüz bölgesindeki dağılımı, trigeminal sinirin anatomik dallarına uyum gösterir (V1: oftalmik, V2: maksiller, V3: mandibular).
2. Fizik Muayene
- Duyu Muayenesi: Trigeminal sinirin dalları boyunca dokunma, sıcaklık ve ağrı duyuları kontrol edilir. Çoğu zaman trigeminal nevraljide bu duyular korunur.
- Refleks Testleri: Kornea refleksi gibi trigeminal sinir fonksiyonlarını değerlendiren testler uygulanabilir.
3. Görüntüleme Yöntemleri
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Beyin sapı ve trigeminal sinir çevresinde bir vasküler kompresyon olup olmadığını değerlendirmek için kullanılabilir. Ayrıca tümör, multiple skleroz (MS) plakları gibi diğer patolojiler dışlanabilir.
- MR Anjiyografi: Vasküler yapıların sinir üzerindeki potansiyel baskısını incelemek için kullanılabilir.
4. Ayırıcı Tanı
Trigeminal nevralji tanısını koyarken, benzer semptomlara neden olabilecek diğer hastalıkların dışlanması önemlidir:
- Multiple Skleroz: Özellikle genç hastalarda trigeminal nevralji benzeri ağrı semptomlarına neden olabilir.
- Tümör veya Lezyonlar: Posterior fossa tümörleri trigeminal sinir üzerine baskı yapabilir.
- Sinüzit veya Diş Problemleri: Yüz ağrısına neden olan diğer yaygın nedenler dışlanmalıdır.
- Postherpetik Nevralji: Zona hastalığı sonrasında trigeminal sinir alanında ağrı oluşabilir.
5. Tanı Kriterleri
Trigeminal nevralji tanısı için Uluslararası Baş Ağrısı Derneği’nin (IHS) belirlediği kriterler esas alınabilir. Bu kriterler şunlardır:
- Ani ve kısa süreli (birkaç saniye ile 2 dakika arası) ağrı atakları.
- Ağrının trigeminal sinir dağılımına uygun olması.
- Tetikleyici faktörlerin varlığı.
- Primer veya sekonder trigeminal nevraljiyi ayırt etmek için ek patolojilerin dışlanması.
6. Laboratuvar Testleri
- Nadir durumlarda kan testleri, otoimmün hastalıkları veya enfeksiyonları dışlamak için kullanılabilir.
Erken ve doğru tanı, uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle multidisipliner bir yaklaşım genellikle faydalıdır.
Trigeminal Nevralji Tedavisi
Trigeminal Nevralji (TN) tedavisi, hastanın semptomlarının şiddetine, süresine ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Tedavi seçenekleri genellikle ilaç tedavisi, cerrahi müdahale ve diğer alternatif yaklaşımlar olarak üç ana grupta toplanabilir. İşte detaylı bir açıklama:
1. İlaç Tedavisi
Trigeminal nevraljinin ilk basamak tedavisinde genellikle ilaçlar tercih edilir. Ana hedef, ağrıyı kontrol altına almak ve hastanın yaşam kalitesini artırmaktır.
a. Antikonvülsanlar
- Karbamazepin: İlk tercih edilen ilaçtır. TN’ye özgü etkili sonuçlar sağlamaktadır. Doz ayarlaması bireysel olarak yapılır.
- Okskarbazepin: Karbamazepine alternatif olarak kullanılır ve daha az yan etkisi olduğu düşünülür.
- Gabapentin ve Pregabalin: Alternatif antikonvülsanlar olarak ağrıyı kontrol etmekte yardımcı olabilir.
b. Kas Gevşeticiler
- Baklofen: Antikonvülsanlarla kombinasyon halinde kullanılabilir ve özellikle spazm veya kas sertliği olan hastalarda etkili olabilir.
c. Diğer İlaçlar
- Antidepresanlar (amitriptilin gibi): Özellikle sinir kaynaklı ağrının depresyonla ilişkili olduğu durumlarda yardımcı olabilir.
- Nonsteroid Antiinflamatuvar İlaçlar (NSAİİ): Ağrıyı hafifletmek için destekleyici bir rol oynayabilir.
2. Cerrahi Tedavi
İlaç tedavisinin yetersiz kaldığı ya da ciddi yan etkiler gösterdiği durumlarda cerrahi yöntemler tercih edilebilir. Cerrahi tedavi seçenekleri şunlardır:
a. Mikrovasküler Dekompresyon (MVD)
- Sinirin baskı altında olduğu durumlarda uygulanır. Trigeminal sinirin üzerindeki damarın baskısı ortadan kaldırılır.
