Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu: 10 Belirtisi Ve Tedavisi (YBMD)

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (YBMD), görme kaybına yol açan ve özellikle 50 yaş üzeri bireyleri etkileyen, kronik bir göz hastalığıdır. Bu hastalık, gözün retina bölgesinde bulunan makula adı verilen merkezi görme bölgesini hedef alır. Makula, net ve keskin görme için kritik bir yapıdır ve günlük yaşamda önemli olan birçok faaliyeti, örneğin okuma, yazma, yüz tanıma ve araba kullanma gibi aktiviteleri doğrudan etkiler. YBMD, özellikle gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfus arasında körlük nedenlerinin başında gelmektedir. Hastalık, başlangıç aşamalarında belirgin bir belirti göstermeyebilir ve bu da erken tanıyı zorlaştırır. Ancak ilerleyen süreçlerde merkezi görme kaybı meydana gelerek kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu: 10 Belirtisi Ve Tedavisi (YBMD)

Bu rahatsızlık, iki ana türde kendini gösterir: kuru (atrofik) ve yaş (eksüdatif) tip YBMD. Kuru YBMD, daha yaygın olmasına rağmen genellikle daha yavaş ilerlerken, yaş tip YBMD daha hızlı ilerleyen ve daha ciddi görme kaybına neden olan bir formdur. Hastalığın bu iki tipi de genellikle ilerleyici olup, tedavi edilmediği takdirde görme yetisinin büyük bir kısmını kaybetme riski taşır. Ancak modern tıp, YBMD’yi yönetmek ve görme kaybını yavaşlatmak için çeşitli tedavi seçenekleri sunmaktadır.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu prevalansı, yaşlanma süreci ile doğrudan ilişkilidir. Dünya genelinde, ortalama yaşam süresinin uzaması ile birlikte YBMD vakaları artış göstermektedir. Özellikle 60 yaş üzeri bireylerde hastalığın görülme sıklığı önemli ölçüde artar. Genetik faktörler, çevresel etkenler ve yaşam tarzı da bu hastalığın gelişiminde rol oynar. Özellikle sigara kullanımı, dengesiz beslenme, güneş ışığına aşırı maruz kalma ve bazı genetik yatkınlıklar, YBMD riskini artıran önemli faktörler arasında yer alır. Bu nedenle, hastalığın önlenmesi ve erken tanısı büyük önem taşımaktadır.

Makula dejenerasyonunun etkileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı bireylerde, yıllar boyunca hafif bir bulanıklık yaşanırken, diğerlerinde kısa sürede ciddi görme kayıpları meydana gelebilir. YBMD’nin ilerlemesi durumunda, özellikle okuma, yazma gibi detay gerektiren aktiviteler ciddi şekilde zorlaşır ve günlük hayatın bağımsız bir şekilde sürdürülmesi güçleşir. Bu yazıda, YBMD’nin ne olduğu, belirtileri, nedenleri, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Nedir?

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu, genellikle yaşlanma süreciyle birlikte gelişen ve retina tabakasındaki hücrelerin bozulmasıyla ortaya çıkan bir göz hastalığıdır. Gözün arkasında bulunan retina, ışığı ve görüntüyü algılayarak beynimize ileten hassas bir tabakadır. Makula, retinanın merkezi kısmında yer alır ve ince detayları görebilmemizi sağlar. YBMD’de, makula bölgesinde hücre kaybı ve dokusal bozulmalar meydana gelir. Bu durum, özellikle merkezi görmeyi etkiler ve kişi objelerin veya yazıların merkezini görmekte zorlanmaya başlar.

Kuru tip Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu , makula bölgesindeki hücrelerin yavaş yavaş parçalanmasına bağlı olarak gelişir. Bu durumda, görme kaybı genellikle yavaş ilerler. Kuru tip YBMD’nin en yaygın belirtisi, merkezi görmede bulanıklık ve görme alanında karanlık noktaların belirmesidir. Yaş tip Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu ise retinanın altında anormal kan damarlarının oluşması ve bu damarların sızdırmaya başlamasıyla ortaya çıkar. Yaş tipte görme kaybı çok daha hızlı ilerler ve tedavi edilmezse kısa sürede ciddi körlük meydana gelebilir.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Belirtileri Nelerdir?

