Zeytinyağının Faydaları
Zeytinyağı, Zeytin ağacının meyvesinden elde edilen yağdır. Bu yağ, Akdeniz diyetinin önemli bir parçasıdır ve iyi bir tekli doymamış yağ asitleri (MUFA) kaynağıdır.
Sağlık Bilgisi İçeriği
Zeytinyağının Faydaları
Zeytinyağı Nedir?
Zeytin ağacından elde edilir. Zeytin ağacının meyvesi Olea europaea, yağı üreten etli kısımlara sahiptir. Rengi açık sarıdan altın rengine kadar görülebilir. Olgunlaşmamış meyvelerden elde edilen bazı türlerde yeşilimsi bir renk fark edilebilir.
Her ülkedeki zeytinler benzersizdir ve meyvenin olgunluğuna ve coğrafi konuma göre farklılık gösteren, kendine özgü nitelik ve özelliklerde yağlar üretir.
Zeytinyağı Tarihi
Binlerce yıldır yaşamın hayati bir bileşeni olduğu Akdeniz bölgesinde uzun bir geçmişi vardır. Zeytin ağacı ilk kez yaklaşık 6000 yıl önce yetiştirilmeye başlandı. Zeytin bitkisinin ekiminin Yunanistan’da başladığı söylenmekte olup, M.Ö. 2500 yıllarında bulunan bir taş tablet bunu ima etmektedir.
Hem pişmiş hem de pişmemiş yemeklere yakışan bir nimettir. Popüler bir Roma keki olan vatika; yalnızca un, tuz, bal ve zeytin yağından oluşur. Salata soslarına eklenmesi de yemeğin altını çizmiştir. Zeytin yağı içeren merhemler, doğal iyileştirici özelliklere sahip olduğu inancıyla Hipokrat tarafından yaralanmaları tedavi etmek için kullanılmıştır.
Sağlıklı beslenmenin, özel güzellik alayının, kozmetik endüstrisinin bir parçasıydı ve aynı zamanda dini faaliyetlerde yakıt olarak da kullanılıyordu.
Zeytinyağı Besin Değerleri
Yağın bileşeni üretim birimi ve çeşit arasında değişiklik gösterir. Bir yemek kaşığı sızma zeytinyağının besin içeriği,
- Enerji : 126 Kilokalori
- Karbonhidratlar : 0 gram
- Protein : 0 gram
- Yağ : 14 gram
- Doymuş Yağ : 2 gram
- Tekli doymamış yağ asitleri (MUFA’lar) : 10 gram
- Çoklu doymamış yağ asitleri (PUFA) : 1,5 gram
- Lif : 0 gram
Zeytinyağı Türleri
Birçok farklı çeşidi mevcuttur ve satın almadan önce kendimizi aydınlatmamız gerekir.
Soğuk sıkım zeytinyağı (Natürel Sızma, Extra Virgin Olive Oil)
- Natürel sızma zeytin yağı şüphesiz bunların en büyüğüdür.
- Elde etmek için soğuk sıkım yöntemi kullanılmaktadır. Düşük asit oranına sahiptirler, orijinal aroma ve tadı korurlar ve sağlık açısından çok büyük faydalara sahiptirler.
- Ekstra hiçbir şey ilave edilmeden tüketilebilir.
Sızma Zeytinyağı (Virgin Olive Oil)
- Rafine edilmemiş bir yağdır. Natürel ile aynı şekilde işlenir ve asitliği %1 ila %4 arasındadır.
- Yüksek sıcaklıklara dayanma kapasitesine sahiptir. Daha yumuşak tadı, düşük ısı ayarında yemek pişirmek için idealdir.
Saf zeytinyağı (Pure Olive Oil)
- İsmine rağmen saf olmaktan uzaktır. Aslında sızma ile rafine yağın birleşimidir.
- Ekstraksiyon kalitesi planlandığı kadar iyi olmadığında karıştırma prosedürü sıklıkla kullanılır. Rafine yağ daha kaliteli bir yağ ile birleştirildiğinde kalite artırılabilir.
- Kaliteli bir yağ eklendiğinde E vitamini içeriği artar.
Rafine Zeytinyağı (Refined Olive Oil)
- Olgun ve siyah zeytinlerden yapılır. Güçlü anti-kanser özellikleriyle bilinen sızma yağ, Rafine yağda az miktarda bulunur.
- Her türlü Rafine yağ düşük kaliteli olarak kabul edilir ve yalnızca yüksek sıcaklıklarda pişirmeye uygundur. Yağ ve kalori içeriği diğer çeşitlere benzer.
Prina Zeytinyağı (Zeytin Posası Yağı, Pomace Olive Oil)
- En kalitesiz olanı türdür. Meyvenin preslenmesinden sonra kalan artıklardan yapılır. Soğuk sıkım işlemi sonrasında kalıntı olarak kalan yağ ve su uzaklaştırılır.
- Sızma yağ ilavesiyle kalitesi artırılır. Prina, piyasadaki en ucuz yağdır ve yalnızca yüksek ısıda pişirme için idealdir.
Zeytinyağının Faydaları Nelerdir?