- Başarı oranı yüksek olup uzun süreli rahatlama sağlar, ancak invaziv bir yöntem olduğu için dikkatle değerlendirilmelidir.
b. Radyofrekans Termokoagülasyon
- Sinirin ağrıya neden olan kısımlarını hedef alarak ısı ile tahrip eder.
- Minimal invaziv bir yöntemdir ve genellikle yaşlı veya cerrahi riski yüksek hastalarda tercih edilir.
c. Gamma Knife Radyocerrahisi
- Yüksek hassasiyetli bir radyasyon tedavisi yöntemi olup, sinire zarar vermeden ağrıyı hafifletmek için kullanılır.
- Yavaş bir yanıt süresi olsa da invaziv olmayan bir yöntem olması avantaj sağlar.
d. Gliserol Enjeksiyonu
- Trigeminal sinir köküne alkol veya gliserol enjekte edilerek sinir ağrısının giderilmesi sağlanır.
- Geçici rahatlama sağlayabilir ve genellikle tekrarlanması gerekebilir.
3. Diğer Alternatif ve Destekleyici Tedaviler
Bazı hastalarda ilaç veya cerrahi dışındaki yöntemler destekleyici olabilir.
a. Sinir Blokajı
- Sinir bölgesine lokal anestezikler veya steroidler enjekte edilerek ağrı kontrol altına alınabilir.
- Geçici bir çözüm sunar ve genellikle diğer tedavilere hazırlık amacıyla kullanılır.
b. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
- Özellikle semptomları hafifletmek için sıcak/soğuk uygulamaları ve yüz masajı gibi yöntemler önerilebilir.
c. Psikoterapi ve Ağrı Yönetimi
- Kronik ağrı ile başa çıkmada psikolojik destek ve gevşeme teknikleri önemli rol oynayabilir.
- Bilişsel davranışçı terapi (CBT) veya meditasyon teknikleri önerilebilir.
d. Alternatif Tıp Yöntemleri
- Akupunktur: Bazı hastalarda sinir fonksiyonlarını iyileştirme ve ağrıyı azaltma konusunda destekleyici olabilir.
- Bitkisel Tedavi: Klinik kanıtları sınırlı olmakla birlikte bazı bitkisel ürünler, ağrı üzerinde rahatlatıcı etki gösterebilir.
4. Tedavi Seçimi ve Bireyselleştirilmesi
Tedavi planı, her hastanın durumuna göre bireysel olarak belirlenir. İlaçların yan etkileri, hastanın genel sağlık durumu ve tercihleri dikkate alınır. Multidisipliner bir yaklaşım, trigeminal nevralji tedavisinde optimal sonuçlar alınmasını sağlayabilir.
Trigeminal Nevraljide Yaşam Kalitesi ve Psikolojik Destek
Trigeminal nevralji, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen bir hastalıktır. Ağrı nöbetleri, günlük aktiviteleri kısıtlayabilir ve hastalarda sürekli bir endişe hali yaratabilir. Bu durum, sosyal izolasyon, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, trigeminal nevralji tedavisinde psikolojik destek ve ağrı yönetimi stratejileri büyük önem taşır.
Psikoterapi, hastaların ağrı ile başa çıkma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir ve yaşam kalitesini artırabilir. Bilişsel davranış terapisi, mindfulness ve gevşeme teknikleri gibi yöntemler, hastaların ağrıya karşı toleransını artırabilir ve genel ruh hallerini iyileştirebilir. Ayrıca, destek grupları ve hasta toplulukları, benzer deneyimler yaşayan kişilerle iletişim kurarak hastaların kendilerini daha az yalnız hissetmelerine yardımcı olabilir.
Trigeminal Nevraljide Beslenme
Trigeminal nevralji (TN), yüz bölgesinde ani ve şiddetli ağrı atakları ile karakterize bir hastalıktır. Bu durum, trigeminal sinirin uyarılmasına bağlıdır ve bireylerin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Beslenme, bu hastalığın yönetiminde destekleyici bir rol oynayabilir. Doğru bir diyet, ağrı eşiğini artırabilir, sinir sistemi sağlığını destekleyebilir ve inflamasyonu azaltabilir.