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu, genellikle yavaş ilerleyen bir hastalık olup, belirtileri kişinin görme fonksiyonlarını farklı şekillerde etkileyebilir. YBMD’nin kuru (atrofik) ve yaş (neovasküler) olmak üzere iki ana tipi vardır ve her iki tipte de belirtiler benzerlik gösterebilmekle birlikte yaş tipe özgü daha ciddi semptomlar görülebilir.

İşte Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu belirtileri:

1. Merkezi Görme Kaybı
   • Hastalık, özellikle merkezi görmeyi etkiler. Hastalar genellikle doğrudan baktıkları nesneleri net bir şekilde görememekten şikâyet eder. Bu durum, okuma, yazma ve yüz tanıma gibi günlük aktiviteleri zorlaştırabilir.
2. Görsel Bozulma (Metamorfozi)
   • Çizgilerin eğri, dalgalı veya kırık görünmesi sık karşılaşılan bir belirtidir. Özellikle yaş YBMD’de bu durum, retina altında sıvı birikimi veya kanama nedeniyle daha belirgin hale gelir.
3. Karartı veya Kör Nokta (Skotom)
   • Görme alanında karanlık bir nokta ya da bulanıklık hissi oluşabilir. Hastalar genellikle merkezi alanın silikleştiğini veya tamamen kaybolduğunu fark eder.
4. Renk Algısında Azalma
   • Özellikle parlak ve canlı renklerin algısında belirgin bir azalma yaşanabilir. Bu durum, retinadaki fotoreseptör hücrelerinin zarar görmesiyle ilişkilidir.
5. Görme Keskinliğinde Azalma
   • Görme netliği giderek bozulur. Hastalar, küçük yazıları okumakta veya detaylı işleri yapmakta zorluk yaşayabilir.
6. Düşük Işıkta Görme Zorluğu
   • YBMD olan bireyler, karanlık veya loş ışıklı ortamlarda görme sorunları yaşayabilir. Bu durum, retinanın ışığa duyarlılığının azalmasıyla ilişkilidir.
7. Hızlı Görme Kaybı (Yaş Tip YBMD)
   • Yaş tip YBMD’de belirtiler daha ani ve hızlı bir şekilde ortaya çıkabilir. Özellikle ani merkezi görme kaybı, retina altındaki yeni damar oluşumları ve bunların sızıntıları ile ilişkilidir.
8. Görsel Halüsinasyonlar (Charles Bonnet Sendromu)
   • İleri evre YBMD hastalarında, görme kaybına bağlı olarak karmaşık görsel halüsinasyonlar oluşabilir. Bu halüsinasyonlar genellikle hasta tarafından gerçek dışı olarak algılanır ve çevresel görme kaybıyla ilişkilidir.
9. Yüzleri Tanımakta Güçlük
   • Merkezi görmenin bozulması nedeniyle, hastalar aile üyeleri ve arkadaşlarının yüzlerini tanımakta zorluk çekebilir.
10. Göz Yorgunluğu ve Rahatsızlık

• • Görme sorunlarının artmasıyla, gözlerde yorgunluk ve odaklanma güçlüğü sık görülen bir şikâyet haline gelir.

Yukarıdaki belirtiler YBMD’nin tipi ve evresine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Erken dönemde belirtiler fark edilmezse veya hafif düzeyde kalırsa, düzenli göz muayeneleri ile hastalığın ilerlemesi takip edilmelidir. Yaş tipte belirtiler hızla kötüleşebileceği için, ani görme kaybı durumunda acilen bir göz uzmanına başvurulması önemlidir.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Nedenleri Nelerdir?

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu’nun kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak yaşlanma, genetik yatkınlık ve çevresel faktörler önemli rol oynar.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu gelişiminde etkili olan başlıca faktörler şu şekilde sıralanabilir:

1. Yaş: 50 yaş ve üzeri bireylerde YBMD riski önemli ölçüde artar.
2. Genetik yatkınlık: Ailede YBMD öyküsü bulunan kişilerde bu hastalığın görülme olasılığı daha yüksektir.
3. Sigara kullanımı: Sigara içenlerde YBMD riski iki ila üç kat daha fazladır.
4. Dengesiz beslenme: Yetersiz antioksidan, çinko ve omega-3 yağ asidi alımı YBMD riskini artırabilir.
5. Güneşe maruz kalma: Uzun süreli ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmak retina hücrelerine zarar verebilir.
6. Kardiyovasküler hastalıklar: Yüksek tansiyon ve damar sertliği gibi kardiyovasküler problemler YBMD riskini artırabilir.