Zeytinyağı cilde faydaları
Cilde uygulandığında birçok fayda sağlar. ‘Doğal nemlendirici’ olarak kabul edilir.
- Antioksidan özelliğinden dolayı erken yaşlanmayı önler
- Cildin elastikiyetini korur
- Kiri çıkarmak için iyi bir temizleyici
- Cildi nemlendirir
- Ciltteki hasarı onarır
Zeytinyağı saça faydaları
Cilt, saç ve sağlığa çeşitli faydalar sağlayan dünya çapında ünlü bir yağdır. Antioksidan ve antiinflamatuar özellikleri saçın beslenmesini zenginleştirir.
- Kepek önleme
- Saç dökülmesinin önlenmesi
- Saç derisinin ve saçın sağlığını korur
- Saçın zarar görmesini önler
- Sağlıklı bir parlaklık sağlar
- Saçların daha uzun ve dolgun görünmesini sağlar
- Kafa derisindeki iltihabı iyileştirir
- Şampuanları temizler ve harika bir bileşendir
- Kafadaki kan dolaşımını iyileştirir
Artıları sonsuzdur. Tek bir malzeme büyü yaptığında kim kendini şımartmak istemez ki?
Zeytinyağının Sağlığa Faydaları
Bu mucizevi bileşenin kişinin sağlığına büyük faydalar sağlaması şaşırtıcı değildir. Yalnızca sağlıklı yağlarla birlikte sıfır karbonhidrat ve protein içeriği, yağı yemeğe besleyici bir katkı haline getirir.
- Bağışıklığı Güçlendirir!
- Bağışıklığı güçlendirmek ve hastalıkları önlemek için gerekli olan önemli bir besin maddesi E vitaminidir. Zeytin yağında bol miktarda bulunması, bunların İnflamatuar Bağırsak Hastalığı ve Romatoid Artrit gibi immün-inflamatuar hastalıkların tedavisinde etkili bir şekilde çalışmasını sağlar.
- Kalp Damar Sağlığını İyileştirir!
- Düzenli tüketimi ile LDL kolesterol düzeylerinde azalma gözlemlenebilir.
- Polifenoller açısından zengindir, kan basıncını düşürmeye yardımcı olarak hipertansif kişilere fayda sağlar.
- Tüm bileşenleri, kalbi çeşitli rahatsızlıklardan korumak için birlikte çalışır.
- Sağlıklı Kolesterol Düzeylerini Destekler!
- İyi kolesterol (HDL) seviyesini artıran yüksek tekli doymamış yağ asitleri içerdiğinden daha önce bahsetmiştik.
- Bu sağlıklı kolesterol kalp krizi ve felç riskini azaltabilir.
- Enflamasyonu azaltır!
- Sızma yağın kullanımının vücuttaki CRP düzeyini azalttığı söylenmektedir. CRP seviyeleri vücutta iltihap olup olmadığını gösterir.
- Günde bir ila iki yemek kaşığı önerilen miktardır.
- Güçlü Antioksidan Etkisi
- İçerdiği antioksidanlar vücudumuzu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur.
- Vücudumuz da sağlıklı olup, kardiyovasküler hastalıklar ve kanser gibi hastalıklardan korunmaya yardımcı olur.
- Beyin Fonksiyonunu Korur!
- E ve K vitamini gibi beyin fonksiyonlarını artırmak için gerekli besinler zeytinyağında yüksektir. Bu vitaminlerin C vitamini ile birlikte hafıza kaybını yavaşlattığı, demans ve Alzheimer’ı önlediği bilinmektedir.
- K vitamini beyni zinde tuttuğu bilinen faydalı bir besindir.
- Depresyonu Önler!
- En şaşırtıcı avantajlarından biri depresyonun önlenmesine yardımcı olabilmesidir.
- Mevcut piyasada bulunan yağların çoğu ısıyla ve kimyasal çözücülerle ekstrakte edilir ve yüksek miktarda trans yağ içerir.
- Bitkisel yağların zeytinyağıyla değiştirildiği bir araştırma, katılımcılarda depresyon riskinin neredeyse yarı yarıya azaldığını ortaya çıkardı.
- Zeytinyağı Şeker Hastalığını Tedavi Eder!
- Araştırmalar diyabetli kişiler üzerinde olumlu etkisi olduğunu göstermiştir.
- Düşük Yoğunluklu Lipoprotein (LDL), kan şekeri ve trigliserit seviyeleri, zeytin yağının düzenli olarak eklenmesiyle azaldı.
- Diyabetin bir sonucu olarak çeşitli yandaş hastalıklar ortaya çıkabilir ve zeytinyağının kolesterol düşürücü özellikleriyle bu hastalıkları azalttığı gösterilmiştir. Ayrıca karın yağını ve insülin duyarlılığını azaltmaya da yardımcı olurlar.
- Kanserin Önlenmesi
- Artık zeytinyağının birçok yaşam tarzı bozukluğunu tedavi ettiği bilinen birçok benzersiz özelliğe sahip mucizevi bir içerik olduğunu biliyoruz. Aynı şey kanser tedavisi için de geçerli.