1. Sinir Sağlığını Destekleyen Besinler
Sinirlerin düzgün çalışması için bazı vitamin ve mineraller oldukça önemlidir:
- B Vitaminleri: B1, B6 ve B12 vitaminleri, sinir fonksiyonlarını destekler ve hasarlı sinirlerin iyileşmesini hızlandırabilir. B12 eksikliği, sinir hasarını şiddetlendirebilir.
- Kaynaklar: Yumurta, süt ürünleri, kırmızı et, balık, tam tahıllar ve koyu yeşil yapraklı sebzeler.
- Magnezyum: Kas gevşemesi ve sinir iletişimini destekleyen bu mineral, ağrı yönetiminde etkili olabilir.
- Kaynaklar: Badem, ceviz, ıspanak, avokado ve muz.
2. Anti-enflamatuar Diyet
İnflamasyon, sinir hassasiyetini artırabilir. Bu nedenle inflamasyonu azaltan bir diyet tercih edilmelidir:
- Omega-3 Yağ Asitleri: Sinir sisteminin sağlığını destekler ve inflamasyonu azaltır.
- Kaynaklar: Somon, ton balığı, chia tohumu, keten tohumu ve ceviz.
- Antioksidanlar: Serbest radikalleri nötralize ederek sinir hasarını önler.
- Kaynaklar: Yaban mersini, çilek, nar, yeşil çay ve zerdeçal.
3. Ağrıyı Tetikleyebilecek Besinlerden Kaçınma
Bazı yiyecekler trigeminal nevralji ataklarını tetikleyebilir:
- Kafein ve Alkol: Sinir sistemini uyararak ağrı eşiğini düşürebilir.
- İşlenmiş Gıdalar ve Şeker: Enflamasyonu artırabilir ve kan şekerinde ani dalgalanmalara neden olabilir.
- Glutamat İçeren Gıdalar (MSG): Hazır gıdalarda sıkça bulunan bu katkı maddesi bazı kişilerde ağrıyı artırabilir.
4. Hidrasyonun Önemi
Yeterli miktarda su tüketimi, sinir fonksiyonlarının düzgün bir şekilde çalışması için önemlidir. Günlük 2-2,5 litre su içmek, sinir dokusunun nemli kalmasına yardımcı olabilir.
5. Yemek Yeme Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Trigeminal nevralji ağrısı, çiğneme hareketi ile tetiklenebilir. Bu yüzden:
- Yumuşak ve kolay çiğnenebilir yiyecekler tercih edilmelidir.
- Çok sıcak veya soğuk yiyeceklerden kaçınılmalıdır, çünkü aşırı sıcaklık değişimleri siniri uyarabilir.
- Yemek sırasında yavaş ve dikkatli çiğneme önerilir.
6. Bitkisel Destekler
Bazı doğal ürünler sinir sağlığını destekleyebilir:
- Zencefil ve Zerdeçal: Antienflamatuar özelliklere sahiptir.
- Melisa Çayı: Sinirleri yatıştırıcı etkisi ile ağrı eşiğini artırabilir.
- Çuha Çiçeği Yağı: Sinir sistemi üzerinde olumlu etkileri olduğu bilinmektedir.
Trigeminal Nevralji ile Yaşam: Öneriler ve İpuçları
Trigeminal nevralji ile yaşamak, hem fiziksel hem de psikolojik açıdan zorlu olabilir. Ancak, bazı önlemler ve stratejiler ile bu süreci daha yönetilebilir hale getirmek mümkündür.
- Ağrı Günlüğü Tutun: Ağrı nöbetlerinin ne zaman, ne sıklıkta ve hangi durumlarla ortaya çıktığını kaydetmek, tetikleyicilerin belirlenmesine yardımcı olabilir.
- Stresi Yönetmeyi Öğrenin: Stres, trigeminal nevralji ağrılarını şiddetlendirebilir. Meditasyon, yoga ve nefes egzersizleri gibi stres yönetim tekniklerini deneyebilirsiniz.
- Dengeli Beslenin: Tetikleyici gıdalardan kaçının ve yeterli vitamin ve mineral aldığınızdan emin olun.
- Düzenli Egzersiz Yapın: Hafif egzersizler, vücudun genel sağlığını iyileştirir ve stres seviyesini azaltır.
- Destek Alın: Psikolojik destek veya destek grupları, trigeminal nevralji ile başa çıkmada önemli rol oynar.