Tanı

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu tanısı, oftalmolojik muayeneler ve ileri görüntüleme teknikleri ile konulabilir. Tanıda kullanılan yöntemler şunlardır:

1. Göz dibi muayenesi: Göz doktoru, özel bir alet kullanarak retinayı ve makulayı inceleyebilir. Kuru YBMD’de, drusen adı verilen küçük sarı birikintiler görülebilir. Yaş tip YBMD’de ise anormal kan damarlarının varlığı gözlenir.
2. Optik Koherens Tomografi (OCT): Retina ve makula bölgesinin kesit görüntülerini oluşturan bir görüntüleme yöntemidir. YBMD’nin ilerleme durumu hakkında detaylı bilgi verir.
3. Flöresein anjiyografi: Damardan enjekte edilen bir boya ile retinadaki kan damarlarının görüntülenmesini sağlar. Yaş tip YBMD’de, anormal damarlar ve sızıntılar bu yöntemle tespit edilir.
4. Amsler testi: Metamorfopsiyi tespit etmek için kullanılan bir testtir. Düz çizgilerin dalgalı veya kırık olarak algılanıp algılanmadığını anlamak için kullanılır.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu, özellikle yaşlı bireylerde görme kaybına neden olan ve tedavisi karmaşık bir hastalıktır. YBMD’nin iki temel tipi olan kuru ve yaş formlarına yönelik tedavi yaklaşımları farklılık göstermektedir. Tedavinin temel amacı, görme kaybını durdurmak veya yavaşlatmak ve hastaların yaşam kalitesini artırmaktır. Günümüzdeki tedavi seçenekleri, hastalığın tipine, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre bireyselleştirilmiştir.

1. Kuru Tip YBMD Tedavisi

Kuru tip Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu, daha yaygın görülen form olup, yavaş seyirli bir görme kaybına neden olur. Tedavi seçenekleri sınırlı olmasına rağmen, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya yönelik çeşitli yaklaşımlar bulunmaktadır. Bu tedaviler, genellikle hastalığın erken veya orta evrelerinde uygulanır ve ileri evrelerde destekleyici yöntemler ön plandadır.

a. AREDS Takviyeleri ve Antioksidanlar

Kuru tip Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu tedavisinde en sık kullanılan yaklaşımlardan biri, antioksidan vitaminler ve çinko içeren AREDS (Age-Related Eye Disease Study) formülasyonlarının kullanımıdır. Bu formülasyonlar, oksidatif stresi azaltarak retinanın daha fazla zarar görmesini önlemeye yardımcı olur. AREDS formülü, C vitamini, E vitamini, çinko, bakır ve beta-karoten içerir. Ancak sigara içen bireylerde beta-karoten yerine lutein ve zeaksantin içeren formüller önerilmektedir, çünkü beta-karoten sigara içenlerde akciğer kanseri riskini artırabilir. Bu takviyelerin düzenli kullanımı, özellikle orta ve ileri evre kuru tip YBMD’de görme kaybını yavaşlatmada etkili bulunmuştur.

b. Beslenme ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Kuru tip YBMD’nin ilerlemesini yavaşlatmada sağlıklı beslenme önemli bir rol oynar. Yeşil yapraklı sebzeler, havuç, mısır, brokoli gibi lutein ve zeaksantin bakımından zengin gıdalar tüketmek, retina sağlığını destekler. Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin gıdalar, özellikle somon, ton balığı ve sardalya gibi balıkların tüketimi de makula sağlığını koruyabilir. Ayrıca, sigara içiminin bırakılması ve düzenli egzersiz, hastalığın ilerleme hızını azaltabilir. UV ışınlarına karşı gözleri korumak için güneş gözlüğü kullanımı da önerilir.

c. Retinal Sağlık Destekleyicileri

Kuru tip Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu tedavisinde, retina sağlığını destekleyen bazı yeni yaklaşımlar araştırılmaktadır. Bunlar arasında retinanın metabolik ihtiyaçlarını desteklemek için ışık terapisi, mikroakım tedavisi ve özel retina destekleyici lenslerin kullanımı yer alır. Bu yöntemler, hastalığın ilerlemesini tamamen durduramasa da, retinadaki hücrelerin sağlığını korumaya yardımcı olabilir.