- Bu yağdaki anti-kanser özellikleri, skualen, terpenoidler ve oleik asitin varlığından kaynaklanmaktadır.
- İnme Riskini Azaltır
- Sağlıklı yağların varlığı ve zeytinyağının kolesterol düzeylerini düşüren kalitesi, felç riskinin azaltılmasına yardımcı olur.
- Kaygı ve Depresyonu Azaltır
- Nöroprotektif özellikleri, onu tüketen kişilerde kaygı ve depresyonun azalmasının başlıca nedenidir.
- Alerjiyi tedavi eder!
- Zeytin ekstraktlarının histamin reseptörlerini inhibe ederek antihistaminikler gibi davrandığı gösterilmiştir, bu da alerjilerde rol oynadıklarını ima etmektedir.
- Karaciğeri güçlendirir!
- Karaciğerdeki oksidatif stresi önlemeye yardımcı olabilir ve karaciğerdeki yağ birikintilerini azaltarak karaciğer yağlanmasını önleyebilir.
- Enflamatuar barsak hastalığı
- Ülseratif kolit, kalın bağırsağın iltihaplanmasını içeren bir tür inflamatuar bağırsak hastalığıdır.
- Akdeniz diyetinin önemli bir bileşeni olan sızma zeytinyağı (EVOO), kronik inflamasyonu azaltarak çalışır.
- Metabolik sendromu tedavi eder!
- Zeytin polifenollerinin kan basıncını ve kan şekeri regülasyonunu iyileştirerek ve düşük yoğunluklu lipoprotein oksidasyonunu azaltarak metabolik sendrom risk faktörlerini iyileştirdiğine dair önemli kanıtlar vardır.
- Alzheimer hastalığını iyileştirir!
- Sızma zeytinyağında doğal bir fenolik madde olan oleocanthal’ın varlığı Alzheimer hastalığının tedavisine yardımcı olur.
- Tüketiminin diğer yerlere göre daha fazla olduğu Akdeniz ülkelerinde Alzheimer hastalığının görülme sıklığının daha düşük olduğu fark edildi.
- Oleocanthal, Alzheimer hastalığının birincil nedeni olduğu düşünülen beta-amiloid birikiminin azaltılmasına yardımcı olabilir.
Zeytinyağı nasıl saklanır?
İçerdiği yağlar, tuhaf yağ aroması veya tadıyla tanımlanan ekşimeye karşı hassastır. Bu nedenle yağı saklamanın etkili yolu onu ışıktan ve ısıdan korumaktır.
Yağın daha uzun süre saklanması gerektiğinde soğutma gerekli olabilir.
Yağı en yüksek kalitede tutmak için aşağıdakiler uygulanır:
- Saklamak için koyu renkli cam şişeler kullanılabilir. Yağın kokmasına neden olan zararlı ışık ışınları sarı ve yeşil cam tarafından engellenir.
- Serin ve kuru yerde, direkt güneş ışığından uzakta muhafaza edilmelidir.
- Saklamak için ideal sıcaklık 60 ila 72 derece Fahrenheit arasında olacaktır. Yüksek sıcaklıklara maruz kaldığında istenmeyen tatlar ortaya çıkabilir.
Zeytinyağının Yan Etkileri
Doğru miktarda tüketilmesi durumunda bilinen bir yan etkisi yoktur.
Ancak aşırı tüketimi bazı yan etkilere neden olabilir.
- Akne , siyah nokta
- Alerjisi olan kişilerde akut alerjik reaksiyonlar
- Deri döküntüleri
- Kuru cilt
- iltihaplar
- Safra kesesi taşları
- İshal
İşlenmemiş zeytinyağı düzenli kullanıldığında obezite, ateroskleroz, felç, kalp hastalıkları ve kanser riski yüksektir. Terleme, halsizlik ve diğer sağlık sorunlarına yol açan hipoglisemiye neden olan yüksek zeytin yağı tüketimi nedeniyle kan şekeri seviyelerinde ciddi bir azalma görülür.
Aşırı kullanımı aynı zamanda kan basıncında önemli bir düşüşe neden olabilir ve bu da felce, baş dönmesine, baş dönmesine ve hatta böbrek yetmezliğine yol açabilir. Diğer yağlardan biri sayılamaz, türünün tek örneğidir. Çok sayıda besinsel özellik içeren bu ürünlerin faydaları, kozmetikten gıda endüstrisine kadar çeşitli sektörleri etkilemektedir. Doğru miktarda düzenli tüketimi, diyabet, hipertansiyon ve kanser gibi önemli yaşam tarzı bozukluklarının önlenmesine ve tedavi edilmesine yardımcı olabilir.
Referanslar:
- Zeytinyağının Faydaları
- https://www.healthline.com/nutrition/extra-virgin-olive-oil
- https://www.verywellfit.com/olive-oil-nutrition-facts-calories-and-health-benefits-4120274
- https://www.healthline.com/nutrition/11-proven-benefits-of-olive-oil
- https://www.webmd.com/diet/health-benefits-extra-virgin-olive-oil