Sonuç
Trigeminal nevralji, yüz sinirini etkileyen şiddetli bir ağrı bozukluğudur ve hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Uygun tedavi yöntemleri ile ağrı yönetimi sağlanabilir ve hastaların yaşam kalitesi artırılabilir. Erken teşhis ve doğru tedavi, trigeminal nevraljinin yönetiminde kritik öneme sahiptir. Hastaların yaşam kalitelerini artırmak için ilaç tedavisi, cerrahi müdahaleler ve alternatif tedavi yöntemleri gibi çeşitli seçenekler bulunmaktadır.
Referanslar:
- Trigeminal Nevralji: 7 Nedeni, Belirtileri, Tanısı Ve Tedavisi
- Burchiel, K. J., & Slavin, K. V. (2000). On the natural history of trigeminal neuralgia. Neurosurgery, 46(1), 152-154.
- Cruccu, G., & Biasiotta, A. (2004). Diagnosis and treatment of trigeminal neuralgia. Practical Neurology, 4(5), 260-267.
- Gronseth, G., Cruccu, G., Alksne, J., et al. (2008). Practice parameter: The diagnostic evaluation and treatment of trigeminal neuralgia (an evidence-based review). Neurology, 71(15), 1183-1190.
- Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) (2018). The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition. Cephalalgia, 38(1), 1-211.
- Jannetta, P. J., (1967). Microsurgical approach to the trigeminal nerve for tic douloureux. Journal of Neurosurgery, 26(1), 159-162.
- Maarbjerg, S., Di Stefano, G., Bendtsen, L., & Cruccu, G. (2017). Trigeminal neuralgia–diagnosis and treatment. Cephalalgia, 37(7), 648-657.
- Maarbjerg, S., Gozalov, A., Olesen, J., & Bendtsen, L. (2014). Trigeminal neuralgia: a prospective systematic study of clinical characteristics in 158 patients. Headache, 54(10), 1574-1582.
- Obermann, M., & Katsarava, Z. (2009). Update on trigeminal neuralgia. Expert Review of Neurotherapeutics, 9(3), 323-329.
- Patel, S., & Shah, K. (2018). Trigeminal Neuralgia: An Insight. Journal of Pain Management, 11(2), 1-8.
- Porporatti, A. L., Costa, Y. M., Stuginski-Barbosa, J., et al. (2017). Primary headaches interfere with the efficacy of dental treatments: A systematic review and meta-analysis. Journal of Oral Rehabilitation, 44(9), 645-661.
- Rogers, C. L., Shetter, A. G., Fiedler, J. A., et al. (2000). Gamma knife radiosurgery for trigeminal neuralgia: the initial experience of The Barrow Neurological Institute. International Journal of Radiation Oncology* Biology* Physics, 47(4), 1013-1019.
- Sandell, T., & Eide, P. K. (2008). Effect of microvascular decompression in trigeminal neuralgia patients with or without constant pain. Neurosurgery, 63(1), 93-100.
- Tatli, M., Satici, O., Kanpolat, Y., & Sindou, M. (2008). Various surgical modalities in the treatment of trigeminal neuralgia: literature study of respective long-term outcomes. Acta Neurochirurgica, 150(3), 243-255.
- Teixeira, M. J., Siqueira, J. T. T., & Perez, A. B. (2005). Clinical characteristics of patients with trigeminal neuralgia referred to neurosurgery. European Journal of Pain, 9(1), 37-45.
- Zakrzewska, J. M., & Linskey, M. E. (2014). Trigeminal neuralgia. BMJ, 348, g474.
- Zakrzewska, J. M., & McMillan, R. (2011). Trigeminal neuralgia: the diagnosis and management of this excruciating and poorly understood facial pain. Postgraduate Medical Journal, 87(1028), 410-416.
- Zeng, Q., & Zhou, Q. (2018). Comparison of effectiveness and safety between microvascular decompression and Gamma Knife surgery in treating trigeminal neuralgia: A meta-analysis. Pain Physician, 21(4), 397-406.
- Zhang, H., & Lian, Y. (2016). Trigeminal Neuralgia: Current Concepts and Treatment Options. Journal of Headache and Pain, 17(1), 23-29.
- https://scholar.google.com/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- https://www.researchgate.net/
- https://www.mayoclinic.org/
- https://www.nhs.uk/
- https://www.webmd.com/