d. Görme Rehabilitasyonu

Hastalığın ileri evrelerinde, tedavi edici yöntemler yerine destekleyici yaklaşımlar devreye girer. Düşük görme rehabilitasyonu, hastaların yaşam kalitesini artırmada kritik bir rol oynar. Bu rehabilitasyon programları, büyüteçler, özel lensler veya dijital cihazlar gibi yardımcı araçların kullanımını içerir. Ayrıca, çevresel düzenlemeler yapılarak hastaların günlük yaşamlarını daha kolay bir şekilde sürdürebilmeleri sağlanır.

e. Gelecekteki Tedavi Olasılıkları

Kuru tip Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu tedavisinde halen deneysel çalışmalara konu olan yöntemler bulunmaktadır. Kök hücre tedavisi, hasar görmüş retinal hücrelerin yerine yeni hücrelerin yerleştirilmesini hedeflerken, gen tedavisi, hastalığın genetik nedenlerini hedef almayı amaçlamaktadır. Bu yenilikçi yaklaşımlar, henüz klinik uygulamaya tam olarak girmemiş olmakla birlikte, gelecekte kuru tip YBMD tedavisinde önemli bir potansiyel taşımaktadır.

Sonuç olarak, kuru tip YBMD’nin tedavisinde hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı ve görme kaybını minimum seviyede tutmayı amaçlayan multidisipliner bir yaklaşım gereklidir. Düzenli göz muayeneleri ve erken müdahale ile hastaların yaşam kalitesi korunabilir ve daha ciddi komplikasyonların önüne geçilebilir.

2. Yaş Tip YBMD Tedavisi

Yaş tip Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu, hastalığın daha agresif formudur ve hızlı ilerleyerek ciddi merkezi görme kaybına neden olabilir. Bu formda, retina altında anormal kan damarlarının büyümesi (koroidal neovaskülarizasyon) ve bu damarların sıvı veya kan sızdırması temel patolojiyi oluşturur. Tedavi stratejileri, bu anormal damar büyümesini kontrol etmeye, sıvı birikimini azaltmaya ve görmeyi korumaya odaklanır. Günümüzde yaş tip Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemler anti-VEGF enjeksiyonları, fotodinamik tedavi ve deneysel tedavi yaklaşımlarıdır.

a. Anti-VEGF Tedavisi

Yaş tip Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu tedavisinde birinci basamak olarak kabul edilen anti-VEGF (Vasküler Endotelyal Büyüme Faktörü) tedavisi, yeni kan damarlarının oluşumunu engellemeyi ve mevcut damarların sızıntısını azaltmayı hedefler. Ranibizumab, aflibercept ve bevacizumab gibi anti-VEGF ilaçları, doğrudan vitreus içine (göz içi) enjekte edilir. Bu enjeksiyonlar, hastanın durumuna göre aylık veya daha az sıklıkla uygulanabilir. Anti-VEGF tedavisi, görme kaybını yavaşlatmada ve bazı durumlarda görmenin iyileştirilmesinde son derece etkilidir. Ancak tedavi, düzenli takip ve devamlılık gerektirir; tedavinin kesilmesi durumunda hastalık hızla ilerleyebilir.

b. Fotodinamik Tedavi (FDT)

Fotodinamik tedavi, yaş tip YBMD’de daha az sıklıkla kullanılan bir diğer yöntemdir. Bu tedavi, özel bir ilacın (verteporfin) damar yoluyla verilmesi ve ardından gözde anormal damarları hedefleyen bir lazer ile aktive edilmesi prensibine dayanır. Lazer uygulaması, anormal damarların kapatılmasını sağlar ve sıvı sızıntısını azaltır. Fotodinamik tedavi, özellikle anti-VEGF tedavisinin etkili olmadığı durumlarda veya belirli türdeki lezyonlarda tercih edilebilir. Ancak bu yöntemin etkinliği sınırlı olup, genellikle diğer tedavilerle kombine edilmesi önerilir.

c. Steroid ve Kombine Tedaviler

Bazı durumlarda, anti-VEGF ilaçlarına ek olarak steroid tedavisi kullanılabilir. Steroidler, iltihaplanmayı azaltarak retina dokusunun sağlığını korumaya yardımcı olur. Bunun yanı sıra, anti-VEGF ile fotodinamik tedavi gibi kombine yaklaşımlar, bazı hastalarda daha iyi sonuçlar verebilir. Kombine tedaviler, özellikle tedaviye dirençli yaş tip YBMD vakalarında etkili olabilir.

c. Gelecekteki Tedavi Yaklaşımları

Yaş tip Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu tedavisinde birçok yenilikçi yaklaşım halen araştırılmaktadır. Uzun etkili anti-VEGF formları ve implantlar, enjeksiyon sıklığını azaltmak için geliştirilmektedir. Örneğin, brolucizumab gibi daha uzun etkili ajanlar, tedavi aralıklarını uzatarak hastalar için daha az invaziv bir süreç sunmaktadır. Gen tedavisi, hastalığın genetik temelini hedef alarak daha kalıcı çözümler sunma potansiyeline sahiptir. Bunun yanı sıra, kök hücre tedavisi, retina hücrelerini yenilemeyi hedefleyen umut verici bir yaklaşımdır. Retina implantları ve biyonik göz teknolojileri de ileri evre hastalarda görme kaybını telafi etmeye yönelik geleceğin tedavi yöntemleri arasında yer almaktadır.

d. Hastaların Takibi ve Eğitimi

Yaş tip YBMD’nin etkin bir şekilde tedavi edilebilmesi için düzenli takip çok önemlidir. Anti-VEGF tedavisinde enjeksiyon sıklığı ve tedavi yanıtı sürekli izlenmelidir. Hastaların, tedavinin uzun vadeli bir süreç olduğu ve düzenli muayenelerin görme kaybını önlemede kritik olduğu konusunda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, hastaların düşük görme rehabilitasyonu gibi destekleyici hizmetlerden yararlanması yaşam kalitesini artırabilir.

Sonuç olarak, yaş tip YBMD’nin tedavisinde anti-VEGF enjeksiyonları, fotodinamik tedavi ve yenilikçi yaklaşımlar bir arada kullanılarak, görme kaybının önlenmesi ve hastaların bağımsız bir yaşam sürdürebilmesi hedeflenmektedir. Tedavi yöntemlerinin bireyselleştirilmesi ve düzenli takip, tedavinin başarısı açısından hayati önem taşımaktadır.

3. Deneysel ve Gelecekteki Tedaviler

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu tedavisinde araştırmalar hızla devam etmektedir ve yeni yaklaşımlar umut vaat etmektedir. Gen tedavisi, kök hücre tedavisi ve yeni farmakolojik ajanlar, bu alanda üzerinde çalışılan yöntemlerdir. Özellikle, genetik faktörlerin YBMD gelişimindeki rolü dikkate alınarak, bireyselleştirilmiş tedaviler gelecekte daha yaygın hale gelebilir. Bunun yanı sıra, retinal implantlar ve biyonik göz teknolojileri, ileri evre görme kaybı olan hastalar için potansiyel çözümler sunmaktadır.

4. Hastaların Eğitimi ve Destek

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu tedavisinde başarının bir diğer önemli unsuru, hastaların eğitimi ve düzenli göz muayenelerinin yapılmasıdır. Hastaların hastalığın ilerleyişi konusunda bilinçlendirilmesi, erken müdahale ve tedavi uyumunu artırabilir. Ayrıca, düşük görme rehabilitasyon programları, görme kaybı yaşayan bireylerin günlük yaşamlarını kolaylaştırmak ve bağımsızlıklarını artırmak için önemli bir destek sağlar.

Sonuç olarak, yaşa bağlı makula dejenerasyonunun tedavisi, multidisipliner bir yaklaşımı gerektirir. Erken tanı ve uygun tedavi ile görme kaybı yavaşlatılabilir ve hastaların yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (YBMD) Nedir?

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (YBMD), merkezi görme kaybına yol açan bir retina hastalığıdır. Makula, gözün net ve ayrıntılı görmeyi sağlayan merkezi bölgesidir. YBMD, genellikle yaşlanma sürecinin bir sonucu olarak ortaya çıkar ve genellikle 50 yaş üstü bireylerde görülür. Hastalık ilerledikçe, okuma, yüzleri tanıma ve ince detayları görme gibi günlük aktiviteler zorlaşabilir.

YBMD’nin Belirtileri Nelerdir?

YBMD’nin en yaygın belirtileri şunlardır:

• Merkezi görmede bulanıklık
• Düz çizgilerin dalgalı görünmesi
• Renklerde solgunlaşma
• Görüş alanında koyu veya boş bölgeler
• Işık hassasiyetinde artış

Hastalığın erken evrelerinde belirti görülmeyebilir. Bu nedenle düzenli göz muayenesi önemlidir.

YBMD Türleri Nelerdir?

YBMD iki ana türde görülür:

1. Kuru Tip YBMD:
   • En yaygın görülen tiptir (%85-90).
   • Makulada zamanla incelmeye ve küçük, sarımsı birikimlere (drusen) neden olur.
   • Görme kaybı genellikle yavaş ilerler.
2. Yaş Tip YBMD:
   • Daha az yaygındır ancak daha ciddi görme kaybına yol açabilir.
   • Anormal kan damarlarının makula altına sızmasıyla meydana gelir.
   • Hızlı ilerleyen ve merkezi görmeyi ciddi şekilde etkileyen bir formdur.

YBMD Kimlerde Daha Sık Görülür?

YBMD’nin gelişme riskini artıran bazı faktörler şunlardır:

• İleri yaş: 50 yaş üzerindeki bireylerde daha yaygındır.
• Genetik yatkınlık: Aile geçmişinde YBMD olan kişilerde risk daha yüksektir.
• Sigara kullanımı: Sigara içmek hastalığın ilerlemesini hızlandırabilir.
• Düzensiz beslenme: Antioksidanlar ve omega-3 yağ asitlerinden yoksun bir diyet YBMD riskini artırabilir.
• Yüksek tansiyon ve kardiyovasküler hastalıklar: Damar sağlığını olumsuz etkileyen durumlar YBMD’yi tetikleyebilir.

YBMD Tanısı Nasıl Konulur?

YBMD teşhisi için göz doktorları şu testleri uygular:

• Göz dibi muayenesi: Retinanın detaylı incelenmesini sağlar.
• Amsler Grid Testi: Düz çizgilerin dalgalı veya eksik olup olmadığı değerlendirilir.
• Optik Koherens Tomografi (OCT): Makulanın kesitsel görüntüsünü alarak detaylı inceleme yapar.
• Florosein Anjiyografi: Damardan kontrast madde verilerek anormal kan damarlarının tespiti yapılır.

YBMD Tedavi Edilebilir mi?

Tam bir tedavisi olmasa da hastalığın ilerlemesini yavaşlatan yöntemler vardır:

• Kuru Tip YBMD İçin:
  • Antioksidan takviyeleri (AREDS 2 formülü) hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
  • Sağlıklı beslenme (yeşil yapraklı sebzeler, omega-3 kaynakları, fındık, badem) önerilir.
• Yaş Tip YBMD İçin:
  • Anti-VEGF enjeksiyonları (ranibizumab, aflibercept, bevacizumab gibi ilaçlar) yeni damar oluşumunu engelleyebilir.
  • Lazer tedavisi ve fotodinamik terapi (PDT) belirli vakalarda uygulanabilir.

YBMD Körlüğe Yol Açar mı?

YBMD, merkezi görme kaybına neden olabilir ancak genellikle tam körlüğe neden olmaz. Hastalar çevresel (periferik) görmelerini koruyabilir. Ancak, ileri evrelerde hastalar günlük yaşamlarını sürdürebilmek için özel görme yardımcılarına ihtiyaç duyabilirler.

YBMD Önlenebilir mi?

YBMD tamamen önlenemese de, risk faktörlerini azaltmak için şu önlemler alınabilir:

• Sigara içmemek
• Omega-3 ve lutein içeren sağlıklı bir diyet uygulamak
• Düzenli göz muayenesi yaptırmak
• Güneş gözlüğü kullanarak zararlı UV ışınlarından korunmak
• Düzenli egzersiz yaparak kan dolaşımını iyileştirmek

YBMD Hastaları İçin Yaşam Kalitesini Artıran Çözümler Nelerdir?

• Büyüteç ve özel lensler kullanarak okuma ve günlük aktiviteleri kolaylaştırmak
• Kontrast ayarlı ekranlar ve büyük fontlu cihazlar tercih etmek
• Sesli kitaplar ve görsel yardımcı cihazlar kullanmak
• Görme rehabilitasyonu ile yeni stratejiler öğrenmek

YBMD İle İlgili Daha Fazla Bilgiye Nereden Ulaşabilirim?

YBMD hakkında daha fazla bilgi almak için bir göz doktoruna danışabilir veya göz sağlığı derneklerinin resmi web sitelerini ziyaret edebilirsiniz. Ayrıca, retina hastalıkları konusunda uzmanlaşmış kliniklerin sunduğu bilgilendirici içerikler de faydalı olabilir.

Sonuç

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu, özellikle yaşlı bireylerde ciddi görme kayıplarına neden olan ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir ve merkezi görme kaybı azaltılabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri, düzenli göz kontrolleri ve doğru tedavi yaklaşımlarıyla YBMD’nin etkileri minimize edilebilir. YBMD hakkında farkındalığın artması, hastaların erken dönemde müdahale edebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Referanslar:

1. Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu: 10 Belirtisi Ve Tedavisi (YBMD)
2. Friedman, D. S., O’Colmain, B. J., Munoz, B., & Tomany, S. C. (2004). Prevalence of age-related macular degeneration in the United States. Archives of Ophthalmology, 122(4), 564-572.
3. Klein, R., Klein, B. E. K., & Linton, K. L. P. (1992). Prevalence of age-related maculopathy: The Beaver Dam Eye Study. Ophthalmology, 99(6), 933-943.
4. Wong, W. L., Su, X., Li, X., Cheung, C. M., Klein, R., Cheng, C. Y., & Wong, T. Y. (2014). Global prevalence of age-related macular degeneration and disease burden projection for 2020 and 2040: a systematic review and meta-analysis. The Lancet Global Health, 2(2), e106-e116.
5. Ferris, F. L., & Davis, M. D. (1984). Clinical classification of age-related macular degeneration. Archives of Ophthalmology, 102(11), 1640-1642.
6. Mitchell, P., Liew, G., Gopinath, B., & Wong, T. Y. (2018). Age-related macular degeneration. The Lancet, 392(10153), 1147-1159.
7. Jager, R. D., Mieler, W. F., & Miller, J. W. (2008). Age-related macular degeneration. New England Journal of Medicine, 358(24), 2606-2617.
8. Chew, E. Y., Clemons, T. E., & Sangiovanni, J. P. (2007). The Age-Related Eye Disease Study (AREDS). Archives of Ophthalmology, 125(3), 367-376.
9. Zarbin, M. A. (2004). Current concepts in the pathogenesis of age-related macular degeneration. Archives of Ophthalmology, 122(4), 598-614.
10. Ambati, J., & Fowler, B. J. (2012). Mechanisms of age-related macular degeneration. Neuron, 75(1), 26-39.
11. Holz, F. G., Strauss, E. C., Schmitz-Valckenberg, S., & van Lookeren Campagne, M. (2014). Geographic atrophy: Clinical features and potential therapeutic approaches. Ophthalmology, 121(5), 1079-1091.
12. Chakravarthy, U., Evans, J., & Rosenfeld, P. J. (2010). Age related macular degeneration. BMJ, 340, c981.
13. Lim, L. S., Mitchell, P., Seddon, J. M., Holz, F. G., & Wong, T. Y. (2012). Age-related macular degeneration. The Lancet, 379(9827), 1728-1738.
14. Age-Related Eye Disease Study Research Group. (2001). A randomized, placebo-controlled, clinical trial of high-dose supplementation with vitamins C and E, beta carotene, and zinc for age-related macular degeneration and vision loss: AREDS report no. 8. Archives of Ophthalmology, 119(10), 1417-1436.
15. Liew, G., Mitchell, P., & Wong, T. Y. (2007). Systemic health and age-related macular degeneration. Current Opinion in Ophthalmology, 18(3), 222-229.
16. Edwards, A. O., Ritter, R., & Abel, K. J. (2005). Complement factor H polymorphism and age-related macular degeneration. Science, 308(5720), 421-424.
17. Bird, A. C., Bressler, N. M., & Bressler, S. B. (1995). An international classification and grading system for age-related maculopathy and age-related macular degeneration. Survey of Ophthalmology, 39(5), 367-374.
18. Handa, J. T., Rickman, C. B., & Dick, A. D. (2019). A systems biology approach towards understanding and treating non-neovascular age-related macular degeneration. Nature Communications, 10(1), 3347.
19. Seddon, J. M., Ajani, U. A., & Sperduto, R. D. (1997). Dietary carotenoids, vitamins A, C, and E, and advanced age-related macular degeneration. JAMA, 272(18), 1413-1420
20. https://scholar.google.com/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/